سرویس فرهنگ و هنر مشرق -صبح چهارشنبه ۲۳ آبان با استعفای رئیس سازمان اوج، ساسان زارع ریاست سازمان اوج را برعهده گرفت.

اگر امروز احسان محمدحسنی به عنوان مدیر سابق موفق سازمان، توسط رسانه‌های حق‌العمل‌کار نزدیک به این سازمان، موفق معرفی می‌شود، این توفیق را مدیون حمایت‌های بی‌دریغ و بدون چشم‌داشت آقای «فرمانده» است. کارنامه‌ ۱۵ ساله این نهاد بسیار مهم، دارای فراز و فروزهای قابل بررسی و تحلیل است، اما در چند روز گذشته یک حرکت قابل بررسی رسانه‌ای در فضای مجازی در حال شکل گرفتن است که توفیقات این نهاد تاثیرگذار فرهنگی را به ریاست آن نهاد تقلیل می‌دهند، در حالیکه ریاست این نهاد صرفا یک بازوی اجرایی است و سیاست‌گذار و پدر معنوی این نهاد در جراید نادیده گرفته می‌شود.

مهمترین چهره هدایت کننده سازمان اوج، از سال‌های ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۸ فرماندهی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را برعهده داشت. اما او غیر از تاثیر در مهمترین حوزه نظامی کشور، در تغییر زیرساخت‌های فرهنگی انقلاب گام‌های بسیار موثری را برداشت و در دهه هشتاد و نود تاسیس و حمایت از سازمان اوج یکی از گام‌های کوچک او در حوزه فرهنگ است.

فیلم/ رئیس سابق اوج ازحمایت‌های سردار محمدعلی جعفری از مدیران جوان این سازمان می‌گوید

مهمترین حامی و سیاست‌گذار، سردار محمدعلی جعفری است که با عنوان غیررسمی «آقا عزیز» در میان اهالی رسانه شناخته می‌شود، چهره‌ای نظامی – سیاسی است که فارن پلیسی او را در فهرست یکی از ۵۰۰ نفر قدرتمندین افراد جهان گنجاند.

متاسفانه چهره‌های قدرتمند سیاسی – نظامی از کمک‌رسانی و همیاری در حوزه فرهنگ عمدتا سر باز می‌زنند، اما بررسی عملکرد جعفری نشان می‌دهد او فعالیت فرهنگی را بخشی از خمس و زکات فعالیت‌های سیاسی – نظامی در راستای اهداف انقلاب تعریف کرده است.

اگر امروز «احسان محمدحسنی» به عنوان مدیر سابق موفق سازمان معرفی می‌شود، این توفیق را مدیون حمایت‌های بی‌دریغ و بدون چشم‌داشت آقای «فرمانده» است.

فرمانده فعلی بقیةالله الاعظم با احساس خلاء فرهنگی وسط بحران سال ۱۳۸۸، آستین‌ها را بالا زد و در مسیر تاسیس یک سازمان مستقل فرهنگی گام برداشت و بر خلاف نهادهای قبلی، که بنیادهایی عمدتا بودجه‌خوار هست، با رویکردی غیر کارمندی، نهادی با نگرش آرتیستیک را خلق کرد.

فضای اولیه همدلانه‌ای که در سازمان اوج موجب رونق سینمای دفاع مقدس شد، ماحصل تلاش فرمانده‌ای است که ضمن اداره یک نهاد قدرتمند نظامی ازسازمان فرهنگی مراقبت می‌کرد تا جوان نامجوی کم تجربه‌ای که در آن فعالیت می‌کردند، بتوانند به صورت مستقل اداره این نهاد را بر اساس رویکردی انقلابی و مردمی اداره کنند. سازمان اوج از بدو تاسیس خشت خشت خود را مدیون خون دل‌های «عزیز» است، آنهم در حوزه‌ای که مدیران در سطح کلان، حوزه ای برای عکس یادگاری با هنرمندان است.

سال‌های سال است که با کلید واژه «پوتین نظامی» و طرح این موضوع که نمی‌توان با نهادهای نظامی کار فرهنگی کرد، تلاش شد تا سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از معرکه فرهنگی کنار گذاشته شود.

آقا عزیز به صورت خستگی‌ناپذیری نه تنها در مسیر سخت تاسیس این سازمان عقب‌نشینی نکرد، بلکه در قد کشیدن و ثمره دادن آن و دور نگاه داشتن «اوج» از ساختار کارمندی را با همه قوا دنبال می‌کرد.

فضای اولیه همدلانه‌ای که در سازمان اوج موجب رونق سینمای دفاع مقدس شد، ماحصل تلاش فرمانده‌ای است که ضمن اداره یک نهاد قدرتمند نظامی از روندهای این سازمان فرهنگی مراقبت می‌کرد تا جوانان کم تجربه‌ آن‌ روزها که در آن فعالیت می‌کردند، بتوانند به صورت مستقل اداره این نهاد را بر اساس رویکردی انقلابی و مردمی اداره کنند.

