به گزارش مشرق، این هفته برنامه رادیویی سینما معیار به بررسی و تحلیل دفترچه «رویکردها و راهبردها و سیاست‌های سازمان سینمایی»  با حضور حجت الله ایوبی رئیس سازمان سینمایی پرداخت.

دفترچه «رویکردها و راهبردها و سیاست های سازمان سینمایی» بسته سیاستی است که اواخر خرداد ماه  در اختیار اهالی سینما و رسانه قرار گرفت. بسته ای که از طریق سایت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی قابل دریافت است و بنا دارد سیاستگذاری های سینمایی دولت یازدهم را برای سال 93 و بعد از آن مشخص کند.

اما میهمانان این برنامه سینما معیار، سعید مستغاثی کارشناس و تحلیگر سینمایی و ابراهیم داروغه زاده مشاور فرهنگی بنیاد سینمایی فارابی بودند که در استودیوی برنامه حاضر شدند.

سعید مستغاثی نگاهی انتقادی به این دفترچه و مجموعه سیاستهای سازمان سینمایی دارد و داروغه زاده معتقد است که با این که تدوین دفترچه های این چنینی در دوره های قبلی مدیریت سینمایی وجود داشته است ولی اجرای مناسب این سیاست ها می تواند مسیر این روزهای سینمای ایران را هموار سازد.

البته میهمان ویژه این برنامه سینما معیار حجت الله ایوبی رئیس سازمان سینمایی بود که به صورت تلفنی در این برنامه حضور داشت. گفتگویی که در این برنامه رخ داد برای اولین بار است که به صورت جدی در مورد این دفترچه سیاست های سینمایی صورت گرفته است. متن این نشست تحلیلی سینمایی را در ذیل بخوانید.

مستغاثی: در این 30 سال از این بسته های سیاستی  زیاد منتشر شده است

ابتدای برنامه با سوال سید امیر جاوید مجری برنامه رادیویی سینما معیار شروع شد. سوالی که مطرح شد این بود: بنا هست از دل بسته سیاست‌های جدید سازمان سینمایی چه سینمایی بیرون بیاید؟ در جواب این سوال سعید مستغاثی اینگونه پاسخ داد: اولین بار نیست که از این بسته های سیاستها منتشر می شود. نزدیک 30 سال است که در هر دوره ای از این بسته ها که شباهتهایی باهم دارند منتشر شده است و از دل همه این بسته ها چیزی بیرون نیامده است.

وی ادامه داد: متاسفانه استراتژی این بسته های سیاستی مشخص نیست و بر اساس برنامه های مقطعی صورت می گیرد. برای همین است که سینمای ایران همچنان سرگردان است و معلوم نیست که تکلیف این سینما چیست و بنا هست به کجا برود.

داروغه زاده: اگر اقتصاد سینما درست نشود، تولید محتوا برای سینما فراهم نمی شود

اما ابراهیم داروغه زاده معاون فرهنگی سابق بنیاد سینمایی فارابی صحبتهای خود را اینگونه شروع کرد: این صحبت درست است که چنین بسته سیاستی در دولتهای قبلی هم تدوین شده است. نمونه آن در دوره مدیریت جعفری جلوه در معاونت سینمایی هم وجود داشت. وجود سیاستگذاری که در آن به فکر تولید فیلم خوب و نمایش فیلم در سالن‌های مناسب باشد در همه ی این بسته ها دیده شده است. یعنی بحث اقتصاد سینما در کنار محتوای فیلمها مهم است.

وی در تکمیل صحبتهایش ادامه داد: یک زمانی تولید فیلم بدون حمایت دولت امکانپذیر نبود ولی امروز اینطور نیست مثلا در جشنواره سال قبل ما نزدیک به چهل فیلم داشتیم که بدون پروانه ساخت و با سرمایه شخصی ساخته شده بودند. با این وضعیت اگر بنا باشد که ابزارهایی که در اختیار مدیریت دولتی است کاهش یابد در نتیجه تاثیر گذاری سازمان سینمایی برای مدیریت سینما هم خود به خود کاهش پیدا می کند. همین باعث می شود که دولت کارایی لازم برای استراتژی خاصش را از دست دهد.

