سرویس جهان مشرق - ترور سردار شهید قاسم سلیمانی یک عملیات تروریستی گسترده بود و عوامل متعددی در طرحریزی، اجرا و توجیه آن نقش داشتند. یکی از این افراد، «روئل مارک گرکت» مأمور سابق سیآیای و کارشناس مسائل ایران است که صراحتاً پیشنهاد ترور شهید سلیمانی را به دولت آمریکا داده بود و پس از آن نیز تمامقد از این اقدام تروریستی دفاع کرد. در گزارش پیش رو بیشتر با این شخصیت جنگطلب آمریکایی آشنا خواهید شد.
اطلاعات شخصی:
◄ نام: روئل مارک گرکت (یا گرچت)
◄ تاریخ تولد: احتمالاً ۱۹۵۹
◄ نام مستعار: «ادوارد شرلی[۱]»
تحصیلات:
◄ کارشناسی تاریخ، دانشگاه جان هاپکینز
◄ کارشناسی ارشد تاریخ اسلام، دانشگاه پرینستون
◄ مطالعات اسلامی در دانشگاههای قاهره، دانشگاه آمریکایی قاهره، ادینبورگ
مسئولیتها:
◄ کارشناس و مشاور وزارت دفاع آمریکا (۱۹۸۵-۱۹۹۴)
◄ مأمور آژانس مرکزی اطلاعات (سیآیای) در خاورمیانه (۱۹۸۵-۱۹۹۴)
◄ پژوهشگر اندیشکدهی آمریکایی مؤسسهی امریکناینترپرایز
◄ مدیر پروژهی قرن جدید آمریکایی
◄ ستوننویس نشریات شناختهشده و کارشناس شبکههای خبری
◄ پژوهشگر ارشد اندیشکدهی آمریکایی بنیاد دفاع از دموکراسیها مستقر در واشینگتن
مواضع خصمانهی برجسته:
◄ حامی جنگ در عراق و سوریه و حمله به ایران
◄ حمایت از خشونت علیه مجاهدین عرب
◄ حمایت از تجاوز جنسی به زندانیان ابوغریب (در مجلهی ویکلیاستاندارد)
◄ عضو دپارتمان اطلاعاتی-امنیتی «دفتر ایران» در پنتاگون
◄ عضو گروه فشار «کمیتهی سیاست ایران» حامی تغییر رژیم در ایران
◄ حمایت نظامی و اقتصادی از سازمان مجاهدین خلق برای ترور و براندازی حکومت در ایران
◄ حمایت از شکنجه به عنوان راهکاری برای جمعآوری اطلاعات
در همینباره بخوانید:
›› کارشناس استرالیایی: «شهید سلیمانی» جاودانهتر از «قاسم سلیمانی» خواهد بود
معرفی اجمالی
روئل مارک گرکت[۲] مسئول سابق «اهداف خاورمیانهای» در «آژانس مرکزی اطلاعات» (سیآیای) آمریکا و متخصص در زمینهی ایران است. گرکت در حال حاضر پژوهشگر ارشد اندیشکدهی بنیاد دفاع از دموکراسیهاست و سابقهای طولانی در این مؤسسه دارد. بنیاد دفاع از دموکراسیها رویکردی نومحافظهکار و جنگطلبانه دارد و از این لحاظ با رویکرد گرکت همخوان است. هم گرکت و هم اندیشکدهی بنیاد دفاع از دموکراسیها حامی تشدید جنگ در سوریه، عراق، و افغانستان و جنگ با کرهی شمالی هستند و بخش عمدهای از آثار و نظراتشان معطوف به تخریب حکومت ایران و ترغیب سیاستمداران آمریکا به جنگ با جمهوری اسلامی است. افراد بسیاری این بنیاد و گرکت را لابی اسرائیل در آمریکا توصیف کردهاند[۳]. گرکت به طور ویژه حامی سیاستهای عربستیز دونالد ترامپ، رئیسجمهور سابق آمریکا، در قبال فلسطین و رژیم صهیونیستی بود. برخی از خبرنگاران سرشناس آمریکایی، مانند «گلن گرینوالد»، نیز از او تحت عنوان یک نومحافظهکار حامی بمباران ایران[۴] یاد میکنند[۵]. همچنین بسیاری از پژوهشگران و جامعهشناسان، بنیاد دفاع از دموکراسیها را مرکز تولید و ترویج اسلامهراسی خواندهاند.
