گروه بین‌الملل مشرق -محمد فرهاد کلینی کارشناس ارشد مسائل استراتژیک،در گفتگو با "مشرق" به بررسی پیامدهای تحولات اوکراین، رفتار روسیه در شرایط کنونی و همچنین آینده این تحولات پرداخت است.
امروز ما کماکان شاهد پیامد های تحولات اوکراین هستیم و بنظر می رسد که واکنش های بین المللی ادامه دارد. ارزیابی جنابعالی از ماهیت شناسی تحولات این کشور چیست؟
کلینی: از سوال پایه ای و اساسی شما تشکر می کنم. بنظرم درک منسجم در بستر تاریخ اوکراین، کیفیت رقابت چند ضلعی قدرت‌ها، ارزش زمان و مهارت بازی ژئوپلیتیکی توسط بازیگران اصلی، مصادیق و تاثیر آن در قضاوت سیاسی - امنیتی، تحلیل بموقع از زنجیره واکنش های مجرد و چکونگی مولتی دایم و شکل گیری تحولات جدید بسیار مهم است .این کمک می کند تا الگوی مناسب برای تحلیل شرایط اکراین بدست آید.
اوکراین ماهیتی دو قطبی دارد و این وضعیت را کماکان با خود به پیش خواهد برد شکندگی را همواره در خود حس کرده است و در طول تاریخ خود همواره دست به دست شده است روس و پروس وبیزانس و امروزه سی ای اس و گوام و اتحادیه اروپا و ناتو آن را به حساب آورده اند. قلب کشاورزی و به عبارتی کانادای شرق بوده و با ارزش های تکنولوژیک شرق و به شکلی المان یورو آسیا بوده و فرهنگ پذیر و کمک فرهنگ برای همسایگان خود است.در یک گردونه تاثیر پذیر فعال و تاثیر گذار محدود قلمداد می شود. چنین بنظر می رسد که کشمکش کماکان ادامه دارد.
بنظر شما روسیه با تحولات جدید اوکراین چکونه رفتار خواهد کرد؟
کلینی: روسیه اکنون تحرکات جدیدی را به نمایش گذاشته است و رزمایش و تست نظامی را در مرزهای غربی خود را به دستور آقای پوتین به اجرا می گذارد. هنوز صدای دندان ها ی روسیه در گوش زمان وچود دارد. بنظرم روسیه تحولات اوکراین را در چند محتوی دنبال می کند از بحث امنیت تا انرزی و...مطرح است.طبق اصل دهم پیمان آتلانتیک شمالی و اصول گسترش روند عضویت کشورهایی که نامزد عضویت در ناتو می باشند باید از حرکتی رو به جلو پیروی کنند و اوکراین از این امر مستثنی نیست.
تحولات جدید ضربه ای مهم به سیاست یورآسیا گرایی روسیه محسوب می شود. در اصل اوکراین گرانیگاه دو شاخص اصلی سیاست روسیه در رهبری انرژی بر اروپا و هژمون سازی روسیه در محیط سی ای اس محسوب می شود. روسیه در دریای سیاه بطور قطع بعد از تحولات جدید متاثر می شود و بی دلیل نیست که بلافاصله در جابجایی قدرت در کیف پیامد اولیه در موضوع بندر استاوروپل اتفاق می افتد.
در طی تغییرات در اکراین آقای راسموسن دبیر کل ناتو با هشدار موضع گیری کرد و وزیر دفاع امریکل نیز بشدت بدنبال تماس تلفنی با مقامات کیف بود و نهایتا ارتش اکراین در تحولات ظاهر نشد و صرفا مقامات امنیتی و پلیس دولت قبل وارد صحنه شدند.
بنظر برخی از کارشناسان روسیه غافلگیر شد ونتوانست پاسخ موقع بدهد وشرایط را به نفع خود تنظیم کند. شما این نظر را چگونه تحلیل می کنید؟
کلینی: روسیه چشمان بزرگ و دست های بزرگی دارد و بازی به اینجا ختم نمی شود وبی دلیل نیست که مقامات غربی در تلاش هستند تا سیاست آرامش بخشی بعد از جابجایی قدرت در کیف را با روسیه پیگیری کنند.
