بنابراین، والدین باید توجه ویژهای به بهداشت مواد غذایی، سبزی ها و میوههایی که کودکان آنها را مصرف میکنند داشته باشند تا کودکان با مصرف آن به بیماریهای میکروبی و ویروسی مختلف از جمله اسهال دچار نشوند.
این مسئله تقریباً مورد اتفاق اکثر پزشکان است چرا که اسهال یک مشکل مهم و شایع در کودکان سراسر دنیا به شمار میرود و میتوان گفت همه کودکان در سال یک یا چند بار به این بیماری مبتلا میشوند.
علیاکبر سیاری، فوق تخصص گوارش کودکان نیز مانند دیگر متخصصان کودکان بر این باور است که اسهال یکی از بیماریهای شایعی است که بیشتر کودکان به آن مبتلا میشوند.
انتقال میکروب اسهال از طریق دستهای آلوده
یکی راههای اصلی انتقال عامل بیماری اسهال دستهای آلوده است البته علاوه بر اسهال بیماریهای دیگری نیز هستند که دستهای آلوده دلیل اصلی سرایت آنها به بدن انسانها به خصوص کودکان است.در گذشته به دلیل پایین بودن سطح بهداشت و ناآگاهی مادران، بیماری اسهال زیاد دیده میشد اما امروزه با رشد بهداشت و آگاهی مادران از نحوه درمان و پیشگیری از این بیماری ابتلا کودک به اسهال در کشور به طور چشمگیری کاهش یافته است.
دبیری، مادر کودک مبتلا به بیماری اسهال درباره ابتلای کودک خود به این بیماری میگوید: هر سال در تابستان کودکم چندین بار دچار اسهال میشود. امسال هم فرزندم دچار این بیماری شد و حالت تهوع و استفراغ شدیدی نیز داشت. پس از مشاهده این علائم فوراً او را نزد پزشک بردم که آنتیبیوتیک برای آن تجویز کرد.
وی میگوید: کودکم امسال علاوه بر اسهال از سر درد نیز شکایت زیادی میکند البته خودم احساس میکنم این مسئله به دلیل افزایش دما و تابش زیاد نورخورشید است.
دبیری، مهمترین علت ابتلای کودک خود را به بیماری اسهال رعایت نکردن بهداشت دست میداند و میگوید: متأسفانه تا من به فرزندم تذکر ندهم او دستهای خود را قبل از غذا خوردن نمیشوید ضمن اینکه زمانی که بیرون از منزل به سر میبرد و نظارت من وجود ندارد به خوردن خوراکیهای مضر از جمله لواشک،نوشمک، نوشابه و چیپس؛ آن هم با دستهای آلوده میپردازد. حتی از آبهای پارک نیز استفاده میکند در صورتی که این آبها گرم است.
آناهیتا سنایی متخصص عفونی در گفتوگو با خبرنگار فارس به سرایت بیماری در کودکان از طریق دست تأکید میکند و میگوید: میکروبهای دست با چشم، بینی و دهان کودک تماس پیدا میکند و همین مسئله موجب ورود میکروب به بدن کودک میشود.
سنایی با بیان اینکه یکی از راههای بروز بیماری اسهال در کودکان آلودگی دستها است، ادامه میدهد: تماس دست آلوده کودکان با دهان بیشتر و سریعتر میکروب را وارد بدن میکند و این مسئله به این دلیل است که میکروبها از طریق مخاط دهان وارد خون میشوند که توصیه میشود شستن مرتب دستها به کودکان آموزش داده شود.
تغذیه با شیرخشک کودک را بیشتر دچار اسهال میکند
احمدی، مادر یک کودک یک ساله نیز به خبرنگار فارس میگوید: در چند روز گذشته کودک من دچار اسهال شد و ما سعی کردیم در منزل با استفاده از درمانهای خانگی او را مداوا کنیم که این اقدامات نه تنها مفید واقع نشد بلکه کودکم بیحال، بیقرار و بیتاب شد. ضمن اینکه در روز 9 بار پوشک آن را عوض میکردیم و او را میشستم تا جایی که پوست باسن کودکم بر اثر شستن زیاد دچار سوختگی شد. در این وضعیت او را نزد پزشک بردیم و کودکم را 3 روز در بیمارستان به دلیل ابتلا به اسهال شدید بستری کردند.
