سرویس سیاست مشرق - «وبلاگ مشرق» خوانشی روزانه در لابهلای اخبار و اتفاقات کشور است. ما درباره این خوانش البته تحلیلها و پیشینههایی را نیز در اختیار مخاطبان محترم میگذاریم. هر روز با بسته ویژه خبری-تحلیلی مشرق همراه باشید.
***
انتقاد یک مسئول از یک رفتار نادرست جامعه
احمد میدری، وزیر کار، طی سخنانی در شیراز با اشاره به ماجرای خاموشیها و مساله برق، گاز و انرژی در واحدهای تولیدی گفته است: بی تردید ناکارآمدیهایی در گذشته وجود داشته است اما نباید در این موضوع به بخشی از واقعیت نگاه کرد.
به گزارش ایرنا، او تصریح میکند: در کدام کشور دنیا دیدهاید که وقتی در زمستان فضای خانه گرم میشود، پنجرهها را باز کنند.[۱]
*منظرگاه وزیر محترم کار در پرداختن به مبحث انرژی در ایران یک منظرگاه درست است.
کسی منکر ناکارآمدیهای دولت سابق یا برخی کمکاریهایی که وظیفه دولت بوده است، نیست. اما این ماجرا یک سویه دیگر هم دارد و آن گشادهدستی ایرانیها در مصرف انرژی است. این گشادهدستی تبعات زیادی برای اقتصاد، حکمرانی و معیشت عمومی دارد و باید یک روز جلوی آنرا میگرفتیم.
طبعا در شرایط فعلی و با توجه به مشکلات دولت در بحث تأمین انرژی؛ باید از ابزارهای مختلفی مثل خاموشیهای مدیریت شده یا مشارکت شهروندان برای کاهش سطح مصرف بهره گرفت.
اما در حین حال بدانیم که هیچیک از این رخدادها؛ یک رخداد شاذ یا بیسابقه در دیگر کشورهای جهان نیست. در سایر ممالک نیز چنین وقایعی وجود دارد و البته از سوی مردم نیز بعنوان یک رخداد طبیعی و مقتضی شناخته میشود.
در همین زمینه باید به نمونههای دیگری از لزوم مشارکت مردم در حکمرانی اشاره کرد.
رفتارهایی مثل کاهش مصرف نان و جلوگیری از دورریز غذا، مهارتآموزی شغلی به جای جستجوی مشاغل پشت میزی، ورزش برای دوری از هزینههای درمان و مطالبه مردم از دولت برای نظارت بر قیمتها همگی از جمله رفتارهایی هستند که در یک کشور پیشرفته وقوع دارند و مردم به این درک رسیدهاند که حکمرانی صرفا یک بحث مربوط به مسئولان نیست و مردم هم سهم زیادی در آن دارند.
در بحث حکمرانی پیشرفته؛ واقعیتهایی مثل محدود بودن انرژی، ناممکن بودن تأمین مشاغل پشت میزی برای همه مردم از سوی حکومت، لزوم اولویت همیشگی "امنیت" برای مردم و مسئولان و عمومیت یافتن این فهم که "سیاهنمایی" از کشوری که در آن زیست میکنیم قبح است نیز وجود دارد که باید بیش از این در منصه عمومی جامعه به آنها پرداخته شود.
***
وعده اقتصادی عارف به مردم با یک مقدمه خوب
ایسنا گزارش داد: محمدرضا عارف، معاون اول رئیسجمهور روحانی، طی پیامی به مناسبت فرا رسیدن شب یلدا؛ ضمن تبریک به همه مردم ایران گفته است:
"تلاش میکنیم تا سال دیگر و یلدای دیگر، توانسته باشیم باری از دوش مردم خوبمان برداشته باشیم و برخی از مطالبات بحق شما، بویژه در زمینه معیشت را پاسخ مناسب داده باشیم."[۲]
*وعده معیشتی عارف برای سال آینده البته الزاماتی دارد که باید رعایت شود.
دولت محترم حکما میداند که مسئله اصلی اقتصاد برای مردم؛ حفظ و ارتقای قدرت خرید است. قدرت خرید نیز شاخصی تأثیرپذیر از مقولاتی مثل تورم، نرخ مالیات، میزان نظارت بر دولت و رونق اقتصاد در بخشهای مادر از قبیل مسکن است.
دولت آقای پزشکیان تا اینجا و در مبحث تورم گامهای خوبی برداشته است و به نظر میرسد نرخ تورم ایران در سال جاری و سال آینده کاهشی باشد. این رخداد در صورت وقوع؛ بسیار با اهمیت و مغتنم است و به نظر میرسد مقدمه خوبی برای وعده اقتصادی عارف باشد.
در بحث تورم نیز دولت جدید در اقدامی مثبت؛ میزان درآمدهای مالیاتی خود را در بودجه سال آینده کاهش داد که این مسئله نیز سبب کاهش تورم خواهد شد. (برخی معتقدند این اقدام در احتمال کاهش تورم ۴۰ درصدی در سال جاری هم تأثیر خواهد گذاشت)
در پیوست وعده عارف به مردم میتوان از هماکنون از دولت محترم خواست که درصد درآمد مالیاتی خود برای سال ۱۴۰۵ را نیز بیشتر از امسال کاهش دهد.
گامد بعدی "نظارت کارای دولت بر قیمتها و بازار" است. دقت شود که مسئله قیمتگذاری دستوری نیست بلکه مسئله و مطالبه اصلی؛ حفاظت دولت از قیمتهای معقول و حفظ منطق رقابت در بازار است.