برخی اعتقاد دارند که سرگرمی روسیه در بازی‌های المپیک سوچی و تهدیدات برخی مسولین عربی در نقش انها در نقض امنیت بازی های المپیک سوچی و داستان هواپیما ربایی در ترکیه که گویا با ملیت اوکراینی بود باعث گردید تا تمرکز مقامات امنیتی روسیه بهم بخورد و دچار تغییر اولویت شوند. بنظرم روس ها هم دومینو را می فهمد و هم شطرنج باز حرفه ای هستند.
ناتوان جلوه دادن روسیه را نبایستی دست کم گرفت. روسیه یک روز قبل از جایجایی قدرت در کیف کمک های اقتصادی خود را قطع کرد و موضوع کمک 15 میلیاردی خود را تعلیق کرد. این به معنای احساس خطر قبل از وقوع خطر بود. آمریکا و خصوصا آقای جان کری نگران قضاوت روسیه در شرایط جدید هستند. غرب نیاز دارد تا 27 میلیارد دلار در کوتاه مدت به اقتصاد اوکراین تزریق کند تا وضیعت را نگهداری کند. امروزه بحث پیرامون تزریق قطره چکانی یک میلیارد وچند میلیارد است که بیانگر عدم اطمینان کافی به نتیجه فوری و مطلوب است.
معیار قضاوت بایستی بعد از این تحولات به نحوه تعاملات روسیه با آلمان و سپس اتحادیه اروپا و آمریکا، ماموریت جدید آلمان در مناسبات ژئوپلیتکی، ارزش قراردادهای انرژی و خصوصا گازی، برنامه ریزی جدید ناتو و چگونگی واکنش اوکراین به ورود به اتحادیه گمرکی اروپا و چگونگی تحولات قومیتی و بنادر اوکراین توجه کرد. مذاکرات آقای هیگ وزیر خارجه بریتانیا با آمریکا بسیار مهم است زیرا کیفیت قدرت در درون اتحادیه اروپا از مدار دیگری پیروی می کند.
نقش آلمان در اتریش ، چک ، البانی ، کرواسی ، لهستان تغییر کرده است و با توجه به اهمیت تحولات اوکراین برخی قدرت های اروپایی نسبت به جایگاه المان و خروج این کشور مهم از دایره اقتصادی به دایره امنیتی با ارزیابی جدیدی ظاهر می شوند. بی دلیل نیست که یولیا تیموشنکو نخست وزیر سابق اوکراین که خود را برای ریاست جمهوری آماده می کند راهی آلمان می شود.
آینده تحولات را چگونه ارزیابی می کنید؟
کلینی: سناریو های متفاوتی مطرح شده است احتمال ائتلاف سیاسی و حتی برخورد نظامی محدود و بصورت خیلی بدبینانه احتمال تجزیه باقی است. البته والنتینا ماتوکوف سخنگوی شورای فدرال پارلمان روسیه که از نزدیکان ولادیمیر پوتین است احتمال هرگونه مداخله نظامی را تکذیب کرد. شرایط کریمه خیلی ارام نیست ولی باید خوشبین بود ولی چگونگی ائتلاف آتی نیز مطرح است. مردم از فساد و الیگارشی خسته شده اند.
به گفته مقامات، حقوق سالانه یانوکوویچ به عنوان رئیس جمهور، حدود 100 هزار دلار بوده است ولی ثروت پنهانی را رسانه ها مطرح می سازند.برخی از گاراژی مملو از خودروهای مسابقه‌ای قدیمی و اتومبیل‌های کلاسیک را مطرح می سازند که جای تعجب دارد. بنظرم قانون اساسی بایستی رعایت شود و دخالت های احتمالی از خارج از این کشور قطع شود .فاکتور خشونت و شورشگری در معادلات تغییرسیاسی شرایط را بدتر می کند و بایستی حذف شود. استقلال اکراین برای مردم این کشور با ارزش است.
