خاندان بزرگ و عالم‌پرور حکيم، به وجود اين شخصيت فرزانه افتخار مي‌کرد و استوانه‌يي براي شيعيان نجف محسوب مي‌شد، ولي سرانجام در سن صد سالگي به ديار باقي شتافت تا بار ديگر نجف اشرف، شاهد عروج عالمي از خاندان حکيم باشد.
به گزارش مشرق و به نقل از «ملت ما»، بيت حکيم از سادات طباطبايي بوده و نسبشان به امام حسن‌مجتبي(ع) برمي‌گردد، بعد از هجرت از مدينه و حجاز به سمت عراق و کوفه رفته و در کوفه ماندگار شدند، البته به دليل فشاري که بر شيعيان و علوي‌ها وارد مي‌شد، قهرا از کوفه پراکنده شده و به سمت ايران آمدند، ولي حدود 400 سال پيش جدشان سيد علي حکيم دوباره به نجف برگشت.
شخصيت علمي آيت‌الله حکيم
از اساتيد مبارز ايشان مي‌توان استاد العلما شيخ ضياء‌الدين عراقي، محمدحسين غروي‌اصفهاني، مرحوم سيدمحسن حکيم، ميرزا حسن بجنوردي و شيخ حسين حلي را نام برد. کرسي درس ايشان همواره در نجف بوده و فقط براي زيارت سفرهايي به مشهد مقدس و قم داشتند، همچنين از تاليفات اين عالم فقيد مي‌توان تقريرات درس‌هاي اساتيدشان و همچنين کتاب‌هايي در مسائل رياضيات جديد را بيان کرد. ايشان در علم فلک و نجوم‌شناسي و علوم جديد وارد بودند، همچنين بر تاريخ اروپا و منطقه خاورميانه مسلط بودند و در بحث‌هايي که با دانشجويان اين رشته‌ها داشتند، اطلاعاتشان همگان را حيرت‌زده مي‌کرد. از بزرگ‌ترين دستاوردهاي علمي اين شخصيت ارزنده جهان اسلام، تعيين دقيق قبله نجف، تعيين ميزان دقيق درهم و دينار شرعي و همچنين تعيين دقيق و مستدل ميزان مثقال شرعي است که اين انديشمند شيعي به آنها دست يافته است، ايشان در يکي از مدرسه‌هاي حرم حضرت علي(ع) تدريس مي‌کردند.
ماجراي تغيير سمت قبله نجف
بيش از 60 سال پيش، ايشان از سوي حضرت آيت‌الله سيدمحسن حکيم مامور تعيين دقيق قبله نجف شدند و با تبحري که در علم نجوم جديد داشتند، بدون ابزار کنوني مشخص شد قبله واقعي نجف 22 درجه از موقعيت آن زمان به سمت راست قرار داشته است، ايشان بعد از بحث‌هاي دقيق و امکانات کم آن زمان به اين نتيجه رسيد که قبله‌يي که بيشتر مردم به آن اعتماد دارند، صحيح نيست، سمت قبله تا بدان روز در حرم حضرت علي(ع) مستقيم بود، ولي با بحث‌هايي که ايشان انجام دادند، سمت قبله در حرم اميرالمومنين(ع) متمايل به سمت راست شد و اين مساله را ابزار جديد امروز نيز تاييد کرده و شگفتي همگان را واداشته است.
در رويت هلال مورد وثوق مراجع بود
مرحوم آيت‌الله حکيم در نجوم‌شناسي چنان تبحري داشتند که در مساله رويت ماه رمضان و عيد فطر مورد وثوق کامل حضرت آيت‌الله سيدمحسن حکيم بودند، ايشان از لحن شهادت شهود مي‌فهميد که شهادت آنها درباره رويت هلال دقيق بوده يا نه؛ چون در مسائل نجوم مسلط بوده و مورد اعتماد مراجع بودند. ايشان بحثي درباره مباحث قبله و وقت نماز، تعيين مقدار مثقال شرعي با استناد به بحث‌هاي روز دارند. همچنين چندين کتاب در ميراث ضوابط رياضيات جديد نوشتند؛ مثقال شرعي را در زکات که ميان فقها اختلافي است را با استناد به دلايل باستان‌شناسي و اطلاعات دقيقي که در اين زمينه به دست آورده بودند، اعلام کرده و در راستاي تعيين ميزان مثقال شرعي به نتيجه شگفت?انگيزي دست يافتند که نوشته‌هاي آن وجود دارد؛ البته اين نوشته‌ها هرگز چاپ نشده است.
