به گزارش مشرق، اندیشکده بروکینگز در گزارشی به قلم «مایسا جالبوت»، «سارا درایدن پترسون» و «کوین واتکینز» نوشت: بر اساس گزارش سازمان ملل، نیروهای اسرائیلی مدرسه ابتدایی دخترانه‌ای در جبالیا، در شمال غزه، که از سوی سازمان ملل متحد به‌عنوان سرپناه معرفی‌شده بود را بمباران کرد. حداقل ۱۵ نفر – شامل ۴ کودک – کشته و تعداد زیادی نیز زخمی شدند. در حمله هوایی دیگر اسرائیل به مدرسه‌ای متعلق به آژانس کار و امداد سازمان ملل متحد، در رفح حداقل ۹ نفر کشته و ۲۵ نفر زخمی شدند؛ در ۲۳ جولای نیز حمله مشابهی به یک مدرسه متعلق به آژانس کار و امداد سازمان ملل متحد در بیت حانون ۱۵ کشته – شامل ۶ کودک – و ۱۰۰ زخمی برجا گذاشت.
■ در غزه جای امنی برای کودکان وجود ندارد ■
مدارس آژانس کار و امداد سازمان ملل متحد در ماه گذشته شاهد شش حمله مستقیم بوده‌اند. بر اساس اظهارنظرکمیسر کل «پیره کراهنبال» مأمور آژانس کار و امداد سازمان ملل متحد حادثه جبالیا، مایه تحقیر و شرم همه ما است». نماینده ویژه سازمان ملل متحد در آموزش جهانی «گردون براون» افزود «مدارس هرگز نباید در جنگ‌ها مورد تهدید قرار گیرد. «لیلا زروگویی» نماینده دبیر کل در امور کودکان و درگیری‌های مسلحانه نیز تصریح کرد «پس از سه هفته از شروع جنگ هیچ‌کس در این موضوع شکی ندارد که در غزه جای امنی برای کودکان وجود ندارد»؛ مصیبت کودکان در غزه با استقرار مهمات شبه‌نظامیان در مدارس تشدید شده است.
■ اسرائیل به حداقل ۱۳۸ مدرسه حمله کرده است■
چنانکه «کریس گانِس» سخنگوی آژانس کار و امداد سازمان ملل متحد گفته است «این نقض رسالت ما برای بی‌طرفی است. ما به تمامی طرف‌ها هشدار می‌دهیم که به مصونیت اماکن متعلق به سازمان ملل متحد احترام بگذارند». حوادث اخیر منحصربه‌فرد نیستند. عملیات سنگین مداوم، حصر ۷ ساله و آسیب‌های روانی عمومی، امیدها و ابزارهای آموزش و آینده کودکان و جوانان فلسطینی را تخریب کرده است.
عملیات نظامی
بر اساس گزارش دفتر امور همکاری‌های بشردوستانه سازمان ملل متحد، از زمان شروع حمله اخیر اسرائیل، تحت عنوان «عملیات تیغه حفاظتی» که در ۷ جولای شروع شد، حداقل ۱۳۸ مدرسه، شامل ۱۹ مدرسه آژانس کار و امداد سازمان ملل متحد که هنوز میزان خسارت وارده بر آن‌ها مشخص نشده است، بمباران شد یا ویران گردید. تقریباً ۳۳۰ کودک در این جنگ کشته و ۲۰۰۰ نفر نیز زخمی شده‌اند.
