به گزارش مشرق به نقل از ایسنا، در زبان فارسی، به همه گونههای جنس Taraxacum از خانواده Asteraceae، گل قاصد گفته میشود. در کتب طب سنتی، از آن با اسامی طرخشقوق یا طرشقوق یاد شده که برگرفته از نام لاتین آن است.
بنا براین گزارش، در بین تمام گونههای این جنس، Taraxacum officinale به لحاظ طبی، بهترین است اما این گونه در ایران نمیروید. گل قاصد، گیاهی است علفی، چندساله، بیبو، با ارتفاع 10 تا50 سانتیمتر، دارای ریشه عمودی و برگهای گسترده بر روی زمین با بریدگیهای کم تا خیلیعمیق. در خراسان، 19گونه از این گیاه گزارش شده است.
این گیاه، دارای ساقه گلدار توخالی منتهی به یک گل زردرنگ است که پس از رسیدن، در نوک میوه آن، یکدسته پَرِ سفیدرنگ ابریشمین وجود دارد که با اندک نسیمی به پرواز در میآید و بههمین جهت، به آن قاصدک میگویند.
تمام گیاه، دارای شیرابهای سفیدرنگ، غیرسمی و تلخ مزه است و همانطور که از نامش پیداست (تاراکسیس بهمعنای ورم چشم) برای رفع ورمهای چشمی استفاده میشده است. این گیاه غالباً بهصورت علفهرز در فضای سبز شهری بهخصوص میان چمنها، باغها، باغچهها و مزارع دیده میشود.
ریشه و سایر قسمتهای این گیاه، حاوی ترپنها، تاراکساسین، تاراکسین، یک گلوکوزید، استرولها، اسیدهای آمینه، اینولین و تانن میباشد.
برگهای جوان گیاه، سرشار از ویتامین C بوده و میتوان آن را در سالاد، استفاده کرد. گلها حاوی کارتنوئیدها و تریترپنها هستند. این گیاه، غنی از پتاسیم است و بههمین جهت، تلخ مزه است.
برگها و گلهای این گیاه، برای تصفیه خون، مفید است. ریشه این گیاه و ساقه گل آن، مقوّی معده بوده و ترشح عصاره معدی را تحریک نموده و مُسهّل صفرا میباشد و مربای گل آن، ضدسرفه است.
گل قاصد، به طور کلی گیاهی است ملیّن، صفراآور، مُدر، اشتهاآور، مُعرق، مقوی معده، قابض و خنک کننده. اما به طور اختصاصی، برای رفع التهابات یا انسداد مجاری و کیسه صفرا و تجمع سنگ در کیسه صفرا، موثر است.
ریشه برشته شده آن را میتوان بهعنوان جایگزین خوبی برای قهوه بهحساب آورد. مطابق نظر حکمای ایرانی و به طورکلی حکمای شرقی، طبع این گیاه، سرد و خشک است. این گیاه را معمولا به صورت دم کرده استفاده میکنند. به این صورت که50 گرم از آن را در یک لیتر آب جوش دم کرده و سرد شده آن را در طول روز به تدریج مینوشند.
هرچند دانههای گرده این گیاه، مورد علاقه زنبور عسل است در بعضی اشخاص، ممکن است حساسیت پوستی یا تنفسی ایجاد نماید. شیرابه آن برای کودکان شیرخوار، میتواند ایجاد مسمومیت کند.
برگها و گلهای گیاه گل قاصد برای تصفیه خون، مفید است. ریشه این گیاه و ساقه گل آن، مقوی معده بوده و ترشح عصاره معدی را تحریک نموده و مُسهل صفراست. مربای گل آن نیز ضدسرفه است.