به گزارش مشرق، سرانجام سناتورهاي تندرو دست به كار تحريم شدند. كميته بانكداري سنا به طرح تشديد تحريم ها عليه ايران راي مثبت داد. هرچند خبر تاييد طرح كرك – منندز براي تشديد تحريم هاي ايران در صورت به نتيجه نرسيدن مذاكرات مي تواند تاثير منفي بر فضاي مذاكرات ميان ايران و ١+٥ داشته باشد اما تا زماني كه اين طرح در سنا مورد راي گيري كامل قرار نگيرد از اجرايي شدن يا حتي در مرحله اجرا قرار گرفتن آن هم خبري نخواهد بود. دليل تصويب اين طرح در كميته بانكداري، تاثير آن بر مذاكرات، احتمال معوق ماندن راي گيري نهايي در سنا و پرسش هايي از اين دست را با محمدفرهاد كليني، كارشناس ارشد مسائل استراتژيك و امور بين الملل در ميان گذاشتيم.
كميته بانكي سناي امريكا طرح كرك – منندز در خصوص تشديد تحريم هاي ايران را به تصويب رساند. ارزيابي تان از تصويب اين طرح چيست؟
آن چيزي كه شاهد هستيم اين است كه در كميته بانكداري سناي امريكا، ١٢ عضو جمهوريخواه سنا و شش عضو دموكرات سنا به اين لايحه راي مثبت دهند. نكته مهم در اين خصوص اين است كه در گذشته برخي از نمايندگان دموكرات كنگره اعلام كرده بودند كه در اين خصوص صبر مي كنيم و اقدامي تا زمان به پايان رسيدن مذاكرات انجام نخواهيم داد. شخص آقاي منندز از جمله همين نمايندگان بود، اما در اين جلسه اي كه در كميته بانكداري سنا تشكيل شد، شاهد بوديم كه نمايندگان دموكرات از قبيل منندز، شومر، تستر، وانر، هايت كمپ، دانلي به اين طرح راي مثبت دادند. اينها نمايندگان دموكراتي بودند كه از اين طرح حمايت كردند.
اين مساله بيانگر اين است كه درون حزب دموكرات هنوز از يك ثبات كافي براي اتخاذ يك موضع به همراه دولت اوباما برخوردار نيست و با وجود «پيام هايي ويژه اي» كه اوباما براي نمايندگان ارسال كرده بود، مشاهده مي كنيم در درون دموكرات ها يك صداي واحد شنيده نمي شود. البته اين موضوع را در حوزه هاي مختلف ديگر نيز وجود دارد كه به طور مثال مي توان در خصوص سخنراني نتانياهو در كنگره مشاهده كرد كه به دعوت جمهوريخواهان صورت گرفت و نمايندگان دموكرات نسبت به اين موضوع مخالفت داشتند و حتي خانم نانسي پلوسي هم تماس هايي برقرار كرده بود تا اين سخنراني انجام نشود. با اين حال، با تصويب لايحه نخستين جرياني كه از كنگره تشكر كرد و پيام تبريك داد، لابي آيپك بود. آنها در اين پيام به ابراز شادماني پرداخت و تقريبا رضايت خود را از يك «كنگره توافق شكن» ابراز داشت. كنگره اي كه امروز شاهدش هستيم دقيقا در اين جهت حركت مي كند كه تا شرايط تقابلي را افزايش دهد.
برخي ها معتقدند كه اين طرح ها براي افزايش تحريم ها به نوعي براي اعمال فشار به ايران براي رسيدن به توافق در هر شرايطي و دادن امتياز بيشتر است. نظر شما در اين باره چيست؟
بحثي كه اكثريت نمايندگان كنگره به دنبال آن هستند در چارچوب عقبگرد ايران است. به عبارتي، رفتار و تلاش آنها در جهت تحكيم مذاكرات نيست بلكه در جهت شكستن و از بين بردن مذاكرات است. نگاهي را كه نمايندگان دولت امريكا دنبال مي كنند اين است كه مذاكرات به عنوان اولويت و محور نگاه مي كنند و سياست هاي جمعي را به عنوان ابزار كمك براي اهدافي كه در مذاكرات دنبال مي كنند در پي مي گيرند. در حالي كه رويكرد نمايندگان كنگره دنبال مي شود به هيچ وجه در چارچوب مذاكرات نيست بلكه در چارچوب تحريم استراتژيك ايران محسوب مي شود. البته اين لايحه نسبت به قبل تعديل شده است و مشروط هم هست و بيان مي كند در صورت شكست مذاكرات، اين تحريم ها اجرايي مي شود.
