به گزارش مشرق، در فاصله ۲۰ ساله بین دو صعود اول و دوم فوتبال ایران به جام جهانی مانع آن شد که بازیکنی از تیم ۱۹۷۸ بتواند بار دیگر رویای بازی در این بالاترین تورنمنت فوتبال جهان را عملی کند. حتی برای ۲۲ ساله‌هایی چون ابراهیم قاسمپور یا حسن نظری هم این امکان وجود نداشت و حسرت آنها ابدی شد ...

تکرار تاریخ

وقتی بهترین و کامل‌ترین و آماده‌ترین نمونه از نسل طلایی فوتبال ایران برای صعود به جام جهانی ۲۰۰۲ در اختیار میروسلاو بلاژویچ گذاشته شد کمتر کسی در فوتبال آسیا تصور می‌کرد ایران نتواند به جام جهانی برسد. برای نخستین بار کره و ژاپن میزبان جام جهانی شده بودند و سهمیه آسیا نیز به چهار تیم رسیده بود، این یعنی ایران باید به راحتی به صورت مستقیم از گروه صعود می‌کرد، به خصوص که سرمربی تیم سوم جام جهانی قبل را در اختیار داشت اما ...

نشد آنچه باید بشود و همه به یاد داریم که چطور در پلی آف دو قاره ناکامی در صعود باعث خداحافظی فوق‌ستاره‌ای چون کریم باقری در ۲۷ سالگی از تیم ملی شد. این باور برای بزرگان تاریخ‌ساز فوتبال ایران به وجود آمد که قرار نیست این طلسم بشکند و بازیکنی از ایران دوبار طعم کم حضور روی چمن جام جهانی را بچشد.

مردان مرد

یکی از بزرگ‌ترین ویژگی‌های مردان بزرگ و تاریخ‌ساز پایمردی و استقامت آنهاست. آنها هرگز ناامید نمی‌شوند برای رسیدن به هدف هرگونه فداکاری لازم باشد می‌کنند. وقتی ایران به جام جهانی ۲۰۰۶ رسید دو بازمانده از جام جهانی ۱۹۹۸ را همراه خود می‌دید. هرچقدر حضور مهدی مهدوی‌کیا – که در ۲۱ سالگی جام جهانی اول را تجربه و در آن زمان موفق‌ترین لژیونر ایران در اروپا بود – قابل پیش‌بینی بود، این مسیر برای علی دایی برعکس شده بود. او در آستانه ۳۸ سالگی زیر فشار شدید انتقادات قرار داشت اما هربار با گلزنی و درخشش همه را ساکت می‌کرد. به این ترتیب علی دایی و مهدی مهدوی‌کیا به نخستین فوتبالیست‌های ایرانی مبدل شدند که طعم حضور در دو جام جهانی را چشیدند.

دو سلیمانی بدنبال سوپر سامی

در جام جهانی ۲۰۰۶ عربستان سعودی اسطوره‌اش را به بالاترین افتخار ممکن رساند. سامی جابر برای چهارمین بار به جام جهانی رفت تا در منطقه غرب آسیا رکورددار و به جمع استثناها بپیوندد. آن زمان عربستان یکی از بهترین مدافعان چپ فوتبال آسیا را در اوج جوانی در اختیار داشت، حسین عبدالغنی سلیمانی که همه می‌گفتند رکورد سوپر سامی‌ (لقب سامی جابر) را خواهد شکست. عبدالغنی تا ۴۱ سالگی هم فوتبال بازی کرد اما دست تقدیر چنین بود یک سلیمانی دیگر از ایران در اوج جوانی شانس رسیدن به رکورد سامی‌جابر را پیدا کند.

رکورد مسعود شجاعی

مسعود شجاعی سلیمانی کشف برانکو ایوانکوویچ بود. مرد کروات در هفته‌های منتهی به جام جهانی ۲۰۰۶ این جوان را وارد فهرست مسافران ایران کرد و همه جا می‌گفت او بزرگ‌ترین پدیده فوتبال ایران خواهد شد. البته برانکو در جام جهانی به مسعود شجاعی جوان بازی نداد اما امروز همین بازیکن که بازوبند کاپیتانی نساجی را بر بازو می‌بندد، صاحب رکوردی منحصر به فرد است. شجاعی با ۸۶ بازی ملی در فهرست رکورد داران جز ده نفر اول نیست اما تنها فوتبالیست ایرانی است که سه بار جام جهانی را تجربه کرده است.

ضربه از خودی!

