به گزارش مشرق، احسان کیانی، کارشناس مسائل خاورمیانه در کانال خود در تلگرامی یادداشتی را برگرفته از گزارش گروه بین‌المللی بحران منتشر کرد:

اندیشکده گروه بین‌المللی بحران طی گزارش مبسوطی مورخ ۱۳ آبان ۱۴۰۲ به ارزیابی پیامدهای نبرد غزه بر مهم‌ترین کشورهای غرب آسیا و شمال آفریقا پرداخته است.

• مصر

مهم‌ترین نگرانی این دولت، اخراج مردم فلسطین از نوار غزه است که بار مراقبت آوارگان را بر دوش قاهره می‌اندازد. این کشور تجربه آوارگان بعد از جنگ ۱۹۴۸ را به یاد می‌آورد. نگرانی دیگر اینکه با مهاجرت فلسطینیان از غزه، نفوذ گروه‌های مقاومت در صحرای سینا افزایش یافته و این محدوده را به محلی برای پرتاب موشک و اجرای عملیات‌های نظامی علیه سرزمین‌های اشغالی تبدیل کنند که به روابط قاهره و تل‌آویو آسیب خواهد رساند. علاوه بر اینکه نگران گسترش اسلام‌گرایی از طریق این گروه‌ها در مصر نیز می‌باشد که به تقویت اخوان‌المسلمین، مهم‌ترین اپوزوسیون دولت السیسی می‌انجامد.

• اردن

دولت این کشور از یک‌سو نگران گسترش اخراج فلسطینیان از کرانه باختری به سوی اردن است که معضلات سیاسی و اقتصادی فراوانی برای اردن خواهد داشت؛ از سوی دیگر نگران شورش آوارگان فلسطینی ساکن در اردن که از نسل آوارگان جنگ‌های ۱۹۴۸ و ۱۹۶۷ هستند. به همین دلیل ملکه اردن، طی پیام شدیدالحنی، محکومیت حماس را نشانه «زوال اعتبار اخلاقی» دانسته است. علاوه بر اینکه، تشدید تنش در سرزمین‌های اشغالی، می‌تواند مسئولیت اردن در حفظ اماکن مذهبی در بیت‌المقدس را نیز متزلزل سازد.

• لبنان

احزاب سیاسی مخالف حزب‌الله، تمایلی به ورود لبنان به این جنگ ندارند. حزب‌الله نیز خواستار توقف نبرد است. آمریکا نیز به اسرائیل توصیه کرده از تشدید نبرد در مرزهای شمالی فلسطین اجتناب کند. سخنرانی نصرالله نشان داد که این گروه آماده ضربات بیشتر به ارتش اسرائیل است. عملکرد حزب‌الله طی این نبرد، موقعیت حزب را در میان اهل‌سنت لبنان بهبود بخشیده و حتی چند گروه اهل‌سنت لبنانی برای نبرد با اسرائیل در کنار حزب‌الله، اعلام آمادگی کرده‌اند.

• ترکیه

چالش آنکارا حفظ موقعیتی میانه است. به همین دلیل خواستار خویشتن‌داری شده و برای میانجی‌گری اعلام آمادگی کرده است. در عین حال، این نبرد فرصتی برای ارتقای فرآیند بهبود روابط با ریاض و قاهره است که طی دو سال اخیر در جریان بوده است.

• ایران

تهران از توقف عادی‌سازی اعراب و اسرائیل، خشنود است. در عین حال که در یک دوراهی قرار دارد. اگر حزب‌الله را از مداخله بازدارد، اعتبارش نزد دیگر متحدان نیابتی کاسته خواهد شد، اما اگر حزب‌الله را تشویق به مداخله قوی‌تر کند، ممکن است حزب‌الله تضعیف شود. در سناریوی اول، ایران در معرض خطر حذف وجهه خود است. در سناریوی دوم، خطر حذف یک دست راست بسیار ارزشمند.

• عراق

دولت السودانی که در یک سال گذشته به دنبال بهبود روابط با ایالات متحده بوده، در وضعیت نامطمئنی قرار دارد. مقتدی‌صدر نیز درصدد نمایش چهره خود در رقابت با دیگر گروه‌های مقاومت، به عنوان مهم‌ترین حامی فلسطین برآمد. به نظر نمی‌رسد گروه‌های مقاومت عراق تمایل داشته باشند که آمریکا و اسرائیل را به پاسخی ویران‌گر، تحریک کند.

• یمن

نبرد غزه فرصتی برای انصارالله است تا تعهدش به آرمان فلسطین، پیوندش با دیگر گروه‌های مقاومت و توانایی نظامی‌اش برای مقابله با دشمنان منطقه‌ای را نمایش دهد. در عین حال که احتمالاً این خطر را ارزیابی خواهد کرد که تشدید درگیری می‌تواند آتش‌بس کنونی ریاض و صنعا را به خطر بیندازد.

• خلیج فارس

شش عضو «شورای همکاری خلیج فارس» شامل عربستان، امارات، قطر، عمان، کویت و بحرین در مورد جنگ اخیر غزه، اختلاف نظر دارند. امارات و بحرین که به توافق ابراهیم پیوسته بودند، ابتدا حماس را محکوم کردند ولی قطر و عمان، اسرائیل را مسئول خشونت‌ها دانستند. عربستان سعی کرد در میانه این دو موضع قرار بگیرد.

• مراکش

مراکش نگران گسترش اعتراض‌های ضداسرائیلی است. رباط سعی کرده این روایت را ارائه کند که مراکش و اسرائیل با دشمن مشترکی روبرو هستند. مبنای این روایت، اتهام کمک حزب‌الله به جبهه پولیسارو می‌باشد که در نبرد با دولت مراکش در صحرای غربی است. گرچه با تداوم و تشدید کشتار مردم غزه، اسلام‌گرایان و چپ‌گرایان مراکشی فشار فزاینده‌ای برای این دولت برای قطع رابطه با اسرائیل اِعمال می‌کنند. ولی بعید است که پادشاه تسلیم شود.

• تونس

تشدید احساسات ضداسرائیلی، محبوبیت قیس‌سعید رئیس‌جمهور چپ‌گرا و ناسیونالیست این کشور را افزایش داده است. مخالفت با فلسطین موجب هم‌گرایی دولت و اپوزوسیونش شده است. «جبهه نجات ملی» که برخی رهبرانش در زندان هستند، طی بیانیه‌ای خواستار تظاهرات علیه سفارت‌های آمریکا و فرانسه شد.

ارزیابی کارشناسان این اندیشکده نشان‌گر گرایش عموم دولت‌های منطقه به آتش‌بس است. اما اینکه آمریکا و اسرائیل به چنین خواسته‌ای وقعی بنهند، محل تردید است.

*بازنشر مطالب شبکه‌های اجتماعی به منزله تأیید محتوای آن نیست و صرفا جهت آگاهی مخاطبان از فضای این شبکه‌ها منتشر می‌شود.