صنعت فضایی ایران طی یک فرآیند 10 ساله توانست تا ارسال موفقیت‌آمیز موجود زنده به فضا پیش برود. مدتی است که خبری از دستاوردهای جدید نیست و ماهواره‌ها برای پرتاب به فضا پشت در سیاست مانده‌اند. انحلال پژوهشگاه فضایی هم بر نگرانی‌ها افزود. آیا بهمن‌ماه امسال شروع دوباره‌ای برای صنعت فضایی کشور است؟

گروه گزارش ویژه مشرق- آسمان زیبا و فضای پرستاره از دیرباز دارای جذابیتی فوق‌العاده برای انسان بود. شاید تمدن‌های گذشته دانش بالایی در زمینه ستاره‌شناسی داشته‌اند که به دست ما نرسیده است اما در دوره تاریخ مکتوب،‌ نخستین کسانی که از افسانه‌پردازی در مورد آسمان دست کشیدند و با روش‌های علوم تجربی به بررسی ستارگان، ویژگی‌های آنها، فاصله‌ آنها،‌ مدار حرکت‌شان و مانند آن پرداختند، مسلمانان در تمدن اسلامی بودند. آنها دانش موجود تا آن زمان را از ایران و یونان و... جمع‌آوری کرده و سپس در دارالترجمه بغداد و مانند آن به دلیل نیازهایی که در زمینه تنظیم تقویم و آغاز و پایان ماه‌ها داشتند،‌ محاسبات دقیقی نجومی را آغاز کردند. تعدادی از بزرگترین رصدخانه‌های تاریخ جهان در تمدن اسلامی بنا شد و دنیا به دانشمندانی چون خوارزمی، خواجه‌نصیر و غیاث‌الدین جمشید کاشانی افتخار می‌کند. با این حال به دلایل مختلف سیاسی و فکری، این دانش افول کرد و حکومت‌ها از اهمیت آن غفلت ورزیدند.

بار دیگر در تمدن جدید غربی بود که ستاره‌شناسان با ساخت رصدخانه و نگارش کتب، دانش نجوم را احیا کردند با این حال تا زمانی که فشار رقابت سیاسی میان دولت‌ها، آنها را به صرف بودجه‌های سنگین جهت ترکیب فناوری‌های جدید با محاسبات نجومی نکرده بود، امکان ارسال ماهواره و موشک به فضا فراهم نشد. نخستین بار شوروی و آمریکا موفق شدند اخبار خارق‌العاده‌ای در این زمینه به جهان مخابره کنند و از آن بسیاری از کشورها از جمله چند کشور اروپایی به همراه هند و چین مهمترین قدرت‌های فضایی جهان را تشکیل دادند.


پیش به سوی ثریا: نگاهی به تجربیات فضایی ایران
خبر انحلال پژوهشگاه فضایی ایران، خیلی‌ها را شوکه کرد

ایران ما نیز پس از انقلاب اسلامی بر اثر رشد اعتماد به نفس و شور پیشرفت در حوزه‌های مختلفی از جمله فضا وارد شد و با پیگیری اقدامات انجام‌شده پیش از انقلاب و کلیدزدن پروژه‌های جدید،‌ عزم خود را برای ورود به باشگاه فضایی جهان جزم کرده است. در این گزارش، می‌خواهیم به مناسبت تغییرات جدید فضایی در دولت جدید، نگاهی به دستاورهای ایران در عرصه فضا انداخته و سرنوشت آن را با توجه به تغییرات جدید،‌ بررسی کنیم.

اولین فعالیت‌های فضایی ایران

فعالیت‌های فضایی پیش از انقلاب نتوانست به موفقیت ملموسی برسد. شاید مهمترین اقدام سازمان «سنجش از دور» در آن دوره،‌ ثبت نقاط مداری در 1352 بود. عضویت در COPUOS (كميته استفاده صلح‌آميز از فضاي ماوراي جو سازمان ملل متحد) در سال 1339، عضویت در ITU (اتحادیه جهانی مخابرات) در سال 1345 و امضاء معاهده فضای ماورای جو در سال 1347 از دیگر فعالیت‌های فضایی ایران بود که عمدتاً‌ مقدمات اداری و حقوقی برای فعالیت فضایی را فراهم کرد.

ایران تجربیات تلخی در همکاری فضایی با سایر کشورها داشته است. اولین بار در سال 1352 بود که ایران سفارش ساخت ماهواره زهره را به خارجی‌ها سپرد. نه تنها در 5 سال باقی‌مانده از دوره پهلوی بلکه پس از انقلاب اسلامی نیز پیگیری‌های ایران در ارتباط با روس‌ها جواب نداد و ماهواره زهره هیچ‌گاه به دست ایران نرسید.

از سال 1377 چند پروژه دیگر به ویژه با همکاری کشورها دیگر و با مدیریت سازمان فضایی پیگیری شد اما به تجربیات تلخی برای ایران تبدیل شد. ماهواره سینا با مشارکت روس‌ها ساخته و در سال 1384 پرتاب شد ولی گفته شد که در فضا گم شده است! ماهواره مصباح با مشارکت ایتالیایی‌ها در حال ساخت بود اما هیچ‌گاه به نتیجه نهایی نرسید. لازم به ذکر است سازمان فضایی ایران و شورای عالی فضایی طبق مصوبه آذرماه 1382 مجلس شورای اسلامی تشکیل شد. رئیس این سازمان، به عنوان دبیر شورای عالی فضایی و رئیس‌جمهور به عنوان رئیس شورای عالی تعیین شد.



ماهواره ملی امید در تاریخ 14 بهمن 1387 توسط پرتابگر بومی داخلی سفیر 2 با موفقیت کامل به مدار پرتاب و ماموریت خود را آغاز کرد که مطابق محاسبات می‌بایستی در نیمه اول اردیبهشت 1388 عمر مداری آن به سر می‌آمد.

ماهواره ملی امید یک ماهواره تحقیقاتی پژوهشی با وزن 27 کیلوگرم و ابعاد 40×40×40 سانتیمتر مکعب و با ماموریت مخابراتی بوده است. این ماهواره تمام ماموریت‌های محوله خود را بخوبی انجام داد که آخرین دستاورد این پروژه عظیم ملی، مطالعات مداری و بررسی‌های محوله در خصوص تغییر ارتفاع ماهواره‌ها در مدارهای نزدیک زمین بوده است.

پیش به سوی ثریا: نگاهی به تجربیات فضایی ایران
سفیر و امید،‌ با پرواز خود امیدهای زیادی را به پرواز درآوردند

لحظه پرتاب ماهواره سفیر امید

تحقیقات فضایی در دست پژوهشگران جوان

نخستین بار در جنگ تحمیلی بود که گروهی از مهندسین در نیروهای نظامی با بررسی بقایای به جامانده از موشک‌های دوربرد عراقی تلاش کردند به فناوری آن پی ببرند اما به دلیل تحریم‌ها و مشکلات مالی دوره جنگ و ضرورت بازسازی کشور و زیرساخت‌ها پس از جنگ،‌ این پژوهش‌ها سرعت چندانی نداشت و در حوزه‌های متوقف شد. در سال 1385 بود که برنامه ده‌ساله توسعه فضایی در هیأت دولت تصویب شد. این برنامه با دو هدف استقرار ماهواره در مدار ژئو و ارسال انسان به فضا، ظاهراً موفق‌ترین برنامه فضایی در طول این چند دهه فعالیت محسوب می‌شود و در طی آن،‌ دستاورهای مشخصی ارائه شد.


پرتاب زیرمداری یک راکت هواشناسی در سال 1386 توسط سازمان صنایع هواوفضا و بازیابی محموله آن نخستین نتیجه این برنامه بود. در سال 1387 ماهواره امید ساخت صاایران با موشک ماهواره‌بر سفیر به پرواز درآمد و امید‌های زیادی را به برنامه فضایی ایران جلب کرد. یک سال بعد ماهواره نوید علم و صنعت توانست با موفقیت در مدار ایران به گردش درآید و تصاویر خود را به صورت منظم برای پایگاه ایران ارسال کند.

پیش به سوی ثریا: نگاهی به تجربیات فضایی ایران‌ +تصاویر و فیلم
ماهواره نوید علم و صنعت دومین ماهواره ایرانی بود که به فضا پرتاب شد

ایران از بنیانگذاران سازمان همکاری‌های فضایی آسیا و اقیانوسیه ( آپسکو - APSCO) در سال 1388 گردید که به همراه چند عضو دیگر یعنی چین، پاکستان، اندونزی، مغولستان و تایلند،‌ چند سالی است کار خود را آغاز کرده است.

