بدون شک یک فناوری جدید مثل چاپ سه‌بعدی که هزینه‌های ساخت و عرضه پایینی دارد، انحصار را از چنگ سرمایه‌گذراران اهل زدوبند درمی‌آورد. این انحصارطلبان پول‌پرست از زمان پیدایش تمدن، بر امتیازات خاصی مالکیت خصوصی داشتند. جای شک نیست که این افراد با این فناوری و فناوری‌های مشابه خواهند جنگید.

دستاویزی که برای راه‌انداختن یک جنگ تمام‌عیار انتخاب کرده‌اند این است که با فناوری چاپ سه‌بعدی می‌توان اسلحه ساخت. در تگزاس آمریکا شرکت غیرانتفاعی "دیفنس دیستریبیوتد"، پس از طراحی و چاپ یک سلاح سه‌بعدی موفق به شلیک با آن شد. وزارت خارجه با این ادعای واهی که بودن این اطلاعات روی اینترنت، ناقض تحریم‌های تسلیحاتی است، تقاضای برداشته شدن این طراحی‌ها را کرد که روی فضای مجازی در اختیار همگان بودند. این در حالی است که از درون همین دولت، علناً سلاح، پول و تجهیزات نظامی به گروهک‌های در فهرست تروریستی وزارت خارجه می‌رسد: مجاهدین خلق، جماعت مبارزان اسلامی لیبی، جبهه النصره (وابسته به القاعده) و غیره.

نشریه "ایندیپندنت" در مقاله‌ای نوشت: "دولت اوباما تقاضای برداشته شدن طرح‌های چاپ سه‌بعدی از اینترنتی را کرده که کاربران با استفاده از آن‌ها می‌توانند در خانه اسلحه بسازند. طرح اصلی این اسلحه بیش از 100 هزار بار دانلود شده است. جنس این اسلحه از پلاستیک بوده و با یک چاپگر صنعتی سه‌بعدی تولید شده است. یک نفر سلاح را از سایت خرید اینترنتی "ای‌بی" eBay به قیمت 8 هزار دلار می‌خرد و با آن شلیک می‌کند."

اسلحه ساخته شده توسط چاپگر سه بعدی

چند سالی می‌شود که چاپگرهای سه‌بعدی سرو صدای زیادی به راه انداخته‌اند. از چهار گوشه جهان، شرکت‌های کوچکی سربرآورده‌اند که اقدام به فروش یا تولید کالاهای خرد به وسیله این چاپگرها می‌کنند. این شرکت‌ها موی دماغ کمپانی‌های غول‌پیکر جهانی شده‌اند و با برهم زدن زنجیره عرضه آن‌ها، تمایل بازار را به مدل‌های تجاری غیرمتمرکز و محلی سوق داده‌اند. بااین‌حال، کشورهایی نظیر چین با آغوش باز از این فناوری استقبال می‌کنند و به انقلاب‌های صنعتی که از بنگاه‌های اقتصادی خرد شروع شده و به سطح کلان می‌رسد بها می‌دهند. کشورهای دیگری چون آمریکا نیز تنها تظاهر به پذیرفتن آن می‌کنند و در باطن برای از ریشه برکندنش دسیسه‌چینی می‌کنند.

چاپگر سه بعدی در حال چاپ

خبرگزاری اینترنتی "سی‌نت" به نقل از اوباما گزارش داد: " شرکت‌های ما پس از ده سال روند نگران‌‌کننده کاهش مشاغل توانسته‌اند در سه سال اخیر 500 هزار شغل جدید ایجاد کنند. شرکت "کترپیلار" سازنده تجهیزات معدن‌کاری و انواع موتورها، از موقعیت‌های شغلی در ژاپن کاسته و آن‌را به کشور بازگردانده است. کارخانه خودروسازی "فورد" مکزیک را واگذاشت و در کشور ایجاد شغل کرد. "اینتل" هم پس از این‌که کارخانه‌های فراوانی در گوشه‌وکنار دنیا ساخت، از پیشرفته‌ترین کارخانه‌اش این‌جا در آمریکا بهره‌برداری می‌کند. اپل امسال تصمیم گرفته، رایانه‌های "مک" خود را در کشورمان تولید نماید. یک‌سری اقدامات برای شتاب بخشیدن به این روند می‌توانیم انجام دهیم. سال گذشته در ایالت "اوهایو" از یک انبار بلااستفاده، یک مؤسسه ابتکاری ساختیم. در این آزمایشگاه فوق پیشرفته افرادی در حال فراگیری فناوری چاپ سه‌بعدی هستند. این فناوری چرخه تولید را متحول خواهد کرد."

