سرویس سیاست مشرق- کمال خرازی رئیس شورای راهبردی روابط خارجی، برای بار ظرف چند ماه تنش میان ایران با رژیم صهیونیستی و نیز تحرکات آمریکایی‌ها، درباره احتمال تغییر دکترین هسته‌ای ایران هشدار داده و البته این بار، احتمال تغییر در برد موشک‌های ایران را روی میز قرار داده است.

کمال خرازی گفته است که وقتی غرب حساسیت‌های ایران را در نظر نمی‌گیرند، دلیلی ندارد ما حساسیت‌های اروپا را در نظر بگیریم.

مشاور رهبر انقلاب در گفتگو با شبکه المیادین گفت با دادن چند پیام روشن می‌گوید که ایران اگر تهدیدی وجودی بشود، دکترین هسته‌ای خود را تغییر خواهد داد و تأکید کرد که تنها فتوای رهبر انقلاب این موضوع را فعلاً ممنوع کرده است.

خرازی همچنین گفت که ما توانایی لازم را برای ساخت سلاح داریم و مشکلی از این بابت نداریم؛ تنها فتوای رهبری این موضوع را فعلاً ممنوع کرده است.

نکته جالب‌توجه آن بود که خرازی در خلال در همین گفتگو، احتمال افزایش برد موشک‌های ایران را هم منتفی ندانست و گفت: همه به قدرت موشکی ایران اذعان کرده‌اند. تنها مسئله برد موشک‌هاست که تابه‌حال حساسیت غربی‌ها و اروپایی‌ها لحاظ می‌شد، اما وقتی آن‌ها حساسیت‌های ما را لحاظ نمی‌کنند، دیگر دلیلی ندارد که ما حساسیت آن‌ها را در نظر بگیریم و لذا احتمال اینکه برد موشکی ایران بیشتر بشود، هست.

این دومین بار ظرف ماه‌های اخیر است که کمال خرازی که مشاور رهبر انقلاب است، درباره احتمال تغییر دکترین هسته‌ای ایران هشدار می‌دهد که البته در مصاحبه جدید با المیادین، او افزایش برد موشک‌های ایران را هم چاشنی هشدار خودکرده است.

خرازی پیش‌ازاین در ماه آوریل ۲۰۲۴ هم در خلال ۱۸ روز تنش بی‌سابقه با رژیم صهیونیستی، در گفتگو با الجزیره هشدار داده بود که ایران اگر «ناچار» شود «دکترین هسته‌ای» خود را تغییر خواهد داد.

در آن زمان آکسیوس که اغلب اخبار محرمانه مرتبط با پرونده هسته‌ای را منتشر می‌کند در یادداشتی نوشت که این پیام‌های از سوی مقامات دیپلماتیک در تهران نشان از احتمال تغییر رویکرد هسته‌ای ایران با توجه به دو رویداد دارد، رویداد اول اعمال تهدید متقابل ایران علیه تهدید اسراییل به بمباران مراکز هسته‌ای ایران و دیگری در یک افق بلندمدت‌تر به نسبت احتمال رأی آوردن یک گزینه مطلوب‌تر در انتخابات ریاست جمهوری آتی امریکا در سال ۲۰۲۴ می‌باشد.

آخرین برآورد اطلاعات ملی امریکا درباره برنامه هسته‌ای ایران که در ماه جولای ۲۰۲۴، مدتی بعد از هشدار خرازی درباره تغییر دکترین هسته‌ای ایران به کنگره امریکا ارائه شده، خبر از آن می‌دهد که تابو بودن سلاح هسته‌ای در ایران در حال شکسته شدن است و هشدار داده که اگر ایران در معرض «تحریم‌های بیشتر» یا «حمله» احتمالی قرارگرفته یا اینکه به خاطر برنامه هسته‌ای‌اش «مورد سرزنش» قرار بگیرد، ممکن است دست به غنی‌سازی اورانیوم تا ۹۰ درصد بزند.

در این تحلیل اطلاعاتی، امریکا پیش‌بینی کرده است که سال ۲۰۲۴ «افزایش قابل‌توجهی در اظهارنظرهای رسمی در ایران در مورد تسلیحات هسته‌ای وجود داشته است که نشان می‌دهد این موضوع کمتر تابو است.»

برآورد اطلاعات ملی امریکا ارزیابی کرده که ایران از سال ۲۰۲۰ بارها اعلام کرده که دیگر محدود به قیود برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) نیست، برنامه هسته‌ای خود را گسترش داده، نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (بر برنامه خود) را کم کرده و فعالیت‌هایی انجام داده که آن را برای تولید یک وسیله هسته‌ای (Nuclear Device)، اگر تصمیم به چنین کاری بگیرد، در موقعیت بهتری قرار می‌دهد.

