به گزارش مشرق- جام جهانی 2014 برزیل به پایان رسیده و با توجه به بازار داغ نقل و انتقالات تابستانی در سراسر جهان، بیشتر اخبار و گزارشات حول محور شایعات جدایی بازیکنان از باشگاهشان و پیوستن به تیمی جدید می‌چرخد. در این میان بازبینی جام جهانی از بعد اقتصادی در گادرین انگلیس قابل تامل است؛ روزنامه‌ای که در طول برگزاری این تورنمنت بارها در ابعاد متختلف آن را زیر ذره بین گرفت و حتی بر خلاف خط سیر همیشگی از لزوم توجه به حوادث تلخ جهانی که همزمان با جام جهانی کلید می خورند، پرده برداشت. حوادث تلخی چون حملات غیر انسانی داعش به عراق، تجاوز سرشار از وحشیگری رژیم اشغالگر قدس به غزه و سرکوب معترضان به بی عدالتی و فساد مالی در چند کشور از آسیای جنوب شرق.

برزیل در ابعاد اقتصادی طبق ادعای دولت این کشور به بهانه جام جهانی سود کرد، این سود البته آن قدر نجومی نبوده که وزارات اقتصاد این کشور از آن به عنوان یک موفقیت مالی یاد کند؛ اما گویا آنقدر قابل توجه بوده که وزیر اقتصاد در نامه‌ای آن را به رئیس جمهوری این کشور تبریک بگوید.

نویسنده گزارش اقتصادی جام جهانی بیستم در گاردین با اشاره به بدیهیات در این عرصه می‌نویسد: "نباید با کلمات بازی کنیم. مشخص است میزبان جام جهانی سود می‌کند که اگر اینگونه نباشد، جای تعجب و شگفتی است؛ اما آیا برزیل به آنچه وعده داده بود، رسید؟ آیا دولت برزیل به نقطه تعریف شده در مسیر اقتصادی به بهانه جام جهانی 2014 منتقل شد؟"

تصورش را بکنید. هزاران هزار گردش اروپایی پول جمع شده حاضل از صرفه جویی در چند ماه قبل از جام جهانی را به پول رایج برزیل تبدیل کرده و برای هزینه با خود برده بودند. هزاران هزار بسته پستی حاوی صنایع دستی و سوغاتی های مخصوص برزیل از طریق اداره کل پست این کشور به نقاط مختلف دنیا ارسال شده و حداقل 6 اپراتور تلفن همراه در مدت زمان بیشتر از 30 روز هزاران هزار سیم کارت فروخته‌اند.

سیستم حمل و نقل برزیل نیز پیشرفت کرده و فقط در منطقه مانائوس بیش از 600 اتوبوس تندرو و مجهز وارد ناوگان شهری شده است. مراکز خرید هم رونق بسیار خوبی داشته و بسیاری از فروشندگان از فروش مناسب و کم نظیر خود در مدت زمان برگزاری جام جهانی 2014 کاملا راضی بودند. این همه یعنی سود!

اما سوالی که همچنان به قوت خود باقی است، اینکه آیا برزیل به نقطه مطلوب رسید؟ آیا مردم این کشور سهم خود را از جام جهانی گرفتند؟ آیا نظام طبقاتی در برزیل که همچنان با قاطعیت از سوی مقامات این کشور تکذیب می شود، اجازه صدور سود حاصل از جام جهانی را به سمت قاعده هرم صادر کرد؟

مسلم است که نمی شود برای کلمه "سود" در سطح کلان تعریفی خلاصه و دقیق مطرح کرد، آنهم در شرایطی که قرار نیست این سود تنها در عرصه اقتصادی اندازه گیری شود.

در نگاهی منطقی و کلی شاید از فراز مجسمه سنت کریستوبال، اتفاقات خوبی برای برزیل رخ داده است. برای آن بخش از برزیل که روی خوشبختی را پیش از جام جهانی نیز می دید و برای داشتن زندگی بهتر نیازی به جام جهانی نداشت، با حداقل 432 میلیون یورو هزینه، حمل و نقل اوضاع بهتری پیدا کرد. اتوبوس های مدرنی وارد ناوگان شهری در مناطق سائوپائولو و مانائوس شدند. حداقل 6 ساحل معروف و بزرگ پاکسازی و بازسازی شد و به حد استاندارد رسید. 5 بیمارستان بزرگ تعمیر و به امکانات روز دنیا مجهز شد. حداقل 8 هزار جوان داوطلب برزیلی به اجبار و از 2 سال قبل به یادگیری زبان انگلیسی پرداختند و 45 آکادمی فوتبال در مناطق مختلف با نظارت فیفا ساخته و افتتاح شد. و این همه یعنی سود!

مقایسه هزینه های در نظر گرفته شده برای میزبانی جام جهانی نشان از برتری برزیل نسبت به دوره های قبلی و کوچک بودن این کشور در بعد اقتصادی مقابل غول هایی به نام روسیه و قطر دارد ...

در این میان چرا مردم باز هم معترض بودند؟ علت اعتراض مردم خشمگین چیست؟ پاسخ این سوال را فقط در میان خود مردم می‌شود پیدا کرد؛ مردمی که با جام جهانی فقیرتر شدند و محروم تر. مردمی که ادعا می کنند حتی اجازه نزدیک شدن به محیط های تحت کنترل فیفا را هم نداشتند؛ چه برسد به داد و ستد و مراوده با گردشگران! یک مساله مهم را نباید فراموش شود و آن اینکه تحقیر برزیل ر جام جهانی برای این کشور حتی در بعد اقتصادی ضرر داشت.

نویسنده گاردین تاکید می کند که این ضرر مالی تنها در محرومیت از جایزه نجومی تیم قهرمان خلاصه نمی شود، بلکه دولت باید چند برابر آن را هزینه کند تا یاس عمومی را در این کشور از بین ببرد. ناامیدی و یاس عمومی اگر نگوییم در سراسر برزیل، لااقل در بسیاری از مناطق این کشور سایه انداخت و به استناد بسیاری از منابع خبری، فوتبال برزیل نابود شد.

معترضان برزیلی که جام جهانی را تاب نیاوردند و به خیابان ها ریختند، به احترام حزب کارگر سکوت کردند؛ اما با رویت تحقیر برابر آلمان، دوباره اعتراضات خیابانی قوت گرفت و بعید است این مردم خشمگین طاقت میزبانی دیگری از جهانیان به نام المپیک 2016 را داشته باشند. فقرای برزیل در جریان جام جهانی فقیرتر شدند؛ مردمی که حتی در روزهای رسمی فیفا و مخصوص بازی حق خرید از مراکز خرید را نداشتند تا مبادا باعث آزرده خاطر شدن گردشگران اروپایی شوند.

طبق آمار رسمی منتشر شده از سوی فیفا، برزیل در بخش درآمدزایی مستقیم از میزبانی جام جهانی در خوش بینانه ترین حالت معادل 230 میلیون یورو سود خالص داشته که این رقم با توجه به بیش از 400 ملیون یورو هزینه اولیه، یعنی ضرر! البته روسف، رئیس جمهوری برزیل ادعا می کند دولتش سود بیشتری به جیب زده و به زودی با خدماتی که داده می‌شود، عموم مردم را در جریان این سود نجومی قرار خواهد داد. اشاره روسف به پیشرفت های برزیل در جاده، تاسیسات بهداشتی و باز تولید برخی محصولات شیمیایی قدیمی است که این پروژه ها قبل از جام جهانی به بهره برداری رسیده و قرار بود پس از جام جهانی رونمایی شوند.