جام جهانی ۲۰۱۸ برای کاپیتان شجاعی می‌توانست چهارمین جام جهانی باشد و جالب اینکه این خود او بود که این فرصت را از ایران و مسعود شجاعی دریغ کرد! مسعود شجاعی ستاره تیم علی دایی در مسیر رسیدن به جام جهانی ۲۰۱۰ بود، در اوج فوتبالش که در لالیگا می‌درخشید. او در بازی مقابل کره جنوبی – رقیب مستقیم ما برای صعود – در ورزشگاه آزادی و در شروع نیمه دوم خیلی کودکانه از زمین اخراج شد تا تیم ایران دایی را هم از دست بدهد. افشین قطبی که با شعار شناخت کره مثل کف دستش هدایت تیم ملی را بر عهده گرفته بود، حتی از پس کره‌شمالی هم برنیامد تا داغ جام جهانی آفریقای جنوبی به دل مسعود بماند. جالب اینکه این تنها ضربه از خودی نبود که شجاعی خورد، در جام جهانی ۲۰۱۴ و ۲۰۱۸ کاپیتان جوانانی بود که امروز کاپیتان‌های تیم ملی هستند و در آستانه شکستن رکورد شجاعی قرار دارند!

بازمانده

فاصله ۸ ساله بین دو جام جهانی ۲۰۰۶ و ۱۹۹۸ باعث شد علی دایی انگیزه برای ماندن پیدا کند. شهریار تمام رکوردهای ملی ایران و رکورد گل جهان را هم شکست. او به عنوان سرمربی به جام جهانی نرسید اما الگویی شد برای دیگران که تا جام جهانی ۲۰۱۴ برزیل در اوج بمانند. این بار فاصله ۸ ساله بین دو حضور بازمانده‌های بیشتری داشت؛ امیرحسین صادقی، جواد نکونام، آندرانیک تیموریان و البته مسعود شجاعی با دومین حضور در جام جهانی به رکورد دایی و مهدوی‌کیا رسیدند.

دستاورد بزرگ کی‌روش

کسانی که از ترس موفقیت مربیان خارجی و تنگ شدن جا برای حضور سر سفره فوتبال نگرانند، مدام بزرگ‌ترین نقطه ضعف خود را به کارلوس کی‌روش نسبت می‌دهند! آنها که طی چند دهه حضور در راس فوتبال هیچ دستاوردی نداشته‌اند، مدام بر طبل کارنامه مرد پرتغالی می‌کوبند. غافل از آنکه مردم به خوبی می‌بینند نسلی که کی‌روش از جام جهانی ۲۰۱۴ به تیم ملی تزریق کرد اکنون بعد از ۸ سال مثل آب خوردن و در اوج بلبشو فدراسیون ما را به جام جهانی رسانده است! کی‌روش برای اولین بار در تاریخ ما را دو دوره متوالی به جام جهانی برد و در تیمی‌که او به روسیه ۲۰۱۸ برد این بار نفرات بیشتری طعم دومین جام جهانی را می‌چشیدند. احسان حاج‌صفی، کریم انصاری‌فرد، پژمان منتظری، رضا قوچان نژاد، علیرضا جهانبخش و اشکان دژاگه هم وارد فهرست دو جامه‌ها شدند. البته مسعود شجاعی به نخستین بازیکنی تبدیل شد که در سه جام جهانی همراه تیم ملی بوده است.

رویاپردازی کاپیتان‌ها

همه می‌دانیم که دراگان اسکوچیچ نمی‌خواست کاپیتان‌های اول و دوم ایران را به جام جهانی ۲۰۲۲ قطر ببرد. احسان حاج‌صفی و کریم انصاری‌فرد در این فوتبال به هر آنچه می‌خواستند رسیده بودند اما حاضر بودند همه داشته‌های‌شان را بدهند و شانسی برابر برای رقابت با دیگران و حضور در جام جهانی داشته باشند. حالا که کی‌روش برگشته و هر دو نفر از نظر روحی احیا شده و تاثیر گذاری خود را نشان داده‌اند، دیگر کمتر کسی به شایستگی آنها شک دارد. این یعنی تا آخر همین پاییز دیگر مسعود شجاعی تنها رکورددار تاریخ فوتبال ما نخواهد بود. در کنار این دو، کاپیتان سوم ایران یعنی علیرضا جهانبخش نیز سومین جام جهانی خود را تجربه خواهد کرد. وقتی بدانیم جهانبخش هنوز ۲۹ ساله نشده، آن وقت ارزش کار کی‌روش در میدان دادن به امثال او یا سردار آزمون و دیگران مشخص می‌شود. جهانبخش به راحتی می‌تواند به رکورد سامی جابر برسد.