در بهمن ماه 88 بود که پس از پرتاب موفقیت آمیز کاوشگر یک و 2 به فضا، دانشمندان فضایی کشورمان موفق شدند نخستین بار محموله زیستی را با کاوشگر 3 به فضا پرتاب کنند.

در این کاوشگر با فرستادن کپسول زیستی بر اساس ضوابط و استانداردهای مربوط، جبهه جدیدی از فعالیت‌های علمی در عرصه فناوری فضایی جمهوری اسلامی ایران گشوده شد. کاوشگر 3 از زیرسامانه‌های سازه، محفظه زیستی، تغذیه، ارسال داده‌های تله‌متری، تصویربرداری و ارسال همزمان، رایانه پرواز، سنجش محیطی و بازیابی تشکیل شد.

در مهرماه سال 1389 طبق مصوبه شورای عالی اداری،‌ سازمان فضایی ایران از وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات جدا شده و زیر نظر ریاست‌جمهوری قرار گرفت. در این دوره با ترکیب چند پژوهشکده از جمله پژوهشگاه هوافضای وزارت علوم و پژوهشگاه جهاد کشاورزی،‌ پژوهشگاه فضایی ایران شکل گرفت.

در مراسم رونمایی از کاوشگر 4 که با حضور رئیس جمهور وقت در بهمن 89 برگزار شد، سرپرست سازمان فضایی کشور از پرتاب کاوشگر 4 بدون موجود زنده برای آزمایش زیرسامانه های آن در اسفند همان سال خبر داد که این وعده در 24اسفند با پرتاب موفق کاوشگر 4 تحقق یافت.

دستاورد دیگر این دوره، پرتاب ماهواره سنجش از دور «رصد» در سال 1390 بود. رصد نخستین ماهواره تصویربرداری ایران بود که تمامی مراحل طراحی، ساخت، تجمیع، تست و آماده‌سازی آن در داخل کشور و توسط متخصصان داخلی صورت می‌گرفت.

در سال 1391 کپسول حیاتی حامل یک میمون (پیشگام) تا ارتفاع 120 کیلومتری زمین پرتاب شده و با موفقیت بازیابی شد. آخرین اقدام نیز پرتاب موشکی با سوخت مایع به فضای زیرمداری در سال 1392 و کاوشگر پژوهش با موجود زنده (فرگام) بود.

پیش به سوی ثریا: نگاهی به تجربیات فضایی ایران‌ +تصاویر و فیلم
پیشگام، یکی از اولین موجودات زنده‌ای که ایران به فضا فرستاد کرد

پیشگام از زمان پرتاب تا بازگشت به زمین

در سال 92 هم شاهد پرتاب و بازیابی کاوشگر پژوهش بودیم که حامل دومین میمون فضایی بود. کاوشگر پژوهش که حامل یک میمون از نژاد رزوس بود پس از طی یک مسیر زیرمداری تا ارتفاع 120 کیلومتر، در مدت زمان حدود 15 دقیقه توانست به زمین بازگردد و موجود زنده را سالم بازیابی کند.


فرگام دومین میمونی که ایران به فضا فرستاد

پژوهشگاه فضایی ایران چندین پژوهشکده را به یکدیگر مرتبط می‌ساخت:

  • پژوهشکده سامانه‌های حمل و نقل فضایی
  • پژوهشکده سامانه‌های فضانوردی
  • پژوهشکده سامانه‌های ماهواره
  • پژوهشکده رانشگرهای فضایی
  • پژوهشکده مکانیک
  • پژوهشکده مواد و انرژی

برای آشنایی بیشتر با پیچیدگی پرتاب یک ماهواره،‌ به پرتاب دومرحله‌ای ماهواره رصد اشاره می‌کنیم که گزارش آن توسط وزارت دفاع منتشر شده است:

ماهواره‌بر سفير رصد، يك ماهواره‌بر دومرحله‌اي بود كه با مأموريت قرار دادن ماهواره رصد در مدار بيضوي حضيض260 كيلومتر به فضا پرتاب شد. موتور مرحله اول اين ماهواره بر به مدت 152 ثانيه عملكرد داشت. پس از آن با اتمام مأموريت مرحله اول و در حاليكه مجموعه ماهواره بر در ارتفاع 70 كيلومتري از زمين و در سرعت 2400 متر بر ثانيه، جدايش مرحله اول از مرحله دوم انجام شد و موتور مرحله دوم شروع به كار كرد. در ادامه مسير پس از طي 42 ثانيه از روشن شدن موتور مرحله دوم و در ارتفاع 120 كيلومتري از زمين در سرعت 2550 متر بر ثانيه فيرينگ (محفظه پوشش دهنده ماهواره) جدا شد. پس از آن و با سپري شدن مجموع 313 ثانيه از عملكرد موتور مرحله دوم ماهواره‌بر به سرعت و ارتفاع لازم جهت تزريق ماهواره رسيد و در ارتفاع 260 كيلومتري از زمين و در حالي كه مجموعه ماهواره‌بر به سرعت 7600 متر بر ثانيه (يا 6/7 كيلومتر بر ثانيه) رسيده بود، ماهواره از ماهواره بر جدا و به مدار مورد نظر تزريق شد.

با این حال برخی از فعالان فضایی کشور نگاه مثبتی به تغییرات ساختاری در سال 1389 و تشکیل پژوهشگاه فضایی ندارند. دکتر امین سالاری که اکنون ریاست اتحادیه صنایع هوایی و فضایی کشور را بر عهده دارد و از کارشناسان فعال هوافضای کشور در بخش خصوصی است، با اشاره به ماجرای خروج سازمان فضایی از وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در سال 1389 و ادغام چندین پژوهشکده با آن و ایجاد پژوهشگاه فضایی گفت: پنج سال پیش که تصمیم بر این شد تا ساختار فضایی کشور به نهاد ریاست جمهوری منتقل شود هم به فال نیک گرفتیم و هم مایه تعجب بود، چراکه صنایع فضایی ایران مسیر رشد خوبی را پشت سر می‌گذاشت و تغییر ساختار برای صنعتی که با آهنگ رشد خوبی روبه‌پیشرفت بود جای تعجب داشت. وی افزود: در آن زمان پروژه‌های ماهواره‌های تحقیقاتی به‌خوبی در حال انجام بود و دولت به جایی رسیده بود که رسماً از بخش خصوصی درخواست ماهواره کاربردی در حوزه‌های مخابراتی و سنجشی کرد. [1]


سالاری با اشاره به تأثیر منفی تغییر ایجادشده گفت: متاسفانه تغییرات ساختاری که رخ داد عملاً سرعت کارها را به صفر رساند و مسیر فعالیت‌های فضایی ایران دچار انحراف شد. این فعال بخش خصوصی در زمینه توجه سازمان فضایی به بخش خصوصی گفت: متاسفانه طی پنج سال گذشته، مدیران سازمان فضایی کشور هیچ‌گونه اعتقادی به بخش خصوصی نداشتند و حتی در سال‌های ابتدایی مدیریتشان اعلام می‌کردند هیچ کجای دنیا بخش خصوصی را نمی‌گذارند فعالیت ساخت ماهواره انجام دهد.

اما دستاوردهای فضایی ایران با سرعت خوبی مرحله به مرحله ادامه پیدا می‌کرد. همزمان با سی و سومین سالگرد پیروزی انقلاب و در آستانه روز فناوری فضایی در سال 90، در مراسمی با حضور ریاست جمهوری وقت، اعضای شورای عالی فضایی و ریاست سازمان فضایی ایران، ماهواره نوید علم و صنعت با موفقیت به فضا پرتاب شد.


ماهواره نوید علم و صنعت در مدت 24 ماه با مدیریت یکپارچه سیستمی سازمان فضایی ایران و با همکاری دانشمندان و جوانان ایرانی در دانشگاه علم و صنعت، طراحی و ساخته شده بود. پرتاب این ماهواره هم با استفاده از ماهواره‌بر «سفیر نوید» از کلاس ماهواره‌بر سفیر 1-B  که در سازمان هوا فضای وزارت دفاع توسعه یافته است، انجام شد.

ماهواره ایرانی نوید 50 کیلو گرم وزن داشت و برای تزریق در مداری با ارتفاع 370 کیلومتر طراحی شده بود که دارای طول عمر مداری دو ماهه بود و هر شبانه روز 6 بار از فراز جو کشورمان عبور می‌کرد و در دید ایستگاه‌های زمینی قرار می‌گرفت.

