به گزارش مشرق ، جمهوری اسلامی ایران شهریور ماه سال جاری میزبان بزرگترین همایش بین المللی طول تاریخ خود با عنوان شانزدهمین اجلاس سران جنبش عدم تعهد بود.
این اجلاس در سه سطح
كارشناسان (5 و 6 شهریور)، وزیران امور خارجه (7 و 8 شهریور) و سران كشورهای عضو
(9 و 10 شهریور) برگزار شد و آنرا مي توان بزرگترین اجلاس بین المللی در سطح سران دانست
كه تاكنون به میزبانی ایران برگزار شده است، البته اجلاس سران كشورهای عضو سازمان همكاری
های اسلامی (OIC) نيز در سال
1376 در تهران برگزار شد.
رصد تحولات منطقه ای و تفاهمات بین المللی اجلاس تهران، از مدت ها قبل در دستور کار کشورهای تحریم کننده ایران قرار گرفته بود، با این تفاسیر مشخص است که شانزدهمین اجلاس سران کشورهای عضو جنبش عدم تعهد دارای پتانسیل های ویژه ای بود که در یکی از حساس ترین شرایط پیش روی جمهوری اسلامی ایران با موفقيت توانست به كار خود پايان دهد و استقبال از اين اجلاس دشمنان نظام اسلامي را به شوكي بزرگ فرو برد.
کارشناسان بر این باورند که در صورت شناسایی دقیق این ظرفیت ها و استفاده از آنها می توان علاوه بر مسائل سیاسی منافع بلند مدت اقتصادی کشور را نیز از بطن این اجلاس تأمین کرد.
تشكيل جنبش فراگير
جنبش عدم تعهد به عنوان يك جنبش فراگير در سال 1955 ميلادي در گرماگرم جنگ سرد با تلاش رهبراني همچون نهرو از هند، سوكارنو از مالزي، جمال عبدالناصر از مصر و ژنرال تيتو از يوگسلاوي سابق با هدف وحدت بين كشورهايي كه نه در اردوگاه كمونيسم و نه در اردوگاه كاپيتاليسم قرار داشتند، بنيان گذاشته شد و در سال 1961 در يوگسلاوي اولين اجلاس سران آن برگزار شد.
با اتمام جنگ سرد نيز جنبش عدم تعهد به فعاليت خود ادامه داد و به تدريج با پيوستن اكثر كشورهاي در حال توسعه به آن بر دامنه كشورهاي عضو اين جنبش افزوده شد. به گونه اي كه هم اکنون جنبش عدم تعهد 120 عضو دارد که شامل 53 کشور افریقایی، 40 کشور آسیایی،26 کشور از آمریکای لاتین و کارائیب، و یک کشور از اروپا است.
اعضاي جنبش عدم تعهد با وجود آن که نزدیک به 50 درصد جمعیت جهان و کشورهاي مهمي از تولید کنندگان نفت را در خود جای داده اند و بازار بزرگ مصرف محسوب می شوند؛ اما عملکرد اقتصادی شان در حد قابل قبولی ارزیابی نشده به طوری که گفته می شود از مجموع حجم مبادلات تجاری جهان سهم این کشورها 20درصد است ولي با اين وجود تقويت مديريت مشترك جهاني و نزديكي بيشتر اين كشورها مي تواند پتانسيل خاموش اقتصادي اين جنبش را فعال كند.
بزرگترین اقتصادهای جنبش عدم تعهد
جنبش عدم تعهد از کشورهایی تشکیل شده که در دوران جنگ سرد در میان ابرقدرت های جهانی جای نداشتند و به همین خاطر جای نداشتن اعضای این جنبش در میان اقتصادهای بزرگ جهان چندان تعجب برانگیز نیست.
با در نظر گرفتن تولید ناخالص داخلی (GDP) کشورهای جهان بر اساس برابری قدرت خرید در سال 2011 که توسط صندوق بین المللی پول ارایه شده می توان مشاهده کرد که در میان 20 اقتصاد بزرگ جهان تنها نام 3 کشور عضو جنبش عدم تعهد یعنی هند، اندونزی و ایران به چشم می خورد.
