به گزارش مشرق به نقل از جام، از دیدگاه اسلام، سوگند یاد کردن عملی ناپسند بوده و اجتناب از آن بسیار مطلوب و پسندیده می‌باشد، اما متفاوت بودن حالات انسان به هنگام سوگند یاد کردن از یک سو و انگیزه‌های مختلف جهت قسم خوردن از سوی دیگر، موجب برخورد متفاوت قرآن کریم با انواع سوگندها شده است به بیانی واضح‌تر، خداوند متعال در قرآن کریم آیه ۲۲۴ از سوره بقره مسلمین را از هر نوع سوگندی حتی به منظور نیکی و تقوی و اصلاح بین مردم برحذر داشته و سپس در آیه ۲۲۵ از همان سوره با تقسیم سوگندها به سوگند لغو و سوگند جدّی، سوگند لغو را فاقد اثر جزایی و فقهی و سوگند جدی را موضوع احکام فقهی و اثرات وضعی قرار داده است.
به عنوان مثال، قسم‌هایی که معمولاً از روی عادت برای امور عادی و کم‌ارزش، بر زبان جاری می‌گردند، در عین حال که نامطلوب و شایستة پرهیز هستند لغو و بی‌اعتبار شمرده شده و اسلام هیچ گونه عقوبتی را چه دنیوی و چه اخروی بر آن مترتب نمی‌سازد.
اما سوگندهایی که با عزم و اراده و تصمیم جدی و به منظور رسیدن به اهدافی خاص، از انسان صادر می‌شود، دارای اهمیت بوده و لذا شکستن قسم دارای اثرات گوناگون وضعی و فقهی است.
به همین علت نظر مراجع عظام در مورد شکستن قسم را برای مخاطبان عزیز جام نیوز منتشر می کنیم:
امام خمینی (ره)
آزاد کردن یک بنده یا اطعام ده مسکین یا پوشاندن آن ها اگر قدرت ندارد و نمی تواند سه روز روزه بگیرد.
تحریر الوسیله، نشر اسلامی ج۲، ص ۱۱۰، اول بحث کفارات و ص ۱۰۲ م ۱۶
آیت الله اراکی (ره)
کفاره عمل نکردن به قسم عمداً، یک بنده آزاد کند یا اطعام ۱۰ مسکین یا پوشاندن آن ها و اگر نتواند ۳ روزه بگیرد.
مسائل الواضحه، ج ۲ ص ۱۴۹، م ۲۶۸۴
آیت الله بهجت (ره)
اگر عمداً مخالف قسم عمل کند: باید یک بنده آزاد کند یا ده فقیر را سیر کند یا آنان را بپوشاند و اگر نتواند ۳ روز، روزه بگیرد.
توضیح المسائل، ۱۳۷۷ سیزدهم، ص ۴۲۵، م ۲۱۲۱
آیت الله خویی (ره)
اگر از روی اختیار به قسم خود عمل نکند باید یک بنده آزاد کند و یا ده فقیر را سیر کند و یا آنان را بپوشانند و اگر اینها را نتواند باید ۳ روز پی در پی روزه بگیرد
آیت الله تبریزی (ره)
اگر عمداً مخالفت قسم کند باید کفاره بدهد یعنی یک بنده آزاد کند و یا ده فقیر را سیر کند یا آنان را بپوشانند و اگر نتوانست ۳ روز پی در پی روزه بگیرد.
توضیح المسائل، ستاره ۱۳۷۸ ششم، ص ۴۳۸، م ۲۶۷۹
آیت الله خامنه ای (دام ظلّه)
سیر کردن ده فقیر یا پوشانیدن آن هاست و اگر نتوانست باید سه روز روزه بگیرد و بنابر احتیاط واجب باید پی در پی باشد.
استفتائات جدید، ج ۱ ص ۷۳ س ۳۷۴ و ۳۷۶
آیت الله خویی (ره)
اگر از روی اختیار به قسم خود عمل نکند باید یک بنده آزاد کند و یا ده فقیر را سیر کند و یا آنان را بپوشانند و اگر اینها را نتواند باید ۳ روز پی در پی روزه بگیرد.
توضیح المسائل احیاء آثار امام خویی، ۱۴۲۲ هـ. ق ص ۴۸۴، م ۲۶۸۹
آیت الله سیستانی (دام ظلّه)
کفاره مخالفت با قسم یک بنده آزاد کند یا ده فقیر را را سیر کند یا آنان را بپوشاند و اگر اینها را نتواند باید ۳ روز پی در پی روزه بگیرد.
توضیح المسائل، ۱۴۲۲ هـ. ق بیستم. ص ۵۴۱، م ۲۶۲۸
آیت الله شبیری زنجانی (دام ظلّه)
اگر عمداً مخالفت کند گناه کرده و باید کفاره بدهد؛ یک بنده آزاد کند یا ده فقیر را سیر کند یا آنان را بپوشاند و اگر اینها را نتواند باید سه روز پی در پی روزه بگیرد.