داروغه زاده با اشاره به اهمیت توزیع و نشر محصولات سینمایی گفت: شبکه نمایش خانگی و وضعیت نمایش در سالنهای سینمایی دو امکان موجود برای سازمان سینمایی است که بتواند مدیریتش را اعمال کند. حالا اگر 90 درصد شهرهای ما فاقد سالنهای سینما باشند، همین کمبود زیر ساخت باعث می شود که عملا 90 درصد از امکان اعمال مدیریت سازمان سینمایی کاهش یابد. پس گسترش سالنهای سینما در کل کشور و همچنین توزیع شبکه نمایش خانگی برای مدیریت سینمایی خیلی مهم است.

مشاور فرهنگی بنیاد سینمایی فارابی در پایان بخش اول صحبتهایش گفت: اگر اقتصاد سینما درست نشود نمی توانیم به صورت همزمان تولید محتوای خوب برای سینما را فراهم کنیم. وقتی فیلمساز به این برسد که دولت هیچ کمکی به اقتصاد سینما و شبکه توزیع ندارد دیگر این لزوم را نمی بیند که فیلمهایش را زیرنظر دولت بسازد.

اما بخش مهم سینما معیار گفتگوی تلفنی حجت الله ایوبی رئیس سازمان سینمایی با این برنامه رادیویی بود.

بدلیل ابهام در چشم اندزها و رویکردهای سینمایی، بسته سیاستی سینما را تدوین کردیم

ایوبی در ابتدای صحبتهایش در خصوص فرآیند تدوین دفترچه «رویکردها و راهبردها و سیاست های سازمان سینمایی» گفت: از همان روزهای اول دوره مدیریت خود در سازمان سینمایی به این نتیجه رسیدیم که خیلی از مسائل برای سینماگر ایرانی مبهم است و لازم است که چشم اندزها و رویکردهای سازمان سینمایی را به صورت مکتوب در اختیارشان قرار دهیم.

معاون وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ادامه داد: برای تهیه این بسته چندین کارگروه را تشکیل دادیم. کارگروه های متعددی که متشکل از کسانی که در سینمای ایران صاحب تجربه و دانش بودند. نتیجه این کارگروه ها در بخش دیگری از سازمان سینمایی جمع  آوری شد و این بررسی ها به صورت مدون در بخش های مختلفی منتشر شد که نتیجه آخر، همین بسته رویکردها و سیاستهای سینمایی است که می بینید.

مجری برنامه در این جای بحث سوال کرد که آیا دلیل خاصی دارد که اسامی اعضای حاضر در کارگروه ها منتشر نشده است و ایوبی اینگونه پاسخ داد: برای این کارگروه ها تلاش کردیم از بیشتر کسانی که صاحب تجربه و دانش سینمایی هستند بهره ببریم. بدلیل اینکه اسامی این افراد لیست بلند بالایی می شد و نیازی به بیان نام ها نبود، اسامی را منتشر نکردیم. ضمن اینکه در روزهای اول چهار کارگروه اصلی تشکیل شد که اسامی آنها در خبرها، منتشر شده است.

وی همچنین در مورد حضور رمضانعلی حیدری خلیلی به عنوان تدوینگر دفترچه سیاستی سازمان سینمایی گفت: آقای حیدری خلیلی و تیم همراه‌شان در جمع بندی و گردآوری نتایج این کارگروه ها نقش داشتند و البته مجموعه کارهایی که در گذشته به شکل کتابچه ها، جزوه ها و منشورهایی چاپ شده بود را هم بررسی کردند و در این نتایج لحاظ شد.

یکی از نگرانی های اساسی سینماگران، بی عدالتی در عرصه ساخت فیلم بود

در ادامه، مجری برنامه سینما معیار از وجود مصداق های عدالت فرهنگی در دفترچه سیاستی سازمان سینمایی سوال کرد. رئیس سازمان سینمایی با اشاره به صحبتهای داروغه زاده در خصوص ابزارهای دولت برای حضور در فعالیتهای سینمایی، در پاسخ به این سوال گفت: یکی از ابزارهای دولت برای تاثیرگذاری و حضور در سینما، حمایت از ساخت فیلم است. بخشی از عدالت فرهنگی در سینما باید در این عرصه تعریف می شد. یکی از نگرانی های اساسی سینماگران بی عدالتی در عرصه ساخت فیلم بود.

