دولت اسلامی عراق و شام، موجب ترس و وحشت همگان شده است. سوریه را درگیر کرده، عراق را مورد تاخت‌وتاز قرار داده، ایران احساس خطر کرده، و سیاستمداران آمریکایی متقاعد شده‌اند که داعش خطرناک‌ترین سازمان تروریستی است. ولی ترساندن دیگران یک استراتژی بلندمدت نیست. داعش در حال نابود کردن خود است. القاعده، سازمانی که دولت اسلامی عراق و شام، به تازگی از آن جدا شده، این حقیقت را درک کرده است. برای سال‌ها، اسامه بن‌لادن و معاونانش همانند مشاورش ایمن الظواهری، سعی کردند به وابستگانشان در مورد مضرات خشونت کنترل نشده توضیح دهند. بن‌لادن در بیانیه‌ها و دستورالعمل حمله‌های ۲۰۱۱ بر اهمیت صبر، اختیار و افکار عمومی تأکید می‌کند. توصیه او که شامل ۷ قاعده می‌شود، طرح واضح و روشنی از اشتباهات داعش را نشان می‌دهد.

۱- درگیر جنگ‌های داخلی نشوید. بن‌لادن تشخیص داده بود که جنگ بر سر قلمرو با دولت‌های محلی راهی نامناسب برای رسیدن به حکومت دینی بوده است. در بیانیه ۲۰۱۰، او توضیح داده که چرا این کار در یمن کارساز نبود:

جنگ داخلی – همانطور که یمنی‌ها جنگی طولانی را علیه سرویس‌های امنیتی آغاز کرده بودند- بر مردم فشار وارد خواهد کرد. با گذشت زمان، وقتی می‌بینند که برخی از آنها کشته شده‌اند و دیگر تمایلی به جنگیدن نخواهند داشت. در اینصورت ایدئولوژی دولت‌های سکولار کارآمد است و باید رضایت همگان را جلب کرد.

داعش این قانون را نادیده می‌گیرد. این گروه خودش را به عنوان یک کشور معرفی می‌کند. میزان پیشروی خود را به عنوان قلمروش تعریف می‌کند. این گروه سعی در کنترل ۴۰ هزار مایل مربع با حدود ۱۰ هزار جنگجو دارد. در همین حال، احزابی که کرسی‌های پارلمان جدید عراق را به دست آورده‌اند در تکاپو برای تشکیل دولتی هستند که بتواند از همه دلجویی کرده و آرامش را به کشور بازگرداند، یعنی همان چیزی که بن‌لادن پیش‌بینی کرده بود.

۲- غیرنظامیان را نکشید. نکته اصلی که باعث ناراحتی بن‌لادن شده بود. او در دستورالعمل‌هایی، جهادگران را به جلوگیری از تلفات غیرضروری غیرنظامیان توصیه کرد. او از بمب‌گذاری‌های مساجد و دیگر اماکن عمومی ابراز تأسف کرده و آنرا عامل بیگانگی بسیاری از ملت‌ها با مجاهدین می‌دانست.

داعش این نکته را نیز در نظر نگرفته است. بر اساس گزارش دیده‌بان حقوق بشر و کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل، این گروه شهروندان غیرنظامی را در سوریه و عراق قتل‌عام کرده است. این گروه نه‌تنها سربازان دشمن بلکه هر کسی را که برای دولت کار می‌کند، هدف قرار داده است. در سوریه یک روحانی مهم، داعش را به خاطر کشتار کودکان و غیرنظامیان، تکفیر کرده است. در عراق بعثی‌هایی که در کنار داعش مبارزه می‌کنند وعده داده‌اند که این گروه را از کشتار مردم بی‌گناه بازدارند.1

۳- خونریزی‌ها را علنی نکنید. طبق یکی از بیانیه‌ها به‌دست‌آمده از القاعده، که گفته می‌شود توسط بن‌لادن یا معاون او عطیه عبدالرحمان نوشته شده، او از وابستگان یمنی القاعده می‌خواهد تا از به کار بردن کلماتی که مردم را از مجاهدین دور می‌کند خودداری کنند. او در این نوشته می‌گوید که بیانیه‌های گروه ما باید با دقت به منظور اجتناب از آنچه دشمن به ما نسبت می‌دهد و ما را حیوان و قاتل می‌نامند، نوشته شود.