«روئل مارک گرکت» (چپ) در سیآیای مسئول کار روی «اهداف خاورمیانهای» بود. وی هماکنون به عنوان کارشناس و تحلیلگر مسائل ایران و خاورمیانه در رسانهها و محافل سیاسی-اندیشکدهای آمریکا ظاهر میشود و از حامیان حملهی نظامی و تغییر رژیم در ایران است. (+)
در همینباره بخوانید:
›› نقش شهید سلیمانی در وحدت ایران و عراق
›› مستند بیبیسی: سردار سلیمانی قدرتمندترین فرد در عراق بود +دانلود مستند
رویکرد گرکت علیه ایران، خصمانه، اما هوشمندانه است. اگرچه به طور کلی با سیاست «فشار حداکثری» ترامپ علیه ایران و حمایت دولتهای آمریکا از معارضان ایرانی همراه است، اما وقتی ترامپ از ورود ایرانیها به کشور آمریکا خودداری کرد، این سیاست را بیمعنا دانست؛ چراکه مهاجرت ایرانیها به آمریکا از هر لحاظ به نفع آنهاست. ایرانیها اغلب در آمریکا تحصیل و تجارت میکنند و هزینهی حضور خود را برای اعتلای رؤیای آمریکایی پرداخت میکنند. گرکت در همینباره میگوید در دههی ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰، زمانی که مأمور سازمان اطلاعات بوده، بیشترین ویزای آمریکا را به ایرانیها داده تا به سوی این کشور مهاجرت کنند[۶]. این در حالی است که گرکت نفرت زیادی از مردم ایران دارد و یک بار در مصاحبه با شبکهی آمریکایی پیبیاس گفت: «تروریسم در ژن ایرانیهاست[۷].»
شاید بتوان گفت دورهی اوج شکوفایی گرکت در زمان ریاستجمهوری دونالد ترامپ بود؛ چراکه ترامپ صراحتاً ضدایران بود و رویکردی تهاجمی داشت. گرکت پس از امضای توافق هستهای با ایران در دورهی ریاستجمهوری باراک اوباما، اوباما را به شدت مورد انتقاد قرار داد و این اقدام را در راستای پیشرفت مواضع ایرانیها دانست[۸]. پس از امضای قرارداد نیز طی مقالهای مشترک با «مارک دوبوویتس»، رئیسش در بنیاد دفاع از دموکراسیها، از احتمال تشدید روابط ایران و آمریکا و احیاناً جنگ نظامی میان آنها خبر داد[۹]. آنها معتقد بودند ایران نمیتواند به تعهدات برجامی خود جامهی عمل بپوشاند و آنگاه آمریکا توجیه کافی برای حمله به تأسیسات ایران را خواهد داشت. در واقع، سیاست گرکت و دوبوویتس این بود: «اگرچه نمیتوانیم جلوی توافق را بگیریم، اما میتوانیم از آن به عنوان حربهای برای جنگ با ایران استفاده کنیم.» جنگ نظامی با ایران یکی از رؤیاهای گرکت است. او در یکی از کنفرانسهای مؤسسهی رسانهای آمریکایی «بلومبرگ» در سال ۲۰۱۰ به طنز گفته بود که دربارهی بمباران ایران بیش از ۲۵۰۰۰ کلمه نوشته و حتی مادرش هم فکر میکند در این کار زیادهروی کرده است[۱۰].
«روئل مارک گرکت» که از مخالفان سرسخت توافق هستهای دولت اوباما با ایران و از حامیان سفتوسخت اقدام ترامپ در خروج از این توافق و اعمال سیاست «فشار حداکثری» علیه تهران بود، اذعان دارد که مطالب بسیاری دربارهی بمباران ایران نوشته است. (+)
گرکت چند سال بعد ترامپ را به خاطر زیر پا گذاشتن توافق هستهای برجام و افزایش تحریمها ستایش کرد و حتی در برخی موارد معتقد بود ترامپ باید شدت بیشتری به خرج دهد[۱۱]. مثلاً در خصوص حضور ایران در سوریه، گرکت دولت ترامپ را مورد انتقاد قرار داد و معتقد بود باید از سیاست خشنتری علیه ایران استفاده کند. به عنوان نمونه، در مقالهای نوشت اگر ترامپ میخواهد توافق هستهای را برای همیشه از میان ببرد، باید حملهی مستقیم به مواضع ایران و گروههای شیعی در سوریه را در دستورکار قرار دهد[۱۲].