هرچند در جلسه ديروز متممي هم مورد بررسي قرار گرفته است كه طبق آن وزارت دارايي امريكا بايد ارزيابي اش را از كاهش تحريم هاي اقتصادي ايران ظرف پنج روز پس از رسيدن به توافق با ايران اعلام كند. از اين منظر، چيزي كه مشاهده مي شود اين است رويكرد دولت اوباما و رويكرد كنگره در مذاكرات هسته اي در نقطه مقابل يكديگر قرار دارد و در يك مسير دنبال نمي شود. برخي در ايران تحليل مي كنند كه شاهد بازي پليس خوب و پليس بد هستيم در حالي كه اين تحليل بسيار خوش بينانه است. رفتاري كه از جانب نمايندگان كنگره دنبال مي شود در چارچوب تغيير روند مذاكرات است.
به طور مثال، در خصوص مساله غني سازي كه به شكل محدودي در توافق ژنو مورد اشاره قرار گرفت مي گويند مسيري كه توسط دولت انتخاب شده است در چارچوب ادامه يافتن غني سازي ايران است و امتياز بي پايان به ايران داده شده است و همزمان ايران توانسته است تحريم ها را تخفيف بگيرد و اكنون هم در جهت لغو همه تحريم ها بازي مي كند. معتقدند كه اين بازي بايد عوض شود و به عبارت ديگر، بازي و سياست نتانياهو را دنبال مي كنند، سياست معكوس كردن مذاكرات هسته اي را پيگيري مي كنند.
آقاي اوباما تهديد كرده است كه هر گونه افزايش تحريم ها عليه ايران را وتو خواهد كرد. در صورت وتو اين مساله از سوي اوباما، وتوي وي چه پيام و چه پس زلزله هايي مي تواند داشته باشد؟
حركتي كه نمايندگان دنبال مي كنند اين است كه با استفاده از دو سوم نمايندگان سنا، ارزش وتوي اوباما را از بين ببرند. نقطه اي كه آنها اكنون در آن قرار دارند بحث خنثي كردن وتوي اوباماست، هرچند كه همانطور كاخ سفيده اعلام كرد بر نظر قبلي اش در وتوي تحريم ها پايدار است و موضوع وتو را در دستور كار خود قرار دارد ولي اين شرايطي كه اكنون در امريكا شاهد هستيم، نمي تواند مبناي تصميم گيري قرار گيرد. آن چيزي كه مهم است، خروجي است كه ما در چارچوب صحنه از رفتار امريكا نتيجه مي گيريم. اميدواريم آقاي اوباما و نمايندگان كنگره اين مساله را مديريت كنند زيرا اتفاقي كه در كميته بانكداري سنا رخ داد، حامي پيام خوبي براي دولت اوباما و حزب دموكرات نيست.
به نظر شما اين حركت كنگره مي تواند به تلافي از سوي مجلس منتهي شود؟
رفتار بي منطقي كه از سوي كنگره شاهدش هستيم دستاوردهاي شوراي عالي امنيت ملي امريكا را به خطر مي اندازد. من قبلازماني كه بحث تشديد تحريم ها مطرح شد گفتم اين مثل گرفتن فندك زير توافقنامه هست. بحث افزايش تحريم ايران صرفا به عنوان يك تهديد مطرح نمي شود بلكه در چارچوب فرسايش راهبردي ايران مطرح است. سياست اصولي ايران ادامه خواهد داشت زيرا مساله هسته اي از يك سيستم اجماعي پيروي مي كند و در اين باره مجريان سياست خارجي وظيفه دارند تا اين اهداف را به ثمر برسانند.
مساله اي كه ظريف مطرح كرد هم در راستاي سياست هاي جمهوري اسلامي ايران دنبال مي شود و اين در راستاي پاسخ متقابل به صورت پليس خوب و پليس بد نيست. جمهوري اسلامي ايران حاضر نيست هم عقب نشيني كند و هم از سوي ديگر، تن به فشار بيشتر و مستمر دهد. اين مساله منطقي نيست و هيچ شهروندي هم خواهان اين وضعيت نيست: زيرا بحثي كه ما دنبال مي كنيم اين است كه وارد يك رويكرد جديد مبتني بر تعامل و بازي برد- برد شده ايم. بر اساس پيشنهادي متوازن حركت مي كنيم و تلاش بر اين است موضوع هسته اي كه در چارچوب بي معناي امنيتي تعريف شده است، به يك شكل عادي تبديل شود. اينكه در هر مرحله حسن نيت ايران را اشتباه برداشت مي كنند و سعي مي كنند محيط مذاكرات را به ماراتن تبديل كنند، اين براي دستگاه ديپلماسي ما قابل قبول نيست.