امروز ما کماکان شاهد پیامد های تحولات اوکراین هستیم و بنظر می رسد که واکنش های بین المللی ادامه دارد. ارزیابی جنابعالی از ماهیت شناسی تحولات این کشور چیست؟
کلینی: از سوال پایه ای و اساسی شما تشکر می کنم. بنظرم درک منسجم در بستر تاریخ اوکراین، کیفیت رقابت چند ضلعی قدرت‌ها، ارزش زمان و مهارت بازی ژئوپلیتیکی توسط بازیگران اصلی، مصادیق و تاثیر آن در قضاوت سیاسی - امنیتی، تحلیل بموقع از زنجیره واکنش های مجرد و چکونگی مولتی دایم و شکل گیری تحولات جدید بسیار مهم است .این کمک می کند تا الگوی مناسب برای تحلیل شرایط اکراین بدست آید.
اوکراین ماهیتی دو قطبی دارد و این وضعیت را کماکان با خود به پیش خواهد برد شکندگی را همواره در خود حس کرده است و در طول تاریخ خود همواره دست به دست شده است روس و پروس وبیزانس و امروزه سی ای اس و گوام و اتحادیه اروپا و ناتو آن را به حساب آورده اند. قلب کشاورزی و به عبارتی کانادای شرق بوده و با ارزش های تکنولوژیک شرق و به شکلی المان یورو آسیا بوده و فرهنگ پذیر و کمک فرهنگ برای همسایگان خود است.در یک گردونه تاثیر پذیر فعال و تاثیر گذار محدود قلمداد می شود. چنین بنظر می رسد که کشمکش کماکان ادامه دارد.
بنظر شما روسیه با تحولات جدید اوکراین چکونه رفتار خواهد کرد؟
کلینی: روسیه اکنون تحرکات جدیدی را به نمایش گذاشته است و رزمایش و تست نظامی را در مرزهای غربی خود را به دستور آقای پوتین به اجرا می گذارد. هنوز صدای دندان ها ی روسیه در گوش زمان وچود دارد. بنظرم روسیه تحولات اوکراین را در چند محتوی دنبال می کند از بحث امنیت تا انرزی و...مطرح است.طبق اصل دهم پیمان آتلانتیک شمالی و اصول گسترش روند عضویت کشورهایی که نامزد عضویت در ناتو می باشند باید از حرکتی رو به جلو پیروی کنند و اوکراین از این امر مستثنی نیست.
تحولات جدید ضربه ای مهم به سیاست یورآسیا گرایی روسیه محسوب می شود. در اصل اوکراین گرانیگاه دو شاخص اصلی سیاست روسیه در رهبری انرژی بر اروپا و هژمون سازی روسیه در محیط سی ای اس محسوب می شود. روسیه در دریای سیاه بطور قطع بعد از تحولات جدید متاثر می شود و بی دلیل نیست که بلافاصله در جابجایی قدرت در کیف پیامد اولیه در موضوع بندر استاوروپل اتفاق می افتد.
در طی تغییرات در اکراین آقای راسموسن دبیر کل ناتو با هشدار موضع گیری کرد و وزیر دفاع امریکل نیز بشدت بدنبال تماس تلفنی با مقامات کیف بود و نهایتا ارتش اکراین در تحولات ظاهر نشد و صرفا مقامات امنیتی و پلیس دولت قبل وارد صحنه شدند.
بنظر برخی از کارشناسان روسیه غافلگیر شد ونتوانست پاسخ موقع بدهد وشرایط را به نفع خود تنظیم کند. شما این نظر را چگونه تحلیل می کنید؟
کلینی: روسیه چشمان بزرگ و دست های بزرگی دارد و بازی به اینجا ختم نمی شود وبی دلیل نیست که مقامات غربی در تلاش هستند تا سیاست آرامش بخشی بعد از جابجایی قدرت در کیف را با روسیه پیگیری کنند.