گرکت که سال ۲۰۰۸ در یکی از «مهربانانهترین» مقالاتش دربارهی ایران، در روزنامهی آمریکایی نیویورکتایمز گزارشی تحت عنوان «به ایران حمله کنید، با کلمات[۱۳]» منتشر کرده بود، در جریان فتنهی سبز ۱۳۸۸[۱۴] (سال ۲۰۰۹ میلادی) و اغتشاشات دیماه ۱۳۹۶ از عدم وجود سیاست حضور حداکثری و حملهی نظامی در دولت اوباما شکایت کرد و معتقد بود اکنون فرصت مناسبی برای آمریکاست تا با دخالت بیشتر معترضان را تشویق و هدایت کند. طی گزارشی در نیویورکتایمز نوشت نظام ایران «قابلاصلاح یا قابلتعدیل نیست» و باید فکری اساسی (مانند تغییر حکومت) جایگزین شیوههای دیپلماتیک بشود. همچنین با لحنی تمسخرآمیز نوشت: «برخی آمریکاییها هنوز هم معتقدند میتوان به طریق صلحآمیز جمهوری اسلامی را به پدیدهای کمشرارتتر تبدیل کرد[۱۵].» از زمان اوباما تا امروز طرفدار فشار حداکثری و اعمال تحریمهای بیشتر علیه ایران است؛ در این مقاله نیز نوشت: «واشینگتن باید سونامی تحریمها را نیز به سمت ایران روانه کند.»
مقالهی «روئل مارک گرکت» در روزنامهی آمریکایی نیویورکتایمز طی اولین روزهای سال ۲۰۱۸ در دفاع از اعتراضات در ایران، تحت عنوان «بدترین چیز برای معترضان ایرانی؟ سکوت آمریکا». گرکت همواره حامی معارضان و اغتشاشگران ایرانی و خواهان پشتیبانی دولتهای آمریکا از آنها بوده است. (+)
در همینباره بخوانید:
›› ایرانیهای بد - ایرانیهای خوب؛ حمایت آمریکا از اغتشاشگران ایرانی
به طور کلی باید گفت رزومهی گرکت نشانگر تخصص او در مقابلهی نظامی با ایران است. از چند دهه پیش که در دپارتمان اطلاعاتی-امنیتی «دفتر ایران» در پنتاگون حضور داشت و از گروهک منافقین برای ترور اشخاص و تغییر نظام در ایران حمایت میکرد، تا امروز اغلب مواضع و مشاورههای او ترغیب برای براندازی حکومت جمهوری اسلامی بوده است. در دورهی ترامپ این تمایل بیشتر جلوه کرد؛ به طوری که در مقالهای مشترک با «رِی تکیه» کارشناس ایرانی-آمریکایی مسائل خاورمیانه، صراحتاً براندازی نظام ایران را به ترامپ پیشنهاد داد[۱۶]. مواضع گرکت در راستای اهداف دیگر جنگافروزان بنیاد دفاع از دموکراسیها و سرمایهگذاران آن است. به عنوان مثال، «شلدون آدلسون» حامی مالی این مؤسسه و صهیونیست دوآتشهی آمریکایی در یکی از سخنرانیهای خود در سال ۲۰۱۳ به دولت آمریکا پیشنهاد داده بود: «یک بمب اتم به بیابانهای ایران بیندازید، و به آنها بگویید بمب بعدی در وسط تهران خواهد افتاد؛ حالا اگر میخواهید برنامهی هستهای خود را ادامه دهید[۱۷].»