ارزيابي تان از روند پيشروي مذاكرات چيست؟
در اينكه جمهوري اسلامي ايران به مذاكرات ادامه مي دهد و براي مذاكرات ارزش قايل است، شكي نيست. در اينكه طرف مقابل چقدر جدي است ابهام وجود دارد. سياست ايران مذاكره براي مذاكره تا ابد نخواهد بود. مذاكراتي كه ما با سه كشور اروپايي و با روسيه و چين انجام مي دهيم حاوي خصوصيات جديد و هدفمند است. حال اگر كنگره بتواند مواضع خود را بر دولت امريكا غالب كند و به سمت تشديد تحريم ها حركت كند، عملادستاورد گذشته در ١+٥ توسط امريكا از بين برده شده است.
از بين رفتن اين اجماع براي كشورهاي ديگر قابل قبول نخواهد بود كه كشورهاي ديگر همزمان با اين سطح از مذاكرات، درصدد يك سياست رو به جلو هستند و هرگونه تشديد تحريم ها سوال را به سمت امريكا سوق خواهد داد كه علت چيست و چرا در اين هنگام اين رفتار تخريبگر صورت گرفت. حتي ديديم ديويد كامرون در خصوص تشديد تحريم، مواضع رسمي را اعلام كرد و در گذشته، شاهد مواضع آلمان بوده ايم و حتي فرانسه نيز مواضعي سينوسي داشته است. در مجموع نگاه اتحاديه اروپا برابر با جناح و رويكرد حاكم در كنگره نيست.
معنايي كه امروز تشديد تحريم ها دارد، تهي شدن و بي معنا شدن تحريم ها را به همراه خواهد داشت، يعني به ميزاني كه درصد تحريم ها را افزايش دهد، اهميت تحريم ها را كه در گذشته با اجماع ايجاد كرده بودند از بين مي برد زيرا ماهيت اين تحريم ها در گذشته بر اساس وضعيت قبلي بوده است در حالي كه امروزه ما و برخي اعضاي ١+٥ در نقطه اي ديگر قرار داريم و ايران هم در صورت تغيير مواضع نهايي امريكا سياست خاص خود را داشت و پاسخ متناسب با وضعيت را خواهد داد، يعني متمركز بر بازيگران مخرب گنگره در اين بازي فعال خواهد بود و تماشگر نخواهد ماند.
منبع: روزنامه اعتماد
كميته بانكي سناي امريكا طرح كرك – منندز در خصوص تشديد تحريم هاي ايران را به تصويب رساند. ارزيابي تان از تصويب اين طرح چيست؟
آن چيزي كه شاهد هستيم اين است كه در كميته بانكداري سناي امريكا، ١٢ عضو جمهوريخواه سنا و شش عضو دموكرات سنا به اين لايحه راي مثبت دهند. نكته مهم در اين خصوص اين است كه در گذشته برخي از نمايندگان دموكرات كنگره اعلام كرده بودند كه در اين خصوص صبر مي كنيم و اقدامي تا زمان به پايان رسيدن مذاكرات انجام نخواهيم داد. شخص آقاي منندز از جمله همين نمايندگان بود، اما در اين جلسه اي كه در كميته بانكداري سنا تشكيل شد، شاهد بوديم كه نمايندگان دموكرات از قبيل منندز، شومر، تستر، وانر، هايت كمپ، دانلي به اين طرح راي مثبت دادند. اينها نمايندگان دموكراتي بودند كه از اين طرح حمايت كردند.
اين مساله بيانگر اين است كه درون حزب دموكرات هنوز از يك ثبات كافي براي اتخاذ يك موضع به همراه دولت اوباما برخوردار نيست و با وجود «پيام هايي ويژه اي» كه اوباما براي نمايندگان ارسال كرده بود، مشاهده مي كنيم در درون دموكرات ها يك صداي واحد شنيده نمي شود. البته اين موضوع را در حوزه هاي مختلف ديگر نيز وجود دارد كه به طور مثال مي توان در خصوص سخنراني نتانياهو در كنگره مشاهده كرد كه به دعوت جمهوريخواهان صورت گرفت و نمايندگان دموكرات نسبت به اين موضوع مخالفت داشتند و حتي خانم نانسي پلوسي هم تماس هايي برقرار كرده بود تا اين سخنراني انجام نشود. با اين حال، با تصويب لايحه نخستين جرياني كه از كنگره تشكر كرد و پيام تبريك داد، لابي آيپك بود. آنها در اين پيام به ابراز شادماني پرداخت و تقريبا رضايت خود را از يك «كنگره توافق شكن» ابراز داشت. كنگره اي كه امروز شاهدش هستيم دقيقا در اين جهت حركت مي كند كه تا شرايط تقابلي را افزايش دهد.
