گروه بین‌الملل مشرق - با گذشت شش ماه از تشکیل ائتلاف بین‌المللی ضد داعش، به جای اینکه آثار عملی این ائتلاف را در کف میدان ببینیم و خبر پیروزی‌هایش را بشنویم، حالا داریم زمزمه‌هایی می‌شنویم درباره‌ی تشکیل یک ائتلاف بین‌المللی «دوم» برای مقابله با داعش، اما این بار در لیبی. اما آیا مسئله به همینجا ختم می‌شود یا آنکه «ائتلاف بین‌المللی» دامنه‌ی حضورش را به دیگر کشورهایی که با خطر تکفیری‌ها مواجهند هم گسترش خواهد داد؟ چیزی که آدمی را ناخودآگاه به یاد شعار معروف داعش می‌اندازد که می‌گوید «الدولة الاسلامیة باقیة و تتمدد» [دولت اسلامی باقی است و گسترش می‌یابد.] گویی حالا «ائتلاف بین‌المللی هم باقی است و گسترش می‌یابد!»
به نوشته‌ی تحلیل‌گر برجسته‌ی گروه‌های تکفیری «عبدالله سلیمان علی» در روزنامه‌ی لبنانی السفیر، شکی نیست که حالت بی‌ثباتی‌ای که بر کشورهای منطقه خیمه زده و گستردگی دخالت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی در شئون این کشورها، باب همه‌ی احتمالات را باز نگه می‌دارد و بعید نیست سناریویی که در عراق و سوریه (و حالا در لیبی) عملی شده در کشورهای دیگری هم به اجرا درآید و هیچ بعید نیست منطقه وارد یک سیکل بسته‌ی معیوب شود: دایره‌ی تلاش داعش و ائتلاف بین‌المللی برای بقا و گسترش در مقابل یکدیگر.
چیزی که این احتمال را تقویت می‌نماید، درخواست رئیس جمهور آمریکا است از کنگره برای «اختیار تام» جهت مبارزه با داعش بدون محدودیت به هرگونه مرز جغرافیایی؛ به این معنی که حملات نظامی آمریکا می‌تواند در هر کشوری رخ دهد. کمااینکه مسئولین آمریکایی هم مدام تکرار می‌کنند که جنگ ضد تروریسم طولانی خواهد بود و ای بسا ده‌ها سال طول بکشد. این یعنی آنکه منطقه با جنگی نامحدود چه از حیث جغرافیایی و چه از حیث زمانی مواجه خواهد بود. این دقیقا ترجمه‌ی همان شعار «باقیة و تتمدد» [باقی است و گسترش می‌یابد] نیست؟
در همین راستا، درخواست رئیس‌جمهور مصر عبدالفتاح السیسی مبنی بر صدور قطعنامه‌ی شورای امنیت جهت تشکیل یک ائتلاف بین‌المللی برای مبارزه با داعش در لیبی، شاید گام اول جهت «گسترش یافتن» ائتلاف بین‌المللی و وسیع شدن دایره‌اش باشد که علاوه بر عراق و سوریه، لیبی را نیز شامل گردد.
هر چند ظاهر قضیه این است که زمام ماجرا در دست داعش است و اوست که در بازی «گسترش یافتن» دست بالا را دارد و اوست که کشوری که برای گسترش مد نظردارد را برمی‌گزیند و مواضع بین‌المللی به عنوان عکس‌العمل به آن بروز می‌کند، اما در این بین سؤالات و ابهاماتی وجود دارد که این مسئله را زیر سؤال می‌برد. صعود «موشک‌وار و فوق سریع» داعش در لیبی، آن هم در سایه‌ی نبرد ائتلاف بین‌المللی در سوریه و عراق با آن، مهم‌ترین دلیل آن است که آنچه در سطح ظاهر می‌شود همه‌ی حقیقت نیست و «حفره‌ها» و «تسهیلات»ی از طرف برخی کشورها برای داعش ایجاد می‌شود [ای بسا بدون علم خود داعشی‌ها] که باعث می‌شود او بتواند جلوی چشم و گوش همه «گسترش یابد».