(از راست) «روئل مارک گرکت» مأمور سابق سیآیای، و عضو ارشد اندیشکدهی جنگطلب آمریکایی «بنیاد دفاع از دموکراسیها» و کارشناس ایران و تروریسم در این اندیشکده، «ری تکیه» مشاور سابق وزارت خارجهی آمریکا در امور ایران، و کارشناس ایرانی-آمریکایی و عضو ارشد مطالعات خاورمیانه در اندیشکدهی آمریکایی «شورای روابط خارجی» در امور ایران و خاورمیانه، و «هوشنگ اسفندیار شهابی» استاد ایرانی-آمریکایی روابط بینالملل و تاریخ در دانشگاه بوستون آمریکا و کارشناس مسائل ایران طی نشستی در ماه نوامبر سال ۲۰۱۹ در اندیشکدهی بنیاد دفاع از دموکراسیها با موضوع ایران (+)
ترور سردار قاسم سلیمانی
چنانکه گفتیم گرکت و بنیاد دفاع از دموکراسیها، از چند دهه قبل حامی پروپاقرص حملهی نظامی به ایران و ترور شخصیتهای برجستهی ایرانی، از جمله سردار سلیمانی، بودهاند. گرکت به طور ویژه حامی انتقامجویی خشن در مقابل اقدامات منسوب به ایران است. به عنوان مثال، در مقالهای که در کتاب «خطرات موجود: بحران و فرصت در سیاست خارجی و دفاعی آمریکا» در سال ۲۰۰۰ منتشر شد، مینویسد: «اگر واشینگتن ایرانیها را در حین ارتکاب یک عملیات تروریستی دستگیر کرد، ارتش آمریکا باید با شدت انتقام بگیرد... و برای اینکه حکومت آخوندها نتواند پاسخ متقابل بدهد، باید این حمله، شدید و نابودکننده باشد... همچنین اگر اسرائیل شواهدی مبنی بر ارتباط ایرانیها با انفجارهایی علیه اسرائیل یا علیه یهودیها پیدا کرد، باید با تمام قوا و به مستقیمترین شکل ممکن تلافی کند[۱۸].»
میدانیم که ترور سردار قاسم سلیمانی در ۳ ژانویهی ۲۰۲۰ (۱۳ دیماه ۱۳۹۸) نیز دقیقاً با همین سیاست انجام شد: حمله به برخی منافع و مواضع آمریکا در عراق بهانه قرار گرفت و ترور سردار سلیمانی به عنوان تلافی آن اقدامات و راهی برای جلوگیری از بیشتر شدن آنها معرفی شد. اما فارغ از مقالات جنگافروزانهی گرکت در نشریات و کتابهای مختلف، مشاورهها و شهادتهای او مقابل اعضای کمیتههای مختلف سنا هستند که اهمیت بیشتری دارند؛ چراکه به طور مستقیم در سیاستگذاری کلان آمریکا تأثیرگذار هستند. اولین حضور گرکت برای شهادت در مقابل اعضای کمیتهی خدمات مسلح مجلس نمایندگان آمریکا در سپتامبر ۲۰۰۵ صورت گرفت. آنجا نیز برای حمله به ایران تلاش کرد؛ گفت: «تنها نیروی قابلتصوری که میتواند روحانیون حاکم [بر ایران] را وادار به تغییر رویه [و صرفنظر از ساخت سلاح هستهای] کند، باور قطعی این است که در غیر این صورت، «جورج دابلیو بوش» (بمبارانگر مجنون) قطعاً آنها را بمباران خواهد کرد.»
«تنها نیروی قابلتصوری که میتواند روحانیون حاکم [بر ایران] را وادار به تغییر رویه [و صرفنظر از ساخت سلاح هستهای] کند، باور قطعی این است که در غیر این صورت، «جورج دابلیو بوش» (بمبارانگر مجنون) قطعاً آنها را بمباران خواهد کرد.» بخشی از شهادت ماه سپتامبر سال ۲۰۰۵ «روئل مارک گرکت» در نشست کمیتهی خدمات مسلح مجلس نمایندگان آمریکا. (+)
در همینباره بخوانید:
ماه اکتبر سال ۲۰۱۱ یک حملهی ناموفق علیه «عادل الجبیر» سفیر وقت عربستان در آمریکا، باعث ایجاد تنشهای بسیاری برای ایران شد. همین مسئله بهانهی خوبی برای گرکت و همفکرانش بود تا مجدداً طرح نظامی علیه ایران را پیش بکشند. اینبار نیز گرکت به مجلس شهادت در مقابل اعضای سنا دعوت شد تا نظر خود را در این رابطه ابراز کند. وی در کنار «جک کین» یکی دیگر از طراحان عملیات ترور شهید سلیمانی [گزارش مشرق دربارهی نقش «کین» در ترور شهید سلیمانی را از اینجا بخوانید] و «متیو لویت» مقام سابق دولت و کارشناس مسائل تروریسم، به اظهارنظر پرداخت و اینبار صراحتاً ترور قاسم سلیمانی، فرماندهی نیروی قدس سپاه پاسداران ایران در یکی از سفرهایش را خواهان شد.