برخي ها معتقدند كه اين طرح ها براي افزايش تحريم ها به نوعي براي اعمال فشار به ايران براي رسيدن به توافق در هر شرايطي و دادن امتياز بيشتر است. نظر شما در اين باره چيست؟
بحثي كه اكثريت نمايندگان كنگره به دنبال آن هستند در چارچوب عقبگرد ايران است. به عبارتي، رفتار و تلاش آنها در جهت تحكيم مذاكرات نيست بلكه در جهت شكستن و از بين بردن مذاكرات است. نگاهي را كه نمايندگان دولت امريكا دنبال مي كنند اين است كه مذاكرات به عنوان اولويت و محور نگاه مي كنند و سياست هاي جمعي را به عنوان ابزار كمك براي اهدافي كه در مذاكرات دنبال مي كنند در پي مي گيرند. در حالي كه رويكرد نمايندگان كنگره دنبال مي شود به هيچ وجه در چارچوب مذاكرات نيست بلكه در چارچوب تحريم استراتژيك ايران محسوب مي شود. البته اين لايحه نسبت به قبل تعديل شده است و مشروط هم هست و بيان مي كند در صورت شكست مذاكرات، اين تحريم ها اجرايي مي شود.
هرچند در جلسه ديروز متممي هم مورد بررسي قرار گرفته است كه طبق آن وزارت دارايي امريكا بايد ارزيابي اش را از كاهش تحريم هاي اقتصادي ايران ظرف پنج روز پس از رسيدن به توافق با ايران اعلام كند. از اين منظر، چيزي كه مشاهده مي شود اين است رويكرد دولت اوباما و رويكرد كنگره در مذاكرات هسته اي در نقطه مقابل يكديگر قرار دارد و در يك مسير دنبال نمي شود. برخي در ايران تحليل مي كنند كه شاهد بازي پليس خوب و پليس بد هستيم در حالي كه اين تحليل بسيار خوش بينانه است. رفتاري كه از جانب نمايندگان كنگره دنبال مي شود در چارچوب تغيير روند مذاكرات است.
به طور مثال، در خصوص مساله غني سازي كه به شكل محدودي در توافق ژنو مورد اشاره قرار گرفت مي گويند مسيري كه توسط دولت انتخاب شده است در چارچوب ادامه يافتن غني سازي ايران است و امتياز بي پايان به ايران داده شده است و همزمان ايران توانسته است تحريم ها را تخفيف بگيرد و اكنون هم در جهت لغو همه تحريم ها بازي مي كند. معتقدند كه اين بازي بايد عوض شود و به عبارت ديگر، بازي و سياست نتانياهو را دنبال مي كنند، سياست معكوس كردن مذاكرات هسته اي را پيگيري مي كنند.
آقاي اوباما تهديد كرده است كه هر گونه افزايش تحريم ها عليه ايران را وتو خواهد كرد. در صورت وتو اين مساله از سوي اوباما، وتوي وي چه پيام و چه پس زلزله هايي مي تواند داشته باشد؟
حركتي كه نمايندگان دنبال مي كنند اين است كه با استفاده از دو سوم نمايندگان سنا، ارزش وتوي اوباما را از بين ببرند. نقطه اي كه آنها اكنون در آن قرار دارند بحث خنثي كردن وتوي اوباماست، هرچند كه همانطور كاخ سفيده اعلام كرد بر نظر قبلي اش در وتوي تحريم ها پايدار است و موضوع وتو را در دستور كار خود قرار دارد ولي اين شرايطي كه اكنون در امريكا شاهد هستيم، نمي تواند مبناي تصميم گيري قرار گيرد. آن چيزي كه مهم است، خروجي است كه ما در چارچوب صحنه از رفتار امريكا نتيجه مي گيريم. اميدواريم آقاي اوباما و نمايندگان كنگره اين مساله را مديريت كنند زيرا اتفاقي كه در كميته بانكداري سنا رخ داد، حامي پيام خوبي براي دولت اوباما و حزب دموكرات نيست.