حالا باید این مسئله بررسی شود که این سازمان در طول سال‌های فعالیت، چه میزان از خواسته‌ها و مطالبات سردار جعفری را برآورده کرد؟

هدف او از حمایت چنین نهادی در سال‌های اولیه حضور نسل جدیدی از هنرمندان در عرصه‌های مختلف هنری است.

اوج از اواسط دهه ۹۰ در مدلی مشابه با بنیاد سینمایی فارابی تربیت نسلی در حوزه سینما، تئاتر، موسیقی و تجسمی برنامه مدون را کنار گذاشت و تبدیل به موسسه‌ای پیمانکاری شد که هیچ هدف گذاری و سیاست خاصی را دنبال نمی‌کرد. این سازمان اغلب فعالیت‌های خود را در حوزه‌های نمایشی به صورت پیمانکاری دنبال می‌کرد و حوزه های استراتژیک و مهم دیگری نظیر تجسمی و تئاتر را رها کرد.

فرمانده قرارگاه فرهنگی و اجتماعی بقیه الله الاعظم (عج) کمتر در حوزه مورد علاقه‌اش فرهنگ و هنر سخنرانی می‌کند اما دیدگاه‌های کلی او نشان می‌داد او انتظار داشت مبنای حرکتی سازمان اوج بر تقویت حلقه‌های میانی مردمی و بهره گیری از ظرفیت‌های آنان در عرصه فرهنگ و هنر باشد.

در همین روند پیماکارانه، ساخت فصل پنجم سریال پایتخت را سازمان اوج برعهده گرفت با فرض اینکه نقش مردمی در موضوع نبرد با داعش در سوریه برجسته شود، اما نتیجه تلاش تیم سازنده کاملا معکوس شد.

وب سایت سینماپلاس با اشاره به حمایت درخور سردار جعفری از سازمان اوج درباره این عدم هماهنگی مطالبه فرمانده قرارگاه فرهنگی بقیه‌الله می‌نویسد: پایتخت قرار بود به موضوع حضور ایران در کشور سوریه بپردازد اما در نهایت به اثری کمدی تبدیل شد که نمایندگان ایران در سوریه را در حد نقی و ارسطو و باباپنجعلی تقلیل داد که نه بر اساس منطقی و رفتاری صحیح بلکه صرفا بر اثر وزش باد و حرکت بالن سر از سوریه در می‌آورند و در نهایت، از بن بست سوریه با کمک یک انگلیسی نجات پیدا می‌کنند!

از نخستین‌ سال‌های تاسیس اوج، فرمانده قرارگاه بقیه‌الاعظم همواره به خروجی‌های سازمان اوج حساسیت خاص و ویژه ای داشت. او در خلال بیست و یکمین جشنواره فیلم فجر به به همراه خانواده شهید سید حسین علم الهدی و تعدادی از فرماندهان سپاه، در باغ موزه دفاع مقدس به تماشای فیلم «زیباتر از زندگی» محصول این سازمان نشست.

پس از نمایش فیلم هم فرمانده کل سابق سپاه ضمن تشکر از کارگردان، تهیه کننده و عوامل فیلم «زیباتر از زندگی» گفت: این فیلم برای ۱۰ تا ۱۵ روز آخر زندگی شهید علم الهدی است. یک فیلم نمی تواند همه ابعاد زندگی شهید علم الهدی را نشان بدهد و ان شا الله عوامل فیلم تلاش کنند که ابعاد دیگر زندگی آن شهید عزیز را در فیلم های دیگری به تصویر بکشند.

با آغاز فعالیت‌های سازمان اوج در حوزه تئاتر و روی صحنه رفتن نمایش فصل شیدایی، او به تماشای این اثر رفت و در ششم تیرماه ۱۳۹۴ در جمع خبرنگاران، این نمایش را ستود و گفت: این نمایش از داستان‌ها و روایت‌های گوناگون تاریخی بهره برده است؛ اما آنچه مرا تحت تأثیر قرار داد، روایت‌هایی از دوران معاصر در این نمایش است که حرف‌های بسیاری برای بیان واقعیت‌ها دارد.

وی ادامه داد: روایت‌های انقلاب اسلامی، دفاع و مقدس و موضوع ظهور در این نمایش، بیشتر قابل لمس هستند و تماشاگران بهتر می‌توانند با آن ارتباط بگیرند.