پیش به سوی ثریا: نگاهی به تجربیات فضایی ایران
 نوید علم و صنعت،‌ ایرانیان را 45 روز دور زمین به گردش بُرد

سرنوشت فعالیت‌های فضایی

انتقادها به همین‌جا ختم نمی‌شود. بسیاری بر این باورند که برنامه فضایی ایران که هدف نهایی‌اش اعزام موجود زنده به فضا بود،‌ جهت‌گیری درستی نداشت چرا که فعالیت فضایی باید در خدمت مردم باشد و افزایش اقتدار ملی عمدتاً از این راه به دست می‌آید. برخی نیز فشار کشورهای خارجی در مورد ارتباط موشک‌های ماهواره‌بر با موشک‌های قاره‌پیما و موشک هایی با توان حمل کلاهک هسته‌ای را مطرح می‌کنند و با توجه به مشکلات اقتصادی دولت در وضعیت فعلی،‌ تأکید بیشتر در این زمینه را به صلاح نمی‌دانند.

به هر حال همه این حرف‌ها زده شد تا فضا برای تغییر سیاست فضایی ایران در دولت جدید فراهم شود. به نظر می‌رسد برنامه‌ریزی در این حوزه بیش از حد تحت تأثیر آمدوشد دولت‌ها قرار گرفته است و شوراهای بالادستی آن گونه که گفته می‌شود بالادستی،‌ مستقل و کارشناسی‌ نیست.

یکی از مسئولان این حوزه گفت: «یک عزیزی که عضو هیات‌علمی یک دانشگاه است، مسوولیت پروژه‌ای را پذیرفت و درباره امکان‌پذیری اعزام انسان به فضا تحقیق کرد و درباره هزینه‌های آن هم گزارشی ارایه کرد. در همین کمیسیون‌ها هم پروژه اعزام انسان به فضا تصویب شد. یعنی او خودش مجری پروژه مطالعات مربوط به اعزام انسان به فضا بود و از طرح اعزام انسان به فضا دفاع کرد و بر مبنای این طرح، طرح اعزام انسان به فضا را در شورایعالی فضایی تصویب کرد و بر مبنای هردو اینها، سند بالادستی جامع هوا فضا هم گفته اعزام انسان به مدار، جزو وظایف سازمان فضایی است، حالا خود این دوست عزیز، منتقد این طرح شده است، یعنی نظری را که خودش تایید و تصویب کرده، زیر سوال می‌برد. چرا؟ چون در زمان دولت قبل که از طرح اعزام انسان به فضا حمایت می‌کردند، او هم از این طرح حمایت می‌کرد، اما در دولت جدید که طرح اعزام انسان به فضا کمرنگ‌تر شده، همان‌ها هم از این طرح‌ها انتقاد می‌کنند. آیا این انصاف است؟»

پیش به سوی ثریا: نگاهی به تجربیات فضایی ایران‌ +تصاویر و فیلم
ماهواره شریف‌ست از یکسال پیش آماده پرتاب است

به هر حال چند روز پیش بود که خبر انحلال پژوهشگاه فضایی ایران در رسانه‌ها منعکس شد. پیشتر دکتر محمد شریعتمداری، معاون اجرایی رئیس جمهوری اعلام کرده بود با ابلاغ دکتر روحانی، سازمان فضایی ایران به شکل فعلی و با حفظ یکپارچگی، زیر نظر معاونت اجرایی رئیس جمهور ادامه فعالیت می‌دهد. محمد شریعتمداری بر حساسیت امور فضایی کشور و اهمیت پیشرفت و دستیابی به اهداف تعریف‌شده در سند چشم انداز تأکید کرده و گفت: نظام جمهوری اسلامی ایران نیازمند وجود چنین سازمانی است که توجه به جذب نخبگان و تربیت سرمایه‌های انسانی متخصص از اولویت های آن به شمار می رود. در دولت تدبیر و امید برنامه‌های فضایی همچنان با قدرت و جدیت دنبال می‌شود و سازمان فضایی ایران با اقتدار و تمامی ظرفیت موجود به فعالیت خود ادامه خواهد داد.

اما چند روز پیش بود که در تکمیل خبر انحلال پژوهشگاه فضایی ایران، خبر انتقال سازمان فضایی به وزارت ارتباطات از طرف سخنگوی دولت منعکس شد. نوبخت با اشاره به اینکه 4 بهمن جلسه شورای‌ عالی اداری جهت ارتقای جایگاه سازمان فضایی کشور تشکیل شد، گفت: در همین رابطه دولت مصوبه سال 89 را که طبق آن سازمان فضایی به نهاد ریاست جمهوری منتقل شده بود، لغو کرد چرا که برای نهاد ریاست جمهوری که تشکیلاتی صرفا اداری است توجهی که شایسته این سازمان است صرف نمی‌شد. برای همین سازمان فضایی به جایگاه اصلی خود یعنی زیر نظر وزارت ارتباطات منتقل شد که البته برخی از مسئولیت‌ها نیز به معاونت علمی و فناوری تفویض شد. ما در دولت تدبیر وامید برنامه‌هایی داریم که از این دانش به صورت گسترده‌تر استفاده کنیم.

دکتر امین سالاری نیز با اشاره به تصمیم رییس جمهور در ایجاد مرکز ملی فضایی نیز گفت: خوشبختانه تا جایی که اطلاع دارم این مرکز بنا به ورود به حوزه اجرا و فعالیت‌های تصدی‌گری ندارد، این مرکز اگر به وظایف حاکمیتی دولت از جمله نظارت، ایجاد زیرساخت‌های آزمایشگاهی و استاندارد و تدوین اولویت‌های فضایی توجه کند به نظر اینجانب به مأموریت خود به‌خوبی پرداخته است و امیدوارم هیچوقت به سمت فعالیت‌های ایجاد ساختار جدید و تصدی‌گری رو نیاورد. بخش‌های دانشگاهی، دولتی و خصوصی هر سه مکمل و از اجزای مهم نظام نوآوری‌های فضایی کشور محسوب می‌شوند و تعریف انتظارات بجا و مطابق با کارکردهای هر حوزه از مهم‌ترین وظایفی است که از مرکز ملی فضایی مورد انتظار است به‌گونه‌ای که این عناصر با همراهی هم بتوانند نوآوری‌های کاربردی برای بخش فضایی کشور به همراه داشته باشند.

پیش به سوی ثریا: نگاهی به تجربیات فضایی ایران
فعلاً سکان فعالیت‌های فضایی ایران در دست این مرد است و نقشه‌های فضایی دولت در جیب او است

جمع‌بندی

چندین ماهواره از جمله ماهواره‌های شریف‌ست، آت‌ست دانشگاه امیرکبیر، فجر و چندین ماهواره دیگر در نوبت پرتاب قرار گرفته‌اند. در این میان تنها پروژه مشترک ایران با کشورهای اسلامی به نام ماهواره بشارت که در سال 89 اخبار آن در رسانه‌ها منتشر شد، در وضعیتی نامشخص قرار داشته و اظهار نظر جدیدی در مورد آن نشده است. همزمان با روز ملی فناوری فضایی در دهه فجر 92 نیز از دو ماهواره "تدبیر" و "خلیج فارس" رونمایی شد که آن‌ها نیز همانند شریف‌ست و ... منتظر تصمیم مسئولان هستند.

ماهواره مخابراتی خلیج فارس توسط دانشگاه صنعتی مالک‌ اشتر طراحی و ساخته شد که سازگار با بستر ارتباطی بی‌سیم زمین‌پایه کشور بوده و خدمات ارتباطی بی‌سیم ماهواره‌ای را به صورت امن و مطمئن با پوشش جغرافیایی ملی و یا منطقه‌ای ارائه می‌کند. این سامانه مجهز به پایانه‌های کاربری کوچک و سبک بوده و در شرایط بحران ناشی از حوادث و بلایای طبیعی نیز توسط نیروهای امدادی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

ماهواره خلیج فارس برای برقراری خدمات ارتباطی امن، اختصاص باند باریک از نوع غیربلادرنگ یا ذخیره مورد استفاده قرار گرفته و سرویس پیام‌رسانی کوتاه را در داخل و یا خارج مرزهای ملی تامین می‌کند. افق آتی این طرح، تحقق یک منظومه ماهواره‌ای است.

ماهواره "تدبیر" نیز با مدیریت سیستمی سازمان فضایی ایران توسط مرکز تحقیقات فضایی دانشگاه علم و صنعت ایران به صورت 100 درصد بومی در مدت پنج ماه طراحی و ساخته شد. این ماهواره، مدل توسعه یافته ماهواره "نوید علم و صنعت" است و دارای مأموریت و قابلیت عکسبرداری با قدرت تفکیک مکانی است. این‌ها بخشی از تازه‌ترین دستاوردهای فضایی دانشمندان ایرانی در سال‌های اخیر است که البته در جابجایی دولت، مغفول واقع شده‌اند.