غول‌های خودروسازی چون فورد طبق قانون بایستی مدت‌ها پیش از گردونه تولید و بازار خارج می‌شدند، اما نفوذ و قدرت بی‌جایشان موجب شد دولت با پول مالیات‌پردازان، آن‌ها را از بحران‌های مالی برهاند. بااین‌حال، کسب‌وکارهایی حتی در خود آمریکا نظیر "لوکال موتورز" به‌وجود آمده‌اند که امتیاز انحصاری آن‌ها را به چالش می‌کشند. در همین اواخر، لوکال موتورز از طرح "کارخانه‌های کوچک" رونمایی کرد. کارخانه‌های کوچک گام بعدی در روند صنعتی شدن است که به موجب آن شرکت‌های کوچک نیاز شرکت‌های کوچک‌تر و بازارهای محلی را برآورده می‌سازند. به این ترتیب، 500 شرکت برتر معرفی شده از سوی مجله تجاری "فورچن" در خطر سقوط قرار می‌گیرند. این شرکت‌ها دارند نفس‌های آخر خود را می‌کشند و مدل‌های تجاری عهد عتیق‌شان را به گور می‌برند.

تنها راه چاره‌ای که می‌تواند آن‌ها را بار دیگر سرپا نگه دارد، حق حساب دادن به سیاست‌مدارانی است که بارها به دادشان رسیده‌اند تا با وضع قوانین و مقرراتی، فعالیت شرکت‌های کوچک را غیرقانونی اعلام کنند. با توجه به موضع وزارت خارجه در خصوص "دیفنس دیستریبیوتد" و تقاضای برداشتن طرح‌های پرینت سه‌بعدی سلاح از اینترنت، می‌توان نتیجه گرفت که این خط‌مشی در حال پیگیری است. دستاویزهای احتمالی که سیاست‌مداران و این کمپانی‌ها اتخاد می‌کنند: ایمن نبودن محل کار، وضع مالیات سنگین یا ناامن ساختن فضای کاری برای 500 انحصارطلب معرفی‌شده از سوی مجله فورچن.

واقعیت این است که عذر و بهانه آمریکا برای محو کردن اثر نخستین اسلحه سه‌بعدی چاپ شده، بیش‌تر به خاطر هراسش از سرنگون شدن هژمونی و سلطه‌جویی است که تنور نبرد علیه شرکت‌های فردی و شخصی را گرم نگه داشته است. "جیمز بال" مقاله‌نویس روزنامه گاردین می‌گوید: "به اجرا گذاشتن این حکم منع فعالیت عملاً شدنی نیست. همان‌طورکه همه شرکت‌های تولید موسیقی می‌دانند، با بستن یک سایت اینترنتی که فایل‌هایشان را به اشترک می‌گذارد، نمی‌توان جلوی انتشار یک موسیقی یا آلبوم را گرفت. مثل این است که بخواهیم با یک دیوار نیم‌متری جلوی یک سونامی بزرگ را بگیریم."

منع کامل استفاده از چاپگرهای سه‌بعدی نیز می‌تواند در دستور کار قرار گرفته باشد، اما مصوب کردن قانونی برای این کار، خیال خام است. چراکه به خاطر یک ریسک فرضی نمی‌توان جلوی یک فناوری را گرفت که به‌طور بالقوه می‌تواند دنیای صنعت را متحول کند. این مصوبه باید هم جامع باشد و هم مانع، بدین‌معنی‌که با وجود از سر راه برداشتن چاپگرهای سه‌بعدی، مانع تولید تجهیزاتی نشود که در آن به‌کاررفته است. همان‌طورکه می‌دانیم یک چاپگر از یک‌سری مدار الکترونیکی، موتورهای مرحله‌ای و اجزای ذوب‌کننده برای قالب‌گیری از پلاستیک تشکیل شده است. پس همه این محصولات را نیز باید تحریم و یا ممنوع کنیم که عملاً غیرممکن است.

