به گزارش مشرق، میانجیگری موفقیت آمیز چین برای تنش زدایی بین ایران و عربستان سعودی که روز جمعه خبر آن منتشر شد، ایالات متحده را وادار به اتخاذ یک موضع ناگزیر و تحسین این توافق بزرگ کرد که توسط رقیب اصلی ژئوپلیتیکش در منطقه به دست آمده است.

جان کربی سخنگوی کاخ سفید درباره این توافق که برای نخستین بار پس از گذشت هفت سال سردی روابط دیپلماتیک بین تهران و ریاض اتفاق افتاد و موجب از سرگیری دوباره روابط و بازگشایی سفارت‌های طرفین خواهد شد، گفت: ما از هر تلاشی برای تنش‌زدایی در منطقه حمایت می‌کنیم.

این گزارش می افزاید: اما امضای توافقنامه در پکن که دولت جو بایدن آن را تهدید شماره یک ژئواستراتژیک خود می‌داند نشان‌دهنده آخرین تلاش‌های شی جین‌پینگ رئیس جمهور چین برای حضور سیاسی پررنگ‌تر در خاورمیانه است.

ماه گذشته میلادی چین میزبان سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهوری ایران بود تا دو کشور پیمان «همکاری راهبردی» را تحکیم بخشند. شی در ماه دسامبر نیز برای دیدار با مقام‌های سعودی به ریاض سفر کرده بود.

عربستان سعودی که شراکت دیرینه‌اش با واشنگتن پس از قتل جمال خاشقجی روزنامه نگار واشنگتن پست در سال ۲۰۱۸ تیره و تار شد، تعامل پکن در رویداد توافق بین تهران و ریاض را تحسین کرده است.

متحدان عرب آمریکا در عربستان سعودی و کل منطقه خلیج فارس اغلب از انتقادهایی که واشنگتن در مورد نقض حقوق بشر و فقدان آزادی های سیاسی به آنها می‌کند، گله دارند درحالیکه پکن در این زمینه انتقادی از این کشورها نمی‌کند. برخی ناظران حضور چین در توافق بین تهران و ریاض را یک بی اعتنایی آشکار به واشنگتن در نظر می‌گیرند.

سوزان مالونی مدیر سیاست خارجی مؤسسه بروکینگز گفت: البته آنچه قابل توجه است، تصمیم برای دادن یک پیروزی بزرگ در روابط عمومی به چین است؛ تصویری که هدف آن نشان دادن جایگاه جدید پکن در منطقه است. از این جنبه، به نظر می رسد که این یک سیلی دیگر عربستان به صورت دولت بایدن باشد.

روزنامه واشنگتن پست در بخش دیگری از گزارش خود نوشت که در ظاهر، این توافق به اولویت‌هایی دست یافته که ایالات متحده مدت‌ها به دنبال آن بوده است.

یک مقام ارشد دولت آمریکا با بیان اینکه از مذاکرات بین تهران و ریاض آگاه است، گفت که واشنگتن از ابتدا در جریان آخرین مساله مذاکرات قرار می‌گرفته و سعودی‌ها به مقام‌های آمریکایی گفته اند که بازگشت روابط دیپلماتیک با تهران به سود آنها نیز هست.

کربی با اشاره به اینکه امیدوار است این امر به پایان جنگ در یمن منجر شود، گفت: ما فکر می‌کنیم که این به نفع خودمان است.

در ادامه گزارش این روزنامه آمده است: درحالیکه برخی در آمریکا نسبت به مشارکت چین در این توافق ابراز نگرانی کرده اند، مشخص نیست که دولت بایدن حتی اگر می‌خواست می‌توانست این کار را انجام دهد یا خیر.

مت داس پژوهشگر بنیاد کارنگی برای صلح جهانی در این زمینه گفت: هر چیزی که تنش بین ایران و عربستان را کاهش دهد و احتمال مناقشه را پایین آورد، خوب است. این وضعیت همچنین یک نشانه دلگرم کننده است که کشورهای منطقه می‌توانند ابتکارات این چنینی را بدون دریافت تضمین از آمریکا دنبال کنند.

جان آلترمن پژوهشگر حوزه خاورمیانه در مرکز مطالعات راهبردی و بین‌المللی نیز معتقد است، هرچند کاهش نفوذ چین در خاورمیانه و دیگر مناطق جهان اولویت دولت بایدن باقی می‌ماند، درباره توافق اخیر یک دو دلی برای آمریکا وجود دارد.

وی گفت: آمریکا می‌خواهد سعودی‌ها مسئولیت فزاینده‌ای برای امنیت خود به عهده بگیرند اما نمی‌خواهد که عربستان راهبردهای امنیتی آمریکا را دست کم بگیرد.

جاناتان لرد عضو ارشد اندیشکده «مرکز امنیت آمریکای نوین» نیز در مورد اینکه ایالات متحده یک تامین کننده بزرگ تسلیحات عربستان از جمله سامانه‌های موشکی پاتریوت است، اعلام کرد که اجازه دادن به چین برای وساطت در توافق دیپلماتیک، این رابطه را تهدید نمی‌کند.

وی اضافه کرد که مرکز فرماندهی آمریکا که هزاران نیروی آمریکایی در عربستان و نقاط دیگر خاورمیانه دارد، به همکاری نزدیک با شرکای منطقه‌ای خود برای پیشبرد معماری امنیتی منطقه‌ای ادامه خواهد داد و این توافق بر سر راه آن قرار نخواهد گرفت.