وی علت ابتلای کودک خود به بیماری اسهال را دادن شیرخشک به او میداند و میگوید: من خودم کارمند هستم و متأسفانه نمیتوانم وقتی برای شیر دادن به فرزندم داشته باشم. به همین دلیل به او شیر خشک میدهم؛ از آنجایی که کودکم را برای نگهداری در ساعاتی که سرکار هستم به مادربزرگش میسپارم .مجبوریم به او شیرخشک بدهیم البته زمانی که به منزل میروم تلاش میکنم که از شیر خودم به کودکم بدهم اما به سختی شیرمادر میخورد چرا که به شیشه عادت کرده است و مزه شیر مادر را دوست ندارد.
یک مادر صاحب 2 فرزند دوقلو پسر نیز به خبرنگار فارس میگوید: صاحب 2 فرزند دوقلو پسر هستم، با آغاز فصل تابستان کودکانم کمی بیقرار و بیحال شدند و پس از چند روزی مشاهده کردم مدفوع آنها شُل شده است، در این وضعیت به پزشک مراجعه کردم و اقدامات درمانی نیز برای آنها انجام شد، یکی از فرزندام پس از یک روز بهبود پیدا کرد اما فرزند دیگرم کمی بهبود پیدا کرد اما پس از چند ساعت دوباره اسهال گرفت.
این مادر اظهار میدارد: زمانی که با پزشک در مورد این مشکل صحبت کردم وی اعتقاد داشت ادامه دار شدن اسهال در فرزندم به دلیل تغذیه با شیرخشک است، البته این فرزندم علاقهای به گرفتن سینه مادر ندارد و بیشتر شیر خشک مصرف میکند البته در بعضی از موارد شیر مادر میخورد، اما آن یکی فرزندم تنها با شیر مادر تغذیه میشود.
سیاری: کودکان زیر 5 سال بیشتر اسهال میگیرند
یکی از مواردی که در این خصوص از اهمیت بالایی برخوردار است. بروز این بیماری در نوزادان و شیرخواران است. در این رابطه علیاکبر سیاری، فوق تخصص اطفال که یکی دیگر از متخصصان این حوزه و البته رئیس انجمن تغذیه کودکان ایران است به خبرنگار فارس میگوید: در فصل تابستان خطر ابتلا به اسهال خصوصاً در کودکان زیر 5 سال بیشتر میشود.
از جمله توصیههای که رئیس انجمن تغذیه کودکان ایران به والدین برای درمان اسهال در نوزادان و شیرخوران دارد این است که به هیچوجه مادران شیردادن به کودک مبتلا به اسهال را نباید قطع کنند بلکه باید تعداد دفعات شیردهی افزایش یابد.
سیاری این مورد را برای نوزادان شیرخوار که با شیرخشک تغذیه می کنند هم توصیه میکند و میگوید: این امر باید در کودکانی که از شیرخشک تغذیه میشوند نیز ادامه پیدا کند ضمن اینکه شیرخشک را نباید رقیق درست کرد.
وی در ادامه این مطلب به این نکته اشاره دارد که کودکان در سال 9 بار به اسهال مبتلا میشوند ضمن اینکه کاهش آب بدن، عفونت وسوءتغذیه از خطرات اسهال به شمار میرود.
رئیس انجمن تغذیه کودکان ایران نیز عنوان میکند که سالانه 2 تا 3 میلیون کودک زیر 5 سال بر اثر اسهال جان خود را از دست میدهند، و بیشترین علت آن را کاهش آب بدن بر اثر این بیماری می داند و توصیه میکند کودک مبتلا به اسهال باید آب زیادی مصرف کند.
همچنین با توجه به اینکه شایعترین علت اسهال در کودکان، عفونت است و مهمترین راه ابتلا به اسهال در کودکان وجود میکروب در آب و غذای این گروه سنی است، توصیه میشود ضمن رعایت بهداشت عمومی به کودکان بیاموزیم که قبل از غذا دستهای خود را با آب و صابون بشویند.
اکثر متخصصان گوارش کودک استفاده از دوغ کمنمک و ماست پروبیوتیک را در بهبود اسهال و جبران آب از دست رفته بدن کودک برای بهبود این بیماری توصیه میکنند و معتقدند این روند دوره بیماری را در طفل کوتاه میکند.
