به گزارش مشرق، شرکت نورمن فاستر و شرکا براي ايستگاه هاي قطار سريع السير عربستان که 4 شهر اصلي را به هم متصل مي کند طرحي جذاب با نمادپردازي اسلامي طراحي کرده اند که آل سعود نيز آن را معماري اسلامي ناميده است.
معرفي اين طرح از آنجا اهميت دارد که، نه تنها معماران ايراني بلکه بيشتر از آن مسئولين کشور بدانند که اين امکان براي ما وجود دارد که با تکيه بر المان ها، نمادها، دست يافته ها و روح حاکم بر معماري گذشته يک معماري بومي شايسته ايران داشته باشيم که با استفاده از تکنولوژي روز و مصالح جديد ونيازهاي جديد بنا مي شود.
اين طرح با نمادپردازي اسلامي صورت گرفته که در آن از قوس هاي جناغي معماري ايراني-اسلامي الهام گرفته شده است و طره هاي بالاي آن شباهت زيادي به طره هاي ترکيبي از قوس هاي اسلامي تئاتر شهر تهران دارد. با استفاده از اين طاق و قوس هاي معماري بومي و سنتي، مهندسين توانسته اند که دهانه هايي عريض با پرسپکتيوي جذاب در اين بنا پوشش دهند.
کانون هاي اصلي اين قطار دو شهر مقدس مکه و مدينه است و از دو شهر بين اين دو نقطه يعني جده و رابغ (شهر اقتصادي ملک عبدالله) نيز عبور خواهد کرد و مجموعا 4 ايستگاه در اين 4 شهر را شامل مي شود و در مجوع 444 کيلومتر طول مسير آن است.

فاز يک اين پروژه در سال 2009 آغاز شده و در حال حاضر که در فاز دوم قرار دارد، انتظار مي رود که تا اواخر سال 2012 ميلادي اين پروژه به پايان رسد.
اين پروژه زير بنايي در عربستان، توسط شرکت نورمن فاستر+ شرکا و شرکت بوروهپلد در هماهنگي با دفتر محلي عربستان سعودي، دارالرياض توسعه يافته است.
4 ايستگاه اين پروژه هرکدام در يک شهرستان قرار گرفته و در هر ايستگاه رستوران، فضاهاي استراحت و فروشگاه ها قرار گرفته است. در محيط بيروني چادرهايي سقفي که مسافران را از پرتوهاي شديد خورشيد در امان خود قرار مي دهد، درنظر گرفته شده است. اصل انعطاف پذيري فضاها در معماري اين ايستگاه ها با بهره گيري از يک روش مدولار بکار رفته است.
کانسپت شايسته اي که در اين پروژه بکارگرفته شده، اين است که به هر ايستگاه بنا به فضاي آن شهر، رنگ خاصي اختصاص يافته است. براي ايستگاه شهر مکه با الهام از رنگ پوشش تزئيني کعبه، رنگ طلايي برگزيده شده است و اهميت اين شهر را به عنوان بزرگترين شهر زيارتي جهان منعکس مي کند.

اين درحالي است که براي شهر مدينه رنگ سبز درنظر گرفته شده، که برگرفته از رنگ سبز گنبد پيامبر اکرم است و اين گنبد همچون نگيني بر تارک شهر مدينه مي درخشد.

براي ايستگاه شهر جده، به نشان از حفظ حريم خصوصي ساکنان اين شهر، رنگ بنفش برگزيده شده است.

جداره ها، طاق و قوس ها، فخر مدين ها و رنگ غالب سقف ها در ايستگاه شهرستان ملک عبدالله که يک شهر اقتصادي است به نام" رابغ" ، منعکس کننده نورهاي آبي است و با رنگ آبي و نقره اي مزين شده است و بيانگر يک شهرستان مدرن و جديد است و نقش آن را در آينده ترسيم مي کند.