مشرق در گزارش دیگری به این پروژه‌ها خواهد پراخت و اطلاعات خوبی در مورد آنها منتشر خواهد کرد.

در پایان، با توجه به اینکه بازبینی در برنامه فضایی ایران طبیعتاً در دستور کار دولت جدید قرار گرفته است و در این زمینه توجه به چند نکته ضروری به نظر می‌رسد:

  • اول از همه مراقب باشند دستاوردهای دوره‌های گذشته از بین نرود. با وجود هر انتقادی که مسئولان دولت محترم نسبت به فعالیت‌های فضایی پیش از 1389 و پس از آن داشته باشند، در هر دوره دستاورهایی برای ایران به ارمغان آمده است که عمده آنها حتی با تغییر سیاست‌ها و اهداف فضایی نیز یک نیاز ضروری محسوب می‌شوند. نباید با هر تغییر بوروکراتیک، کار دوباره از صفر آغاز شود و گذشته زیر سؤال رود. برای مثال یکی از دستاورهای گذشته،‌ ثبت سه نقطه مداری پیش از انقلاب و تلاش برای ثبت 12 نقطه مداری جدید در سال اخیر بوده است که باید پیگیری شود. یکی دیگر از آنها ساخت موشک ماهواره‌بر بود که ما را در پرتاب ماهواره از کشورهای دیگر بی‌نیاز ساخت و آخرین مورد آن ماهواره‌هایی هستند که سرمایه زیادی برای آنها بکارگرفته شده و آماده پرتاب هستند.
  • به نیازهای داخلی در این زمینه توجه ویژه‌ای صورت گیرد. به نظر می‌رسد مواردی چون پیش‌بینی وضع هوا،‌ فرستادن شبکه‌‌های تلویزیونی به سراسر جهان، بهبود دسترسی به اینترنت و پیش‌بینی حوادث طبیعی از نیازهای اولیه کشور در پرتاب ماهواره به فضا باشد.
  • مسئولان کشور طبیعتاً سری هم به برنامه فضایی سایر کشورها می‌زنند و از تجربیات و برنامه‌های به‌روزِ آنها بهره می‌گیرند. برای مثال یکی از برنامه سازمان آسا در اروپا،‌ ارسال ماهواره‌های مخابراتی و ارتباطی است،‌ یکی از برنامه‌های سازمان ژاکسا در ژاپن، توسعه ماهواره‌های ناوبری منطقه‌ای است و یکی از مهم‌ترین برنامه‌های سازمان ایسرو در هند، استفاده‌های تجاری از فضا است.

بهمن، همزمان با سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی،‌ ماه صنعت و دستاوردهایی فضایی کشورمان هم هست. امیدواریم این بهمن، شاهد ادامه حرکت ایرانیان به سوی ثریا باشیم.
منابع:

[1] http://www.khabaronline.ir/detail/396928/science/technology
http://www.khabaronline.ir/detail/396928
http://www.ari.ac.ir/index.php/news/35-lastest-developments/624-1392-07-23-14-46-53.html
http://www.tabnak.ir/fa/news/377846
http://www.iranhavafaza.com/index/article/1
http://iaa.ir/fa
http://www.isrc.ac.ir/index.php/institute-of/80-institute-of/440-iranian-space-research-center.html
http://www.haftaseman.ir/webdb/article.asp?id=1308
http://www.khabaronline.ir/detail/324323/science/technology
http://www.khabaronline.ir/detail/397566/Politics/government
http://mod.ir
http://www.irna.ir/fa/News/81077456
http://www.yjc.ir/fa/news/5000824
http://aerospace1.persianblog.ir/post/198
http://www.farsnews.com/printable.php?nn=13930524000560
http://www.nividar.com/news/5407eaec6d51424050972186

