گروه فرهنگی مشرق - شبکه نمایش خانگی از پدیده های عجیب و پیچیده ای است که شناختن اصل آن و حواشی و متعلقاتش تجربه و قدرت تحلیل و ترکیب و استنتاج می خواهد و زیرکی ویژه.

تصور عمومی که از این حوزه سینمایی برای اغلب مردم به وجود آمده این است: بخشی کوچک از سینما که درحال ورشکستگی است و به ضرب و زو و با کمک دولت و با سلام و صلوات سرپاست و هرآن ممکن است دست اندرکاران این شبکه کرکره را پایین بکشند و اعلام ورشکستگی نمایند. اینها و حتی تصوراتی تلخ تر از این،نگاه های جاری میان عموم مردم است که البته اظهارات مدیران سینمایی و خصوصا شبکه نمایش خانگی به آنها دامن زده است.

اما حالا با این ذهنیت و تصور، این روزها اتفاقات تازه ای هم یکی بعد از دیگری حول این شبکه می چرخد و نمایش خانگی آبستن حوادث غریبی شده است. حوادثی مانند اینکه چندهفته پیش فیلمهایی بصورت غیرقانونی و بدون پروانه نمایش اما با هولوگرام ستاد صیانت وارد بازار شدند و بعداز مدتی کوتاه هم به دنبال این اتفاق بحث اقتصاد شبکه نمایش خانگی و میجرها باز شد و ابهام های زیادی به وجود آورد. بعدهم بحث استعفای رییس رسانه های تصویی پیش آمد و بعد قصد ایوبی برای جازدن موسسه رسانه ها در میان متعلقات فارابی کوچک و ...

اما چرا حال و روز این شبکه اینگونه است.آیا اگر شبکه رسانه های تصویری و سینمای خانگی اقتصای ورشکسته داشته باشد و اگر بار اضافی بر پیکر سینمای ی جان و کم مق باشد،ممکن است این همه درگیری و دعوا اطرافش روی دهد؟ طبیعی است که اتفاق ها وقتی گرد یک دستگاه شروع به حرکت میکنند که سوژه چشمگیری در آنجا باشد.سوژه ای که یا موقعیت غیرمادی و یا قدرت زیادی را موجب شود یا پتانسیل حصول ثروت و منابع مالی زیادی را داشته و امکان به فعل رساندنش باشد. با این اصل بحث ویدئو رسانه یا شبکه نمایش خانگی را میتوان ظرفیتی حاوی یکی از این دو یا هر دو قابلیت دانست.

اقتصاد ویدئو رسانه ها

به عکس اظهاراتی که از سوی مسولان و مدیران موسسات ویدیو رسانه یا حتی مدیران دولتی متولی این بخش نسبت وضعیت اقتصادی ضعیف این بخش به گوش می رسد احتمالا دست کم این بخش نسبت به اقتصاد سینمای اکران اوضاع بسیار بهتری دارد.کما اینکه چند سال پیش وقتی در پایان سال عدد و رقم ها حصول و قیاس شد نتیجه حاصله این بود که کل گردش مالی سینمای اکران در آن سال 50 میلیارد بوده است .با این اوصاف به نظر شما گردش مالی بخش نمایش خانگی در همان سال چقدر باید باشد؟ 800 میلیارد تومان.یعنی 16 برابر کل گردش مالی سینمای اکران.

هر نسخه فیلم چقدر می فروشد؟

این عدد و رقم ابدا غیر منطقی و نا معقول هم نیست وقتی بدانید که حدود 1200000 واحد توزیع محصولات شبکه نمایش خانگی در سطح کشور وجود دارد که فعلا حدود 400000 از این ظزفیت به دلایل مختلف غیرفعال است و با همین ظرفیت نصفه و نیمه هم هنوز 800000 جایگاه عرضه محصول وجود دارد.این یعنی حتی تاگر هر محل فقط و فقط یک سی دی بفروشد.از هر محصول 800000 نسخه به فروش خواهد رسید.

