گروه بین‌الملل مشرق- بارها شنیده‌ایم که آرمان فلسطین تنها متعلق به ایرانی‌ها و حتی مسلمانان جهان نیست، بلکه تمام آزادی‌خواهان دنیا اگر از تعلقات و وابستگی‌های سیاسی بری باشند و بتوانند با عقل و وجدان به این مسئله نگاه کنند، بی‌شک جانب مردم مظلوم فلسطین را می‌گیرند. با این حال، شاید تصور این دشوار باشد که قشری خاص در یک کشور غربی که مسلماً تحت نفوذ نظام سلطه قرار دارد گرد هم جمع شوند و حداقل در یک اقدام نمادین رژیم صهیونیستی را تحریم کنند.
چند ماه پیش قریب به 140 نفر از اساتید برجسته دانشگاه‌های ایرلند دو عریضه را برای تحریم آکادمیک اسرائیل امضا کردند. دلیل این تحریم‌ها همکاری مؤسسات و دانشگاه‌های اسرائیلی با اقدامات رژیم صهیونیستی در زیر پا گذاشتن حقوق بشر و حقوق دموکراتیک فلسطینی‌ها بود. "مائوریس کوکلی" استاد سیاست و اقتصاد سیاسی بین‌الملل در دانشکده خبرنگاری دانشگاه "گریفیث" دوبلین یکی از امضاکنندگان این تحریم‌نامه‌هاست. مشرق طی مصاحبه‌ای با این استاد دانشگاه ایرلند از دلایل و انگیزه امضای عریضه و تحریم اسرائیل پرسیده است. متن مصاحبه را در زیر می‌خوانید:
چند ماه قبل در خبرها شنیدیم که تعدادی از اعضای جامعه آکادمیک ایرلند اسرائیل را تحریم کرده‌اند. لطفاً درباره این اقدام بیش‌تر برایمان توضیح دهید. این تحریم شامل چه چیزهایی می‌شود؟
ما از هرگونه همکاری با دانشگاه‌های اسرائیل و یا حضور در هر گونه برنامه مشترکی با این دانشگاه‌ها خودداری می‌کنیم. البته این تحریم علیه شخص اعضای جامعه آکادمیک اسرائیل نیست، اما ما در هیچ پروژه مشترک یا کنفرانس مشترکی در اسرائیل با دانشگاه‌های اسرائیلی حضور پیدا نمی‌کنیم، تا زمانی که اشغال سرزمین‌های فلسطینی و محاصره نوار غزه پایان یابد.
ایرلند از جمله کشورهایی است که مخالفت زیادی با اسرائیل می‌کند. دلیل این مخالفت‌ها چیست؟
ایرلند خود از کشورهایی است که تجربه اشغال توسط دیگران را دارد، بنابراین ما درک می‌کنیم که اشغال یک کشور توسط کشوری دیگر واقعاً به چه معناست. به همین خاطر دیدگاه ما با دیدگاه بسیاری دیگر از کشورهای اروپایی تفاوت دارد. بسیاری از مردم اروپا از جمله کشورهایی که در هولوکاست دست داشتند، نظیر آلمان، حقشان است که به خاطر آن‌چه علیه یهودیان انجام دادند احساس گناه کنند، اما این را نمی‌پذیرند که مردم فلسطین مسئول آن چیزی نبودند که بر سر یهودیان آمد، بلکه این کار را آلمانی‌ها کردند. بنابراین حمایت از کاری که اسرائیل در حق فلسطینیان می‌کند خود موجب بدتر شدن آن جنایت اولیه می‌شود. از آن‌جایی که ایرلند تجربه اشغال کشوری دیگر را ندارد، دنیا را از دیدگاه متفاوتی نسبت به اشغال‌گران می‌بیند.
