سرویس دیدگاه مشرق*- آیت‌الله دکتر سید ابراهیم رئیسی با دعوت رسمی «جوکو ویدودو» رئیس‌جمهور اندونزی عازم آن کشور شدند و در استقبال اجتماع پرشور شیعیان این کشور عشق به خاندان نبوت و رسالت را در ویژگی‌های ممتاز مردم اندونزی توصیف نمودند و بر ضرورت وحدت و انسجام در جهان اسلام تأکید کردند. ایشان توسعه اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و تمدنی را از اهداف سفر خویش برشمرده و اراده قطعی و جدی باتوجه‌به ظرفیت‌های متنوع برای عملیاتی نمودن توافقات را در برنامه هر دو طرف اعلام آمادگی نمودند.

ایشان شرایط جهان را به نفع مقاومت و جوامع مسلمان تحلیل نموده که این وعده الهی به برکت خون مطهر شهدای نهضت جهانی اسلام محقق گردیده است. رئیس‌جمهور با قدردانی از مواضع اندونزی در حمایت از مردم مظلوم فلسطین و افغانستان، توسعه روابط را در راستای تأمین منافع دو کشور، مردم منطقه و مسلمانان دانست. رئیسی در دیدار خانم «پوآن ماهارانی» رئیس مجلس نمایندگان این کشور با اشاره به گفتگوها و اسناد امضا شده با مقامات اندونزی، از توسعه روابط دو کشور در حوزه‌های انرژی، پزشکی و علمی و فناوری خبر داد و تأکید کرد: هیچ مانعی بر سر راه توسعه روابط دو کشور وجود ندارد.

در این سفر مراسم امضای اسناد و تفاهم‌نامه‌های همکاری میان جمهوری اسلامی ایران و اندونزی برگزار و مقامات دو کشور یازده سند همکاری امضا کردند.

از جمله تفاهم‌نامه‌هایی طرفین؛ تجارت ترجیحی، لغو روادید، مبادلات فرهنگی، همکاری نظارتی بر تولید فرآورده‌های دارویی، همکاری در زمینه‌های علمی، فناوری و نوآوری و همکاری دوجانبه در زمینه نفت و گاز از جمله اسناد همکاری امضا شده میان وزرای امور خارجه، ارتباطات و فناوری اطلاعات، نفت و معادن علمی و فناوری رئیس‌جمهور و معاون وزیر صمت، با همتایان اندونزیایی بود که در پایان اسناد همکاری امضا شده در حضور رؤسای جمهور دو کشور رونمایی گردید.

سفر ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران به اندونزی موجب ارتقا جایگاه سیاسی هر دو کشور می‌شود. اندونزی یکی از بزرگ‌ترین کشورهای مسلمان جهان است که ارتباط با این کشور تأثیر بسزایی در ارتقا کنش سازمان جنبش عدم تعهد و بهبود روابط با کشورهای شرق آسیا خواهد داشت؛ و از طرفی هر دو کشور ظرفیت فوق‌العاده در حوزه‌های تجاری و اقتصادی دارند؛ بنابراین این سفر دستاوردهای زیادی را به همراه خواهد داشت که امضا تفاهم‌نامه‌ها نیز می‌تواند کمبودهای کشور را در بخش‌های مختلف از جمله صنایع مرتفع نماید.

موضوع مهم این سفر در بخش سیاست خارجی با رویکرد اندونزی با نگاه ویژه به جبهه و محور مقاومت بوده که در این زمینه دو کشور اقدامات مفیدی مشترک را به سرانجام خواهند رساند.

از ابعاد دیگر این سفر در حوزه دیپلماسی علم و فناوری بوده که دو طرف تفاهم‌نامه‌هایی را در این زمینه مهم به امضا رسانده‌اند. همچنین این سفر در بخش انرژی که ظرفیت ارزنده‌ای برای تهران و جاکارتا ایجاد کرده که موجب گسترش روابط تجاری از طریق اتاق‌های بازرگانی دو طرف خواهد گردید.

با بررسی روند اقدامات دولت سیزدهم، این‌گونه به نظر می‌رسد که تمرکز دولت آقای رئیسی بر سیاست همسایگان مسلمان و دیگر کشورهای بزرگ اسلامی همچون اندونزی می‌تواند برگ برنده‌ای برای کشور ما در این مقطع پیچ تاریخی و خروج از بخشی از فشار غربی‌ها باشد. در این راستا کشور اندونزی به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین کشورهای اسلامی با جمعیت دویست و هشتاد میلیون مسلمان قطعاً نقش به سزایی در حوزه ژئوپلیتیک اسلامی دارد و باتوجه‌به عزم و اراده جدی این کشور برای دستیابی به توسعه پایدار، می‌تواند در حوزه‌های مختلف، مورد اهداف راهبردی و بلندمدت جمهوری اسلامی ایران باشد. آنچه مسلم است اینکه درگذشته روابط دوجانبه نسبتاً پایدار میان دو کشور برقرار بوده، اما برنامه فعلی این سفر و توافقات آن فراتر از چیزی است که فعلاً وجود دارد. اما برای تحقق اهداف این سفر مهم می‌بایست بسترهای زیادی فراهم شود تا سطح دو کشور در حد ایده‌آلی ارتقا یابد و جاکارتا به پیگیری سیاست مجدانه خویش در حوزه اقتصاد ملی و عزم راسخ برای تحول‌آفرینی، رشد قابل‌ملاحظه‌ای داشته است که توانسته به رتبه هفدهم اقتصاد برتر جهان دست یابد و استمرار این روند چشم‌انداز روشنی را در پیشرو خواهد داشت.

یکی از متغیرهای مهم در میان کشورهای آسیایی حوزه آ. سه. آن است که کشور اندونزی در حال حاضر یکی از فعال‌ترین آنها در میان سایر کشورها بوده و از طرفی قرارگرفتن این کشور در پهنه جغرافیایی اقیانوس آرام و تنگه «مالاکا»، نقش بسیار مهمی در توازن سازی ژئواستراتژیک منطقه‌ای و جهانی ایفا می‌کند. از طرفی دیگر جمهوری اسلامی ایران در منطقه خلیج‌فارس به‌عنوان یکی از حساس‌ترین موقعیت‌های قدرتمند جهان به‌حساب آمده که می‌تواند تأمین‌کننده نیازهای انرژی کشورهای شرق آسیا باشد که یکی از آن کشورها اندونزی است.

فرجام اینکه؛ قاره آسیا تنها در وابستگی‌های درون سیستمی و استفاده از ظرفیت‌های داخلی خود می‌تواند در نظم جدید جهانی نقش واقعی خود را احیا و ایفا کند و در این میان کشورهای اسلامی این قاره می‌توانند با ایجاد فهم مشترک و سازنده به سرنوشت در شأن و منزلت خویش دست یابند.

* جواد معصومی - کارشناس مسائل استراتژیک