به گزارش مشرق، بعد از 10 سال مقاومت مردمی مقابل زیاده‌خواهی‌های غرب و آمریکا مبنی بر چشم‌پوشی جمهوری اسلامی ایران از حق طبیعی خود در بهره‌مندی از فناوری هسته‌ای، با تلاش دولت یازدهم با تکیه بر تئوری مذاکره با کدخدا و اینکه کلید حل مشکلات داخلی در سیاست خارجی ساخته می‌شود، توافق ژنو 3 به نتیجه رسید و دولت با خوشحالی غیر قابل وصفی و با تبلیغات پرحجم با کمک رسانه‌های داخلی اینگونه پیروزی تیم هسته‌ای در ژنو 3 را در صدر گزارش صد روزه قرار داد و رئیس دولت این دستاورد را اینگونه به مقام معظم رهبری توضیح دادند:

 "فرزندان انقلابی شما توانستند در مذاکراتی دشوار و پیچیده، حقانیت ملت ایران در فعالیت‌های هسته‌ای را در صحنه بین‌المللی اثبات کنند و گام نخست را به گونه‌ای پیش برند که حقوق هسته‌ای و حق غنی‌سازی ملت ایران مورد اذعان قدرت‌های جهانی ـ که سال‌ها سعی بر انکار آن داشتند ـ قرار گیرد و راه برای گام‌های بلند بعدی در حراست از پیشرفت‌های فنی و اقتصادی کشور گشوده شود."
 

 

نیش و دندان نشان دادن های پس از توافق
 
محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ژنو نیز بعد از عقد توافق ژنو در نشست خبری گفت: توافق امروز چند حوزه مهم دارد مهم تر از همه این است که برنامه غنی سازی ایران به رسمیت شناخته شده است. مراکز غنی سازی تعطیل نخواهد شد، برنامه آب سنگین ما با همین وضعیت کنونی ادامه پیدا می کند و هیچ ماده ای از کشور خارج نخواهد شد. در عین اینکه تحریم ها کاهش می یابد و منابع مالی ایران که از دستیابی به آن جلوگیری شده بود، برمی گردد.این برنامه ادامه خواهد داشت.


دیدبان معتقد است فارغ از اینکه آیا این نتیجه در توافق ژنو دیده می‌شود یا خیر و با تمام ابهامات فراوان آن، سند ژنو 3 - که به تدریج در حال تبیین توسط نخبگان و متخصصین امر است - غرور و زیاده‌خواهی طرف غربی را به دنبال داشته که در این خصوص نیاز به موضع محکم و رسمی جمهوری اسلامی ایران از طریق وزارت امور خارجه است.

هفته گذشته وزارت خزانه‌داری آمریکا بر خلاف توافق صورت گرفته لیست 19 شرکت و شخصیت را با ادعای ارتباط با پرونده هسته‌ای جمهوری اسلامی منتشر کرد و در لیست تحریم قرار داد.

وزارت خزانه داری آمریکا در اطلاعیه‌ای اعلام کرد: آمریکا و شرکای ما در گروه 1+5 یک در حال بررسی احتمال دستیابی به راه حلی جامع و بلند مدت با ایران هستند تا این اعتماد بوجود بیاید که برنامه هسته ای ایران صرفا صلح آمیز است. در عین حال، ما همچنان به اجرای قاطعانه رژیم تحریم های خود و نیز فاش کردن تلاش های دولت ایران برای استفاده از اقدامات فریبکارانه و تشکیل شرکت‌های صوری برای پیشبرد برنامه هسته‌ای‌اش متعهد هستیم.
 
 
بنابر اعلام سی‌اسپن (C-SPAN)، در جلسه گفت و شنود شرمن و سناتورهای آمریکایی، شرمن در پاسخ به سوال "سناتور کورکر" مبنی بر اینکه آیا در مذاکرات هسته‌ای تحریم‌های مربوط به حقوق بشر و حمایت از تروریست ایران نیز مورد بحث قرار خواهند گرفت یا خیر گفت:

"ما به طور شفاف به ایرانی‌ها گفته‌ایم که مذاکرات تنها درباره برنامه هسته‌ای و تحریم‌های مرتبط با فعالیت‌های هسته‌ای این کشور بوده و اینکه تحریم‌های مربوط به حقوق بشر، فعالیت‌های تروریستی آن‌ها هنوز روی میز است".