به نظر شما اين حركت كنگره مي تواند به تلافي از سوي مجلس منتهي شود؟
رفتار بي منطقي كه از سوي كنگره شاهدش هستيم دستاوردهاي شوراي عالي امنيت ملي امريكا را به خطر مي اندازد. من قبلازماني كه بحث تشديد تحريم ها مطرح شد گفتم اين مثل گرفتن فندك زير توافقنامه هست. بحث افزايش تحريم ايران صرفا به عنوان يك تهديد مطرح نمي شود بلكه در چارچوب فرسايش راهبردي ايران مطرح است. سياست اصولي ايران ادامه خواهد داشت زيرا مساله هسته اي از يك سيستم اجماعي پيروي مي كند و در اين باره مجريان سياست خارجي وظيفه دارند تا اين اهداف را به ثمر برسانند.
مساله اي كه ظريف مطرح كرد هم در راستاي سياست هاي جمهوري اسلامي ايران دنبال مي شود و اين در راستاي پاسخ متقابل به صورت پليس خوب و پليس بد نيست. جمهوري اسلامي ايران حاضر نيست هم عقب نشيني كند و هم از سوي ديگر، تن به فشار بيشتر و مستمر دهد. اين مساله منطقي نيست و هيچ شهروندي هم خواهان اين وضعيت نيست: زيرا بحثي كه ما دنبال مي كنيم اين است كه وارد يك رويكرد جديد مبتني بر تعامل و بازي برد- برد شده ايم. بر اساس پيشنهادي متوازن حركت مي كنيم و تلاش بر اين است موضوع هسته اي كه در چارچوب بي معناي امنيتي تعريف شده است، به يك شكل عادي تبديل شود. اينكه در هر مرحله حسن نيت ايران را اشتباه برداشت مي كنند و سعي مي كنند محيط مذاكرات را به ماراتن تبديل كنند، اين براي دستگاه ديپلماسي ما قابل قبول نيست.
ارزيابي تان از روند پيشروي مذاكرات چيست؟
در اينكه جمهوري اسلامي ايران به مذاكرات ادامه مي دهد و براي مذاكرات ارزش قايل است، شكي نيست. در اينكه طرف مقابل چقدر جدي است ابهام وجود دارد. سياست ايران مذاكره براي مذاكره تا ابد نخواهد بود. مذاكراتي كه ما با سه كشور اروپايي و با روسيه و چين انجام مي دهيم حاوي خصوصيات جديد و هدفمند است. حال اگر كنگره بتواند مواضع خود را بر دولت امريكا غالب كند و به سمت تشديد تحريم ها حركت كند، عملادستاورد گذشته در ١+٥ توسط امريكا از بين برده شده است.
از بين رفتن اين اجماع براي كشورهاي ديگر قابل قبول نخواهد بود كه كشورهاي ديگر همزمان با اين سطح از مذاكرات، درصدد يك سياست رو به جلو هستند و هرگونه تشديد تحريم ها سوال را به سمت امريكا سوق خواهد داد كه علت چيست و چرا در اين هنگام اين رفتار تخريبگر صورت گرفت. حتي ديديم ديويد كامرون در خصوص تشديد تحريم، مواضع رسمي را اعلام كرد و در گذشته، شاهد مواضع آلمان بوده ايم و حتي فرانسه نيز مواضعي سينوسي داشته است. در مجموع نگاه اتحاديه اروپا برابر با جناح و رويكرد حاكم در كنگره نيست.
معنايي كه امروز تشديد تحريم ها دارد، تهي شدن و بي معنا شدن تحريم ها را به همراه خواهد داشت، يعني به ميزاني كه درصد تحريم ها را افزايش دهد، اهميت تحريم ها را كه در گذشته با اجماع ايجاد كرده بودند از بين مي برد زيرا ماهيت اين تحريم ها در گذشته بر اساس وضعيت قبلي بوده است در حالي كه امروزه ما و برخي اعضاي ١+٥ در نقطه اي ديگر قرار داريم و ايران هم در صورت تغيير مواضع نهايي امريكا سياست خاص خود را داشت و پاسخ متناسب با وضعيت را خواهد داد، يعني متمركز بر بازيگران مخرب گنگره در اين بازي فعال خواهد بود و تماشگر نخواهد ماند.
منبع: روزنامه اعتماد