رکورد یا تاثیرگذاری؟

هیچ‌کس به بزرگی اسامی که ذکر شد تردیدی ندارد. مگر می‌توان از اسم علی دایی، مهدی مهدوی‌کیا، جواد نکونام یا مسعود شجاعی به سادگی گذشت؟ مگر می‌توان دستاوردهای علیرضا جهانبخش، کریم انصاری‌فرد یا سردار آزمون و مهدی طارمی را زیر سوال برد؟ اما سوای تمام درخشش‌ها واقعیت این است که هیچکدام این بزرگان نتوانستند در دور نهایی جام جهانی و همان سه بازی مرحله گروهی – که معمولاً ما پس از آن با جام خداحافظی می‌کنیم – تاثیر خاصی روی نتیجه بگذارند. تنها استثنا مهدی مهدوی‌کیا است. ما در جام جهانی ۱۹۷۸ دو گل زدیم و یک امتیاز گرفتیم. ایرج دانایی‌فر و حسن روشن گلزنان ما بودند و با گل دانایی فر بازی با اسکاتلند مساوی شد. در جام جهانی ۹۸ نخستین پیروزی ایران به دست آمد، در بازی قرن برابر آمریکا با گلهای حمید استیلی و مهدوی‌کیا که باز هم تنها گل‌های ما در سه بازی جام جهانی بود. در جام جهانی ۲۰۰۶ دوباره سهم ما دو گل و تنها یک امتیاز شد، در شکست ۳-۱ برابر مکزیک یحیی گل‌محمدی گل زد و برابر آنگولا سهراب بختیاری‌زاده تنها امتیاز ما را با گلش گرفت. ما با گل محمد نصرتی دیگر مدافع ما به این جام جهانی رسیدیم و در جام جهانی هم فقط مدافعان گل زدند! در جام جهانی ۲۰۱۴ دوباره سهم ما تنها یک امتیاز شد، تساوی بدون گل برابر نیجریه و تنها گل رضا قوچان نژاد – که خودش با گلزنی در اولسان، ایران را به جام جهانی رسانده بود – در شکست ۳-۱ برابر بوسنی. در جام جهانی ۲۰۱۸ روسیه نیز گل کریم انصاری‌فرد به پرتغال وقتی با ناکامی در صعود همراه شد طعم و مزه‌ای نداشت.

استثنای مهدوی‌کیا

ما در جام جهانی قبلی یعنی در روسیه بیشترین امتیازات تاریخ خود را کسب کردیم، ۴ امتیاز از سه بازی حاصل یک برد یک مساوی و یک باخت. اگر طارمی در دقیقه ۹۰ دروازه پرتغال را گشوده بود گرفتن پنالتی رونالدو توسط بیرانوند دیگر فقط خاطره شخصی او نبود و خاطره جمعی ما برای نخستین صعود به مرحله یک هشتم می‌شد. ایران در تاریخ جام جهانی و طی ۹۲ سال تا امروز پنج بار حاضر بوده و تنها دو بار پیروز شده است. پیروزی دوم مقابل مراکش با گل به خودی عزیز بوهدوز به دست آمد و این یعنی هنوز هم مهدی مهدوی‌کیا تنها ایرانی زننده گل منجر به پیروزی در تاریخ جام جهانی است.

رکوردداران فردا

وقتی به لیست کارلوس کی‌روش در جام جهانی ۲۰۱۸ و شرایط سنی بازیکنان نگاه می‌کنیم معلوم میشود در این دوره تعداد نفرات بیشتری به جمع دو جامه‌ها اضافه خواهند شد. بازیکنانی که از هم‌اکنون حضورشان در قطر قطعی است؛ علیرضا بیرانوند، مهدی ترابی، سعید عزت اللهی، مرتضی پورعلی‌گنجی، وحید امیری، سامان قدوس، مهدی طارمی‌، مجید حسینی، سردار آزمون و امیر عابدزاده. اگر اتفاق غیرمنتظره رخ ندهد میلاد محمدی، امید ابراهیمی و رامین رضاییان نیز به این جمع اضافه خواهند شد. با توجه به پست بازی بازیکنان و شرایط سنی آنها در جام جهانی ۲۰۲۶ شجاعی، حاج‌صفی، کریم انصاری‌فرد و جهانبخش همسایگان دیگری در جمع ۳ جامه‌ها خواهند داشت!