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha

نظرات

  • انتشار یافته: 129
  • در انتظار بررسی: 3
  • غیر قابل انتشار: 31
  • دکتر ابراهیمی ۰۰:۵۹ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    4 0
    جالبه کشوری که 40 میلیارد تومن داره به یه مربی خارجی پول بده مثل کیروش که تیم ملی رو در جام جهانی بین 32 تیم 31 کم کرد و در جام ملت ها حذف 10 میلیارد تومن برای یه پرتاب زیستی زیر مداری با یه موشک ابتدایی دو دهه پیش به نام شهاب یک در پوشش کاوشگر پژوهش پول نداره!؟؟ چطور هست بودجه سالی 100 میلیارد تومن برای کل برنامه های فضایی غیر اقتصادی هست ولی اینکه همین امسال بودجه نهاد ریاست جمهوری از 100 میلیارد شده 225 میلیارد تومن غیر اقتصادی نیست!!؟ بودجه وزارت کشور نهاد استانداریها از 250 میلیارد شده 500 میلیارد تومن امسال خودمون رو گول نزنیم موضوع اصلا اقتصادی نیست اصلآ
  • ۰۱:۰۴ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 9
    ما هیچ احتیاجی به فن آوری هسته ای و فضایی نداریم و همان بهتر که این همه اسراف و هزینه بیجا را صرف اینکارها نکنیم.آنهم در شرایط کاهش قیمت نفت و تحریم و فشار بر بودجه چرا که: اولا : از دیدگاه دموکراتیک شکمپرستانه، مردم ایران ارزشی برای این چیزها قائل نیستند. مردمی که برای گل شدن یک توپ فوتبال به هوا می پرند و جشن می گیرند و می رقصند و بوق می زنند ، وقتی خبر پرتاب موجود زنده به فضا را بشنوند می گویند این برای ما پسته و گوجه فرنگی نمی شود. البته اگر نفرین نکنند و نگویند شما که در ساختن یک پراید مانده اید و هر سال دهها هزار نفر را قربانی می کنید غلط کرده اید به فکر فضا نوردی هستید. چرا وقتی که این فن آوریها به اندازه فوتبال برای مردم ما اهمیت ندارد این همه برایش هزینه کنیم؟ ثانیا: حتی از دیدگاه آرمانگرایانه هم این چیزها ارزشی ندارد. آیا شما انقلاب کردید که صنعت هسته ای و فضایی داشته باشید یا هژمونی نظام سلطه را بشکنید؟ شما صنایع را می خواستید که خود کفاشوید و ابرقدرت باشید و جلوی آمریکا بایستید. حالا که قرار است با آمریکا دوست و صمیمی باشید داشتن این چیزها ازلحاظ آرمانگرایانه چه فرقی دارد؟ آیا افراد آرمانگرا در ایران وقتی شاه از ذوب آهن گرفته تا اف ۱۴ و حتی همین فن آوری هسته ای را به ایران می آورد ، آنهم بدون هیچ تحریم و فشاری، آیا برایتان ارزشی داشت؟ داشتن تکنولوژی به خودی خود برای آرمانگرایان ارزشی ندارد. حتی اگر نتیجه مذاکرات هسته ای این بشود که ما با آمریکا آنقدر دوست بشویم که نه تنها تحریمها را بردارد که تازه خودش برایمان فن آوری هسته ای بیاورد تازه رسیده ایم به همانجایی که در سال ۵۷ با شاه بودیم! یادتان هست که انقلابیون از اینکه شاه ذوب آهن به ایران می آورد یا جنگ افزارهای پیشرفته می خرید عصبانی بودند و آن را اسراف و تلاشی برای تحکیم روابط با نظام سلطه می دانستند. لهذا امثال شما در اشتباه هستند. نمی خواهیم و تمام. مال بد بیخ ریش صاحبش. نگران دانشمندان هسته ای هم نباشید. می روند در بهترین شرایط در کشورهای مختلف مشغول به کار می شوند و نگران ترور شدن هم نخواهند بود.
  • دکتر ابراهیمی ۰۱:۰۷ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    1 0
    ایران همین الان به خاطر نداشتن یک ماهواره سنجشی رادیو تلویزیونی و مخابراتی داره در سال چیزی نزدیک 600-700 میلیارد تومن پول بیت المال مردم رو میریزه داخل حلق عرب ها چینی ها روسها و اروپایی ها شما فکر کردید شبکه های صداوسیما الان چه طوری دارن بخش میشن روی ماهواره با اجاره کانال های روی ماهواره های خارجی هست عرب ست بدر 5 و...سالی فقط 150 میلیون دلار یا 450 میلیارد تومن صداوسیما داره به خاطر همین موضوع به کشورهای عربی و غربی به خاطر همین موضوع پول پرداخت میکنه در بخش دفاعی و سنجشی هم به خاطر اجاره سروریس های ماهواره های جاسوسی و سنجشی روسی و چینی حدود 200-300 میلیون دلار(500-600 میلیارد تومن) دیگه داره ارز از کشور خارج میشه این یعنی ایران حتی اگر هزینه هم در بخش فضایی می کرد که نکرده بعد از چند سال یا یک دهه خود به خود جلوی خروج این همه پول یا حداقل بخش زیادی از اون از کشور گرفته میشد و از نظر اقتصادی هم می بردیم شما حساب کنید ایران الان هر 5 سال داره یک میلیارد دلار به خاطر نداشتن ماهواره های اختصاصی از کشورش ارز خارج میشه واقعا اقتصادی هست این وضع!!؟
  • سیروس ۰۱:۰۷ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 10
    اگر می خواهیم در دنیا به ما نخندند و مسخره مان نکنند باید این جور کارها را کنار بگذاریم و با جامعه جهانی همسو و همراه شویم . فرستان ماهواره وقتی این همه ماهواره های مدرن به ما خدمات می دهند به چه درد ما می خورد
  • محمد ۰۱:۰۹ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 3
    این طور که معلومه روحانی فقط پرتاب انسان و موجود زنده که کاملا تبلیغاتی بود و حتی اهداف امنیتی ما رو هم تامین نمی کرد تعطیل کرده
  • علي ۰۱:۱۲ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    1 1
    ازشاهكارهاي دولت جديده....
  • عثمان ۰۱:۱۴ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 3
    رافضی ایرانی رو چه به فضا دم روحانی گرم باید پرتاب ماهواره رو هم مثل پرتاب حیوان ایرانی یا ایران حیوانی تعطیل کنه
  • مهدی ۰۲:۲۲ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 1
    آقا صنعت فضایی کیلو چنده کارهای مهمی تو مملکت مثل اکسید اورانیومه با مکافات غنی شده و همینطور تلاش برای گرفتن پاسپورت سفیر سازمان ملل در خلال بازگشت آبرو ! به پاسپورت ایرانی و همچنین انقاد از انتقادات، رو زمین مونده صنعت فضایی رو میخواییم چیکار؟
  • علیرضا ۰۲:۴۸ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    ماهواره امید که به قضا پرتاب شد همراهش امید ایرانی ها برای داشتن دانش فضایی هم به فضا پرتاب شد راستی چرا فیلم اولی تاریخ بالاش رو 2011 زده. مگر پرتاب ماهواره امید 2009 نبوده؟؟؟
  • ۰۳:۰۱ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 1
    چون شما برادران مزدور وارد همه جا شدین
  • ۰۴:۳۷ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 1
    جون مادرتون یه کاری بکنید تو این شرایط تحریم تا روی امریکا و انگلیس و فرانسه و عربستان احمق و اردوغان تازه بدران رسیده کم شه.
  • علیرضا اهواز ۰۵:۲۰ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    مسئولین اگر صداقت دارن باید میدونستن میشد به کار پژوهشگاه ادامه داد و بعد از تصویب طرح انتقال همه این برنامه ها رو پیاده کرد تا کار پژوهشهای فضایی هم بدون وقفه ادامه پیدا کرده باشه . ضمنا باز هم اگر صداقت لازم وجود داشته باشه باید بدونن حالا که طرح چابکسازی پژوهشگاه رو مد نظر داشتن باید اونو تبدیل میکردن به یک سازمان؛الان همه دنیا سازمان یا وزارت هوا فضا دارن و فقط ماییم که کارای فضاییمون یه معاونت از یه وزارت خونست ! اونجا که بیشتر بی سر و سامون و بی تحرک میشه چون با اومد و رفت وزیر برنامه ها دایم تغییر میکنن ! اما دوستان میخوان کلا بعضی چیزا رو تو ید خودشون قبضه کنن ؛ اینم یکیش ...
  • حمید ۰۵:۲۶ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    دروغ میکی مثل سگ
  • ۰۶:۱۱ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 1
    برای رضایت کد خدا چه کارها که نمیکنند!!! یکی از معدود پروژه هایی که باعث غرور ملی است چرا باید برای رضایت کدخدایی که اخربا این همه کرنش و امتیاز دادن دربرابرش چیزی هم عایدمان نمیشود اینگونه چوب حراج و فنا زده شود ؟؟؟!!!!
  • حامد ۰۶:۵۶ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    خوب دیگه باید ببینیم کی برای اینکار کف می زنه و تشویق می کنه
  • ۰۸:۱۹ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    توقف فعالیتهای فضایی کشور جزو اسرار مگوی ظریف و از همان قراردادهای نانوشته در ترکمانچای ۲ بود. در واقع این همان دخالت در امور موشکی و توقف اونه که یه جوری وادادن که هنوز کسی نفهمیده آقایاون چی کار کردن و ملت از کجا خورده!
  • اسرا تي وي ۰۸:۲۸ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    چرا بايد چنين جايي منحل شود اگر موضع صرفه جويي است جاهاي زيادي هست كه بودجه مي گيرند و كاربرد كمتر دارند
  • علی ۰۸:۴۹ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    درازای برنداشتن تحریمها دیگه چی رومیخواهید به باد بدید(اللهم عجل لولیک الفرج)
  • ۰۸:۵۰ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    چشم قربان ! دولت منتظر فرمایش شما بود! بنده خدا هسته ای رو این همه مردم پایداری کردند ابن همه شهید دادیم این همه تو راهپیمایی ها گفتیم حق مسلم ماست پلمپ کردند فضایی که دیگه جای خود دارد!
  • ۰۸:۵۰ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    کجای دنیا پیشرفت کشور خودش رو در گروی رضایت دیگر کشورها میزاره آخه اگه غیرت و دین ندارید لااقل هب وطن داشته باشید!!!!!!!! پس چه نهادی باید با خیانتهای سازمان یافته مقابله کنه!!!!!!!! وقتی وزارت دفاع، اطلاعات، حسابرسی و دیگر نهادهای نظارتی دست یک جریان باشه، باید هم منتظر فاجعه بود!!!!!!!!!!!!!