به نظر میرسد بخش زیادی از نرخهای فعلی در بازار کالا و خدمات ایران؛ نرخهای واقعی نیستند و دچار "گرانی بیقاعده" هستند. این فاجعه نیز حل نخواهد شد مگر با پذیرش نقش نظارتی و حاکمیتی از سوی دولت.
و اما رونق اقتصادی...
یک اقتصاد برای رشد و منطقی بودن به دوری از رکود و ایجاد رونق نیاز دارد. در همین راستا باید بخشهای مولد و موتورهای رونق اقتصادی را شناخت و برای شکوفایی آنها تلاش کرد.
از جمله این بخشها میتوان به مسکن اشاره کرد. مقولهای که با هیچ چالش تحریمی و خارجی مواجه نیست، جمعیت زیادی با آن درگیر هستند و مشاغل مرتبط فراوانی هم دارد.
جالب آنکه اصلیترین عامل به رکود کشاندن مسکن در مقطع فعلی همان "گرانی بیقاعده" و حضور گردنکشانی است که قوانین دولت در این زمینه را اجرا نمیکنند.
کمک دلسوزانه به دولت و نصیحت ناصحانه به آقای عارف برای تحقق وعده اقتصادی ایشان به مردم این است که با اعمال نظارت دولت بر بازار مسکن؛ غل و زنجیر را از دست و پای بخش مسکن باز کنند و اجازه بدهند تا اقتصاد نفسی تازه کند.
اگر قید گرانی بیقاعده از مسیر مسکن رفع شود؛ انبوهسازی رونق میگیرد، بازار تغییر مسکن شارژ میشود و خانه اولیها نیز به خرید یا خانهسازی تشویق میشوند.
موفقیت دولت موفقیت همهی ماست. البته در این قاعده؛ دولت محترم نیز باید ملتزم تدبیر و عقلانیت باشد و نشان دهد که به الزامات پیشرفت معتقد است.
***
لاریجانی: روحانی بیتدبیری کرد
محمدجواد لاریجانی، دیپلمات باسابقه کشورمان و از چهرههای اصولگرا به تازگی طی سخنانی در یک همایش با اشاره به توافق برجام و پیامدهای آن گفته است: آمریکا از برجام خارج شد، اما دولت آقای روحانی با بیتدبیری اعلام کرد که به این توافق پایبند است؛ این در حالی بود که باید این توافق را به حالت تعلیق در میآوردیم اما در ادامه مکانیزم ماشه را نیز پذیرفتیم که فقط علیه ایران فعال میشود.
به گزارش فارس، او تصریح میکند: پذیرش مکانیزم ماشه، نشان از نداشتن درک درست از منافع ملی داشت؛ این سازوکار، تنها به دشمنان ایران ابزار بیشتری برای اعمال فشار داد؛ چنین اقدامی، اشتباهی استراتژیک و غیر قابل توجیه بود که بهانههای جدیدی را به دست غربیها داد. [۳]
*"برجام" پروژه و اصرار دولت شیخ حسن روحانی بود که طی ۸ سال دولت آقای روحانی با پیگیری ویژه ظریف و بر اساس راهبرد "توافق به هر قیمتی" دنبال شد اما دست آخر به هیچ دستاوردی نرسید، در صبح روز امضای آن؛ ایران مجددا توسط اوباما تحریم شد و روحانی هم دست آخر از این گفت که مذاکره با آمریکا دیوانگی است.
البته مردم نیز باید بدانند که تبعات اثر یک تصمیم غلط در حکمرانی؛ گاهی یک تبعات ادامهدار است (اعم از مثبت یا منفی) و جامعه اگر تبعات یک تصمیم را نمیپسندد باید در مقطع جدید انتخابات؛ عزیمت بیشتر و بهتری به سمت "رأی خوب" داشته باشد و همواره و در هر انتخاباتی به رئیسجمهوری رأی بدهد که در کارنامه خود؛ ضعفهای رؤسای جمهور قبلی را نداشته باشد.
در ماجرای برجام و شکستهای آن البته اتفاق تلختری هم رخ داده و آن "لجبازی" است.
دولت روحانی هنوز حاضر به پذیرش مسئولیت نیست و قصد دارد روح اشتباهات خود را در دولت پزشکیان نیز بدمد!
این لجاجت و اصرار بر اشتباه البته میتواند منجر به "تکرار اشتباه" نیز بشود. چه اینکه مردم ایران از برجام روحانی هیچ خیری ندیدند الان بیدستاوردی و تحریمهای بیشتر.
اکنون و از باب برادری باید به آقایان ستادی دولت روحانی توصیه کرد که درباره برجام بنشینند و با چهرههای متخصص -و نه دلواپسان و عدالتخواهان تندرو- بحث و مناظره کنند تا عیار اقدام آنان بیشتر مشخص شود.
چه اینکه نجات یک حکمرانی و مردم یک کشور از "تکرار اشتباه"، ارزشی بیشتر از لذت لجاجت و نپذیرفتن مسئولیت دارد.
راه عذرخواهی در سیاست از مسیر "پذیرش اشتباه" میگذرد.
گفتنیست به تازگی یکی از مقامات وقت دولت روحانی انتقاداتی را از نحوه نگاه روحانی به برجام مطرح کرد که البته فرد مذکور با حملات تند برجامیان مواجه شد و حتی یک رسانه شائبههایی را در زمینه فساد فرزندان و نزدیکی وی به جاسوسان نیز مطرح کرد!
***
1_ www.irna.ir/xjSqdB
2_ isna.ir/xdSvYF
3_ https://farsnews.ir/a313110gh/1734608705771142063