گروه تاریخ مشرق - تاریخ جهان: آیین مسیحیت، دارای فرقه‌های کوچک و بزرگ فراوانی است. با این حال سه مذهب کاتولیسیسم، پروتستانتیسم و کلیسای ارتدوکس، شاخص‌ترین این مذاهب‌اند؛ هرچند رقابت اصلی بین کاتولیک‌ها و پروتستان‌هاست. پروتستان‌ها نخستین شکاف جدی را در میان مسیحیان ایجاد کردند و با خروج از حاکمیت کلیسای کاتولیک روم، برخی ادعاهای متمایز را مطرح کردند. رهبرانی مانند مارتین لوتر قسمت عمده‌ای از رایج‌ترین باورها و مناسک تبلیغی از سوی پاپ و اذنابش را رد کردند و مسیحیان را به مشی تازه‌ای فراخواندند. در ادامه مقاله به دوازده مورد از مهم‌ترین تفاوت‌های اعتقادی و آیینی پیروان این دو مذهب عمده مسیحیت اشاره شده است:

1.پاپ: کاتولیک‌ها پاپ دارند که از نظر آن‌‌ها قائم‌مقام حضرت عیسی (علیه‌السلام) است و کلیسا را هدایت و رهبری می‌کند. اما پروتستان‌ها، بر این باروند که هیچ انسانی معصوم از خطا نیست و تنها رییس حقیقی کلیسا، شخص حضرت عیسی (علیه‌السلام) است. او هیچ جانشینی برای خود تعیین نکرده است.

2.کلیساهای بزرگ و خیال‌انگیز: کاتولیک‌ها چنین کلیساهایی دارند حال آنکه پروتستان‌ها نه. کاتولیک‌ها بر این باورند که بشریت حتما باید اتحاد و رستگاری خود را در یک «کلیسا» کشف کند حال آنکه پروتستان‌ها می‌گویند همه مسیحیان اهل نجات‌اند صرف نظر از اینکه به عضویت یک کلیسا درآمده باشند یا نه. بنابراین پروتستان‌ها زیاد اهل کلیسا نیستند.

3.قدیسان: کاتولیک‌ها، افزون بر خداوند و حضرت عیسی (علیه‌السلام)، به قدیسان (یعنی افراد مقدس مرده) هم توسل می‌جویند. اما پروتستان‌ها با وجود اذعان به شأن قدیسان، به توسل جستن به آن‌ها اعتقادی ندارند.

4.آب مقدس: فقط ویژه کاتولیک‌ها است. آب مقدس، آبی است که کشیشان آن را مقدس می‌کنند و برای غسل تعمید، مقدس‌سازی جاها و دور ساختن اهریمن از آن به کار می‌رود. کلیسای کاتولیک، از آب مقدس به عنوان نوعی حرز هم جهت دورسازی شیطان استفاده می‌کند. با این حال، مسیحیان کاتولیک اجازه ندارند آب مقدس را برای جن‌گیری به کار برند.

5.تجرد و رهبانیت: این دو اصل، تنها در میان کاتولیک‌ها پیدا می‌شود. تجرد اقدامی ضروری است که طبق آن، شخص متدین به دلایل مذهبی از برخی خوردنی‌ها، یا رابطه جنسی و یا هر دو پرهیز می‌کند. راهبه هم به زنی اطلاق می‌شود که در یک جمعیت دینی زنان عضو می‌شود و بر فقر، عفت و اطاعت سوگند می‌خورد.

6.برزخ: در عین اینکه کاتولیک‌ها به برزخ اعتقاد دارند، در معتقدات پروتستانی چین چیزی وجود ندارد. در عین اینکه کاتولیک‌ها به برزخ اعتقاد دارند، در معتقدات پروتستانی چین چیزی وجود ندارد. برزخ، اقامت‌گاهی موقت و گذرا برای تنبه و پاکسازی افراد است و کسانی که در دوستی با خداوند بمیرند اما هنوز گناهانی در اعمالشان باشد، باید این گذرگاه را بگذرانند تا پاک شوند. برزخ، اقامت‌گاهی موقت و گذرا برای تنبه و پاکسازی افراد است و کسانی که در دوستی با خداوند بمیرند اما هنوز گناهانی در اعمالشان باشد، باید این گذرگاه را بگذرانند تا پاک شوند.

7.مستندات دینی: برای پروتستان‌ها اول و آخر همه چیز فقط به یک جا ختم می‌شود: «کلام‌ خدا». اما شاید بتوان گفت برای کاتولیک‌ها به همین اندازه، «سنت» از اهمیت بالایی برخوردار است تا کلام خدا. برای پروتستان‌ها اول و آخر همه چیز فقط به یک جا ختم می‌شود: «کتاب مقدس». اما شاید بتوان گفت برای کاتولیک‌ها به همین اندازه، «سنت» از کتاب مقدس، اهمیت بیشتری دارد.

8.تعلیمات و دستورهای مذهبی: کودکان پروتستان، متن کتاب مقدس را حفظ می‌کنند، در حالی که کاتولیک‌ها به یادگیری دستورهای مذهبی و آیین‌های خاص می‌پردازند. این آموزه‌ها، البته به بزرگسالان هم آموزش داده می‌شود.

9.مفسران کتاب مقدس: در مذهب کاتولیسیسم، تنها مرجع دارای اقتدار و محق برای تفسیر کتاب مقدس، کلیسای کاتولیک روم است. برخلاف این، پروتستان‌ها بر این باورند که هر «فرد» از افراد انسان می‌تواند کتاب مقدس را مطابق با خرد و دانسته‌های خود تفسیر کند.

10.آیین‌های دینی: کاتولیک‌ها، تنها مسیحیانی‌اند که باید هفت آیین دینی را انجام دهند: غسل تعمید، تصدیق عقاید کلیسا، عشای ربانی، توبه (طلب بخشایش)، مسح روغن مقدس، فرمان‌های مقدس و ازدواج. در مقابل مذهب پروتستانتیسم، صرف ایمان قلبی را باعث رستگاری می‌داند و اعمال خاصی را ضروری نمی‌بیند.

11.تعطیلات: کاتولیک‌ها، در طول سال، ده روز تکلیف مقدس دارند که براساس آن باید کاری جمعی انجام دهند و به میان مردم بروند در حالی که پروتستان‌ها مصداق واقعی این جمله‌اند: « [لااقل] فقط در کریسمس به کلیسا برو، این تنها چیزی است که از تو می‌خواهیم.»

12.عشای ربانی: براساس آموزه‌های کلیسای کاتولیک، نان و شراب، بدن و خون حضرت عیسی (علیه‌السلام) می‌شود و عیسی واقعا در محراب حضور دارد. اما در پروتستانتیسم، با اینکه نان و شراب وجود دارد اما کاملا جنبه‌ای نمادین پیدا کرده و ربطی به وجود حضرت عیسی (علیه‌السلام) ندارد.