فیلم های هنری و تجربی در اولویت حمایت هستند

ایوبی با اشاره به بخشهایی از دفترچه سیاستی سازمان سینمایی ادامه داد: در حوزه تولید فیلم، اصل بر شفافیت و عدالت است. امسال در بنیاد فارابی بیش از 40 فیلم مشمول حمایت هستند و حتی یک مورد حمایت بالای50 درصدی نداریم. سعی کردیم که چتر حمایتی فارابی گسترده شود.

وی همچنین در خصوص جدول ارزشیابی حمایت از تولید که در دفترچه سیاستی سازمان سینمایی آمده است گفت: برای تولید فیلمهای کوتاه، بلند، مستند جدول امتیازاتی را طراحی کردیم که در کارگروه های مختلف این موضوع مطرح شد. این جدول امتیاز برای تولید فیلم نماد عدالت است. اصل حمایت از تولید قابل قبول است ولی آنچه مهم است اینکه احساس تبعیض و بی عدالتی بوجود نیاید. ممکن است بی عدالتی هم نباشد ولی احساس تبعیض بدلیل عدم شفافیت شکل می گیرد.

ایوبی در مورد شکل حمایت از تولید فیلم ها گفت: از تولید فیلم ها حمایت مالی می کنیم و این حمایتها کاملا شفاف خواهد بود. هر فیلمسازی می تواند بسنجدد که فیلمش مشمول این حمایت ها واقع می شود یا خیر.

وی ادامه داد: فیلم های هنری و تجربی در اولویت حمایت و نیازمند فروش هستند. باید از این نوع فیلم ها حمایت کنیم ولی در کنار آن فیلم هایی که با موضوع تحکیم بنیاد خانواده، دفاع مقدس و ارزشی هستند و نیاز به حمایت دولت دارند باید به صورت شفاف حمایت شوند.

ایوبی افزود: البته من مدعی نیستم که در سال 93 به صورت صد در صد بر اساس این جدولها عمل کرده باشیم ولی آرزو می کنم که این موضوع در سال 94 به این سمت حرکت کنیم.

دیجیتال کردن سینماهای کشور گام بلندی به سمت عدالت فرهنگی است

رئیس سازمان سینمایی در تکمیل صحبتهایش در موضوع مصادیق عدالت فرهنگی در بسته سیاستی سازمان سینمایی گفت: بخش دوم که دولت در آن وارد می شود مربوط به اکران عادلانه در کشور است. سال گذشته شاهد یک اکران ناعادلانه وتبعیض آمیز در کشور بودیم به دلیل اینکه شهرستان ها در اکران سینماها دیده نمی شدند. شورای صنفی نمایش هم فقط برای اکران تهران و یکی دو سینمای شهرستان بود.

رئیس سازمان سینمایی ادامه داد: سال گذشته 95 درصد سبد فروش فیلم ها در تهران و سهم شهرستانها از فروش فقط 5 درصد بود. این در حالی است که ما با دیجیتال کردن سالنهای سینما گام بلندی را به سمت عدالت برداشتیم. امروز در سراسر کشور هر جایی که دسترسی به پرده سینما باشد فیلمها  با کیفیت صدا و تصویر قابل قبولی اکران می شود.

وی با اشاره به آمار فروش شش ماهه اول سال در سینماهای شهرستان گفت: طبق گزارش هایی که داده می شود، آمار فروش فیلم ها در شهرستان تقریبا با آمار فروش سینماهای تهران برابری می کند.گاهی دیده شده که سینمای شهرستان بیش از تهران فروخته است. عدالت فرهنگی یعنی دسترسی عادلانه مردم به کالاهای فرهنگی. فیلم در ایران یک کالای ملی است چون با بودجه کلان و پول نفت این مملکت ساخته می شود. فیلم متعلق به همه مردم است و همه باید آن را ببینند.

ایوبی در بخش دیگری از صحبتهایش با اشاره به ملاقاتش با رئیس سازمان سینمایی چین گفت: یکی از نکاتی که در این دیدار مطرح شد این بود که کشور چین 21 هزار پرده سینما دارد ولی با این حال دولت چین در50 هزار نقطه دیگر و همچنین روستاها امکان اکران فیلم به صورت رایگان فراهم کرده است. باید مردم در همه ی کشور به سینما دسترسی داشته باشند و بتوانند فیلم ببینند.