توضیح المسائل، ج ۲، ص ۲۸۱ م ۲۶۷۹
آیت الله صافی گلپایگانی (دام ظلّه)
اگر انسان عمداً مخالف قسم عمل کند باید کفاره بدهد؛ یک بنده را آزاد کند یا ده فقیر را سیر کند یا آنان را بپوشاند و اگر اینها را نتواند باید ۳ روز پی در پی روزه بگیرد.
توضیح المسائل، ص ۵۴۵ م ۲۶۷۹
آیت الله فاضل لنکرانی (ره)
چنانچه عمداً مخالفت قسم عمل کند باید کفاره بدهد؛ یک بنده را آزاد کند یا ده فقیر را سیر کند یا آنان را بپوشاند و اگر اینها را نتواند باید ۳ روز پی در پی روزه بگیرد.
توضیح المسائل امیرالعلم ۱۳۸۳، ص ۴۸۷ م ۲۸۰۵
آیت الله گلپایگانی (ره)
اگر عمداً با قسم خود مخالفت کند باید کفاره بدهد یا ده فقیر را سیر کند و یا لباس بپوشاند یا یک بنده آزاد کند و اگر توانایی این ها را نداشته باشد باید ۳ روز، روزه بگیرد.
توضیح المسائل ص ۴۵۵ م ۲۶۷۹
آیت الله مکارم شیرازی (دام ظلّه)
اگر عمداً با قسم خود مخالفت کند باید کفاره بدهد یا ده فقیر را سیر کند و یا لباس بپوشاند یا یک بنده آزاد کند و اگر توانایی اینها را نداشته باشد باید ۳ روز، پی در پی روزه بگیرد.
توضیح المسائل، مدرسه امام علی بن ابی طالب، ۱۳۸۳
آیت الله نوری همدانی (دام ظلّه)
چنانچه عمداً با قسم مخالفت کند باید کفاره بدهد یعنی یک بنده آزاد کند و یا ده فقیر را سیر کند یا آنان را بپوشاند و اگر اینها را نتواند باید ۳ روز پی در پی روزه بگیرد.
توضیح المسائل، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، ص ۵۳۰ م ۲۶۶۸
آیت الله وحید خراسانی (دام ظلّه)
اگر انسان از عمد با قسم مخالفت کند باید کفاره بدهد؛ یک بنده آزاد کند یا ده فقیر را سیر کند و یا بپوشاند و اگر اینها را نتواند ۳ روز پی در پی روزه بگیرد.
توضیح المسائل، مدرسه باقر العلوم، ۱۳۷۹، پنجم، ص ۷۱۹ م ۲۷۳۴
به عنوان مثال، قسم‌هایی که معمولاً از روی عادت برای امور عادی و کم‌ارزش، بر زبان جاری می‌گردند، در عین حال که نامطلوب و شایستة پرهیز هستند لغو و بی‌اعتبار شمرده شده و اسلام هیچ گونه عقوبتی را چه دنیوی و چه اخروی بر آن مترتب نمی‌سازد.
اما سوگندهایی که با عزم و اراده و تصمیم جدی و به منظور رسیدن به اهدافی خاص، از انسان صادر می‌شود، دارای اهمیت بوده و لذا شکستن قسم دارای اثرات گوناگون وضعی و فقهی است.
به همین علت نظر مراجع عظام در مورد شکستن قسم را برای مخاطبان عزیز جام نیوز منتشر می کنیم:
امام خمینی (ره)
آزاد کردن یک بنده یا اطعام ده مسکین یا پوشاندن آن ها اگر قدرت ندارد و نمی تواند سه روز روزه بگیرد.
تحریر الوسیله، نشر اسلامی ج۲، ص ۱۱۰، اول بحث کفارات و ص ۱۰۲ م ۱۶
آیت الله اراکی (ره)
کفاره عمل نکردن به قسم عمداً، یک بنده آزاد کند یا اطعام ۱۰ مسکین یا پوشاندن آن ها و اگر نتواند ۳ روزه بگیرد.
مسائل الواضحه، ج ۲ ص ۱۴۹، م ۲۶۸۴
آیت الله بهجت (ره)
اگر عمداً مخالف قسم عمل کند: باید یک بنده آزاد کند یا ده فقیر را سیر کند یا آنان را بپوشاند و اگر نتواند ۳ روز، روزه بگیرد.
