گروه بین‌الملل مشرق - اصل دیپلماسی نرم در چانه‌زنی های سیاسی و بین‌المللی امروز به یکی از ابزارهای مهم در کیف کاری دیپلمات‌های خبره جهان تبدیل شده است، جذب حداکثری و لبخند همواره یکی از موفق‌ترین روش‌های دیپلماسی عمومی در تعاملات بین‌المللی و انتخاب ادبیات نرم، ابزاری برای رسیدن به منافع حداکثری با هزینه‌های حداقلی است.

البته نکته مهمی که در استفاده از این روش باید مورد توجه قرار گیرد، این است که این ابزار مستقلا نمی‌تواند در تعاملات سیاسی منشا اثر باشد، به معنای دیگر دیپلماسی لبخند هنگامی کارساز خواهد بود که یک دیپلمات از برگه‌های برنده دیگری نظیر تعهد بر حفظ آرمان های ملی، استمرار موازنه مطلوب در ابعاد سیاسی، نظامی، اقتصادی و حتی فرهنگی، برخورداری از عناصر اعتقادی و ... به عنوان پس زمینه های لبخند سیاسی استفاده کند.

اصل دیپلماسی جاذبه گرچه از مفیدترین ابزارهای تعامل با دیگران به شمار می رود، اما تنها راهکار این تعامل نیست و اصول چانه‌زنی ایجاب می‌کند یک دیپلمات گاهی نرم سخن بگوید و گاهی تند؛ گاهی تأکید بر ادامه مذاکره کند، گاهی میز مذاکره را با اعتراض ترک کند. بنابراین استفاده نابجا از این فرمول می‌تواند از سوی طرف مقابل تلقی غلط ضعف مواضع طرف مقابل را نشان داده و بر مواضع غیرمنطقی و زیاده خواهی آن خواهد افزود.

محمدجواد ظریف وزیر خارجه کشورمان، روز جمعه گذشته در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاري انگليسي رويترز اعلام کرد که با "ترکی الفیصل" رئيس سابق سازمان استخبارات عربستان سعودی دیدار کرده است. این دیدار در حالی انجام شد که اظهارات مقامات ایرانی در درخواست دیدار با مقامات رسمی عربستان با بی‌اعتنایی مقامات رسمی سعودی مواجه شده و به‌تازگي همپيمانان استراتژيک جمهوري اسلامي ايران از جمله "ولاديمير پوتين" رئيس جمهور روسيه، "بشار اسد" رئيس‌جمهور سوريه و "نوري المالکي" نخست‌وزير عراق، از عربستان سعودي به عنوان حامي اصلي تروريسم در منطقه نام برده و دولت روسيه نيز خواستار ارجاع پرونده عربستان به عنوان حامي اصلي عمليات‌هاي تروريستي در خاک اين کشور در شوراي امنيت سازمان ملل شده است. مواضعي که متأسفانه با سکوت مشکوک دستگاه ديپلماسي کشور و عدم حمايت از مواضع رؤساي سه کشور مزبور، در موضع ضعف قرار گرفته است.

دیدار "ظريف – الفيصل" در حالی انجام شد که اصرار آل‌ثاني و آل‌سعود بر ادامه مواضع خصمانه علیه ملت‌های منطقه و حمایت‌های آشکار و بی‌دریغ از تروریست‌های مسلح در کشورهای مختلف از جمله در سوریه و عراق و هدف قرار دادن منافع جمهوری اسلامی در منطقه از سوی ریاض باعث شد رئیس جمهور کشورمان برای نخستین بار در يک گفت‌وگویی مطبوعاتی به‌صراحت از این کشورها به عنوان حامیان تروریسم نام ببرد.

حسن روحانی در گفت‌وگو با شبکه "آرتی‌اس" سوئيس تأکيد کرد: «عربستان سعودی و قطر برای افزایش نفوذ خود در خاورمیانه از تروریست‌ها در سوریه حمایت می‌کنند.»

متأسفانه این اظهارنظر بموقع و قاطعانه، با اقدام متناقض وزیر امور خارجه کشورمان در ديدار با "ترکي الفيصل" و حضور در ميزگرد شبکه وهابي "العربية" و اعلام موضع عليه حضور نيروهاي حزب‌الله در سوريه، تأثیر مثبت خود را از دست داد.