چه چیزی باعث شد تا شما شخصاً به گروهی بپیوندید که اسرائیل را تحریم می‌کند؟
من سال‌هاست درباره آن‌چه در فلسطین اتفاق می‌افتد مطلب می‌خوانم. البته چون سیاست درس می‌دهم طبیعی است که درباره آن‌چه در دنیا می‌گذرد مطالعات زیادی دارم. اما به نظر من هرکس حتی اندکی درباره مسائل دنیا مطالعه داشته باشد، ممکن نیست از این موضوع بی‌خبر باشد. ممکن نیست از آن‌چه در غزه اتفاق می‌افتد بی‌خبر باشد. ممکن نیست از قطع آب غزه بی‌خبر باشد. میلیون‌ها نفر از خانه‌های خود بیرون رانده شده و مرتباً مورد بمباران و حمله قرار می‌گیرند. چگونه ممکن است کسی از این اتفاقات بی‌خبر باشد؟
به نظر من این‌که کسی از این اتفاقات بی‌خبر باشد مثل این است که کسی بگوید از رفتار آلمان نازی با یهودیان بی‌خبر است، در حالی که اگر این را بگویید اسرائیلی‌ها بسیار عصبانی می‌شوند. اما آن‌چه اکنون در غزه اتفاق می‌افتد بسیار شبیه همان چیزی است که در بر سر "گتوی ورشو" آمد. این افراد هم کاملاً محاصره شده و از همه حقوق اساسی خود محروم شده‌اند. و دنیا باید این را بفهمد. مردم باید در این‌باره صدای خود را به گوش همه برسانند. تحریم ما بخشی از یک تحریم بزرگ‌تر علیه اسرائیل است تا به اسرائیل فشار بیاوریم تا مجبور شود مسئولیت آن‌چه را درباره فلسطینی‌ها انجام می‌دهد به عهده بگیرد.
شما به عنوان استادی که در دانشکده خبرنگاری درس می‌دهید، فکر می‌کنید رسانه‌های جمعی تا چه اندازه و چگونه به اسرائیل کمک کرده‌اند تا بتواند دست به اقداماتی این چنین بزند؟ به نظر شما اگر حمایت رسانه‌ای پشت سر اسرائیل نبود، آیا می‌توانست به این اقدامات ادامه دهد؟
باید این نکته را درک کنید که تقریباً همه اخباری که دست‌کم به کشورهای انگلیسی زبان می‌رسد از پایگاه‌های خبری آمریکایی می‌آید، اکثر آن‌چه نشان داده می‌شود، مستقیماً از سازمان‌های بزرگ خبری در آمریکا می‌آید. وقتی پای صحبت خبرنگاران مستقل مثلاً از ایرلند می‌نشینید، می‌توانید داستان را بی‌طرفانه‌تر درک کنید، اما اخباری که از رسانه‌های آمریکایی می‌آید بخشی از نظام قدرت آمریکاست. طبق این رویکرد هم اسرائیل به عنوان ابزاری برای تسلط بر منطقه خاورمیانه، بسیار مهم است. و در نهایت هم همه‌اش برای کنترل بر نفت است.
با توجه به این‌که رسانه‌های غربی و آمریکایی ثروت و فناوری آن را دارند که اخبار مورد نظر خود را در دنیا منتشر کنند، به نظر شما مردم عادی چگونه می‌توانند صدای خود را به گوش دنیا برسانند و اتفاقات فلسطین و همه اتفاقات در نقاط مختلف دنیا را صادقانه روایت کنند؟
با توسعه رسانه‌های مستقل، با توسعه سازمان‌های خبری مستقل، در قالب شبکه‌های تلویزیونی مستقل و ابزارهای مشابه. این تنها روشی است که می‌توان در پیش گرفت. و این اتفاق آغاز شده است، البته هنوز در مراحل اولیه است، اما آغاز شده است. اغلب رسانه‌های آمریکایی هستند که بر فضای رسانه‌ای دنیا مسلط هستند، به ویژه بر فضای رسانه‌های انگلیسی‌زبان و کشورهای انگلیسی‌زبان. و اغلب موضع روابط عمومی اسرائیل را اتخاذ می‌کنند. این راه، ساده‌ترین راه انتشار اخبار است و رسانه‌های تنبل این راه را انتخاب می‌کنند، اما به هر حال واقعیت در حال حاضر این است.
همه قدرت‌های بزرگ یک نقطه‌ضعف دارند که روی آن بسیار حساس هستند. مثلاً اسرائیلی‌ها بسیار حساس هستند که کسی درباره هولوکاست حرفی نزند. به نظر شما چرا این موضوع به یک نقطه‌ضعف برای هم اسرائیل و هم غرب تبدیل شده است؟
بله به عقیده من هم هولوکاست به یک تجارت تبدیل شده است. اما به نظر من هیچ‌کس نباید این ماجرا را انکار کند، بلکه باید گفت: بله این اتفاق افتاده است و بسیار هم اقدام نفرت‌انگیزی بوده، اما راه برخورد با یک جنایت، ارتکاب یک جنایت دیگر نیست. هولوکاست یک جنایت نفرت‌انگیز بود، اما توسط فلسطینیان صورت نگرفت، به دست مردم عرب انجام نشد. مردم باید این را بفهمند.