اين قطار برقي دو شهر مقدس جهان اسلام يعني مکه و مدينه را با سرعت 300 مايل در ساعت به هم متصل مي کند و مي تواند زائران عمره را در زمان دو ساعت بين مکه و مدينه جابه جا کند.
رويکرد مدولار در طراحي ايستگاه هاي قطار امروزه براي تنوع و تمايز هر ايستگاه از ايستگاه ديگر، با استفاده از تنوع رنگي مشخص و تکميل مي شود.

کانسپت طراحي اين پروژه، طراحي معماري اسلامي بوده و طاق و قوس هايي که در ايوان هاي مساجد و معماري اسلامي بوده، همانند تئاتر شهر تهران(اثر علي سردار افخمي)، مبناي طراحي سقف و سازه آن قرار گرفته است. به طوري که ارتفاع اين طاق ها که به صورت متوالي تکرار شده، از کف سکو به 25 متر مي رسد و هر کدام از اين قوس ها به وسيله ستون هاي بي پيرايه نگاه داشته مي شود و بدين ترتيب چهارطاقي وسيعي را مي سازند و در نهايت همانند مساجد شبستاني معماري ايران، سقفي انعطاف پذير و قابل تکرار را بنا مي کنند.

به گزارش مشرق، چيدمان فضايي در مسير قطارها با تغيير ارتفاع سطح ها، طوري طراحي شده که مسافران به راحتي مسير خود را بيابند و معماري داخلي آن نيز طوري طراحي شده که مسافران را از رنج گرماي بياباني اطراف مي رهاند. براي آنکه جذب گرماي بيرون و تابش خورشيد کاهش يابد با بهره گرفتن از عنصري در معماري اعراب به نام "مشربيه"، در جبهه هايي از ساختمان که چشم انداز بيروني اهميت چنداني ندارد، بهره برده است، تا با فيلتر کردن نور ورودي به داخل ساختمان از شدت جذب گرما بکاهد. علاوه بر اين سکوها را در پشت مشربيه هاي خارجي پنهان کرده، و اضافه بر آن به وسيله طره هاي زيباي بيروني، سايه هاي گسترده اي بر روي جداره هاي بيروني بنا تهيه کرده است. براي در امان ماندن از آفتاب از جهت گيري بنا نيز به خوبي استفاده شده است؛ به طوري که ايستگاه مدينه به سمت شرق جهت گيري کرده و ايستگاه مکه به سمت شمال است.
در طول روز سوراخ هايي که در سقف تعبيه شده، همانند خيشخان هاي معماري ايراني اسلامي، که البته موقعيت قابل تغيير دارند، نور داخل را به همراه تيوب هاي نوراني تامين کرده و به فضا جان تازه اي مي بخشند. در شب نيز پشت اين سوراخ هاي مشبک سقف، نورهاي موضعي بکار مي رود تا علاوه بر تامين نور فضا يادآور شبهاي پرستاره کوير باشد. از ميان طاق و قوس ها، تيوب هايي نوراني مانند لوسترهايي که بين سقف و کف آويزان است و بر ريتم سازه و ايجاد پرسپکتيوي زيبا تاکيد مي کند.
نورمن فاستر که در ايجاد سازه هاي غول آسا و معماري سبک "هاي تک"( تکنولوژي سنگين) نبوغ خاصي دارد، گاهي اوقات براي مهار سازه ها ي ساختمان هايش به مطالعه روش هاي معماري گذشته و حتي ايراني مي پردازد؛ براي مثال در ساخت فرودگاه هزاره لندن از شيوه مهار رانش گنبد در گنبد سلطانيه زنجان بهره گرفته بود و دهانه هايي با عرض 36 متر خلق کرده بود. هرچند که با ساخت بناي ساختارشکنانه ابراج البيت در نزديکي کعبه، شائبه فراماسونر بودن اين معمار انگيسي وجود دارد، اما به پاس تلاش هاي زيادي که در عرصه معماري در جهان نموده است موفق به دريافت مقام "سِر" از ملکه انگليس شده است.
 *************

گزارش: ابراهيم ارجمندي