البته در میان ناظران جنبش عدم تعهد نام اقتصادهای بزرگی مانند چین، برزیل، مکزیک و حتی آرژانتین حضور دارند. همچنین 10 کشور از 30 اقتصاد بزرگ جهان عضو جنبش عدم تعهد هستند که مجموع تولید ناخالص داخلی آن ها تقریبا برابر تولید ناخالص داخلی چین و حدود یک پنجم مجموع تولید ناخالص داخلی 10 اقتصاد بزرگ جهان است.
وزنه سنگین اقتصادي غيرمتعهدها
صندوق بین المللی پول بر اساس جدیدترین برآورد خود ارزش کل تولید ناخالص داخلی اعضای جنبش غیر متعهدها را 9900 میلیارد دلار اعلام کرده است. حجم اقتصاد این جنبش معادل یک هفتم کل اقتصاد جهان است. کل تولید ناخالص داخلی جهان در سال 2011 بالغ بر 69000 میلیارد دلار اعلام شده است که سهم جنبش غیرمتعهدها از این رقم بیش از 14 درصد است.
كشورهاي جنبش عدم تعهد امروزه از نظر اقتصادی به وزنه سنگینی در عرصه بین الملل تبدیل شده اند. بزرگترین تولیدکنندگان نفت اوپک نیز در این جنبش حضور دارند که این امر نیز یکی از ابعاد اهمیت و قدرت جنبش غیرمتعهدها محسوب می شود. کشورهای ایران، عربستان، ونزوئلا، امارات، عراق، کویت و لیبی و نیجریه از جمله کشورهای نفتی مهم عضو این جنبش هستند.
جایگاه نفتي جنبش عدم تعهد
بازار نفت یکی از بازارهایی است که اعضای جنبش عدم‌تعهد در آن از جایگاه نسبتا قابل توجهی برخوردار هستند چرا که در میان 20تولیدکننده بزرگ نفت در جهان، 11کشور عضو جنبش عدم تعهد‌‌بوده و البته در این میان چین، مکزیک و برزیل نیز به‌عنوان ناظر جنبش عدم‌تعهد در میان تولید کنندگان بزرگ نفت جای‌گرفته‌اند. در سال2011 میلادی 20تولیدکننده بزرگ نفت جهان در مجموع روزانه 78میلیون و 473هزار بشکه نفت تولید کرده‌اند که سهم اعضای جنبش عدم تعهد از این میزان تولید، 46میلیون و 592بشکه یعنی حدود 60درصد کل تولید 20تولیدکننده بزرگ بوده است.
همكاري گمركي در جنبش غیر متعهد
جمهوری اسلامی ایران با حدود 30 كشور عضو جنبش غیر متعهد، موافقتنامه و یادداشت تفاهم همكاری گمركی امضا كرده است. بسیاری از موافقت نامه‌های مزبور در مجلس شورای اسلامی تصویب شده و به تأیید شورای نگهبان رسیده است.
آذربایجان، ازبكستان، تركمنستان، بلاروس، افغانستان، پاكستان، سوریه، قطر، كویت، لبنان، اتیوپی، الجزایر، كنیا، نیجریه، اندونزی، هند، كوبا و اكوادور ونزوئلا، نیكاراگوئه، فیلیپین، ویتنام، مالزی، یمن، عربستان، عمان، عراق، امارات متحده عربی و اردن از جمله كشورهایی هستند كه با ايران موافقتنامه گمركي دارند.
با توجه به فراگيري موج بيداري اسلامي در منطقه خاورميانه شاهد تحولات جدي در خاورميانه هستيم در اين شرايط كه شاهد فروپاشي جهان دو قطبي و از سوي ديگر تحولات بي سابقه در منطقه خاورميانه، از اين جهت برگزاري شانزدهيمن اجلاس جنبش عدم تعهد در ايران داراي اهميت زيادي بود و جمهوري اسلامي ايران در اين وضعيت مي تواند نقش بسيار موثري را در مشاركت دادن و بيدار كردن اعضا براي اينكه به جايگاه حقيقي خود پي ببرند، ايفا كند و البته سخنان مقام معظم رهبري در اين اجلاس نيز داراي اهميت زيادي براي طي طريق جنبش عدم تعهد است.