«رهبریِ بازوی عملیاتی حمایت دولتی ایران از تروریسم در خارج از مرزهایشان [منظور، نیروی قدس سپاه پاسداران] به عهدهی ژنرال قاسم سلیمانی است، که بیش از ۱۵ سال است این مسئولیت را دارد. ژنرال سلیمانی هیچ رئیس [و بالادست] نظامی یا سیاسیای ندارد؛ فقط به یک نفر جواب [و گزارش] میدهد: رهبر عالی ایران، [آیتالله] خامنهای [بهاشتباه «خمینی» نوشته شده است]. بنابراین، نتیجه میگیریم اگر ژنرال سلیمانی نقشهای برای عملیات در خاک آمریکا بکشد، که منجر به کشته شدن آمریکاییها شود، قطعاً رهبر عالی ایران دستکم آن را تأیید کرده؛ و چهبسا اصلاً دستورش را داده باشد.» بخشی از شهادت ماه اکتبر سال ۲۰۱۱ «جک کین» یکی دیگر از عاملان ترور شهید سلیمانی، مقابل کمیتهی امنیت داخلی مجلس نمایندگان کنگرهی آمریکا دربارهی حاج قاسم سلیمانی. «روئل مارک گرکت» همان ماه همراه با «کین» در مجلس سنای کنگرهی آمریکا حاضر شد و صراحتاً پیشنهاد ترور شهید سلیمانی را مطرح کرد. (+)
«به عنوان نمونه، داراییهای مالی ایران در خارج از این کشور را مصادره کنید؛ همان کاری که با القاعده انجام دادیم. با ممانعت از ورود کشتیهایشان به بنادر سرتاسر جهان، توانایی آنها برای تجارت را محدود کنید. توانایی بانک مرکزیشان برای عملکرد کارآمد را محدود کنید. یک کارزار تهاجم سایبری علیه منافع نظامی و اقتصادی درون ایران انجام دهید. / تحت رهبری سیآیای و با همکاری سایر سازمانها، برای هدف قرار دادن نیروی قدس و نیروهای نیابتی ایران عملیاتهای مخفیانه انجام دهید. به رهبران معارض در ایران پول، اطلاعات و حمایت ارائه بدهید تا از مردم این کشور برای اعمال فشار بر رژیم استفاده کنند. به نظر من، این اقدامات، فرصتی واقعبینانه برای وادار کردن ایران به تغییر رفتار، یا شاید حتی سقوط رژیم، فراهم خواهند کرد.» بخشی از شهادت ماه اکتبر سال ۲۰۱۱ «جک کین» مقابل کمیتهی امنیت داخلی مجلس نمایندگان کنگرهی آمریکا دربارهی روشهای برخورد با ایران. «کین» یکی از افرادی بود که همان ماه همراه با «روئل مارک گرکت» در کنگرهی آمریکا حاضر شد و پیشنهاد ترور سردار سلیمانی را داد. (+)
در همینباره بخوانید:
›› «جک کین» نظامی آمریکایی و متهم پرونده ترور شهید سلیمانی کیست؟
›› «اریک پرینس» کیست؟/ مزدور ارشد آمریکایی و طراح ترور شهید سلیمانی
پیشتر نیز هنگامی که گرکت از ترور و شکنجهی سران القاعده دفاع میکرد، از ترور با پهپاد سخن گفته بود و از کشته شدن چندده یا چندصد غیرنظامی در کنار هدف اصلی، به عنوان هزینههای اجتنابناپذیر، و همچنین شکنجه دفاع کرده بود. در یک میزگرد خبری در شبکهی تلویزیونی آمریکایی سیانان در سال ۲۰۱۳ در پاسخ به سؤال مجری دربارهی اینکه آیا قتل یک نفر به کشته شدن یا کینهدار شدن مردم یک روستا میارزد، گفته بود: «در برخی حملات پهپادی این قبیل مسائل محتمل است. اگر کسی آنقدر میارزد که برای او یک موشک صرف کنیم، احتمالاً مسئلهی جان آمریکاییها در میان است و میتوانیم او را بگیریم و شکنجه کنیم.» در ادامهی همین مصاحبهی خبری نیز بهشدت از شکنجه دفاع کرد و گفت: «بیرون آوردن هر اطلاعاتی، حتی بدون داشتن اعتبار، توجیهگر شکنجه است.»