رئیس سازمان سینمایی با تاکید مجددش بر اقداماتی که سازمان سینمایی برای تحقق عدالت فرهنگی انجام داده است گفت: در سال گذشته انجمن سینمای جوان نزدیک به 60 جشنواره استانی و شهرستانی را برگزار کرده است این خود از مصادیق توزیع عادلانه فرهنگی است.

از تولید فیلم های هنری، تجربی و فیلمهای فرهنگی حمایت می کنیم

ایوبی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه در کجای دفترچه حمایت محتوایی و پشتوانه سازی فکری برای ساخت فیلم لحاظ شده است گفت: حمایت از محتوا براساس اولویت هایی است که در این دفترچه آمده است. فیملهایی که تجاری هستند نیازی به حمایت ندارند وضعیت گیشه در این روزها همین موضوع را نشان می دهد. ولی فیلمهای هنری و تجربی  و همچنین فیلم های فرهنگی که باید ساخته شوند نیازمند به حمایت دارند.

در این جای بحث بود که مجری برنامه سوال کرد: عمده گفته های شما ناظر به ضریبی است که به اکران و حمایت پس از تولید می دهید. حمایت فکری و محتوایی قبل و حین تولید فیلم چگونه خواهد بود؟

ایوبی در پاسخ گفت: سینما هنروتجربه را راه اندازی کردیم. اکران این گروه سینمایی به ظاهر حمایت پس از اکران است ولی وقتی فیلمسازی بداند که فیلمهایش در شرایط خوب و پرسودی اکران می شود، به سمت ساخت چنین فیلمهایی می رود. کسانی هم که می خواهند فیلمهای فرهنگی و اندیشه ای بسازند  وقتی خیالشان از بابت اکران راحت باشد تولید چنین فیلمهایی را در برنامه خود قرار می دهند.

بخش پایانی این مصاحبه تلفنی به موضوع طرح تاسیس مدرسه عالی سینما اختصاص داشت. مجری برنامه رادیویی سینما معیار از رئیس سازمان سینمایی پرسید: چرا وزارت ارشاد که وزیرش عضو هیات امنای پرسابقه ترین دانشگاه سینمایی خاورمیانه یعنی دانشگاه هنر است به جای ارتقا و تجهیز این دانشگاه، موازی کاری می کند و به فکر تاسیس مدرسه عالی سینماست؟ مدارسی که پیش از این هم بوده و به نتیجه ای نرسیده است.

مدرسه عالی سینما یک کارگاه سینمایی فن محور کنار دانشکده های تئوری محور

رئیس سازمان سینمایی در پاسخ به این سوال با اشاره به تجربه تاسیس مدرسه عالی سینما در کشورهای دیگر گفت: در خیلی از کشورها در کنار دانشکده هایی که وابسته به وزارت آموزش عالی و کاملا تئوریک هستند؛ یک مدرسه عالی وجود دارد که وابسته به وزارت فرهنگ است.

وی در ادامه با اشاره به تفاوت مدرسه عالی با دانشکده های سینمایی گفت: دانشکده ها تئوری محور و درس محور هستند ولی مدرسه عالی یک کارگاه سینمایی است. اتفاقا در 80 مدرسه عالی که در کشورهای مختلف وجود دارند، مدارس عالی جزو پرهزینه ترین مراکز آموزشی هستند.

ایوبی همچنین گفت: مدرسه عالی سینما یک کارگاه سینمایی است ما در ایران کارگاهی نداریم. یعنی با سیستم آموزشی آموزش عالی کشور که استاد باید مدارک علمی را داشته باشد چنین امکانی وجود ندارد. فردی که ممکن است دیپلم نداشته باشد ولی فیلمبردار خوبی باشد می تواند در مدرسه عالی سینما استاد باشد ولی این شخص در دانشکده نمی تواند استاد باشد.

در اینجا ایوبی پس از آنکه سیدامیر جاوید به این نکته اشاره کرد که ممالک دیگری که سمت این مدارس می روند و شما نام بردید، از دانشگاه های استانداردی برخوردارند. آیا شما هم دانشکده های سینمایی ما را استاندارد کرده اید که به سمت مدرسه عالی سینما برویم؟ گفت سئوال شما اشتباه است! مدرسه عالی سینما هیچ ارتباطی با دانشگاه ندارد.

