عقلانیت شیعه هر روز بیشتر می شود

وی افزود: عقلانیت شیعه حتی با کارهای برخی گروه های تکفیری و تروریست که برای محو و نابودی اسلام تلاش می کنند هر روز بیشتر می شود.

رییس قوه قضاییه با اشاره به دانشگاه علوم قضایی تصریح کرد: دانشگاه علوم قضایی نقش بسیار مهمی در قوه قضاییه داشته است و باید اذعان کرد که آن طور که شایسته بوده نتوانسته ایم خدمات خوبی را به این دانشگاه ارائه دهیم که عمده دلیل آن مشکلات مالی و اعتبارات بوده است و در عین حال مشکلات دیگری نیز وجود داشته است.

وی اظهار کرد: البته بنده معتقدم که با تلاش و تدبیر می توان وضع این دانشگاه را بهتر کرد و این امیدواری است که انشالله در آینده ای نزدیک بتوانیم وضع فیزیکی و علمی دانشگاه را بهتر کنیم.

امروز به تحول در ساحت های مختلف قوه قضاییه نیاز داریم

رییس دستگاه قضا با بیان اینکه ما امروز به تحول در ساحت های مختلف قوه قضاییه نیاز داریم ادامه داد: البته تحولاتی صورت گرفته و هنوز جای امیدواری است ولیکن هم شناخت تحول و هم مسیرهای تحول برای همه کسانیکه در قوه کار می کنند موضوع مهمی است.

وی افزود: ما هم باید فهم مشترکی از تحولات داشته باشیم هم باید مسیر و امکانات موجود را برای تحول بشناسیم که البته کار سهلی نیست و خود بررسی تحولات هم کار سهلی نیست.

آیت الله آملی لاریجانی ادامه داد: ما در بررسی تحولات به نگاه درجه دومی نیاز داریم که باید خود قوه قضاییه، توانایی ها، استعدادها و خود تحول را به عنوان یک موضوع مورد بررسی قرار دهیم.

به گفته رییس قوه قضاییه تحول می تواند در بسترهای مختلف مثل تحول در فهم، انگیزه، ساختار، مدیریت اجرایی و اراده صورت بگیرد.

آیت الله آملی لاریجانی افزود: اگر ما در همه سطوح تحول داشته باشیم ولیکن در مقام اجرا و اراده ها تحولی برای ارتقای دستگاه قضا صورت نگیرد باز هم از قافله عقب می مانیم.

اخلاق در روزگار ما مساله بسیار اساسی است

رییس قوه قضاییه یکی از امور مهم در تحول را تحول اخلاقی دانست و تصریح کرد: من معتقدم که اخلاق در روزگار ما مساله بسیار اساسی است و در همه جا دخالت می کند. البته اخلاق تبیین مفهومی لازم دارد ولیکن در همه ساحت ها هم در قوه قضاییه و هم در بیرون از قوه و درسیاست و اجرا اخلاق به نحوی در خیلی از جاها نقش دارد و نقش مهمی را بازی می کند.

وی با بیان اینکه یک سقوط اخلاقی را در روزگار خودمان احساس می کنیم بیان کرد: خصوصا این سقوط اخلاقی در دنیایی که زیاده خواهی و سلطه گری از اوصاف بارز آن است، دیده می شود.

سقوط اخلاقی در آمریکا و انگلیس و ادعای حقوق بشر در این کشورها

آیت الله آملی لاریجانی با اشاره به اتفاقات اخیر آمریکا و کشته شدن یک سیاه پوست توسط پلیس افزود: شما افتضاح اخیر آمریکا هم در گزارش سنا در مورد شکنجه و هم در دفاعی عده ای همچون آقای دیکچنی که از این موضوع انجام دادند دیده ای که در آن گزارش اعلام کردند که ما از دستور بوش برای شکنجه دفاع و به کاری که CIA  کرده افتخار می کنیم.

رییس قوه قضائیه با بیان اینکه ما نمونه های زیادی در رابطه با سقوط اخلاقی از آمریکا و انگلیس می بینیم، تصریح کرد: حمله ای که به عراق به بهانه سلاح کشتار جمعی کرده اند و عده زیادی از مردم در این حمله کشته شده اند، نمونه ای از سقوط اخلاقی است. همان زمان عده ای گفتند ادعای سلاح های کشتارجمعی دروغ است ولی حمله کردند و صدها هزار انسان را کشتند و مجروح کردند ولی هنوز ادعای حقوق بشر دارند.

