به گزارش مشرق به نقل از برنا، يک پژوهشگر علوم ديني درباره گسترش عرفان‌هاي نوظهور بيان کرد: نمي‌توان آمار دقيقي از ميزان گسترش عرفان‌هاي نوظهور در کشور ارائه کرد چراکه به دليل پنهاني بودن فعاليت آنها، امکان اعلام يک عدد وجود ندارد. اما بايد گفت که هر سال شاهد رشد اين عرفان‌ها بوده‌ايم و عوامل مختلفي باعث جذب افراد به اين نوع فرقه و نحله‌ها شده که از ميان آنها مي‌توان به يک نوع رفتار اجتماعي براثر سرخوردگي، تغيير گروه مرجع فکري و ديني و يا دسترسي مخاطب به رسانه‌هاي متفاوت اشاره کرد.
محي الدين قنبري گفت: از ميان عرفان‌ها و آيين‌هاي امروزي که در کشور تبليغ شده‌اند، برخي نتوانسته‌اند در ميان مخاطبان جايگاه خوبي پيدا کنند و فراموش شده‌اند، اما در اين ميان، تعدادي هم هستند که در جذب مخاطب موفق بوده‌اند.
عضو هيات علمي دانشگاه آزاد اسلامي در توضيح چگونگي شکل‌گيري اين عرفان‌هاي دروغين افزود: برخي از اين آيين‌ها از التقاط و مزج عقايد اديان مختلف پديد آمده‌اند و به دنبال احياگري ديني هستند که از جمله آنها مي‌توان به بهاييت اشاره کرد. دسته بعدي هم دين‌هاي خودساخته با اهداف عرفاني، اجتماعي و مصرفي هستند.
او بيان کرد: آيين‌هايي که با هدف عرفاني ساخته شده‌اند بيشتر بر آرامش، تعالي معنوي، طول عمر و شادابي تاکيد دارند که از شمار آنها مي‌توان به آيين يوگا اشاره کرد. البته اين مورد به جنبه‌هاي مصرفي نيز نزديک مي‌شود و به عنوان ابزاري براي بهبود زندگي و رفاه بيشتر در نظر مي‌شود.
قنبري توضيح داد: برخي از اين عرفان‌ها جنبه اجتماعي دارند؛ براي مثال بهاييت و اشو جنبه‌هاي اجتماعي دارند و در برخي کشورها به مخاطبان زيادي دست پيدا کرده‌اند و اين اتفاق براي اشو در کشور هندوستان افتاد.
عضو هيات علمي دانشگاه آزاد اسلامي بيان کرد:اين اديان و عرفان‌ها در دوران اصلاحات با آزادي بيشتري روبه‌رو بودند و کتاب‌هايي از آنها منتشر مي‌شد؛ اما در سال‌هاي اخير چاپ آنها کاملا قطع شده؛ از اين رو به فضاي مجازي روي آورده‌اند. در فضاي مجازي تبليغ اين عرفان‌ها قابل کنترل نيست از اين رو عمدتا فعاليت تبليغاتي آنها از طريق اينترنت انجام مي‌شود.
قنبري در کنار تبليغات اينترنتي، روش‌هاي جذب شفاهي را از ديگر راه‌هاي تبليغي اديان نوظهور دانست و گفت: روش برخي ديگر از اين عرفان‌ها از طريق شفاهي و نفر به نفر است. عرفان حلقه يا کيهان از جمله عرفان‌هاي نوظهوري بود که اين شيوه جذب را انتخاب کرده است. اين فرقه متکي بر آموزه‌هاي ديني اسلام و اديان ديگر است که با هدف شفابخشي فعاليت مي‌کند و تلقي ساده انگارانه و سطحي براي درمان ارائه مي‌دهد.
اين پژوهشگر علوم ديني درباره گروه‌هاي مختلف سني که هدف تبليغ اين عرفان‌ها قرار مي‌گيرند، بيان کرد: جوانان ساده‌تر جذب مي‌شوند؛ به‌علاوه اين گروه سني به دنبال نوگرايي هستند. در ميان جوانان هم، زنان بيشتر جذب اين گروه‌ها مي‌شوند. زنان به دليل فراغت بيشتري که دارند زمان بيشتري را هم براي چنين عرفان‌هايي مي‌گذارند و جذب مي‌شوند. در کل، گروه سني ?? تا ?? سال بيشترين هدف تبليغاتي اين عرفان‌ها هستند.
محي‌الدين قنبري درباره مکان‌هايي که اين عرفان‌ها تبليغ مي‌شوند، گفت: هر يک از اين عرفان‌ها در فضاهاي خاصي مورد تبليغ قرار مي‌گيرند؛ براي مثال يوگا در باشگاه‌هاي ورزشي تبليغ مي‌شود، چون اين آيين جنبه آرامش‌زايي دارد و البته تا زماني که به عنوان يک نرمش و آرامش تنفسي مطرح شود، مشکلي ندارد. اما اگر به مثابه تغيير جهان‌بيني يک انسان از اسلام به يک آيين اساطيري هندي که غيرقابل اثبات هم هست، باشد فرد را از فضاي ديني خارج مي‌کند.
عضو هيات علمي دانشگاه آزاد اسلامي ادامه داد: مکان ديگري که در آن چنين عرفان‌هايي تبليغ مي‌شود، دانشگاه است که در اين زمينه مي‌توان به عرفان حلقه اشاره کرد. اين عرفان نوظهور هم، زنان را بيشتر تحت تاثير قرار داده است.
وي افزود: در مورد عرفان اشو نيز بيشتر افراد از طريق خواندن کتاب جذب شده اند. اشو خود هيچ کتابي ننوشته است، اما پيروان او حدود ??? جلد کتاب را منتشر کرده‌اند؛ به علاوه برخي از جملات قصاري که از اشو نقل مي‌شود هم باعث جذب برخي از پيروان به آن شده است.
عضو هيات علمي دانشگاه آزاد اسلامي افزود: يکي از مشکلات ما در ايران نداشتن مديريت کلان فرهنگي است و هر يک از سازمان‌هاي متولي عرصه فرهنگ،بدون هماهنگي با ديگري، براي خودشان کار مي کنند و هماهنگي در مسير آنها وجود ندارد. بايد گفت اکثر جوانان در جامعه مناسب و معقول رفتار مي‌کنند؛ اما اين مشکلات جامعه است که بسيار فراتر رفته است.
محي‌الدين قنبري گفت: وقتي جواني که تا ?? سالگي به دليل مشکلات مالي نتوانسته ازدواج کند، تبليغات ديني مانند اوشو را که نفي خانواده را مي‌کند، مي‌بيند و با چند نفر که تبليغ آزادي بي‌بند و بار را مي‌کنند، آشنا مي‌شود، اگر با پايه‌هاي اعتقادي دين آشنا نباشد يا در آن ضعيف باشد درگير چنين مسايلي خواهد شد. بايدشکاف‌هايي را که بين نسل جوان با جامعه سنتي ما به وجود آمده را مديريت و به بهترين شکل پُر کنيم؛ چون اگر اين کار را نکنيم، ديگران اين شکاف‌ها را پر خواهند کرد. بنابراين بايد به فکر يک واحد فرهنگي کلان در کشور باشيم؛ البته با توجه به پتانسيل‌هايي که دين اسلام دارد، فعاليت گسترده اين عرفان‌ها عملا به موفقيت نخواهد انجاميد.