آشنایان و همسایهها اطراف خودرویی جمع شدهاند که سال ۲۰۲۱ توسط پهپادهای آمریکایی در افغانستان هدف قرار گرفت. ۱۰ عضو یک خانواده، از جمله ۷ کودک، در این حمله کشته شدند. (+)
بعد از ترور سردار سلیمانی نیز گرکت از حمایت و تشویق ترامپ برای این اقدام جسورانه خودداری نکرد. او و رِی تکیه در مقالهی مشترکی سردار سلیمانی را با قتل اسامه بنلادن مقایسه کردند و ترور شهید سلیمانی را در زمرهی برجستهترین اقدامات ترامپ نوشتند؛ اگرچه که همچنان خواهان تشدید اقدامات او نیز بودند[۱۹]. گرکت معتقد است ترور سردار سلیمانی ضربهی مهلکی به ایران زد و تهران هنوز نتوانسته جایگزین مناسبی برای او پیدا کند! وی ادعا میکند ترور سلیمانی اقدام مناسبی بود و او تاوان خون هزاران سُنی در عراق و سوریه و چندصد آمریکایی حاضر در منطقه را داده است[۲۰].
پس از شهادت شهید سلیمانی، سردار «اسماعیل قاآنی» (پشت تریبون) به عنوان جانشین او در فرماندهی نیروی قدس سپاه پاسداران، بهسرعت و با قدرت تمام شروع به کار کرد. (+)
در همینباره بخوانید:
›› اذعان پژوهشکده انگلیسی: راه سردار سلیمانی حتی بعد از ترورش ادامه دارد
جمعبندی
آنچه دربارهی روئل مارک گرکت بیان شد، بخش کوچکی از کارنامهی سیاه و جنگافروزانهی وی است. بخش زیادی از اطلاعات شخصی و حرفهای او به دلایل امنیتی مخفی مانده است. بر خلاف حضور پررنگ او در رسانهها، اطلاعات دربارهی گذشتهی او بسیار محدود است و بسیاری از اسناد این گزارش نیز از منابعی به دست آمدهاند که دیگر به صورت عادی در اینترنت قابلدسترسی نیستند. به هر حال او مدتی طولانی به عنوان مأمور سیآیای در حوزهی ایران فعالیت کرده است و فاش شدن اطلاعات و مشخصات وی هرگز به سود آمریکا نیست. با این وجود، سیاست خصمانهی وی از میان اندک منابع در دسترس و منابع محرمانهای که در اختیار مشرق قرار گرفته، واضح است.
گرکت یکی از مبدعان ترور سردار شهید قاسم سلیمانی است و بهصراحت از این پیشنهاد خود دفاع نیز میکند. همچنین استفاده از پهپاد برای ترور شخصیتها و بیتوجهی به کشتار غیرنظامیان در حاشیهی ترور هدف اصلی با این روش، نیز نشان از جنگطلبی و دیدگاههای خشونتطلبانهی او دارد. اگرچه مؤسسههایی مانند بنیاد دفاع از دموکراسیها و حامیان مالی آن مانند «شلدون آدلسون» که سال ۲۰۲۱ مُرد، پشت صحنهی این خشونتطلبیها هستند، اما روئل مارک گرکت نیز روی صحنه به عنوان مجری و مشاور عمل میکند. سال ۲۰۱۱ نیز به خاطر اظهارات علنی گرکت مبنی بر ترور قاسم سلیمانی، ایران از پلیس بینالملل (اینترپل) درخواست کرد او را دستگیر کند و به ایران تحویل دهد[۲۱]. با این وجود، آن زمان هیچ اتفاقی رخ نداد. امید میرود اینبار پس از قتل سردار سلیمانی ترتیبی برای دستگیری و محاکمهی این شخص داده شود.
در همینباره بخوانید:
[۱] Edward Shirley
[۳] از جمله کتاب «جان میرشایمر» و «استیون والت» در کتاب «لابی اسرائیل و سیاست خارجی آمریکا»، انتشارات «فارار، استراوس و ژیرو»، نیویورک، صص۱۲۸-۱۳۰
[۱۸] مقالهی «ایران: بنیادگرایی و اصلاح» به قلم روئل مارک گرکت، در کتاب «خطرات موجود: بحران و فرصت در سیاست خارجی و دفاعی آمریکا» به ویراستاری «رابرت کیگان» و «ویلیام کریستول»، انتشارات «اینکانتر بوکس»، سانفرانسیسکو