یک نظرسنجی که مؤسسه افکار سنجی «Iran Pol» در خردادماه ۱۴۰۳ انجام داده نیز نشان می‌دهد ۶۹ درصد ایرانیان از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای حمایت می‌کنند، چیزی که یک تغییر جهت کلیدی از نظرسنجی‌های قبلی را نشان می‌دهد.

طرح جدید آژانس برای مهار تهران چیست؟

افزایش اقدامات رژیم صهیونیستی در منطقه با چراغ سبز آمریکا در چند ماه اخیر باعث شده است در تهران تصمیماتی اتخاذ شود که تغییر پایدار در محاسبات دشمن پدید آورد، همین تحول راهبردی موردتوجه طرف غربی قرارگرفته و تکاپو برای باز کردن پرونده خاک خورده هسته‌ای را افزایش داده است.

ازجمله مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که روز پنجشنبه با انتشار پیامی در شبکه اجتماعی ایکس از گفت‌وگو با «کاظم غریب آبادی» معاون حقوقی و بین‌المللی وزیر امور خارجه در آستانه سفر وی به ایران خبر داد.

رافائل گروسی در این پیام که به همراه تصویر ملاقات دو طرف منتشر شد، نوشته است: گفت‌وگوی به‌موقع و اساسی با کاظم غریب آبادی معاون وزیر امور خارجه ایران در آستانه سفر آتی من به تهران داشتم.

مدیرکل آژانس پیش‌تر گفته بود که برای حل‌وفصل مسائل باقی‌مانده پادمانی با ایران، آماده است که با دولت چهاردهم تعامل کند. مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در آخرین نشست شورای حکام آژانس که اواخر شهریورماه برگزار شد، اظهار داشت: پس از انتخابات در ایران، من با رئیس‌جمهور پزشکیان مکاتبه کردم و تمایل خود را برای دیدار با او در تهران برای ازسرگیری گفتگو و همکاری بین آژانس و ایران نشان دادم.

به نظر می‌رسد تغییر در رویکردهای تهران در اعمال «سیاست‌های بازدارنده ترکیبی» باعث شده است که آژانس به نمایندگی از آمریکایی‌ها در تکاپوی جدید افتاده تا مانع از تغییر میز بازی شود.

از نگاه آمریکایی‌ها ترکیب سیاست‌های بازدارنده اتمی با توسعه موشکی مسیر گفتگوهای پیشین را به‌صورت کامل بسته و غرب را در مواجهه جدیدی با ایران قرار خواهد داد که پرهزینه خواهد بود ازاین‌رو غرب با استفاده از ابزار آژانس در تدارک آن است که با باز کردن یک کریدور جدید دیپلماتیک با ایران درصدد مهار این وضعیت برآید.

ورود آژانس به فضای جدید پیش‌آمده در منطقه دارای سه نکته مهم و قابل‌توجه است:

1- نکته اول آن است که گروسی در حالی از احیای گفتگوها خبر داده که تا پیش‌ازاین دو بار (در سال‌های ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳ میلادی) آن را رسماً زیر پا گذاشت و با اصرار بر بازرسی‌های فرا پادمانی نامتعارف، مانع از اجرایی شدن آن گردید.

2- از سویی گروسی تا قبل از جنگ غزه و نیز تجاوز صهیونیست‌ها به لبنان و خصوصاً تحقق عملیات غرورآفرین وعده صادق 2 نه‌تنها اصراری بر احیای تفاهم مذکور نداشت، بلکه در مواضع غیررسمی و خصوصی خود در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی آن را غیرعملیاتی اعلام کرده بود.

3- همچنین گروسی در دیدارهای قبلی خود با مقامات سازمان انرژی اتمی ن به‌جای کلیدواژه «تفاهم با تهران»، بر روی «پروژه مهار هسته‌ای ایران» از طریق به‌کارگیری ابزارهای سلبی (ازجمله استناد تروییکای اروپایی به مکانیسم ماشه و ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت سازمان ملل متحد) تکیه می‌کرد، اما به‌محض پدید آمدن نشانه‌های تغییرات ترکیبی در مدل بازدارندگی خبر از تفاهم با ایران می‌دهد.

بی‌شک در روزهای آینده شاهد آن خواهیم بود که آمریکا برای مهار ایران و جلوگیری از اقدامات بازدارنده هیبریدی (توسعه هماهنگ موشکی و اتمی) پیامی‌هایی ارسال خواهد کرد که بیانگر یک مدل مشترک (در قالب احیای برجام، انعقاد توافق ثانویه یا تفاهم غیر اعلامی) خواهد بود، اما تجربه نشان داده است که این بسته جدید مانند تمامی پیام‌های پیشین بازهم توخالی خواهد بود.

به همین دلیل تهران به‌جای تعلل روی گزاره‌ها و پیش‌شرط‌های آمریکایی و تروئیکایی در مسیری قدم خواهد برداشت که تضمین‌کننده ابتکار عمل‌های خود باشد. پیام‌های ویژه رئیس شورای راهبردی روابط خارجی مخاطب خاص دارد!