داعش با عجله و بی‌پروا برای خود دشمن می‌تراشد و توحش خود را تبلیغ می‌کند. مردم را گردن می‌زند. عهد می‌کند که تمام شیعیان را بکشد. ویدیوهایی از اسرایی پخش می‌کند که با شلیک گلوله کشته می‌شوند و خودروهایی را در حال حمل مسلسل نشان می‌دهد. یک هفته قبل، داعش برای نشان دادن مبارزات خود عکس‌هایی را از اعدام ۱۷۰۰ سرباز اسیر عراقی به وسیله مجاهدان نشان داد. عنوان عکس‌ها این بود:”صدها شیعه کثیف کشته شدند.” در عنوان دیگری نوشته: ” نابودی شیعیانی که از پایگاه‌های نظامی خود فرار کرده بودند.” سومین عنوان می‌گوید: "این سرنوشت شیعیان مالکی است” چهارمین عنوان: "به آنها نگاه کنید که با پاهای خود به سوی مرگ می‌روند.” تبلیغاتی بدتر از این برای تحریک احساسات عمومی و دشمن‌تراشی نمی‌توان تصور کرد.

۴- با خشونت رفتار نکنید. بن‌لادن یک بنیادگرای مذهبی بود، اما به متحدانش هشدار داده بود که از خشونت دوری کنند تا بر افکار عمومی تأثیر سوء نگذارند. گروهی که به بدترین شکل از این قانون سرپیچی کرد، الشباب در سومالی بود. در بیانیه سال ۲۰۱۱ بن‌لادن با عطیه می‌گوید: ” باید به برادران در سومالی در مورد فواید شک در هنگام برخورد با جرائم و اعمال شریعت،‌ طبق گفته‌های پیامبر و استفاده از شبهات برای تخفیف در مجازات، توصیه‌هایی کرد.”

هنگامی که داعش یک شهر را تصرف می‌کند، در ابتدا از این قانون پیروی می‌کند. ولی به زودی این رفتار خوب از بین می‌رود. این گروه به توقیف اموال و کمک‌های انساندوستانه می‌پردازند. مسیحیان و مسلمانان مرتد را اعدام می‌کنند. دو روز پس از تصرف موصل، یعنی دومین شهر بزرگ عراق، داعش دستور داد که مشروب و سیگار ممنوع است، به زنان دستور داد که در خانه بمانند و اعلام کرد که کارمندان دولت که توبه نکرده باشند اعدام می‌شوند. این رفتارها باعث می‌شود تا مبارزان سنی که با داعش همکاری کرده‌اند با آنها دشمن شوند. یکی از رهبران قبایل به نیویورک تایمز گفت:” در برخی از مناطق که توسط داعش تصرف شده است آنها مردم ما را می‌کشند و قوانین اسلامی خود را بر ما تحمیل می‌کنند. ما این را نمی‌خواهیم.”

۵- جایی را که نمی‌توانید تغذیه مردمش را تأمین کنید، قلمرو خود ننامید. در بیانیه ۲۰۱۰ بن‌لادن هشدار داده بود: موضوع تأمین نیازهای اساسی، مسئله‌ای است که باید قبل از به دست گرفتن کنترل یک کشور و یا شهر در نظر گرفته شود. اگر نیروی کنترل‌کننده، که از حمایت اکثریت مردم منطقه‌ای که در دست گرفته، برخوردار است نتواند نیازهای اولیه مردم را برآورده کند، حمایت آنها را از دست داده و خود را در موقعیتی دشوار قرار خواهد داد که سختی آن‌طور فزاینده، افزایش خواهد یافت. مردم نمی‌توانند مرگ کودکان خود را بر اثر کمبود غذا یا دارو ببینند.

داعش به این راهنمایی نیز هیچ توجهی نمی‌کند. این گروه می‌گوید که بهبود شرایط مردمی که تحت سلطه آن قرار می‌گیرند، از دین آنها اهمیت کمتری دارد. به گزارش صلیب سرخ در فلوجه، شهری که به مدت ۶ ماه تحت کنترل داعش بود، کمبود شدید غذا، آب و مراقبت‌های بهداشتی دیده می‌شد.

۶- با متحدان خود نجنگید. بن‌لادن سعی کرد تا کج‌خلقی و برادرکشی سازمان القاعده در عراق را که داعش یکی از زیرمجموعه‌های آن است، کنترل کند. او از همکاران خود خواست تا هرگونه درگیری بین تمام اشخاص جهادگر در عراق را حل‌وفصل کنند. او این درگیری‌ها را به عنوان درسی برای مردم یمن می‌دانست و به آنها در مورد برخورد با شرکای بالقوه مسلمان هشدار داده بود:

بسیاری از عراقی‌ها علیه آمریکا به مجاهدین پیوستند تا اینکه برخی اشتباهات رخ داد و بچه‌های قبیله الانبار بدون هیچ علتی، مورد حمله قرار گرفتند (آنها تهدیدی علیه مجاهدین محسوب نمی‌شدند)، ولی در حال ثبت‌نام در نیروی امنیتی بودند. این حمله باعث شد که آن قبیله با مجاهدین مخالف شود.

