این شبیه‌سازی نشان می‌داد که به رغم تغییر فضای روابط میان تهران و واشنگتن با روی کار آمدن دولت حسن روحانی در ایران، هنوز سوءتفاهم‌های میان دو طرف، ریسک بالایی در بر دارد.
این شبیه‌سازی، درس‌هایی برای سیاست خارجی آمریکا دارد و بر اهمیت ارتباطات، منازعه میان ایران و عربستان و دشواری‌های مداخله محدود نظامی آمریکا در سوریه تاکید می‌کند.
مطالعه این شبیه سازی نشان می دهد طرف آمریکایی وضعیت ها را چگونه دیده و چه سناریوهایی را مد نظر قرار داده است.
* ساختار سناریو
این شبیه‌سازی بر مبنای یک
سناریوی سه مرحله‌ای بنا نهاده شده بود. تیم آمریکایی به طور فرضی از اعضای کمیته
رؤسای شورای امنیت ملی ایالات متحده و تیم ایرانی از اعضای شورای عالی امنیت ملی
ایران تشکیل شده بود. زمان فرضی این شبیه‌سازی، ماه مارس سال 2015 تعیین شده بود.
* فرضیات سناریو
طبق فرضیات سناریو، در زمان مذکور دولت اسد به شدت تضعیف شده و دولت روسیه نیز به علت خریدهای کلان تسلیحاتی از سوی کشورهای عربی خلیج فارس، عرضه تسلیحات به سوریه را تقریبا متوقف کرده است. در سوی مقابل، کشورهای عربی و غربی عرضه تسلیحات خصوصا موشک‌های ضد هوایی قابل حمل و مهمات پیشرفته ضد تانک به مخالفان اسد را افزایش داده‌اند. این قدرت تسلیحاتی مخالفان، سبب تضعیف قدرت دولت اسد شده است که هم‌زمان با توقف کمک‌های تسلیحاتی روسیه نیز مواجه است. بر مبنای این فرضیات، دولت اسد در عرصه جنگ زمینی شکست‌های مهمی خورده به طوری که درعا در جنوب و عدلیب و حلب در شمال را از دست داده و در تمامی این مناطق، گروه‌های افراطی سلفی اقدام به قتل عام گسترده فرقه‌ای کرده‌اند. از این رو، جمعیت زیادی از علویان و سایر اقلیت‌ها به سمت سایر مناطق سوریه فرار کرده و آواره شده‌اند. بنابراین دولت اسد که انتظار حملات شدید به حماه، حمص و دمشق را دارد، می‌داند که با توجه به تسلیحاتش قدرت کافی برای مقابله با این حملات را نخواهد داشت.
بر مبنای سایر فرضیات این سناریو، به علت وخیم شدن اوضاع دولت سوریه، بی‌ثباتی در لبنان و عراق نیز تشدید شده و گروه‌های سلفی حملات گسترده‌ای علیه حزب‌الله در لبنان و دولت شیعه عراق، ترتیب داده‌اند. بدین ترتیب، حزب‌الله لبنان مجبور شده نیروهای خود را از سوریه خارج کند و به لبنان بازگرداند که این مسئله به تضعیف بیشتر سوریه منجر شده است.
* گام اول
مطابق شبیه‌سازی، در مرحله اول، به علت شکست وساطت روسیه برای خلع سلاح شیمیایی سوریه به دلیل عدم تبعیت کامل دولت سوریه از خواسته‌های غرب، آمریکا حمله نظامی محدودی به سوریه ترتیب داده است. به همین دلیل، دولت اسد از ایران قویا خواسته که به آمریکا هشدار دهد که در صورت تکرار اینگونه حملات، در جنگ مداخله خواهد کرد. البته گزارش‌های اطلاعاتی نشان می‌دهد همین حمله محدود آمریکا سبب هراس دولت اسد از ادامه استفاده از سلاح‌های شیمیایی شده است.
طبق این سناریو، تیم ایرانی با توجه به شرایط سوریه به این نتیجه رسیده که کار دولت اسد، تمام‌شده است. تیم ایرانی همچنین معتقد است که ایران بیش از آن که با غرب و آمریکا مواجه باشد، با عربستان، ترکیه و قطر مواجه است؛ بنابراین ایران به علت تضعیف موقعیت و اثرگذاری‌اش در غائله سوریه، دیگر تمایل به دخالت بیشتر در این کشور نخواهد داشت و دیگر گزینه حفظ دولت اسد، اولویت ایران نیست.
بر مبنای این وضعیت، ایران اقدامات ذیل را انجام خواهد داد:
· درخواست از حزب‌الله برای تمرکز در لبنان و عدم دخالت در سوریه
· پیشنهاد به اسد برای فرار به ایران
· تاکید بر عدم استفاده دولت اسد از سلاح شیمیایی
· تلاش برای تشدید ناآرامی‌ها در بحرین و یمن برای اعمال فشار به عربستان
در مقابل، تیم آمریکایی بر چگونگی مواجهه با شرایطی که دولت اسد از سلاح شیمیایی استفاده کرده و ایران نیز بر حمایت از دولت اسد افزوده، تمرکز دارد. یک گروه، معتقد به افزایش فشار نظامی به سوریه هم از طریق کمک تسلیحاتی به مخالفان و هم از طریق حمله مستقیم دولت آمریکا هستند.