سقوط اخلاقی به خصوص در میان سیاستمداران غربی روشن است

آیت الله آملی لاریجانی با بیان اینکه ما در دنیایی زندگی می کنیم که سقوط اخلاقی کاملا روشن است اضافه کرد: سقوط اخلاقی به خصوص در میان سیاستمداران غربی روشن است؛ در دستگاه های قضایی این کشورها هم همین طور است. می بینید که پلیس جوانی سیاه پوستی را که سلاح در دست ندارد می کشد و از این اتهام تبرئه می شود.

وی ادامه داد: برحسب گزارش ها هر روز یک سیاه پوست در آمریکا کشته می شود، ممکن است برخی بر حسب قوانین مشکلی نداشته باشند ولی این که قانونی که پلیس را تبرئه می کند در حالیکه طرف تسلیم بوده و سلاح نداشته و برای مدت ها اجازه بردن او را به بیمارستان نمی دهند، از اخلاق به دور است.

به گفته آیت الله آملی لاریجانی امروزه سقوط اخلاقی در همه جا وجود دارد و در حیطه زندگی ما به چشم می خورد و به همین دلیل بحث اخلاق چه در ساحت نظر و در چه در ساحت عمل بحثی بسیاری ریشه ای است.

باید برای اخلاق بابی باز کنیم

رییس قوه قضاییه ادامه داد: موضوع اخلاق با تمام هستی ما در ارتباط است و کسب فضائل و رفع رذایل معقولاتی است که با تمام وجود ما درگیر می شود و هستی ما را در مواجه با آن شکل می دهد و ما باید برای اخلاق بابی باز کنیم.

وی به اهمیت موضوع اخلاق اشاره کرد و افزود: زمانی عالمی را می بینید که تمام زندگی خود را وقف تحصیل کرده است ولی از کسب فضائل و اخلاق محروم مانده است. در حالیکه انسان باید یک تعادل در اندیشه و فکرش ایجاد کند و اگر انسان فقط یک بالش ترقی کند مثل پرنده ای می ماندکه یک بال چند متری دارد و یک بال کوتاه و به دلیل عدم تعادل نمی تواند پرواز کند.

آیت الله آملی لاریجانی با بیان اینکه ما باید اخلاق را جدی بگیریم تاکید کرد که در دستگاه قضایی نیز اخلاق باید جدی گرفته شود.

این که چگونه زندگی می کنیم مساله مهم زندگی ماست

رییس دستگاه قضا با طرح این بحث که اخلاق چگونه و درچه ساحت هایی به شخصیت و عمل قاضی ربط پیدا می کند، تصریح کرد: ما وقتی شخصیت انسانی قاضی را در نظر بگیریم پس اخلاق به او ارتباط پیدا می کند، این شخص برای کمال خودش نیاز دارد که ترقی کند و همانطور  که می دانید رسالت پیامبر نیز اکمال مکارم اخلاق بوده است پس اگر ما بدانیم حقیقت انسان چیست، چه مسیر بی پایانی دارد و اعمال ما در عوالم دیگر چگونه ظهور می کند؛ به طور قطع برای ما چگونه زندگی کردن مهم خواهد شد و این که چگونه زندگی می کنیم مساله مهم زندگی ماست.

وی ادامه داد: سقراط حکیم مساله شناخت خود و اینکه از کجا آمده ایم و به کجا می رویم را در سه مساله اساسی می دانست؛ این که ما کیستیم، از کجا آمده ایم و به کجا می رویم و همه این ها نحوه حیات ما را بیان می کند.

آیت الله آملی لاریجانی با اشاره به مفهوم آیه ای از قرآن افزود: براساس آیه شریفه ای از قرآن کریم انسان ها آنچه را که انجام داده اند می یابند و فرمایش حق تعالی است که می فرماید انسان ها یکباره کتاب اعمالشان گشوده می شود و  مجرمین از آنچه در کتاب اعمالشان است هراسان هستند و می گویند که وای بر ما این چه کتابی است که هیچ کوچک و بزرگی را باقی نگذاشته است مگر آنکه احصا شده است.