اعضای داعش این درس را نیز نادیده گرفته‌اند. این گروه از همکاری با متحد خود در سوریه یعنی جبهه النصره خودداری کرد. داعش به گروه‌های دیگر شورشی نیز حمله می‌کند. در تاریخ ۸ ژوئن، داعش دفاتر کردها در عراق را بمباران کرد. در ۲۲ ژوئن، خانه‌های اعضای بعثی سازمان را نابود کردند که برای موفقیت داعش در عراق بسیار ناگوار بود. اعضای خانواده رهبر یک گروه شبه‌نظامی اسلامی در عراق را نیز کشت. حالا برخی از بعثی‌ها در حال مبارزه با داعش هستند و شبه‌نظامیان کرد به ارتش عراق برای بازپس‌گیری شهرها کمک می‌کنند.

۷- قبل از موعد مقرر به دشمنان خود هشدار ندهید. بن‌لادن در سال ۲۰۱۰ به پیروان خود در یمن توصیه کرد که جنگ را در آنجا تشدید نکنند، به خاطر اینکه ظهور نیرویی از مجاهدین در یمن مسئله‌ای است که باعث می‌شود دشمنان ما در سطح بین‌المللی و محلی تحریک شده و هشداری بزرگ برای ما محسوب شوند.حاکمان سعودی یک بار هشدار داده بودند که بودجه عظیمی را به قبایل یمن می‌پردازند تا ما را بکشند. آنها با کمک اکثریت پیروز خواهد شد، و نیروی مجاهدین در یمن را زیر آتش خواهند گرفت. و این در حالی است که برادران ما در یمن به حد کافی قدرت مقابله با آنها را دارا نیستند.

داعش این صبر و شکیبایی را ندارد. این گروه دشمنانی را با عجله و بی‌پروایی برای خود ایجاد کرده است. جنگجویان داعش به خطوط مرزی سوریه و اردن حمله کرده‌اند. به کنسولگری ترکیه در موصل حمله کرده و کارکنان و خانواده‌های آنان را ظاهراً برای تحقیقات از آنجا برده‌اند. ۳۱ راننده کامیون ترکیه را ربوده و خواستار ۵ میلیون دلار باج شده‌اند. به حرم شیعیان در سامرا حمله کرده‌اند. در سه روز، آنها صدها مایل از موصل تا بغداد را پیش رفته و وعده داده‌اند که به شیعیان در خانه‌هایشان حمله می‌کنند.

در حال حاضر ارتش سوریه که قبلاً داعش را از کشورش بیرون رانده، شبه‌نظامیان این گروه را در عراق بمباران می‌کند. هزاران نفر از شیعیان به منظور تقویت ارتش عراق ثبت‌نام کرده‌اند. آمریکا و ایران که چند دهه دشمن خونی هم بودند، در حال بررسی همکاری محدود برای جلوگیری از پیشروی داعش هستند. جناح‌های سیاسی در حال تلاش برای سازمان‌دهی یک دولت چند قومی در بغداد هستند. دولت ترکیه بدون شک در حال طرح یک ضد حمله است. داعش جنگی را میان خودش ازیک‌طرف و هر حوزه و کشور در اطراف عراق، از طرف دیگر، ایجاد کرده است. این هرج‌ومرج نیست، بلکه اتحاد است.

ما قبلاً هم چنین اوضاعی را شاهد بوده‌ایم. هشت سال پیش، جهادگران در عراق اشتباه مشابهی را مرتکب شدند. آنها مردم را از خود بیگانه کرده و بعد به وسیله قبایلی که در کنار خودشان می‌جنگیدند به بیرون رانده شدند. و حالا به عنوان داعش فقط به خاطر اینکه دولت عراق سنی‌ها را مورد آزار و اذیت قرار می‌داد و به قبایل بی‌اعتنایی می‌کرد، توانستند دوباره برگردند. حالا جهادگران برگشته‌اند تا کار همیشگی‌شان را انجام دهند: نابود کردن زندگی‌ها، جامعه و خودشان.

منبع:اشراف