توضیح المسائل، ۱۳۷۷ سیزدهم، ص ۴۲۵، م ۲۱۲۱
آیت الله خویی (ره)
اگر از روی اختیار به قسم خود عمل نکند باید یک بنده آزاد کند و یا ده فقیر را سیر کند و یا آنان را بپوشانند و اگر اینها را نتواند باید ۳ روز پی در پی روزه بگیرد
آیت الله تبریزی (ره)
اگر عمداً مخالفت قسم کند باید کفاره بدهد یعنی یک بنده آزاد کند و یا ده فقیر را سیر کند یا آنان را بپوشانند و اگر نتوانست ۳ روز پی در پی روزه بگیرد.
توضیح المسائل، ستاره ۱۳۷۸ ششم، ص ۴۳۸، م ۲۶۷۹
آیت الله خامنه ای (دام ظلّه)
سیر کردن ده فقیر یا پوشانیدن آن هاست و اگر نتوانست باید سه روز روزه بگیرد و بنابر احتیاط واجب باید پی در پی باشد.
استفتائات جدید، ج ۱ ص ۷۳ س ۳۷۴ و ۳۷۶
آیت الله خویی (ره)
اگر از روی اختیار به قسم خود عمل نکند باید یک بنده آزاد کند و یا ده فقیر را سیر کند و یا آنان را بپوشانند و اگر اینها را نتواند باید ۳ روز پی در پی روزه بگیرد.
توضیح المسائل احیاء آثار امام خویی، ۱۴۲۲ هـ. ق ص ۴۸۴، م ۲۶۸۹
آیت الله سیستانی (دام ظلّه)
کفاره مخالفت با قسم یک بنده آزاد کند یا ده فقیر را را سیر کند یا آنان را بپوشاند و اگر اینها را نتواند باید ۳ روز پی در پی روزه بگیرد.
توضیح المسائل، ۱۴۲۲ هـ. ق بیستم. ص ۵۴۱، م ۲۶۲۸
آیت الله شبیری زنجانی (دام ظلّه)
اگر عمداً مخالفت کند گناه کرده و باید کفاره بدهد؛ یک بنده آزاد کند یا ده فقیر را سیر کند یا آنان را بپوشاند و اگر اینها را نتواند باید سه روز پی در پی روزه بگیرد.
توضیح المسائل، ج ۲، ص ۲۸۱ م ۲۶۷۹
آیت الله صافی گلپایگانی (دام ظلّه)
اگر انسان عمداً مخالف قسم عمل کند باید کفاره بدهد؛ یک بنده را آزاد کند یا ده فقیر را سیر کند یا آنان را بپوشاند و اگر اینها را نتواند باید ۳ روز پی در پی روزه بگیرد.
توضیح المسائل، ص ۵۴۵ م ۲۶۷۹
آیت الله فاضل لنکرانی (ره)
چنانچه عمداً مخالفت قسم عمل کند باید کفاره بدهد؛ یک بنده را آزاد کند یا ده فقیر را سیر کند یا آنان را بپوشاند و اگر اینها را نتواند باید ۳ روز پی در پی روزه بگیرد.
توضیح المسائل امیرالعلم ۱۳۸۳، ص ۴۸۷ م ۲۸۰۵
آیت الله گلپایگانی (ره)
اگر عمداً با قسم خود مخالفت کند باید کفاره بدهد یا ده فقیر را سیر کند و یا لباس بپوشاند یا یک بنده آزاد کند و اگر توانایی این ها را نداشته باشد باید ۳ روز، روزه بگیرد.
توضیح المسائل ص ۴۵۵ م ۲۶۷۹
آیت الله مکارم شیرازی (دام ظلّه)
اگر عمداً با قسم خود مخالفت کند باید کفاره بدهد یا ده فقیر را سیر کند و یا لباس بپوشاند یا یک بنده آزاد کند و اگر توانایی اینها را نداشته باشد باید ۳ روز، پی در پی روزه بگیرد.
توضیح المسائل، مدرسه امام علی بن ابی طالب، ۱۳۸۳
آیت الله نوری همدانی (دام ظلّه)
چنانچه عمداً با قسم مخالفت کند باید کفاره بدهد یعنی یک بنده آزاد کند و یا ده فقیر را سیر کند یا آنان را بپوشاند و اگر اینها را نتواند باید ۳ روز پی در پی روزه بگیرد.
توضیح المسائل، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، ص ۵۳۰ م ۲۶۶۸
آیت الله وحید خراسانی (دام ظلّه)
اگر انسان از عمد با قسم مخالفت کند باید کفاره بدهد؛ یک بنده آزاد کند یا ده فقیر را سیر کند و یا بپوشاند و اگر اینها را نتواند ۳ روز پی در پی روزه بگیرد.
توضیح المسائل، مدرسه باقر العلوم، ۱۳۷۹، پنجم، ص ۷۱۹ م ۲۷۳۴
۱۲:۰۸ - ۱۳۹۷/۰۶/۲۴