■ در خلال عملیات «سرب گداخته» در غزه ۲۵۰ دانش‌آموز و ۱۵ معلم کشته شدند■
بالغ‌بر ۲۵۰۰۰۰ نفر از آوارگان فلسطینی در ۹۰ مدرسه آژانس کار و امداد سازمان ملل متحد، و در حدود ۱۵۰۰۰ نفر نیز در ۱۹ مدرسه دولتی و خصوصی و سایر اماکن پناه گرفته‌اند، که تصور بازگشایی این مدارس در آغاز سال تحصیلی جدید را ناممکن می‌سازد. دانش‌آموزان، معلمین و نهادهای آموزشی همواره قربانی این نبردها بوده‌اند. «عملیات ستون دفاعی» که در نوامبر ۲۰۱۲ به مدت ۸ روز ادامه داشت، جان ۱۱ دانش‌آموز و ۴ معلم را گرفت و ۳۰۰ دانش‌آموز را مجروح کرد، بر اساس گزارش دفتر هماهنگی امور بشردوستانه در سال ۲۰۱۲٫ در جریان این یورش قریب به ۳۰۰ مکان آموزشی (شامل کودکستان‌ها و مدارس ابتدایی و متوسطه) آسیب دیدند یا تخریب شدند. دانش‌آموزان حداقل ۶ روز از مدرسه به دور بودند و امتحانات مختل شد. بر اساس گزارش مأمورین گروه حقیقت‌یاب سازمان ملل متحد، در خلال عملیات «سرب گداخته» در غزه ۲۵۰، دانش‌آموز و ۱۵ معلم کشته شدند و ۸۵۹ دانش‌آموز و ۱۹ معلم نیز بین دسامبر ۲۰۰۸ تا ژوئن ۲۰۹۹ زخمی شدند. ۴۴ مدرسه سازمان ملل متحد که برای سرپناه اضطراری برای بیش از ۵۰۰۰۰ نفر استفاده می‌شدند و حداقل ۲۸۰ مدرسه و کودکستان آسیب دیدند یا تخریب شدند.
■مشکلات آموزشی محاصره ۷ ساله ■
حصر ۷ ساله
حتی قبل از حمله فعلی، وضعیت آموزش در غزه، عمدتاً به دلیل محاصره اسرائیل، نامطلوب بود. این محاصره، سیستم آموزشی را با محدود کردن جابجایی افراد و کالاهایی که برای برآورده شدن نیازهای دانش‌آموزان غزه ضروری بود، تحت تأثیر قرار داده است. اسرائیل از تولید لوازم مدارس، کتاب‌ها، کتاب‌های درسی، و ادوات نوشتاری در غزه ممانعت کرده است؛ امری که تلاش‌های جامعه جهانی برای افزایش دسترسی به آموزش، به‌خصوص ساخت ۲۵۰ مدرسه دیگر را با مشکل مواجه کرده است. کمبود سوخت نیز مشکلی دیگر است که باعث شده ۹۵ درصد دانش‌آموزان ابتدایی و متوسطه در ۲۰۱۲، از برق موردنیاز برای انجام تکالیف درسی خود محروم باشند. بدین ترتیب تعجب‌برانگیز نخواهد بود که تقریباً نیمی از دانش‌آموزان فلسطینی بر اساس معیارهای بین‌المللی فاقد آموخته‌های اساسی هستند.
■ در حدود ۴۰ درصد مردم غزه زیرخط فقر هستند ■
فقر و فقدان فرصت‌ها، به‌عنوان نتیجه محاصره، همچنین تأثیراتی بر زندگی کودکان و جوانان، و توان و علاقه آن‌ها برای آموزش داشته است. در حدود ۴۰ درصد مردم غزه زیرخط فقر هستند. بیکاری در حدود ۴۰ درصد است. بر اساس گزارش وزارت بهداشت فلسطین، عمده کودکان فلسطینی از آن رنج می‌برند. این مشکل نتیجه مستقیم محدودیت‌ها برای تأمین غذایی غزه توسط اسرائیل و همچنین محدودیت‌های مصر است.
■ حملات اسرائیل تأثیر روانی منفی و بسیار شدیدی بر کودکان غزه گذاشته است■
تأثیرات روانی
تأثیرات روانی عملیات نظامی، محاصره و اشغال مداوم مورد تحقیق کافی قرار نگرفته اما اطلاعات در دسترس، از تأثیرات شدیدی خبر می‌دهد. پس از عملیات سرب گداخته در ۲۰۰۸ و ۲۰۰۹، سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد، تصریح کرد که ۷۶٫۸ درصد از معلمین در سطوح ابتدایی، راهنمایی و متوسطه گزارش داده‌اند که دانش‌آموزانشان در غالب اوقات عملکردی پایین‌تر از پیش از جنگ داشته‌اند.