حالا اینطور حساب کنید که احتمالا هر جایگاه دست کم چهار تا پنج نسخه از هر عنوان را خواهد فروخت.این یعنی تیراژ حدود سه میلیون نسخه ای برای هر فیلم و هر محصول شبکه نمایش خانگی.حالا با این حجم بالای تولیدات و آثار ارائه شده در شبکه نمایش خانگی و با لحاظ قیمت سه هزار تومان برای هر سی دی طبیعی است که گردش مالی این بخش امسال و سال گذشته احتمالا حتی چند میلیاردی بوده است. شاید همین هم ریشه جنگ و دعواهای پیرامون این حوزه ظاهرا فرعی و کم اهمیت اما پدرخوانده سینما باشد. یعنی با این اوصاف حتی میتوان مدعی شد که دست اندرکاران حوزه نمایش خانگی به نوعی پدرخوانده سینمای اکران به شمار می آید.پدرخوانده ای که ظاهرا حاشیه نشین است اما هم اوست که سیاست ها و مسیر حرکت را مشخص می کند یا دست کم در آن نقشی تعیین کننده دارد.

از سوی دیگر در بحث اقتصاد شبکه نمایش خانگی میجرها از اهمیت زیادی برخوردارند آنقدر که یکی از مدیران موسسات سینمایی مدعی بود که حدود سه سال قبل او امتیاز میجر یک فیلم خاجی بسیار معمولی و بی سوپر استار و درجه دو را به قیمت بیش از دویست میلیون تومان فروخته است. و تازه این فقط بخشی از درآمد شرکت های رسانه های تصویری است که حاصل خرید و فروش میجر یا مجوز توزیع داخلی فیلم های خارجی از سوی ارشاد بوده است.

به گفته سید صادق موسوی مدیرکل نمایش خانگی ، مسولان ویدئو رسانه‌ها اعتقاد داشتند رایت فیلم ایرانی، آنقدر گران بود که برای خریدش ضرر می‌کردیم. ودولت برای جلوگیری از ضرر به این شرکت‌ها، انیمیشن یا فیلم‌های میجر را به طور رایگان به آنها واگذار می‌کرد اما در این‌ روند بی‌انضباطی‌هایی رخ می‌داد که منجر به حرف و حدیث می‌شد چون نمی‌توانست ضابطه‌های مشخصی داشته باشد. . . به تبع آن هم حرف و حدیث‌ های زیادی که ناشی از ظرفیت‌های مالی این پروژه‌هاست، ایجاد می‌شد یعنی خیلی از افراد و شرکت‌ها در مظان اتهام بودند چون رانت بسیار بزرگی است.

رایت فیلم های ایرانی چقدر است و خریدار این رایت چقدر باید بفروشد تا هزینه هایش را جبران کند؟

رایت فیلم های ایرانی امسال و با بالارفتن نرخ تورم و ..رقمی میان 50 تا 200 میلیون تومان است.البته استثناهایی هم همیشه هست که یا قیمتی بسیار بالاتر دارد و یا پایین تر. اما قیمت معمول فیلم ها بسته به کیفیت و ستاره ها و نام کارگردان،و معیارهای دیگر رقمی در همین حدود است.

موسوی با اشاره به گردش مالی بزرگی که در بخش نمایش خانگی وجود دارد، می گوید در سینما مهمترین گردش مالی در نمایش خانگی و میجر است. پس مطمئنا هیچ بخشی در سازمان سینمایی یا وزارت ارشاد چنین گردش مالی ندارد، اما این گردش مالی ظرفیت فساد هم دارد.

اما او از سوی دیگر مدعی می شود: مشکل جدی من این است ویدیو رسانه‌ها اظهار می‌کنند به دلیل قاچاق ، فروش، دانلود و تکثیر غیر مجاز در حال ورشکستگی هستند.

حالا اما در ماه های آخر سال 93 اتحادیه و بعضی موسسات ویدئو رسانه همچنان به شدت مدعی هستند که آه در بساط این شبکه نیست و در حال ورشکستگی است.شاید همین آه و ناله هاست که باعث شده است تا موسوی زیرکانه اول از لغو قانون میجر سخن بگوید و پشت بندش مدعی شود که البته با توجه به وضعیت نامناسب شبکه های ویدئو رسانه باید با این ابزار یا ابزارهای مشابه کمکی به آنها کرد.این هم یعنی همه این کارها انجام شده است تا دوباره پدرخوانده قدرتش بیشتر شود و به این روش مجوز میجر و حق اعطای آن را ازآن خود نماید.

منبع: دوهفته نامه سینمای خانگی