شرمن در ادامه ادعاهای خود مبنی بر عدم رعایت حقوق بشر در ایران و حمایت ایران از گروه‌های تروریستی تاکید کرد؛ "این یعنی آن‌ها باید در حوزه حقوق بشر پیشرفت‌های قابل توجهی داشته باشند. باید دست از حمایت تروریسم برداشته و باید اقدامات خود مبنی بر بی‌ثبات کردن منطقه و دیگر بخش‌های جهان را متوقف کنند".

رئیس تیم مذاکره کننده آمریکایی همچنین در روزهای گذشته اظهارنظر دیگری کرده که قابل توجه است، شرمن درباره تحریم‌های آمریکا درباره ایران می‌گوید: کنگره از نظر تئوریک می تواند تحریم های جدیدی را علیه این کشور وضع کند.

شرمن در پاسخ به سوالی در کمیته بانکی سنا در مورد امکان وضع تحریم‌های جدید علیه ایران به بهانه تروریسم خاطر نشان کرد: "ما باید ببینیم ادبیات ویژه مورد استفاده در این تحریم ها چیست".

شرمن افزود: "تنها تعهدی که ما در این توافق داده‌ایم این است که تحریم جدیدی در ارتباط با پرونده هسته‌ای وضع نکنیم."

 
با توجه به اظهارات شرمن و بیانیه خزانه داری آمریکا، به نظر می‌رسد ایالات متحده با زرنگی و هوشمندی خاصی به دنبال  ادامه تحریم‌های هسته‌ای ایران است و حتی با اظهارات اخیر شرمن، کنگره می‌تواند بدون استفاده از کلمه هسته‌ای، تحریم‌های جدیدتری علیه ایران در زمینه‌های دیگری همچون حقوق بشر و ... وضع کند.

با توجه به اظهارات متناقض مقامات آمریکایی، بهترین فرصت برای تیم مذاکره کننده و ولت یازدهم آن است که به دنبال سناریوهای بعد از شکست توافق باشند و نتیجه بدقولی آمریکا برای نقض تعهد خود را به صورت رسمی و قاطعانه پاسخ بدهند و تا فرصت از دست نرفته است، شکست توافق ژنو را اعلام کنند.
 

دیپلماسی دولت تدبیر، شیفته هویج و غافل از چماق

بعد از سرعت بالای تیم هسته‌ای دولت یازدهم برای اثبات حق ده ساله ایران در استفاده از انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای، توافق ژنو 3 با ادعای تیم هسته‌ای مبنی بر پیروزی ملت ایران به نتیجه رسید، توافقی دارای 4 صفحه که به واسطه ابهامات فراوانش، آمریکا قابلیت تفسیر کاملا متناقضی را نسبت به برداشت سیاستمداران ایرانی داشت و بر خلاف شادمانی و ادعای مسؤولین دولت یازدهم در پیروزی بزرگ دیپلماتیک، مسؤولین آمریکایی همواره بر خلاف منافع ملی ایران و بر خلاف خواست اکثریت مردم مبنی بر دفاع از حق هسته‌ای صحبت می‌کنند، از سوی دیگر، سخنان و اظهارات باراک اوباما، جان کری، وندی شرمن و دیگر آمریکایی‌ها خبر از این می‌دهد که در این توافق ابهام‌آمیز، فقط تحریم‌های مربوط به بحث هسته‌ای تعلیق می‌شود و تحریم های دیگر هیچ تغییری نخواهد کرد، حال آنکه بر خلاف اظهارات مقامات ایرانی مبنی بر شکاف در رژیم تحریم، نه تنهار رژیم تحریم شکافی برنمی دارد بلکه وزارت خزانه داری آمریکا به صورت طلب‌کارانه و گستاخانه تحریم‌های اخیر را به نفع جامعه جهانی معرفی کرده و اعلام می کند در راه جلوگیری از تلاش هسته‌ای ایران، از هیچ اقدامی فروگذار نخواهد کرد.

از سوی دیگر، پاسخ مقامات ایرانی نیز در این ماجرا قابل توجه است، عراقچی در مقابل طلب‌کاری آمریکا از ملت ایران و نظام اسلامی می‌گوید: پس از توافقنامه ژنو با نوعی سردرگمی و عدم تصمیم‌گیری و سیاست‌های مشخص آمریکا مواجه بوده ایم .