رئیس سازمان سینمایی در برابر این پرسش که چرا در ساختار، اهداف و شرح دروس هیچ نشانی از هویت و فرهنگ اسلامی و انقلابی نیست، پس از سکوتی چند ثانیه ای گفت: اینطور نیست. مدارس عالی سینما در جهت هویت ملی و دینی هستند چون دانشکده ها که به دنبال تئوری هاست و این مدارس عالی هستند که می توانند سینمای ملی و هویت دینی ما را حفظ کنند.

گفتگو با میهمانان حاضر در استودیوی برنامه رادیویی سینما معیار ادامه پیدا کرد.

مستغاثی: علت قهر مخاطب با سینما را واکاوی کنید

سعید مستغاثی در این بخش از گفت وگو، با اشاره به پیشگفتار دفترچه سیاستی و و ادعای آشتی مجدد مردم با سینما، صحبتهایش را اینگونه شروع کرد: عرض کردم این جملات و صحبت ها را تقریبا 30 سال است که داریم میشنویم. من به دلیل شغلی که داشتم با اغلب دوستانی که در پست رئیس سازمان سینمایی قرار گرفتند مستقیم گفتگو کردم. همه مدیران سینمایی این جملات را تکرار کردند.

این کارشناس و تحلیگر سینمایی ادامه داد: بسیاری از سینما گرها از آشتی مردم با سینما میگویند بدون اینکه واکاوای کنند که این قضیه از کجا بوده است.

وی با اشاره به اظهارات رئیس سازمان سینمایی درخصوص مدرسه عالی سینما گفت: آقای ایوبی از مدارس عالی می گوید که در آمریکا و اروپا وجود دارد و اینکه ما باید مثل آن ها چنین مدارسی داشته باشیم و بدون اینکه  از ساختار سینمایی آنها الگو گرفته باشیم.

مستغاثی همچنین با اشاره وضعیت غیر استاندارد استودیوهای فیلم سازی در کشور گفت: وقتی از حضور بخش خصوصی در فیلمسازی حرف می زنیم؛ این  منحصر به دو یا سه دفتر واسطه گر نیست که چهار نفر نشسته اند و معامله میکنند و هیچگونه استانداردی وجود ندارد. سه چهار دفتر رانت خوار و واسطه گر سینمای خصوصی نیست.

دیجیتالی شدن سینما ها، این همه شوق و ذوق ندارد

این کارشناس و تحلیلگر سینما در مورد اشاره ایوبی به دیجیتالی شدن سینماها گفت: دوستان به دیجیتالی شدن سینما ها تاکید دارند. البته کار خوبی در شرایط تحریم صورت گرفته است  ولی این همه شوق و ذوق کردن نیازی نیست. چون در همه جای دنیا چنین اتفاقی با شکست مواجه شده است.

در ادامه برنامه رادیویی سینما معیار، داروغه زاده با اظهار اینکه طرح مباحث به سمت کلی گویی می رود صحبتهایش را اینگونه آغاز کرد: من عرض کردم که نحوه اجرای بسته های سیاستی مهم است. حرفهای ما مقداری کلی شده است. بحث وقتی ابطال پذیر نباشد هیچ خاصیتی ندارد. شما نقایصی را می بینید بعد مدعی می شوید که با این رویکردی که سازمان سینمایی دارد این استراتژی ما  به ناکجا آباد می رود.

وی افزود: آشتی مردم با سینما یک واقعیتی است که باید بپذیریم. برای مدیران سینمایی این فرض واجب نیست که مخاطب را به سینما آشتی بدهند. بلکه آشتی مردم با سینما در مرحله بعد از چگونگی آشتی آنها قرار دارد.

داروغه زاده: مخاطب داشتن سینما، شرط لازم و محتوای ارزشی شرط کافی  برای سینمای مطلوب است

داروغه زاده در مورد طرح سوال مستغاثی که ریشه یابی قهر مردم با سینما در چیست؟ گفت: بررسی این که چگونه مخاطب قهر کرده اشکالی ندارد . برای رسیدن به سینمای مطلوب یک شرط لازم و یک شرط کافی داریم، شرط لازم این است که سینما مخاطب داشته باشد و شرط کافی این است که پیامی که سینما میخواهد به مخاطب بدهد با ارزش های ما تناسب و همخوانی داشته باشد.