  • ۰۸:۵۶ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    ما نون با ذلت نمی خواهیم، ما نون پیشرفت و تلاش خود و فرزندانمان را می خاهیم، این ملت با فرهنگ ننگ و دل سپردگی بیگانه است و متوهمان محکوم به فنا هستند. خدایا این ننگ را بر ما مقدر نفرما همچنان که وعده داده ای و عاملان خیانت به این کشور و بشریت را به فضل خودت هدایت و اگر نه نابود بفرما. آمین یا رب العالمین.
  • ۰۹:۰۱ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    بعد از ده سال یک موجود زنده تا چه ارتفاعی؟ ت0با چه کاربردی؟ ده سال یک شرکت نخواد ماهواره زهره بسازه هنوز نشده!! فقط ادعای الکی...
  • ۰۹:۰۳ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    سانتریفیوزها را که زدن از کار انداختن ، اراک هم که به بهانه تغییر کاربری عملا تا چندین سال از دور خارج شده و البته با تحمیل هزینه های گزاف تغیر کاربری ! بحث فضایی را هم که حضرات جهت خوش خدمتی به غرب به تعطیلی کشوندن ، پاسپورت ایرانی که اعتبار پیدانکرد هیچ بیشتر تو سری خور شد اونهم با اقدام منفعلانه اخیر دولت تدبیر در عقب نشینی ابوطالبی و... همه این ها به چه بهایی ؟؟؟ حداقل اوضاع اقتصادی که بهتر نشد!! با این کارها افتخار و غرور ملی ایرانی جماعت را هم به نا امیدی تبدیل کردن یکی نیست جلوی خوش خدمتی ها و خودسری های این حضرات را بگیره ؟؟؟؟
  • ۰۹:۰۴ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    از حقوق کارکنان سایت مشرق کم شود و به پروژه های فضایی بدهند - مملکتی که میلیون ها نفر تحت پوشش کمیته امداد دارد و همه یارانه بگیر هستند پروژه های فضایی به چه درد می خورد ؟
  • ۰۹:۱۶ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    عزيزان سربسته بگم كه يكي از موانع اصلي نبود شهيد مقدم است
  • ۰۹:۲۲ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    روحانی مچکریم!!!!!!!!!!!!
  • ناشناس ۰۹:۲۴ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    تعلیق فعالیت های فضایی هم احتمالا" جزو قرارداد ژنوچای بوده که متن اصلی آنرا از مردم پنهان کردند .
  • ۰۹:۳۴ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    من حاضرم در گوانتانامو زندگی کنم ولی در کنار انسانهای خودباخته نباشم... انسانهایی که برای چند صباحی بیشتر زیستن و بیشر خوردن و بیشتر .... فراموش می کنند چه کسی هستند و چه توانایی هایی دارند و تنها تواناییشان خوردن گوجه فرنگی و تبدیل آن به کود شیمیایی است...
  • ناشناس ۰۹:۳۶ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    پس با این حساب هند و چین و تایلند هم نباید برنامه فضایی داشته باشند !!!
  • ۰۹:۳۷ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    این نظر شما مخالف حرف رهبری هست.تمـــــــام
  • ناشناس ۰۹:۴۱ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    از سال 84 تا 92 بیشترین پیشرفت را در صنایع هوا فضا و هسته ای تجربه کردیم و پرتاب ماهواره به فضا که جزو آرزوهای طولانی ملت بود بدست دانشمندان جوان ایرانی محقق شد.
  • یه نفر ۰۹:۴۲ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    در جواب عثمان وهابی : فعلا وهابی عثمانی های بی رحم و خونریز که به سلف بی دین و پول پرست خودشون اعتقاد دارند نباید درباره ایرانی که مذهب رسول الله و اهل بیت رسول الله رو دارند اهانت کنند، سیره واقعی اهل بیت سیره رسول الله است....
  • ناشناس ۰۹:۴۴ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    آرمان شون هوا فضا نبوده است ؟!!!
  • ۰۹:۴۴ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    غیرت محصول عقلانیت هست
  • ناشناس ۰۹:۴۸ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    1 0
    آخه اگر برنامه پرتاب ماهواره ها را با قدرت مثل دولت قبل ادامه بدهیم کدخدا ناراحت و دلگیر میشود !!!
  • ۰۹:۵۳ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    جمع کنید بساط عوامفریبی را یک آفتابه هوا کردن اینقدر هارت و پورت نداره .
  • ۰۹:۵۶ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    عزیزم هدفشون هم همینه، تخریب غرور ملی.
  • ۰۹:۵۹ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    کلاس چندی عمو ؟
  • حسن ۱۰:۰۰ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    مشرق، حالت خوبه؟ چرا نظر این داعشی حرامزاده رو منتشر کردی؟ اما عثمان کثیف، تو رو اگه گیر بیارم با سرگین سگ می سوزونمت
  • مملی ۱۰:۰۰ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    از این به بعد برای پرتاب یک ماهواره بر باید از کدخدا اجازه بگیریم!!
  • ۱۰:۰۵ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    1 0
    بودجه شهرداری تهران چرا باید 17 هزار 460 میلیارد تومان باشد برای آب دادن به چمن ها باید هزاران میلیارد تومن خرج کرد ؟؟ هر سال هم دستگرمی یه دو 3 هزار میلیارد تومانی به بودجه شهرداری تهران اضافه میشود بابا مگر ما در شرایط تحریم و جنگ اقتصادی نیستیم ؟!
  • ناشناس ۱۰:۰۷ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    اشتباهی منفی دادم
  • ۱۰:۱۶ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 1
    هند الان کاوشگرش در مریخ هست اما اوضاع مردمش چطور هست؟ اینها همه نمایش های پوپولیستی جهت فریب مردم هست .
  • مملی ۱۰:۱۶ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    خخخخخخ!
  • محمد ۱۰:۱۷ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    فهم شعورت در حد یک امیب تک سلولیه تو که عرضه نداری یک پیچ رو بسازی بهتره ساکت شی بی خاصیت بودن خودت رو به دیگران نسبت نده مفلوک
  • سرباز وطن ۱۰:۱۹ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    1 0
    با IP کشورهای مزدور و بیگانه نظرات مزخرف هم میدن مرگ بر هر چی ترسوی آسوده طلبه ایران هم هسته ای میخواد هم پژوهشگاه فضایی و باید هم توی این بخشها هزینه کنه و پیش هیچ کشوری سر خم نکنه و باج نده مرگ بر امریکا و مزدوران وابسته به امریکا جاوید ایران هسته ای
  • ۱۰:۲۲ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 1
    ماهواره سفیر امید شبیه همان آبنبات چوبی هست که بچه ها را باهاش فریب میدهند و تا امثال محمدرضا رحیمی و...راحت باشند.
  • دکترای علوم هوا فضا ۱۰:۲۲ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 1
    اولا که گیریم مردم نبه قول شما برای این چیزها ارزش قائل نباشند آیا این دلیل می شود که صورت مسئله را عوض کنیم یا باید با روشنگری و فرهنگ سازی مردم را آگاه سازیم .آیا زمانی که مردم برای قوانین راهنمایی و رانندگی ارزش قائل نبودند ما ماشین ها را حذف کردیم؟ یا فرهنگ یازی کردیم؟ دوما در زمان شاه ملعون تکتولوژی هایی که به ایران آمد در انحصار آورندگانش بود ولی اکنون ما در تمام زمینه ها خود کفا هستیم تفاوت این دو از زمین تا آسمان است.
  • ۱۰:۲۳ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    تا ادمهایی مثل شما هستند باید هم بخندند
  • ۱۰:۲۵ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    دیگه آرمان ما نه به ارسال ماهواره وصل است و نه به سانتریفوژ!! پای کدخدا در میونه و مشخصه که دل کدخدا هیچ گاه با پرتاب ماهواره از سوی ایرانی ها صاف نخواهد شد !
  • هادی ۱۰:۲۵ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    شما لطفا برید اطلاعاتتون رو کامل کنید .ببینید دولت جدید چه چیزهایی رو که به بهانه ارتباط با .... لغو کرده است
  • ناشناس ۱۰:۲۵ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    و در این روزها آنچه بجایی نرسد فریاد است !
  • هادی ۱۰:۲۶ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    از کوزه همان برون تراود که در اوست
  • ۱۰:۲۶ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    هر دم از این باغ بری میرسد کم کم کشور ایران میرم پشت قباله جان کری
  • هادی ۱۰:۲۷ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    اقا مهدی حرف شما متین اما هر چیزی جای خودش
  • هادی ۱۰:۲۷ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    down
  • فسقلی ۱۰:۲۸ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    توافق ژنو تمام کارش را کرده و تا پایان دوره راستی آزمایی که معلوم نیست تا کی طول بکشه اجازه پرتاب ماهواره نداریم!
  • هادی ۱۰:۲۹ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    طریقه صحبت و ادبیات گفتاری نشان از فهم و درک شما دارد
  • ۱۰:۳۱ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    تازه فهمیدی جونم موضوع اقتصادی نیست وادادگی است
  • ۱۰:۳۴ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    این حرفها چیه عزیز حالا کار اقایان را زیاد می کنی حالا شب باید یک سخنرانی کنند بد وبیراه بگند