قطعات تولید شده توسط چاپگرهای سه‌بعدی

این فناوری نهایتاً روی میز همه قرار می‌گیرد و اقلامی که منحصراً در اختیار 500 شرکت مذکور بود نیز با چاپ سه‌بعدی به خانه‌های مردم راه می‌یابد. دوران سلطه‌جویی، صنف‌گرایی فاشیستی و گزیده‌گرایی به سر آمده است.

شاید برخی‌ها از این‌که همسایه‌شان بتواند یک اسلحه کاملاً واقعی چاپ کند، از ترس به خود بلرزند، اما باید دانست که سایر فناوری‌های این‌چنینی که در سرتاسر دنیا پراکنده شده‌اند نیز با این واقعیت که "در دسترس عموم بودن" یعنی دسترسی افراد خوب بیش‌تر از افراد بد می‌شود، به توفیق دست یافته‌اند. به نفع همگان خواهد بود که توازن و ثبات را در مورد فناوری‌های نوپا رعایت کنند. شاهد مثال این رویکرد، فناوری اطلاعات است. همه می‌دانیم که در این فضا فعالیت‌ها و اطلاعات مخرب مشخصاً وجود دارد، بااین‌وجود هر روزه افراد بیش‌تری از کارکرد این فناوری در زندگی بهره مثبت می‌برند. بنابراین، اختلال و رفتارهای هنجارشکنانه به چشم می‌خورد، اما زندگی ادامه دارد و خللی در روند عادی جریان اطلاعات پیش نمی‌آید.

مردم نباید از فناوری چاپ سه‌بعدی مرعوب شوند، بلکه باید از آن استقبال کنند. کلید پذیرفته شدن این فناوری در جامعه نیز اطلاع‌رسانی درخصوص شیوه کاربری و کارکرد آن است. هرچه سریع‌تر و قبل از این که مصوبه منع استفاده از چاپگرهای سه‌بعدی به سرانجام برسد باید این کار صورت گیرد. در همین راستا لازم است آگاهی‌های خود را از فناوری‌های سه‌بعدی بالا ببریم و در زمینه‌های الکترونیک، طراحی سه‌بعدی و علم مواد، مهارت کسب کنیم. تنها با یک جستجوی ساده اینترنتی می‌توان به اطلاعات پایه‌ای از این حوزه‌ها دست یافت.

دولت در یک جامعه آزاد باید در خدمت مردم باشد. مردم آمریکا از دولت‌مداران نخواسته‌اند که جلوی اسلحه‌های سه‌بعدی چاپ شده را بگیرند. بنابراین دولت نباید به مردم دیکته کند که چه چیزهایی را می‌توانند و نمی‌توانند انجام دهند یا بسازند. بدین‌ترتیب، لازم نیست آن‌چه دولت درباره فناوری چاپ سه‌بعدی اعلام می‌کند را محترم بشماریم، همان‌طورکه این اشتباه را درخصوص "حقوق معنوی" مرتکب شدیم.

تفاوتی ندارد که افراد عادی به صحنه نبرد میان کمپانی‌های بزرگ سابقه‌دار و شرکت‌های کوچک شخصی بپیوندند یا خیر. مسلماً جامعه تکنولوژی جهانی کماکان به راه خود در شکل‌دهی و گسترش فناوری‌های نوین ادامه می‌دهد. بااین‌حال، انتخاب گریزناپذیر برای افراد عادی این است که آگاه باشند که "یک جای کار" می‌لنگد و باید دنبال چاره بود. باید مؤسسات محلی تاسیس کرد تا بتوان بدون این‌که دست به دامان سیاست‌بازان ریاکار شد، مشکلات را از راه فناوری‌های نوپای خودمان حل کنیم. خرسندیم که جامعه‌ای پویا و شکوفا از افراد بااستعدادی داریم که در تلاشند تا این فناوری را به کمال رسانده و در راه خدمت به جوامع و افراد قرار دهند. درصورتی‌که می‌خواهیم این فناوری را در خانه‌های مردم ببینیم، باید دست به‌دست هم داده و به کمک هم در این مسیر گام برداریم.

می‌توانید در زمینه فناوری چاپ سه‌بعدی بیش‌تر تحقیق کنید و ایده‌های خود را راجع‌به بهتر کردن این فناوری در خدمت تعلیم و پیشرفت جامعه مطرح نمایید. آینده آن چیزی است که ما می‌سازیم و چنانچه ما با همین دو دست خود چیزی نسازیم، آینده‌ای نخواهیم داشت.