برخی اعتقاد دارند که سرگرمی روسیه در بازی‌های المپیک سوچی و تهدیدات برخی مسولین عربی در نقش انها در نقض امنیت بازی های المپیک سوچی و داستان هواپیما ربایی در ترکیه که گویا با ملیت اوکراینی بود باعث گردید تا تمرکز مقامات امنیتی روسیه بهم بخورد و دچار تغییر اولویت شوند. بنظرم روس ها هم دومینو را می فهمد و هم شطرنج باز حرفه ای هستند.
ناتوان جلوه دادن روسیه را نبایستی دست کم گرفت. روسیه یک روز قبل از جایجایی قدرت در کیف کمک های اقتصادی خود را قطع کرد و موضوع کمک 15 میلیاردی خود را تعلیق کرد. این به معنای احساس خطر قبل از وقوع خطر بود. آمریکا و خصوصا آقای جان کری نگران قضاوت روسیه در شرایط جدید هستند. غرب نیاز دارد تا 27 میلیارد دلار در کوتاه مدت به اقتصاد اوکراین تزریق کند تا وضیعت را نگهداری کند. امروزه بحث پیرامون تزریق قطره چکانی یک میلیارد وچند میلیارد است که بیانگر عدم اطمینان کافی به نتیجه فوری و مطلوب است.
معیار قضاوت بایستی بعد از این تحولات به نحوه تعاملات روسیه با آلمان و سپس اتحادیه اروپا و آمریکا، ماموریت جدید آلمان در مناسبات ژئوپلیتکی، ارزش قراردادهای انرژی و خصوصا گازی، برنامه ریزی جدید ناتو و چگونگی واکنش اوکراین به ورود به اتحادیه گمرکی اروپا و چگونگی تحولات قومیتی و بنادر اوکراین توجه کرد. مذاکرات آقای هیگ وزیر خارجه بریتانیا با آمریکا بسیار مهم است زیرا کیفیت قدرت در درون اتحادیه اروپا از مدار دیگری پیروی می کند.
نقش آلمان در اتریش ، چک ، البانی ، کرواسی ، لهستان تغییر کرده است و با توجه به اهمیت تحولات اوکراین برخی قدرت های اروپایی نسبت به جایگاه المان و خروج این کشور مهم از دایره اقتصادی به دایره امنیتی با ارزیابی جدیدی ظاهر می شوند. بی دلیل نیست که یولیا تیموشنکو نخست وزیر سابق اوکراین که خود را برای ریاست جمهوری آماده می کند راهی آلمان می شود.
آینده تحولات را چگونه ارزیابی می کنید؟
کلینی: سناریو های متفاوتی مطرح شده است احتمال ائتلاف سیاسی و حتی برخورد نظامی محدود و بصورت خیلی بدبینانه احتمال تجزیه باقی است. البته والنتینا ماتوکوف سخنگوی شورای فدرال پارلمان روسیه که از نزدیکان ولادیمیر پوتین است احتمال هرگونه مداخله نظامی را تکذیب کرد. شرایط کریمه خیلی ارام نیست ولی باید خوشبین بود ولی چگونگی ائتلاف آتی نیز مطرح است. مردم از فساد و الیگارشی خسته شده اند.
به گفته مقامات، حقوق سالانه یانوکوویچ به عنوان رئیس جمهور، حدود 100 هزار دلار بوده است ولی ثروت پنهانی را رسانه ها مطرح می سازند.برخی از گاراژی مملو از خودروهای مسابقه‌ای قدیمی و اتومبیل‌های کلاسیک را مطرح می سازند که جای تعجب دارد. بنظرم قانون اساسی بایستی رعایت شود و دخالت های احتمالی از خارج از این کشور قطع شود .فاکتور خشونت و شورشگری در معادلات تغییرسیاسی شرایط را بدتر می کند و بایستی حذف شود. استقلال اکراین برای مردم این کشور با ارزش است.