اولاً تشکیل یک کشور یهودی یک اشتباه هولناک بود. اما حتی اگر هم می‌خواهید مشکل را به این روش حل کنید، دست‌کم باید حکومتی تشکیل دهید که بین همه افراد ساکن آن سرزمین عدالت برقرار کند. دولتی که همه افراد را برابر هم بداند، چه یهودی، چه مسلمان، چه مسیحی، فرقی ندارد.
گفتید ایجاد اسرائیل یک اشتباه بود. چرا؟
چون تشکیل یک کشور توسط یک اقلیت، به خودی خود یعنی محروم کردن بقیه جمعیت از حقوق سیاسی خود. اما به هر حال این اتفاق افتاد، به دست افراد چند نسل پیش. آن‌چه اروپایی‌ها اکنون باید انجام دهند این است که اسرائیل را وادار کنند که بپذیرد فلسطینیان هم حقوق برابر با آن‌ها دارند و باید عادلانه با آن‌ها برخورد کرد. و این‌که نمی‌توانید با محروم کردن یک ملت از عدالت، عدالت را در مورد یک ملت دیگر پیاده کنید.
ایران از جمله کشورهایی است که رسماً موجودیت اسرائیل را به رسمیت نشناخته است و به این خاطر کشورهای غربی تحریم‌های بسیاری را علیه ایران اعمال می‌کنند. به نظر شما آیا این سیاست ایران سیاست نادرستی است؟
نه، سیاست نادرستی نیست، اما به نظر من دلیل اصلی تحریم‌ها علیه ایران هم این سیاست تهران نیست. دلیل همه تنش‌ها در خاورمیانه اتحاد بین آمریکا و حکومت عربستان سعودی است که حکومتی فوق‌العاده فاسد است. با این حال آمریکا از عربستان حمایت می‌کند، چرا که این کشور نفت زیادی دارد. بنابراین اتحادی بین اسرائیل و عربستان سعودی تشکیل داده‌اند تا منابع نفت دنیا را تحت کنترل بگیرند. اما ایران تهدیدی علیه این سیاست‌ها بود و انقلاب اسلامی می‌توانست انگیزه‌ای در مردم عربستان سعودی ایجاد کند مبنی بر این‌که نیازی نیست همه چیز را خاندان سلطنتی اداره کند، بلکه می‌توان ثروت نفت را در بین همه مردم تقسیم کرد. به همین خاطر هم آمریکا ایران را دشمن بزرگ خود می‌داند.
اگر می‌خواهید شاهد صلح و عدالت در خاورمیانه باشید مردم منطقه باید خودشان کشورهایشان را اداره کنند و از خاندان سلطنتی عربستان سعودی و اسرائیل حمایت نکنند.
اسرائیلی‌ها درباره قدرت و نفوذشان در دنیا بسیار مغرور هستند و درباره آن زیاد مانور می‌دهند. این نفوذ تا چه اندازه در کشورهای اروپایی و آمریکا واقعیت دارد و ساختار آن چگونه است؟
درون آمریکا این نفوذ واقعی است و بیش‌تر در رسانه‌های جمعی طرفدار اسرائیل بروز می‌کند. اما در اروپا ساختار پیچیده‌تری دارد. این نفوذ در کشوری مثل آلمان فوق‌العاده زیاد است. آلمانی‌ها تحت تأثیر احساس گناهی هستند که از هولوکاست دارند. این احساس گناه را هم با حمایت از اسرائیل برطرف می‌کنند. اما همان‌طور که گفتم یک جنایت را نمی‌توان با ارتکاب یک جنایت دیگر پاک کرد. این راه برخورد با جنایت‌های دهه 1940 نیست. با این حال در آلمان هم ظاهراً این بیداری در حال به وجود آمدن است که نباید از اسرائیل حمایت بی‌قید و شرط کرد.
در فرانسه و انگلیس موضوع فرق می‌کند. خواص این کشورها سابقه‌ای طولانی در استعمار دارند و به همین خاطر با اسرائیل و قدرت‌های استعماری دیگر احساس نزدیکی می‌کنند. البته در این کشورها هم بیداری در حال شکل گرفتن است. اما هنوز هم اکثر خواص این کشورها اسرائیل را متحد خود می‌دانند. موضوع به هر حال موضوع قدرت است. اما حتی در آمریکا هم به خصوص بین بسیاری از جوانان یهودی این طرز تفکر در حال رشد کردن است که اسرائیل یک کشور نیست و نباید خود را به آن وابسته بدانند.