  • ۱۰:۳۵ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    مثلا بودجه ریاست جمهوری
  • ۱۰:۳۶ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    اوضاع خراب تر از این حرفهاست
  • ۱۰:۳۷ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    با این تفکرت صد در صد به دولت تدبیر رای دادی
  • دکترای هوا فضا ۱۰:۳۸ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    خوش مغر آخرین باری که چیزی ساختی کی بوده ؟ اصلا بلدی موشک کاغذی بسازی ؟ میدونی ساخت به گفته جنابعالی همون آفتابه چه پروسه عظیمی داره و چه کشورهایی از ساخت اون عاجز هستن ؟ اصلا میدونی چطور میشه با اون آفتابه موجود زنده فرستاد فضا ؟ خدا مدرکت چیه ؟ بلدی مشتق بگیری؟ شما برو پیش همون به اصطلاح کد خدا تا برات یک استخون بندازه و دلت خوش باشه
  • یه بشر ۱۰:۴۱ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    مخالفم،به شخصه حاضرم نون و آب ولی اقتدار داشته باشم.
  • ناشناس ۱۰:۴۲ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    1 0
    افسوس آن مرد که ماهواره به فضا پرتاب میکرد و سانتریفیوژها را توسعه میداد و مسکن مهر میساخت و یارانه به مردم میداد دیگر رفته است .
  • ۱۰:۴۳ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 1
    هر تیمی که می ره تو یه تورنمنت بین المللی، فیفا بهش پول می ده. ایران هم چون رسید به جام جهانی از فیفا پول گرفت فقط مشکل اینه که این پول بلوکه شده. بعنی کیروش داره خرج خودش رو در میاره. اگر سازمان فضایی هم خرج خودش رو در میاورد کار به ابنجا کشیده نمی شد.
  • یه بشر ۱۰:۴۳ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    به اون دردی که دو روز دیگه اومدن از ماهواره هم تحریم کردن بریم بالا پشت بوم خونه شما اوضاع جهان بررسی (از لحاظ امنیتی)و یا حتی ارتباطات را برقرار کنیم
  • روح اله ۱۰:۵۱ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    اقا انتصاد نکنیدا این فحش میده
  • سهراب ب ۱۰:۵۲ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    2 0
    در جواب عثمان نفهم -زماني كه ما ايرانيها در قله معرفت و علم و فضا بوديم شما....
  • ۱۰:۵۳ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    رفتار کسانی که نخوانده و کورکورانه منفی می دهند و نظرات منفی ابراز می کنند جای درد و نفرین دارد.
  • ناشناس ۱۰:۵۳ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    عقلت نمیرسه نظر نده برو جیش بوس لالا
  • روح اله ۱۰:۵۳ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    جای تعجبه ک شما نظر تکفیری رو میذارید اما نظر منتقدان رو نمیذارید ینی باید طوری انتقاد کرد ک شبیه انتقاد نباشه؟!
  • روح اله ۱۰:۵۴ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    جای تعجبه ک شما نظر تکفیری رو میذارید اما نظر منتقدان رو نمیذارید ینی باید طوری انتقاد کرد ک شبیه انتقاد نباشه؟!
  • روح اله ۱۰:۵۴ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    جای تعجبه ک شما نظر تکفیری رو میذارید اما نظر منتقدان رو نمیذارید ینی باید طوری انتقاد کرد ک شبیه انتقاد نباشه؟!
  • ناشناس ۱۰:۵۴ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    زیاد خوری نکن
  • ۱۰:۵۷ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    باور کن خیانت را حتی اگه باورش سخته! دستگاه قضایی و اطلاعاتی تشکر تشکر.
  • ۱۰:۵۹ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    اگر ماهواره براي اين كار مي خوان ما كه از خدامونه با اين هزينه زياد اين اراجيفو تو دنيا پخش نكنند كه نه مخاطبي داره و نه پيامي!
  • ۱۱:۰۰ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    بله اينا مال موقعي بود كه محمود خان روزي 2 مليون بشكه نفت 140 دلار مي فروخت
  • ۱۱:۰۲ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    عثمان داعشی وهابی تو با هفت جدوآبادت غلط اضافی کردی.
  • خالملوک ۱۱:۰۷ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    آقا وقتی خزانه ها خالی است، برخی سونا و جکوزی ندارد، پول برای مراحل بعدی سبد کالای خارجی کافی نیست، تامین اعتبار برای افزایش 125درصدی بودجه .... سخت است،تامین حقوق 20 میلیونی... معضل است، افزایش 100 درصدی بودجه استانداریها معادل دو نیم برابر بودجه فعالیتهای فضایی است، ارز برای واردات بنزین کم داریم، نفت را ارزان کرده اند و ما برای عدم خدشه به حسن روابط نمیتوانیم اقدامی بکنیم، مجبور به برداشت غیر قانونی 4 میلیارد دلاری و کاهش 15 درصدی واریزی به صندوق توسعه شده ایم، پولهای ما علیرغم توقف و عقبگرد فعالیتهای هسته ای و فضایی کماکان بلوکه مانده، اموال بنیاد علوی را مصادره کرده اند، آنوقت شما هوس ورود به باشگاه فضایی را کرده اید! چه غلطها! ما همون آبگوشت بزباشو از دست ندیم از گشنگی نمیریم هنر کردیم
  • دکتر ابراهیمی ۱۱:۱۱ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    نصف پول فیفا باید به باشگاه ها داده بشه دوما شما فقط یک کشور رو بگو سازمان فضایی اون خودش بودجه خودش رو درمیاره فقط یکی! کل بودجه فضایی ایران الان با بودجه تحقیقاتی دولتی یکی از دانشگاه های امارات یا ترکیه برابری می کنه
  • ۱۱:۱۱ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    اونوقت جان کری اینبار از دست شویی هواپیما به ظریف میگه حتی یک پاره آجر هم نمیتونی تو مدار قرار بدی وگرنه تحریمها برمیگرده
  • ۱۱:۱۳ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    آقای روحانی ببین چه سگهایی از اقدام شما خوشنود و چه کسانی از این اقدامات ناراحتند. راستی شما کجای کاری؟
  • ۱۱:۱۳ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    به دکتری علوم هوا و فضا سی و پنج سال کار فرهنگی کردید نتیجه اش را دیدید! آرمانگرایی اساسا با دموکراسی سازگار نیست. چون به آسانی می شود نظر مردم را تغییر داد در حالی که آرمانها تغییر نمی کنند. ثانیا ببخشید. اصلا گیرم و سلم که شدید ژاپن و خودکفا هم شدید. خوب که چی؟ وقتی قرار است در خدمت نظام سلطه باشید و عضوی از جامعه جهانی باشید این چیزها چه ارزشی دارد؟ آیا هدف از انقلاب پیشرفت صنغتی بود؟ چه فرقی دارد برده و نوکر حلقه طلا در گوش باشید و یا برده مزرعه؟ بردگی همان بردگی است. براستی جای تاسف است که شما استحخاله واقعی را نمی بینید و خیالمی کنید مشکل ما با این آقایان دیپلمات بر سر چند سانتریفیوژ یا ماهواره است. ما داریم آرمانمان را می بازیم و کسی هم متوجه نیست.
  • محمد ۱۱:۱۷ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    مشرق چرا سانسور میکنی دروغ گفتم ؟! همه چی تعطیل شده شما دلت خوشه
  • amir ۱۱:۱۷ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    انرژی هسته ای را که ما به خاطر آن 8 سال زیر فشار تحریم بودیم بخشیدند ، این سازمان را که هم بخشیدند ، باید منتظر ماند تا ببینیم در دور بعد مذاکرات چه چیزی را می بخشند
  • ۱۱:۱۹ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    شما الله رو درست بنویسید! منتقد شما جز ماست مالی این شیخ کدخدا دوست هیچ منطقی برای این عقب نشینی های کاملا سیاسی که مثل همان خرگوش داخل سیاست چماق و هویچ و سمت در باغ سبز لغو تحریم ها یا
  • دکتر ۱۱:۱۹ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    فعلا که مسئولین ما در زمین بازی امریکایها نقش همان خرگوش رو در استراتژی چماق و هویج امریکایها رو دارن که داره به سمت در باغ سبز لغو تحریم ها می دوه فعلا دوران دون پاشی امریکایها هست....
  • ناصر ۱۱:۲۶ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    ترکیه 2020 برنامه پرتاب اولین ماهواره خودش رو با پرتاب گر بومی از سایت ملی پرتاب خودش رو داره امارات و پاکستان هم همینطور کره جنوبی برزیل آرژانتین چین هند ژاپن امریکا فرانسه روسیه و تقریبا هر کشوری که یه قدرتی هست این فناوری رو داره وقتی که در فضا هم مثل هسته ای تنها کشور غیر اتمی خاورمیانه بین قدرت های دارای سلاح مثل اسراییل پاکستان روسیه و هند شدیم شاید مردم از خواب دنبال کردن منافع کوتاه مدت بیدار شن!؟ دقت کردید ایران داره دقیقا راه قذافی و صدام قبل از حمله غرب رو میره اول تسلیم بعد حمله
  • بنشف ۱۱:۴۷ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    رییس جمهور دو هفته ی بعد: پژوهشکده فضایی میخواهیم چکار؟درست است پژوهشکده خوب است اما اگر مردم گندم نداشته باشند بخورند فضا معنایی ندارد.نیاز امروز مملکت ما فقط مذاکره است
  • ۱۱:۴۸ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    عجب نظر متفکرانه ای!!!
  • ۱۲:۰۱ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    كاش ميش سفري به اينده داشت و تاريخ و شرح حال ايندوره مملكت ودولتمردان حال كشورمان را مطالعه كرد كه چه....