اين ميزگرد با حضور تعداد از شخصیت‌های سیاسی و تحليلگران استراتژيک از فرانسه و آمريکا، از جمله "ناصر جوده" وزیر خارجه اردن، "احمد داوود اوغلو" وزیر خارجه ترکیه، "مسعود بارزانی" رئیس اقليم کردستان عراق، "غسان سلامه" تحليلگر مسائل منطقه از پاریس و "ریچارد هاس" رئیس شورای روابط خارجی آمریکا برگزار شد و روي ماهواره "العربية" رفت.

به گزارش مشرق، انجام این دیدار نامتعارف به خودی خود محل تردید و سؤال بود، چرا که این دیدار بین رئیس دستگاه دیپلماسی کشورمان با یکی از ضد ایرانی ترین شاهزاده‌های سعودی برگزار شد که سلف بندر بن سلطان بن عبدالعزيز و رئيس سابق استخبارات عربستان سعودي بوده است، آن هم در شرایطی که اقدامات خصمانه سعودی‌ها علیه جمهوری اسلامی ایران در ماه‌های اخیر به‌ویژه پس از امضای توافقنامه موقت ژنو افزایش قابل ملاحظه‌ای یافته و بعد از اثبات نقش سعودی‌ها در انفجار تروریستی سفارت جمهوری اسلامی ایران در بیروت و حمله به دیپلمات‌های کشورمان در کشورهای همسایه علاوه بر ابعاد سیاسی و بین‌المللی وارد فضای امنیتی شده است.

موضوع قابل توجه دیگر در مورد بی‌دقتی وزارت خارجه در انجام این دیدار، اظهارات خصمانه و کم‌سابقه این شاهزاده سعودی علیه جمهوری اسلامی ایران بلافاصله پس از ديدار با ظريف و نشان داد برگزاری این دیدار بدون توجه به شرایط کنونی و دست بالای جمهوری اسلامی ایران در منطقه، از روی ضعف و انفعال صورت گرفته است.

"ترکی الفیصل" که یکی از افراطی‌ترین سیاستمداران سعودی علیه جمهوری اسلامی ایران است، در سخنان خود در نشست داووس گفت: بزودی آشکارا در مقابل ایران خواهیم ایستاد، اکنون حزب‌الله لبنان و سپاه پاسداران انقلاب اسلامي توانسته‌اند که نظام سوری را حفظ کنند و باعث پایداری این نظام شوند!

این شاهزاده سعودی افزود: «شیعیان در عراق و لبنان توانسته‌اند بسیاری از امور را در کشور خود به دست گیرند که این موضوع برای عربستان خوشایند نیست. امروز عربستان حامی کسانی است که علیه شیعیان فعالیت دارند. هرچه عربستان و دوستانش می‌کشند، از ایران و نظام و انقلاب آن است.»

وی در پایان ابراز امیدواری کرد که بزودی موضوع عراق و لبنان پایان بپذیرد و گفت: «پس از پایان یافتن موضوع عراق و لبنان، به صورت علنی علیه ایران خواهیم ایستاد!»

موضع‌گیری‌های مسامحه‌آميز وزارت خارجه در قبال تهديدات و توهین‌ها و عدم رعايت اصل اصيل "عزت" در مقابل تحرکات دشمنان علیه جمهوری اسلامی ایران، این روزها باعث ناامن‌شدن فضای کاری دیپلمات های کشورمان شده و واکنش‌های ضعیف وزارت خارجه کشورمان به ترورهای انجام‌شده در یمن، انفجار در مقابل سفارت ایران در بیروت و اقدامات مداخله‌جویانه هیئت اتحادیه اروپا و یونان در تهران تنها مواردی از بی‌حرمتی سران وابسته برخی کشورهای منطقه‌ای و اروپایی است که شایسته است با واکنش جدی و مناسب جلوی تکرار این اقدامات گرفته شد.

به هر روی امیدواریم وزير امور خارجه کشورمان که اين روزها از واکنش به نقض عهدهاي مکرر طرف‌های غربی در افشای بندهای توافق هسته‌ای ژنو و اعمال تحريم‌هاي جديد خودداری می‌کند و تحت هیچ شرایطی حاضر به افشای بندهای این توافقنامه حتی در نشست غیر علنی مجلس شورای اسلامی هم نیست، با همین موضع انفعالی در برابر نمایندگان شش کشور صنعتی دور میز مذاکرات قرار نگیرد و توجه بیشتری به منافع عالی جمهوری اسلامی ایران در روند توافق با کشورهای غربی به‌ویژه آمریکا داشته باشد.