اما گروه دیگر معتقدند که گزینه انتقال آرام قدرت در سوریه، راهکار بهتری است چون حتما حمایت ایران را نیز به دنبال خواهد داشت و مانع خونریزی بیشتر و روی کار آمدن گروه‌های تندرو همچون سلفی‌ها در سوریه می‌شود.
در نهایت، تیم آمریکایی راهکار دوم را برمی‌گزیند با این شرط که هشدار شدید داده شود که هرگونه پاسخ نامناسب ایران به این پیشنهاد، موجب تغییر مسیر آمریکا به افزایش حملات نظامی خواهد شد.
بدین ترتیب، تیم آمریکایی از طریق عمان، عراق و سوئیس پیام اعلام آمادگی برای یافتن راهکاری صلح‌آمیز برای پایان دادن به جنگ در سوریه به ایران ارسال می‌کنند. این پیام حاوی اصولی شامل برکناری اسد، روی کارآمدن یک دولت فراگیر و منزوی شدن هر چه بیشتر سلفی‌ها است. در عین حال، در این پیام هشدار داده شده که در صورت استفاده اسد از سلاح شیمیایی، آمریکا پاسخ شدیدی خواهد داد.
گام دوم
مرحله بعد در جولای 2015 شروع می‌شود. در این تاریخ، تحت فشارهای ایران، دولت اسد از استفاده از سلاح‌های شیمیایی خودداری می‌کند اما با وجود افزایش محسوس کمک‌های ایران، دولت سوریه مناطق حیاتی همچون حماه را از دست داده و حمص و دمشق نیز تحت فشار مخالفان قرار گرفته است. در این زمان، کمک‌های تسلیحاتی غرب و کشورهای عربی به جبهه مخالفان افزایش یافته است.
در لبنان نیز با کمک‌های کشورهای عربی به گروه‌های سنی، جنگ فرقه‌ای میان حزب‌الله و شبه نظامیان سنی بالا گرفته است. در نتیجه حزب‌الله کاملا از سوریه بیرون رفته است. در بحرین نیز اعتراض‌های روزانه شیعیان شدید شده است. هم‌زمان در یک حمله تروریستی به هتلی در دوحه قطر 70 نفر از جمله 17 آمریکایی کشته میشوند. اما در عراق به علت تلاش‌های سنگین ایران، خشونت‌ها کاسته شده و فضا تا حدودی آرام گشته است.
در این اوضاع وحشتناک، بشار اسد، برادرش ماهر را به دیدار قاسم سلیمانی فرمان نیروی قدس ایران و مرد محوری تهران در سوریه می‌فرستد و به اطلاع وی می‌رساند که سوریه چاره‌ای جز استفاده از سلاح شیمیایی ندارد.
تحلیل تیم آمریکایی این است که تشدید بحران در بحرین و قطر، پیامی از جانب ایران است که می‌گوید در قبال افزایش حمایت غرب از مخالفان اسد، ایران اقدام هم‌تراز انجام می‌دهد. همچنین ایران به پیشنهاد آمریکایی‌ها پاسخ نداده و عدم تمایل خود برای همکاری در موضوع سوریه را بیان می‌کند.
در این وضعیت، مهمترین هدف آمریکایی‌ها این است که چگونه مانع استفاده دولت در آستانه سقوط اسد از سلاح شیمیایی شوند و چگونه ایران را به توقف تداوم حمایت از دولت اسد و اقدام متقابل در کشورهای عربی، قانع کنند.
تیم آمریکایی تصمیم می‌گیرد دوباره پیامی مشابه حاوی پیشنهاد همکاری برای انتقال آرام قدرت در سوریه همراه با چاشنی تهدید عدم همکاری به ایران بفرستد.
اما تیم ایرانی باتوجه به شرایط تصمیم می‌گیرد که 10 هزار نیروی ورزیده سپاهی را برای تقویت جبهه دولت اسد به سوریه بفرستد تا دولت اسد مجبور به استفاده از سلاح شیمیایی نشود. این واقعه برای تیم آمریکایی بسیار شوک‌آور خواهد بود.
* گام سوم
در اوایل پاییز 2015، به علت اعزام نیروهای فراوان سپاه ایران، وضعیت جنگ در سوریه تغییر کرده است. نیروهای ایرانی با شکست شدید گروه‌های مخالف، فشار آنها از دمشق و حمص را برداشته و حماه و عدلیب را نیز بازپس گرفته‌اند و در حال پیشروی به سمت حلب هستند و هر آن احتمال شکست مخالفان می‌رود.
در لبنان نیز حزب‌الله شکست سختی به سلفی‌ها و شبه نظامیان سنی وارد کرده است.
در این وضعیت، تیم آمریکایی تصمیمات ذیل را اتخاذ می کند:
- ایجاد مناطق امن برای گروه مخالفان سوری با پوشش هوایی آمریکا برای جلوگیری از پیشروی نظامیان ایران و سوریه
- افزایش فراوان تسلیحات سبک و سنگین به مخالفان
- تقویت حضور نظامی آمریکا در منطقه و افزایش حمایت نظامی از ترکیه و اردن
در این نقطه، سناریوی شبیه‌سازی پایان می‌یابد.