  • ۱۲:۱۱ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    زمان فتح علیشاه هم دستگاه تبلیغاتی وقت اقدامات حاکمیت را منطقی و متعادل و در مقابل افراط و در راستای تامین امنیت مطرح میکرده. اما ماه پشت ابر پنهان نمانده و نخواهد ماند همانطور که وضعیت قاجار اکنون در تاریخ مشخص است
  • ۱۲:۱۶ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    جامعه جهاني؟ از كي تا به حال آمريكا و بريتانيا و فرانسه و آلمان جامعه جهاني شدند؟
  • ۱۲:۱۸ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    تحلیلت منو یاد بچه های زیر 2 سال میندازه که اگه یه ایران چک 50 هزار تومنی رو بخوای ازشون بگیری با یه آب نبات راضی می شن و میگن این خوبه ! ای خاک...
  • ۱۲:۱۹ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    عثمان خان! اصطلاح رافضي براي اولين بار توسط زيديان به شيعيان اثني عشري داده شده است و به اين معني است كه ما شيعيان خلافت سه خليفه اول را قبول نداريم و رفض مي كنيم. در ثاني براي اولين بار كه كامنت توهين از دولت اسلامي و يا طرفدارانش مي بينم. معمولا حركت سلفي جهادي از توهين به افراد خودداري مي كند
  • ۱۲:۲۰ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    آفتاب آمد دلیل آفتاب. این همونی که ب..
  • ۱۲:۲۱ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    وارد شدن که شما برادران مزدور آمریکا رو بیرون کنند(البته بعضی هاتون مزدور های بی جیره مواجبید!)
  • ۱۲:۲۴ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    چه ربطی داره؟ کوته فکر جون فقط همون آب دادن چمن ها رو حساب کنی می دونی سالی چند ملیارد پول می خواد؟ خنگ فکر کردی مملکت داری مثل حقوق سر ماه خودته؟
  • ۱۲:۲۴ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    هند یکی ا ز اقتصادهای نوظهور آسیا بعد از چین هست نمی دونی حرف نزن. از همین ایران سالانه چندین دانشجو به هند برای تحصیل می ره.
  • ۱۲:۲۵ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    آره هسته ای هم همین طوره ! سد سازی و پل سازی و راه سازی و مسکن مهر و ... اینها همش برا اینه که رحیمی 2 ملیارد پول گرفته !!
  • ۱۲:۲۶ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    از بی عرضگی است وگرنه ایران زمانی خودکفا بود در تولید گندم . مملکت داری کار هر کسی نیست.
  • ۱۲:۴۵ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    کشورهای کمی پول بودجه فضایی خودشون در میارن مثل روسیه که برای بقیه کشورها ماهواره و فضانورد به فضا ارسال می کنند. درباره این که باید به صنایع دفاعی و فضایی بودجه تزریق شه من با شما مشکلی ندارم دکتر ولی خوب داستان چرخه اقتصادی فوتبال با هوافضا فرق می کنه و مقابسه اش درست نیست.
  • ۱۲:۴۹ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    چه کسی خندیده؟ من سالها کشورهای مختلف (و دانشگاههای مختلف) زندگی و کار کردم و هیچوقت سرم رو با افتخارتر از وقتی که ایران به فضا دست پیدا کرد، بالا نگرفتم. هروقت هم صحبت از وضعیت علمی و پیشرفت های فضائی کشور شد، هر خارجی ای که بود با احترام و تحسین برخورد کرد... وای به اونهایی که خودفروخته شدند.
  • ۱۳:۰۲ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    به ناشناس 22:18 مساله دقیقا همین است که در فرهنگ ما گندم بریان بهتر از مروارید و در غلتان است. نخوانید گلستان سعدی را که می گوید : اعرابي را ديدم در حلقه جوهريان بصره كه حكايت همي كرد كه «وقتي در بياباني راه گم كرده بودم و از زادمعني چيزي با من نمانده بود، و دل بر هلاك نهاده كه ناگاه كيسه اي يافتم پر مرواريد، هرگز آن ذوق و شادي فراموش نكنم كه پنداشتم گندم بريان است، باز آن تلخي و نوميدي كه معلوم كردم كه مرواريد است».
  • ۱۳:۰۳ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    همین الان شبکه خبر گفت ماهواره فجر با موفقیت پرتاب شد و در مدار زمین قرار گرفت........قابل توجه بعضی ها
  • ۱۳:۰۴ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    ننگ به سازشکار. ننگ به آنهایی که با گرگها می رقصند. ننگ به کسانیکه جلوی پروژهای حیاتی مملکت را می گیرند.
  • فسقلی ۱۳:۰۴ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    ناشناس سوئدی خیلی جای تعجب داره که مشرق نظرت را منتشر کرده! از بس با این دیدگاه دموکراتیک شکم پرستانه، آبروی بسیجی های سایت را بردی!
  • ۱۳:۱۷ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    یعنی خاک عالم بر اون سرت که اینقدر نفهمی ،جاهل، یعنی اگه فردا بیان بگن ناموستو هم باید بدین که با جامعه جهانی همسو باشی با کمال میل تقدیم میکنی کنسرو غیرت؟
  • عاشق وطن ۱۳:۲۰ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    برا همین تو دنیا مث توپ صداش پیچید ؟ خدای متعال شما را هدایت نماید و قدرت تجزیه و تحلیل درست را بدهد.
  • ۱۳:۲۹ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    خداوند با اولیائت محشورت کنه. اسم ایران و ایرانیو که میاری اول برو خوب دهنتو غسل کن کثیف نجس.
  • احمد ۱۴:۱۶ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    مستند ناکامی بدلهای اوباما در اطراف پیچ و مهره های هوا فضا !؟......علی برکت الله
  • ۱۵:۰۱ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    اونقدر عرضه و جسارت داشت که قیمت نفت به خاطر اقداماتش سقوط که چه عرض کنم ترقی هم بکنه
  • ناشناس ۱۵:۰۳ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    اشتباه مثبت دادم .
  • ناشناس ۱۵:۰۷ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    ناشناس 12:24 درسته که هند و چین پیشرفت های زیادی داشتند اما هنوز هم فقر در بین مردم این کشورها بیداد میکنه .
  • ۱۵:۱۶ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    خیلی ناراحتی ادامه فعالیت این صنعت را به رفراندم بگذاریم
  • مملی ۱۷:۳۳ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    مشرق حالا که ماهواره فجر پرتاب شد فوری این مقاله را از سابتت بردار! یه دفعه فیلتر نشی و بدبختمون کنی!
  • مهدی ۱۸:۰۰ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    در امریکا از 300 میلیون نفر 50 میلیون زیر خط فقر هستند در ایران از 80 میلیون 10 میلیون فقیر پس امریکا زودتر باید تعطیل کند؟ شما اصلا نمیفهمی پروژه های فضایی چقدر کاربرد داره بعد حرف میزنی بی سواد تو امثال تو هستین که الان این شکلی شدیم... فردا میگین رویان هم تعطیل کنیم و کلا پروژه رصد خانه ملی و چشمه نور و ... هم بدرد نمیخوره مارو چه به علم ولی دوست عزیز خیالت راحت با این کارها فقط ابروی خودتون میره ما با این چیزها کوتاه نمیایم و به این حرکت علمی با هر شرایطی ادامه میدیم...
  • مهدی ۱۸:۰۱ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    عزیزم سرباز میگم حرفت چرت محضه خدا لعنت کنه ادمی که بی اطلاع اینجا کامنت میذاره من کاملا از این جریان مطلعم و کاملا حرفت بیخوده تمام...
  • مهدی ۱۸:۰۴ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    برای مثال یه نمونه از کارها ساخت مجتمع اموزشی درمانی تحقیقاتی رویان هست که داره انجام میده و کلی خیابون و تونل و ... ادمای کوته فکری وسیاست زده ای مثل تو بخاطر اهداف کثیفشون هر چرندی میگن...
  • مهدی ۱۸:۰۶ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 1
    در امریکا و انگلیس هم مردم فقیر زیادی وجود دارند ایا باید کارهای علمی متوقف بشه نخیر اقای محترم علم باعث بهبود کیفیت زندگی مردم میشه اگر قبلا با همین تفکر کار میشد تو الان باید با چرتکه تو مشرق میومدی...
  • ۱۹:۳۴ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    متاسفم
  • MohammaD ۲۰:۰۰ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    چرا پرت پلا میگین....اول متن رو کامل بخونید
  • ۲۰:۰۰ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    اول متن بالا رو بخونید
  • ۲۱:۴۴ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    1 0
    ما هیچ احتیاجی نداریم!!! آینده توی فضاست!!
  • ۲۱:۴۷ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    0 0
    فکر کردی آمریکا همون اول رفت مریخ نورد فرستاد فضا؟
  • ۲۲:۴۸ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۳
    1 0
    به این درد که یکهویی از روی ماهواره قطع نشی برای اینکه مصارف نظامی و زمین شناسی و کشاورزی و هوا شناسی به ما نمیدهد
  • سید ۱۱:۰۲ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۴
    0 0
    خب اینم از تدبیر دولت تدبیر و امید. سوخت20درصد که رفت .موندیم نیروگاه بوشهر رو کی میخان رمینشو شخم بزنن؟ آها راستی میتونید بحث موشکی رو هم به مذاکراتتون اضافه کنید بلکه روح حاکم بر مذاکرات آزرده خاطر نشه.طفلی روح 1+5خیلی لطیفه مخصوصا کفتارشون جان کری.اف بر تفکرات تقی زاده ای اف بر کسی که قدمی برای وادادگی ایران اسلامی بزرگ قدم برداره.کجا میری دولت تدبیر؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟بیدارشو

این مطالب را از دست ندهید....

فیلم برگزیده

برگزیده ورزشی

برگزیده عکس