نباید نقش اساسی اخلاق را در همه ساحت ها فراموش کنیم

رییس قوه قضاییه با اشاره به این آیه ای کریمه خطاب به دانشجویان دانشگاه علوم قضایی گفت: ما باید تصویرمان را از خودمان درست کنیم؛ چرا که در مسیر بی پایانی حرکت می کنیم و خداوند در قرآن می فرماید ای انسان تو به سوی حق تعالی به سرعت می روی و او را ملاقات خواهی کرد.

وی افزود: انسان در این مسیر بی پایان چه بخواهد و چه نخواهد زندگی می کند و بعد وارد عوالم دیگر می شود و در این عوالم مختلف تنها اعمال او حاضر می شود. حال اگر ما این تصویر را از خودمان و از اعمالمان بپذیریم و آن زمان برای ما مهم می شود که آنچه ما را می سازد  عمل ماست پس خیلی مهم است که چگونه زندگی می کنیم و لذا بر این اساس نباید نقش اساسی اخلاق را در همه ساحت ها فراموش کنیم.

آیت الله آملی لاریجانی ادامه داد: اگر قاضی به عنوان یک انسان به آنچه که گفته شد توجه کند این موضوع در بقیه ساحت های زندگی او نیز دخالت خواهد کرد.

نقش اخلاق در ساحت های مختلف یک قاضی

رییس قوه قضاییه با اشاره به نقش اخلاق در ساحت های مختلف یک قاضی اضافه کرد: اخلاق در علم قاضی دخالت می کند و انسان هایی که تقوا پیشه می کنند یک نورانیتی را پیدا کرده و مسیرهای عملی برای آنها گشوده می شود.

وی ادامه داد: اخلاق در شناخت عدالت نیز موثر است و ارتباط اخلاق و عدالت مساله مهمی در فلسفه اخلاق و حقوق است و قاضی باید بداند که اخلاق در رای عادلانه دخیل است. علاوه بر این اخلاق در رفتار قاضی با مراجعان نیز تاثیر بسزایی دارد.

نقش دولتها در اخلاق و اخلاقمداری چیست؟

آیت الله آملی لاریجانی با طرح چند سوال به تبیین تاثیر اخلاق که به مباحث امروز جامعه مرتبط است پرداخت و افزود: ما وقتی اهمیت اخلاق را در همه ساحتهای زندگیمان قبول کردیم این سئوالات پیش می آید که نقش دولتها در این اخلاق و اخلاقمداری چیست؟، نقش قوانین جزایی با این اخلاقیات چیست؟ و آیا امور اخلاقی را می توان از طریق تقنین الزام آور کرد؟

رییس قوه قضاییه با بیان اینکه آیا ما می توانیم اخلاقیات را از طریق الزامات قانونی الزام آور کنیم تصریح کرد: مقصود از الزامات قانونی همان الزاماتی است که در قوانین جزایی وجود دارد و اعلام می کند که با قرار دادن مجازات برای امور اخلاقی کاری کنیم که امور اخلاقی ترویج شود و این بحث بهشت و جهنم اجباری که چندی مطرح شد از این قسم است؛ یعنی واقعا دولت و حاکمیت وظیفه دخالت در ساحت اخلاقی را دارد یا خیر؟

امور اخلاقی مشترک در جامعه مثل پیوند نامرئی است که جامعه را نگاه می دارد

آیت الله آملی لاریجانی ادامه داد: بحث دخالت حاکمیت در در ساحت اخلاقق در سال 1959 در انگلستان به بحث بسیار جدی تبدیل شد و کمیته ای در این رابطه تشکیل شد که گزارشی در رابطه با همجنس بازی و فحشا ارائه دادند و براساس آن به این نتیجه رسیدند که امور اخلاقی ای که پنهان انجام می شود و با رضایت افراد بالغ انجام می شود خارج از مجازات باشد و قانون به امور اخلاقی که اثری برای دیگران ندارد نباید بپردازد، حتی اگر به دیگر اضرار برساند.

