گروه تاریخ مشرق- آیت‌الله شهید علی قدوسی در سال 12/05/1306 شمسی در شهر نهاوند به دنیا آمد. درسال ‌1321 برای تحصیل علوم دینی وارد حوزه علمیه قم شد و در محضر اساتیدی چون امام خمینی، علامه طباطبایی و شهید صدوقی درس آموخت. قدوسی در سال1344 با دختر علامه طباطبایی ازدواج کرد.

فعالیت‌های سیاسی این شهید با شروع نهضت ملی شدن صنعت نفت همزمانی داشت و وی در جریان نهضت دکتر مصدق و فداییان اسلام با نواب صفوی همکاری و همفکری می‌‌کرد. در آن زمان حزب توده نیز در عرصه سیاسی فعال بود و شهید قدوسی مخالفت‌های آشکاری با این جریان سیاسی داشت.


بعد از کودتای 28 مرداد، قدوسی با اهتمام بیشتری به تکمیل دروس حوزوی پرداخت تا این‌ که در سال 1341 به دریافت اجازه اجتهاد نائل آمد. بعد از فوت آیت‌الله بروجردی، عده‌ای از شاگردان امام تصمیم گرفتند که به تحصیل علوم روز بپردازند.

این گروه که 11 نفر بودند در راستای رسیدن به یک مدیریت و نظم حوزه، جامعه مدرسین را در سال 1338 تأسیس کردند و جالب این‌ که در آن زمان حتی روشنفکران مسلمان آشنایی کمی با حرکت‌های تشکیلاتی و سازمان مبارزاتی داشتند. این جمعیت دارای شاخه‌های تشکیلات کاملاً جدید و بی سابقه در بین روحانیون بود.


این تشکیلات در کنار تلاش‌هایی که برای اصلاح حوزه داشت در عرصه سیاست نیز فعال بود و بعد از تبعید امام، جامعه مدرسین تشکیلاتی مخفی جهت بررسی مسائل روز و تحلیل رخدادها ایجاد کرد و شهید قدوسی در این تشکیلات مسوول جمع‌آوری اطلاعات از سراسر کشور بود.

در سال 45 این تشکیلات توسط ساواک شناسایی و در پی آن تمامی اعضای آن از جمله شهید قدوسی دستگیر و زندانی شدند. قدوسی در دوران بازجویی چنان وانمود کرد که این گروه صرفاً به دلیل سامان دادن به وضعیت علمی طلاب تشکیل شده است.

وی پس از آزادی در تابستان 1345 به نهاوند آمد و مورد استقبال پرشکوه مردمی واقع شد. به تقاضای مردم، در فقدان پدرش ارشاد و هدایت مردم نهاوند را به عهده گرفت اما پس از مدتی ساواک جلسات ایشان را تعطیل و ارتباطات را محدود ساخت. قدوسی مجبور به مراجعت به قم شد.

در روزهای نخست پیروزی انقلاب اسلامی، آیت‌الله قدوسی به فعالیت خود در جامعه مدرسین ادامه داد سپس به فرمان امام متصدی مقام قضاوت در دادگاه‌های انقلاب اسلامی شد. 11 روز پس از صدور این حکم، طی حکم جدیدی از جانب امام به عنوان مأمور اداره امور دادستانی و دادگاه‌ها و رسیدگی به امور زندان قم تعیین شد. تا این‌که در تاریخ 15/5/1358، به درخواست مسوولین و فرمان مستقیم امام خمینی، به عنوان دادستان کل انقلاب اسلامی منصوب شد. قاطعیت و سرعت عمل شهید قدوسی موجب شد بسیاری از پایگاه‌های گروهک‌های ضد انقلاب، شناسایی و از فعالیت آنها جلوگیری شود.

همچنین، توقیف نشریات مبتذل و متلاشی نمودن گروهک فرقان، از جمله اقدامات وی بود.

شهید علی قدوسی در 14 شهریور ماه‌1360 در اثر انفجار بمبی که توسط منافقین در دادستانی انقلاب اسلامی ‌تعبیه شده بود، به شهادت رسید.

منبع: شهید آیت الله حاج شیخ علی قدوسی، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، 1382