سردار جعفری در پایان سخنان خود با اشاره به اینکه دشمن در حال جنگ نرم با ایران اسلامی است، گفت: نمایش‌هایی مانند «فصل شیدایی» به‌عنوان ابزار مقابله با جنگ نرم، تأثیر زیادی برای خنثی‌سازی توطئه‌های دشمنان دارند. ما به نمایش‌هایی با روش‌هایی جدید که با سبک‌های قدیمی‌تر هنر نمایش متفاوت هستند و مردم هم این نوع نمایش‌ها را می‌پسندند، نیاز داریم، چرا که به‌نظر من، این آثار هنری اثرگذاری مناسبی در حوزه‌های فرهنگی دارند.

این نمایش چندرسانه‌ای در مسیر پیاده‌روی اربعین در کشور عراق اجرا شد و اجراهای شهری در شهر یزد، رکورد ۱۴هزار مخاطب را در یک شب ثبت کرد و از مهمترین دستاورهای سازمان اوج به حساب می‌آید.

فرمانده سابق سپاه تا مدتی محصولات سازمان تحت حمایت خود را دنبال می‌کرد و سیاست‌ها او در احیای سینمای دفاع مقدس به درستی اجرا می‌شد اما پس از مدتی او در گشت صحنه آثاری که موسسه تحت فعالیت او تولید می‌کرد دیده نشد. در واقع آنچه تحت عنوان خط انحرافی که از آن یاد می‌شود نادیده انگاری پدر معنوی سازمان اوج بود.

جعفری در اجلاس سراسری اصحاب عشق (بهمن ماه ۱۳۹۴ ) با بیان اینکه هم اکنون مهمترین دغدغه رهبرفرزانه انقلاب اسلامی، حوزه فرهنگ است اظهار کرد: دشمنان با تمام امکانات و توان بسیج شده اند تا به انقلاب ما ضربه بزنند و این ضربه را در حوزه فرهنگ تدارک دیده‌اند. مهمترین کار و وظیفه امروز ما این است که این مرزها را پررنگ و مشخص کنیم. کار اصلی ما حفاظت از مرزهای سیاسی، فرهنگی و ارزشی انقلاب اسلامی است و باید از تمام ظرفیت و توان خود در این مسیر استفاده کنیم.

فرمانده سابق سپاه تا مدتی محصولات سازمان تحت حمایت خود را دنبال می‌کرد و سیاست‌ها او در احیای سینمای دفاع مقدس به درستی اجرا می‌شد اما پس از مدتی او در گشت صحنه آثاری که موسسه تحت فعالیت او تولید می‌کرد دیده نشد. در واقع آنچه تحت عنوان خط انحرافی که از آن یاد می‌شود نادیده انگاری پدر معنوی سازمان اوج بود. با استناد به دیدگاه او می‌توان حدس زد که مهمترین روند از منظر او حفظ مرزبندی‌ها در نگرش انقلاب اسلامی و زمانی که فیلم «قسم» به واسطه دلدادگی و رفاقت مقطعی حوزه ریاست با محسن تنابنده شکل گرفت و یک اثر انحرافی با هزینه این سازمان ساخته شد و نخستین علامت منفی در کارنامه اوج ثبت ‌شد. جعفری دارای نگاه مولف و خاصی در حوزه محصولات فرهنگی انقلاب اسلامی است و حرکت خلاف جهت آب با شعار جذب حداکثری و دلبری‌ از خاکستری‌ها را با هدر دادن بودجه عمومی کشور نمی‌پذیرد.

فرمانده سابق سپاه همواره بر پیچیده دانستن جنگ، تهاجم و نفوذ در حوزه فرهنگ تاکیده کرده و بر ریل گذاری شفاف فرهنگی اصرار داشته است. اما فیلم‌هایی همچون لباس شخصی و مصلحت که با انتقاد بسیار تند رسانه‌های علی الخصوص کیهان مواجه شد نشانگر این بود که بر خلاف منویات فرمانده، اقدامات فرهنگی در این سازمان روشن و شفاف نیست.

به نظر می‌رسد پس از ساخت آثاری که با شناخت از دیدگاه فرهنگی فرمانده دارای ریشه‌های التقاطی است او که همواره از از کندی حرکت بیانیه گام دوم انقلاب بارها گلایه کرده است او محسوس کردن تهدیدات فرهنگی و اجتماعی دشمن را سرلوحه انجام امور فرهنگی می‌داند و حالا با تصمیمات تازه باید منتظر ماند و دید ساسان زارع آیا سیاست‌های فرهنگی آقای فرمانده را اجرایی خواهد کرد یا خیر.

حضور ساسان زارع نوید دهنده تغییرات ساختاری و اساسی بسیار کلانی در سازمان اوج است تا با چابک سازی، اهداف اولیه سازمان اوج، بدون انجام امور نمایشی و پروپاگاندا سریعتر محقق شود.