رییس قوه قضاییه بیان کرد: این گفته با واکنش یک قاضی معروف که در دادگاه تجدید نظر انگلستان کار می کرد مواجه شد و به نقد این موضوع پرداخت و ادعا کرد که چه کسی گفته که ما نباید در امور اخلاقی دخالت کنیم و محور استدلالش این بود که امور اخلاقی پیوندهای یک جامعه را ایجاد می کند و امور اخلاقی مشترک در جامعه مثل پیوند نامرئی است که جامعه را نگاه می دارد و آنچه که جامعه را نگاه می دارد باید از طریق قانون برای آن اقدام کنیم.

وی ادامه داد: در این زمینه ادعاهایی مطرح شده است، یک ادعا که از سوی جامعه شناسان مطرح می شود این است که امور اخلاقی در جامعه به هسته جامعه بر می گردد و اگر قرار باشد امور اخلاقی زیر پا گذاشته شود پیوندهای اجتماعی از هم گسیخته شده و جامعه را می پاشاند، پس همان دلیل اخلاقی و عقلی که به ما می گوید جامعه را نگاه داشته باش، به ما تاکید می کند که قوانینی را باید برای منع افعال غیراخلاقی وضع کنید.

برخی ادعا کردند اموری که اضرار به غیر ندارد نیاز به قانونگذاری ندارد

آیت الله آملی لاریجانی تصریح کرد: بر این اساس، به همین دلیل که برای جامعه حکومتی می خواهیم که آن را اداره کند به همان دلیل قوانینی را می خواهیم که امور غیر اخلاقی را منع کند و برای آن مجازات تعیین کند تا با گسترش آنها جامعه از هم نپاشد.

رییس قوه قضاییه ادامه داد: بعد از این ادعا یک فیلسوف حقوق در انگلستان به نقد این موضوع پرداخت و در نقد این ادعا اذعان کرد که ما برای قوانین مربوط به مجازات و آنچه که اضرار به غیر نداشته باشد دلیلی برای قانون گذاری نداریم.

وی بیان کرد: ریشه این حرف به یک تفکر لیبرالی بر می گردد که می گوید مجوز ما در باب تقنین و اعمال حاکمیت و قدرت بر علیه یک شهروند در یک جامعه ای متمدن، تنها زمانی است که یک امر غیراخلاقی اضرار به غیر برساند؛ یعنی اگر کار کسی موجب ضرر به دیگری شود می توانیم قانونی را وضع کنیم که جلوی آن را بگیرد در غیر این صورت ما حق دخالت نداریم.

وی افزود: در این ادعا تصریح شده که رسیدن انسان به کمال چیزی نیست که ما آن را الزام کنیم و حق الزام او را برای رسیدن به کمال نداریم و این عبارت و ادعا مبنای یک رشته آرای لیبرالی شده که هنوز هم محل بحث است.

اگر اضرار به غیر اتفاق افتاد آن وقت باید چه کرد؟

آیت الله آملی لاریجانی به بیان اشکالات این ادعا پرداخت و افزود: براساس این ادعا تنها اضرار به غیر موجب قانون گذاری می شود ولی این نکته مغفول مانده است که اگر اضرار به غیر اتفاق افتاد آن وقت باید چه کرد؟ برخی این موضوع را قبول دارند و می گویند برای اضرار به غیر باید قانون گذاری شود اما مواردی که اضرار بر آن نیست باقی می ماند و همچنان محل بحث است.

اگر انسان را حقیقتی بی‌ پایان دانستیم اضرار دیگر فیزیکی نیست

وی ادامه داد: اخلاق یک قرارداد است و در قوه قضاییه این موضوع مهمتر است؛ چراکه ما وقتی  می خواهیم یک لایحه قضایی را ارائه دهیم با اخلاق درگیر است پس باید به ابعاد مختلف اخلاق در ساحت های مختلف زندگی توجه کرد.

رییس دستگاه قضا در پایان خاطرنشان کرد: نگاه ما به انسان و نگاه ما به عالم تاثیر مهمی در سرنوشت مباحثی که مطرح شد دارد و باید به آن توجه کرد و اگر ما انسان را بدن بدانیم اضرار محدود به اضرار فیزیکی می شود اما اگر ما انسان را حقیقتی بی‌ پایان دانستیم اضرار دیگر فیزیکی نیست.