مشاور فرهنگی بنیاد سینمایی فارابی ادامه داد:  اگر در این بسته سیاست ها آمده است که مردم با سینما آشتی کنند دیگر جای مناقشه نیست. بخاطر این آشتی باید گیشه ها رونق پیدا کند. باید زیر ساخت های سینمایی گسترش یابد. باید سالن های سینما در شهر های مختلف داشته باشیم و این شرط لازم برای سینمای مطلوب است. بعد از آن بگوییم که علت قهر مخاطب با سینمای ما محتوای فیلم هاست.

قهر مخاطب فقط محتوای فیلم ها نیست

وی در مورد ریشه یابی قهرمخاطب با سینما گفت:  قهر مخاطب فقط محتوای فیلم ها نیست ما عملا در 90 در صد شهرهای مان سالن سینما نداریم. البته بخشی از این قهر مخاطب با سینما، به محتوای فیلم ها  و رویکرد جشنواره ای فیلمسازهای بر میگردد. ولی ریشه ی  همین رویکرد جشنواره ای به بحث های آن اقتصادی برمیگردد.

داروغه زاده اضافه کرد: همین فیلمسازان جوانی که فیلمهای جشنواره ای می سازند به خاطر این که به چرخه اقتصادی و اکران داخل ایران امیدی ندارند برای اکران جشنواره ای فیلم می سازند.  فیلمسازی که امیدی به چرخه اقتصادی داخلی سینما ندارند ، یک فیلم میسازد و آن را چند جشنواره میرند و در خارج از کشور برای فیلم بعدی اش بودجه می گیرد.

مستغاثی: دفترچه سیاست سینمایی نگاه استراتژیک ندارد

مستغاثی در ادامه این نشست در پاسخ داروغه زاده گفت:  من اصلا در مورد محتوا صحبت نکردم یا اینکه محتوا دلیل اصلی قهر مخاطب سینما است. من در مورد ریز این دفترچه می گویم که اصلا استراتژی خاصی ندارد. اینکه این سینما میخواهد به سمت سینمای فاخر برود؟ سینما دیجیتال یا سینما اندیشه ، میخواهد؟

داروغه زاده در این جای بحث گفت : شما منطورتون هدف است. استراتژی یعنی برنامه دراز مدت برای رسیدن به هدف. در این بسته سینمایی، استراتژی وجود دارد. ما یک سینمایی داریم که یک بخش هنری دارد و یک بخش تجاری. یک زیر ساخت دارد و یک محتوا.  همه ی این موارد در این بسته سینمایی است اینکه برای سینمای تجاری یا سینمای هنری چه باید کرد.

در بخش دیگری از این نشست سینمایی گفتگوی تلفنی با سینا کلهر ترتیب داده شد.

بسته سیاستهای سینمایی استراتژی ندارد و براساس شرایط اجتماعی امروز سینما ست

این کارشناس سیاستگذاری فرهنگی با اشاره به موضوع بحث برنامه گفت : رویکردها و راهبردها و سیاست های سازمان سینمایی بر اساس شرایط تاریخی و اجتماعی که دارد نوشته شده است شما اگر به  پیشگفتار این بسته نگاه کنید شبیه یک بیانیه ای سیاسی است که آقای ایوبی نوشته.

وی ادامه داد: همین باعث شده است آن استراتژی لازم در سند وجود نداشته باشد. در این بسته سیاستی دولت وظایف و قلمرو خودش را مشخص کرده است و می گوید که در این تعداد فصل مشخص من هستم در بقیه چیزهایی که اعلام میکنند یا نیستم یا حضورم به گونه ای خواهد بود که خیلی در واقع ملموس نیست. این نوع سیاست ازجنس سیاست های حداقلی است.

برنامه رادیویی سینما معیار پنجشنبه ها ساعت 17 از رادیو گفت وگو پخش می شود. برنامه ای که با اجرای سید امیر جاوید و تهیه کنندگی و سردبیری محمد جواد طالبی به موضوعات و مسائل روز سینمای ایران می پردازد.