سیاری میگوید: کودک مبتلا به اسهال باید آب زیادی مصرف کند؛ این کار میتواند به جبران آب از دست رفته بدن کمک کند البته باید آب مصرفی بهداشتی و فاقد رنگ، بو و طعم باشد؛ پودر ORS نیز برای درمان اسهال در کودکان مفید است.
این فوقتخصص گوارش کودکان با تأکید بر اینکه کودک مبتلا به اسهال نباید نوشابه، میوه به (استثنا موز) و آبمیوه استفاده کند، توصیه میکند برای پیگیری از ابتلای این بیماری در کودکان میوه و سبزی ضد عفونی شده استفاده شود و قبل از صرف غذا دستها شست و شو شود.
سیاری در ادامه سخنان خود به مادران توصیه میکند که در فصل تابستان شیر پاستوریزه را به مدت یک دقیقه بجوشانند و سپس به کودک خود بدهند.
آلودگی دست مادر از عوامل ابتلای کودکان به اسهال است
غلامرضا خاتمی، رئیس انجمن گوارش کودکان ایران و عضو هیئت علمی دانشگاه علومپزشکی شهید بهشتی نیز در گفتوگو با خبرنگار فارس بیماری "اسهال " را یکی از بیماریهای خطرناک در کودکان می داند و بر این باور است که این بیماری علاوه بر بیاشتهایی و سوء تغذیه، موجب از دست دادن آب و املاح بدن میشود.
وی میگوید: اگر دست مادر کثیف باشد و سینه خود را به دهان کودک بگذارد میکروبهای دست بر روی سینهاش نشسته و از این طریق وارد دهان کودک میشود؛ به مادران توصیه میشود برای جلوگیری از ابتلا کودکشان به اسهال ابتدا برای تهیه غذای کودک و هنگام شیردهی باید دستان خود را بشویند.
آب آشامیدنی غیرسالم به اسهال در کودک منجر میشود
این استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی آب آلوده را از دیگر عوامل ابتلا کودکان به بیماری اسهال بیان میکند و اظهار میدارد: پس از 6 ماهگی تغذیه کودک با شیر، آب و غذاهای کمکی همراه میشود، از این رو در خصوص خوردن آب آشامیدنی سالم اطرافیان باید به کودک آموزش بدهند چرا که ممکن است زمانی که کودک برای تفریح بیرون از منزل به سر میبرد. به خاطر تحرکاتی که دارد تشنه شود؛ در اینجا اگر کودک از آب غیرآشامیدنی استفاده کند به اسهال مبتلا میشود بنابراین توصیه میشود در چنین مواقعی والدین همراه خود آب آشامیدنی سالم داشته باشند.
غذاهای آماده میتواند موجب اسهال کودک شود
خاتمی استفاده از غذاهای آماده را یکی دیگر از عوامل ایجاد اسهال در کودکان بیان میکند و میگوید: این غذاها علاوه بر اینکه موجب افزایش جربی خون و پوکی استخوان میشود، میتواند به اسهال در کودکان منجر شود و از طرفی مشکلات عدیده در کودک به وجود میآورد.
رئیس انجمن گوارش کودکان ایران در ادامه این مطلب تأکید میکند: به خانوادهها توصیه میشود در انتخاب رستورانها دقت کنند چرا که بسیاری از رستورانها خصوصاً رستورانهای بینراهی نکات بهداشتی را رعایت نمیکنند و خوردن غذا در آنجا نه تنها به اسهال در کودک منجر میشود بلکه دیگر اعضاء خانواده را گرفتار میکند.
با توجه به سخنان رئیس انجمن تغذیه کودکان ایران این نتیجه حاصل میشود که بروز اثراتی از جمله کاهش آب بدن، عفونت و سوءتغذیه از مهمترین نشانههای ابتلا به بیماری اسهال است از همین رو ضروری است اگر والدین این اثرات را در کودکان خود مشاهده کردند به پزشک متخصص مراجعه کنند تا مانع از بروز حوادث تلخ شوند.
عوامل متعددی در بروز بیماری اسهال نقش دارد اما میتوان گفت فقط با رعایت اصول ساده بهداشتی از بروز این بیماری و عوارضی که برای کودکان به وجود میآورد، جلوگیری کرد.