معاون وزیر امورخارجه و عضو تیم مذاکره‌ کننده هسته‌ای کشورمان با انتقاد از عملکرد دوگانه امریکا افزود: دولت امریکا از یک طرف اعلام کرد در کنگره تلاش می‌کند که جلوی تحریم‌های جدید بر ضد ایران را بگیرد و از طرفی دیگر با حرکتی که انجام شد، خزانه‌داری آمریکا شرکت‌های جدیدی را به فهرست تحریم‌ها اضافه کرده است.

وی تصریح کرد : این بازی دوگانه یا سردرگمی که مشاهده می‌شود اصلاً به سود فضای مذاکرات نیست و با روح توافقنامه ژنو نیز مغایرت دارد. 

عراقچی در ادامه می‌گویند: به هر حال از نظر ما در شرایط کنونی و در شرایطی که قرار است در فضای همکاری قرار داشته باشیم و در این فضا حرکت کنیم چنین اقدامی اصلاً سازنده نیست و ما به شدت به آن انتقاد داریم.
 
معاون وزیر امور خارجه کشورمان  اقدام جدید خزانه داری امریکا را رویکردی غیر سازنده و خلاف حسن نیت دانست و تصریح کرد : در حال ارزیابی هستیم تا عکس العمل مناسب با این اقدام انجام دهیم.  

از سوی دیگر، وزیر خارجه کشورمان نیز در عکس‌العمل به این اقدام آمریکا می‌گوید: در چند روز گذشته اقدامات نامناسبی از سوی آمریکایی ها صورت گرفت که ما به شکل مقتضی و با در نظرگرفتن همه جوانب امر به آن پاسخ دادیم. البته برخی دوستان که از ابتدا دل خوشی از برنامه اقدام ژنو نداشتند مرگ زودرس آن را اعلام کرده اند که بیشتر بیان خواست تا واقعیت است. ما با جدیت مذاکرات ژنو را دنبال می کنیم و البته در برابر هر اقدام نامناسب و غیرسازنده (حتی اگر نقض توافق هم نباشد) واکنش مناسب، حساب شده، هدفمند و هوشمندانه نشان خواهیم داد.
مذاکره و رسیدن به نتیجه کار دشواری است و حتما فراز و نشیب فراوان دارد. این را هم از روز اول پیش بینی کرده بودیم.

با توجه به اظهارات وزیر خارجه و رئیس تیم مذاکره کننده هسته‌ای، علامتی از برخورد قاطعانه با آمریکا دیده نمی‌شود و بر خلاف آن، لابلای اظهارات مقامات ایرانی شیفتگی خاصی برای اجرای توافق دیده می‌شود و هیچکس نیست که بگوید چرا آمریکا از یک سو در حال تحریم است و از  سوی دیگر، به صورت طلبکارانه و علنی و بدون هیچ ابهامی اعلام می کند ایران حق غنی سازی ندارد! به نظر می‌رسد مسؤولین دولت یازدهم باید نیم‌نگاهی هم به چماق داشته باشد و تنها به فکر لذت هویج نباشند.
 
توافق ژنو، به "کرسنت سیاسی" دولت یازدهم تبدیل نشود
 
 بعد از اظهارات گستاخانه مقامات آمریکایی درباره اینکه در توافق ژنو هیچ حقی درباره غنی‌سازی به ایران نداده‌اند و تخلف وزارت خزانه‌داری آمریکا در اضافه کردن اسامی 19 شرکت و شخص در رابطه با تحریم ایران و اظهارنظر درباره اینکه کنگره می‌تواند تحریم‌های ایران را بدون ذکر کلمه هسته‌ای ادامه دهد، عکس‌العمل‌های متفاوتی از سوی نخبگان و مسؤولین دولتی در داخل شنیده شد و در کنار تمامی واکنش‌ها، اظهارات وزیر خارجه در جواب به منتقدین نیاز به تبیین بیشتری دارد.


محمد جواد ظریف در واکنش به اقدام اخیر وزارت خزانه‌داری آمریکا و همچنین منتقدین داخلی می‌گوید: وی با اشاره به وظیفه مهم تیم مذاکره کننده برای پیگیری منافع ملی تأکید کرد: ضمناً دوستانی که با استفاده از سکوت ضروری ما، مشغول خرده گیری از کنار گود هستند هم حتما می‌دانند که فرمایشاتشان همگی جواب دارد ولی تیم مذاکره کننده وظیفه مهمتری برای پیگیری منافع ملی دارد و پاسخ عمومی به برخی موارد را فعلا به مصلحت نمی‌داند و آماده است در برابر اتهامات ناروا و غیرمنصفانه بخاطر منافع ملی سکوت کند ولی در زمان مناسب به همه ایرادها و ابهامات پاسخ خواهیم داد.