■تأثیرات مخرب روانی جنگ بر کودکان و جوانان فلسطینی■
این معلمین گزارش داده‌اند که آن‌ها نمی‌توانند، به‌خوبی پیش از نبرد به آموزش بپردازند. بسیاری از آن‌ها اظهار می‌داشتند که توان مقابله با تأثیرات روانی بلندمدت جنگ بر دانش‌آموزان را که با مشکلانی چون افسردگی، پرخاشگری، ترس و مشکلات آموزشی دست‌وپنجه نرم می‌کردند، ندارند. سنجش تأثیرات روانی عملیات فعلی باید بررسی شود؛ بااین‌حال دفتر هماهنگی امور بشردوستانه در حال حاضر برآورد کرده است که حدود ۳۲۰۰۰۰ کودک نیازمند حمایت روانی مستقیم و مخصوص هستند. جوانان فلسطینی در غزه دنیا را سیاه‌چاله‌ای ترسناک می‌بینند. یکی از این جوانان «فرج باکر» ۱۶ ساله است، که ۱۳۸۰۰۰ فالووور در توییتر دارد. او در طول حیاتش شاهد دو عملیات سرب گداخته و ستون دفاعی بوده است. شش روز قبل، او در صفحه‌اش عکسی از بمباران هوایی را منتشر کرد: «این در سرزمین من است. نمی‌توانم گریه نکنم. من امشب خواهم مرد». پس‌ازاین توئیت، «فرح» به «ان بی سی» گفت «من همیشه می‌گفتم جنگ ۲۰۰۸ بدترین بود اما پس از شب گذشته می‌گویم این بدتر است چراکه مرگ را هرلحظه در پیش چشمانم می‌دیدم.»
■ واکنش بین‌المللی نه در طول جنگ اخیر بلکه برای ده‌ها محاصره و اشغال، ناکافی بوده است■
عملیات سنگین مداوم، حصر ۷ ساله و آسیب‌های روانی عمومی، امیدها و ابزارهای آموزش و آینده کودکان و جوانان فلسطینی را تخریب کرده است. واکنش بین‌المللی نیز، نه در طول جنگ اخیر بلکه برای ده‌ها محاصره و اشغال، ناکافی و بی‌تأثیر بوده است. محکومیت هدف قرار دادن مدارس کافی نیست. واکنش جامع و مؤثر باید شامل مؤلفه‌های ذیل باشد.
۱- پایان دادن به حملات به مدارس. تمامی رهبران جهانی باید درخواست خود مبنی بر پایان حملات به مدارس را مطرح کنند؛ چنانکه دبیر کل سازمان ملل متحد چنین کرد. مدارس باید مکان‌هایی امن لحاظ شوند و نباید از سوی هیچ طرفی موردحمله قرار گیرند یا برای مقاصد نظامی و غیرقانونی مورداستفاده واقع شوند.
۲- تنظیم اصول راهنمای جدید برای حفظ آموزش در مواقع جنگ. جامعه جهانی، چنانکه توسط «گردن براون»، نماینده آموزشی سازمان ملل متحد بدان تصریح‌شده است، باید با اهتمام و جدیت «اصول راهنمای لوکنس» را اصلاح و تفصیل بخشی کند. این اصول راهنما مجموعه‌ای از قوانین هستند، که از حقوق بشر بین‌المللی و فعالیت‌های مطلوب در جهت حفظ مدارس اخذشده‌اند، که متوجه هم دولت‌ها و هم گروه‌های مسلح در کشورهایی که در آن‌ها نبردی در جریان است، می‌شود.
■ رفع محاصره ۷ ساله غزه به‌عنوان گامی کلیدی در مسیر صلح ■
۳- رفع محاصره غزه؛ تمامی طرف‌ها شامل جامعه جهانی باشد برای رفع محاصره ۷ ساله غزه به‌عنوان گامی کلیدی در مسیر صلح اقدام کنند. بدون پایان محاصره، کودکان فلسطینی به ناگزیر به حیات خود، بدون بهره‌مندی از حقوق اولیه انسانی ازجمله دسترسی به آموزش کافی ادامه خواهند داد.
۴- تقویت منابع آموزشی. جامعه بشردوستانه باید به تأمین مالی آموزش و تسهیل دسترسی به ابزارهای آموزشی و شاخت مواد لازم برای افزایش تعداد مدارس در غزه اقدام کند.
۵- تأمین نیازهای روانی. متحدان منطقه‌ای و جامعه جهانی باید حمایت خود از سازمان‌های محلی برای تضمین برآورده شدن نیازهای روانی دانش‌آموزان و معلمین از طریق آموزش را توسعه دهند.
این الزامات حداقلی است که در حقوق بین‌الملل و افراد بدان تصریح‌شده است.
تنها از مسیر یک رهیافت جامع و منسجم است که کودکان فلسطینی در غزه قادر به ادامه آموزش و زندگی خود که نومیدانه خواستار و سزاوار آن هستند، خواهند بود.
منبع: اشراف