با توجه به جواب مبهم وزیر خارجه نسبت به منتقدین، به نظر می‌رسد مسؤولین دیپلماسی و مذاکره‌کنندگان هسته‌ای دولت یازدهم، باید به این مهم توجه داشته باشند که سکوت برابر نخبگان و اکثریت مردم برای روشن شدن ابهامات توافق ژنو نه تنها به نفع دولت تدبیر و امید نخواهد بود بلکه ممکن است تبدیل به عاملی در جهت تضعیف دولت شود.

دولت یازدهم باید با مردم و نخبگان به روشنی سخن بگوید و حتی اگر اشتباهی به سهو در توافق ژنو رخ داده است، صادقانه با مردم در میان بگذارد تا خدایی نکرده، در تاریخ معاصر ایران، دومین پرونده کرسنت با نام "کرسنت توافق ژنو" ثبت نشود. 

 
 

یکی از انتقاداهایی که به تیم هسته ای کنونی کشورمان صورت می گیرد عدم همراهی کارشناسان قوی فنی و حقوقی است. تقویت تیم مذاکره کننده باعث می شود از هرگونه فریب احتمالی در مذاکرات و گنجاندن تله های انفجاری در محتوای توافق و تک تک واژگان به کاربرده شده جلوگیری شود. نباید فراموش کرد که در مذاکرات صورت گرفته از لفظ "جنگ واژگان" استفاده شد چرا که بار حقوقی و فنی هر یک از واژگان، عملا مسیر راه آینده را ترسیم خواهد کرد.

در مذاکرات پاریس که دکتر روحانی مسوولیت تیم مذاکره کننده را بر عهده داشت و سه کشور اروپایی نیز در تهران حضور یافتند یکی از مصادیق غفلت از ابعاد فنی و حقوقی رخ داد. در این توافق، ایران به کشورهای غربی متعهد شد "تضمین عینی" - OBJECTIVE GUARANTEE- بدهد که به دنبال سلاح هسته ای نیست و در مقابل مقامات اروپایی به ایران "تضمین محکم" - FIRM GUARANTEE- می سپردند که پرونده هسته ای ایران روال عادی به خود بگیرد و از دستور کار شورای حکام خارج شود. گذشته از اقدامات "اعتمادساز" که به معنی پیش دستی تیم مذاکره کننده در امتیازدهی بود، واژگان ذکر شده در ادامه به یک تله برای امتیازخواهی بیشتر از ایران تبدیل شد.

در همان زمان به تفاوت بار حقوقی واژگان توجه نشد. تضمین عینی که سه ماه بعد در اجلاس لندن از ایران درخواست شد، توقف کامل برنامه هسته ای با الگوی لیبی بود. نکته جالب توجه این است که وزیر رژیم صهیونیستی چند روز پیش دقیقا همین مسئله را تکرار کرده است. یوفال اشتاینتس وزیر امور استراتژیک رژیم صهیونیستی گفته است: "راه حل مسالمت آمیز برای مسئله هسته ای ایران باید شبیه به آن چیزی باشد که در لیبی اتفاق افتاد یعنی زیرساخت های هسته ای لیبی برچیده شد."
 

کار تمام نشده: تیم مذاکره کننده جبران کند
 
با توجه به اینکه روال مذاکرات در جریان است و هنوز امکان جبران ضعف های میدانی و کارشناسی وجود دارد از تیم مذاکره کننده و در رأس آن شخص وزیر امور خارجه انتظار داریم ضمن استقبال از نقدهای کارشناسان و متخصصان، در تقویت تیم مذاکره کننده بکوشد و ضمن پافشاری بر اصول و حقوق بتواند در ادامه از زیاده خواهی طرف غربی بکاهد و در بندهای اجرایی و جزیی آتی، طرف مقابل را به امتیازدهی وادار کند.

اینگونه که پیداست آمریکا و دیگر پیروانش قصد دارند به واسطه پرونده هسته ای، مسائل حقوق بشر و موشکی را نیز به قطار خواسته هایشان اضافه کنند و به صورت کامل ابزار فشار حقوقی و سیاسی را توأمان جلو ببرند.