در این زمینه کافی است به آنچه از طرف «مرکز بین‌المللی مبارزه با افراطی‌گری و خشونت سیاسی» درباره‌ی افزایش تعداد رزمندگان خارجی که برای پیوستن به داعش به عراق و سوریه رفته‌اند اشاره کنیم که حاکی از آن است که تعداد این افراد به 20 هزار نفر بالغ شده، یعنی حدود 5 برابر رقمی که در بررسی قبلی همین مرکز در اکتبر گذشته اعلام شده بود. این آمار خیلی ساده یعنی آنکه از زمان آغاز عملیات ائتلاف بین‌المللی (که آن هم در همان ماه اکتبر آغاز شد) تعداد رزمندگان خارجی داعش 5 برابر شده، درحالیکه این سازمان حتی نصف این تعداد را نیز در حملات هوایی ائتلاف از آن زمان تا کنون از دست نداده است.
ولی نکته‌ی مهم‌تر آن است که این قبیل گزارشات نشان می‌دهد مرزهای برخی کشورها هنوز برای جابجایی رزمندگان خارجی داعش (بر خلاف قطعنامه‌های شورای امنیت در این باب که برخی‌هایشان ذیل بند هفتم منشور صاد شده) باز است. این یعنی آنکه برخی کشورها هنوز سیاست «به ندیدن زدن خود» درباره‌ی جابجایی این افراد را ادامه داده و به آنان اجازه می‌دهند با گذشتن از مرزهایشان به عراق و سوریه برسند تا این کشورها بتوانند از آنان برای رسیدن به اهدف خود در این دو کشور استفاده کنند.
مسئله‌ی جدید در این بین آن است که جابجایی رزمنده‌های تکفیری خارجی دیگر تنها به سمت عراق و سوریه نیست، بلکه داده‌های فراوانی حاکی از آن است که تعداد زیادی از این افراد به سمت چند کشور دیگر نیز حرکت می‌کنند که مهم‌ترین موارد آن در برهه‌ی اخیر، مصر و لیبی است.
همین چندی پیش بود که سفر 500 نیروی «جهادی» تونسی خبری شد و دستگاه‌های اطلاعاتی تونس اعلام کردند بعید نیست مقصد این افراد لیبی بوده باشد. برخی منابع رسانه‌ای نزدیک به جبهة النصرة هم اعلام کردند این سازمان، ده‌ها نفر از نیروهای خود را برای مقابل با پیشروی داعش در مقابل انصارالشریعة لیبی [شاخه‌ی القاعده در آن کشور]، به آن کشور فرستاده‌اند.
ماجرای قطعی دیگر آن است که داعش تعداد زیادی از نیروهایش از جمله چندین کارشناس (در موضوعاتی چون انفجار، تک‌تیراندازی، تصویربرداری و کارگردانی) به سینا فرستاده است که می‌توان تأثیر مستقیم آن را در کیفیت عملیات‌های اخیر گروه «ولایت سینا» ضد ارتش مصر دید. کمااینکه این مسئله در کیفیت تولیدات رسانه‌ای آنها در اینترنت و «حرفه‌ای بودن عالی» آن نیز قابل مشاهده است.
اینها یعنی آنکه منطقه در هرج و مرجی بی‌سابقه به سر می‌برد. و هیچ چیز مثل هرج و مرج تشویق‌گر «گسترش دادن خود» نیست (چه از طرف داعش چه از طرف ائتلاف ضد آن) و این هشدار می‌دهد که بحران منطقه «باقی است» و شاهد «گسترش یافتن» بیشتر در ماه‌ها و سال‌های آینده خواهد بود.
به نوشته‌ی تحلیل‌گر برجسته‌ی گروه‌های تکفیری «عبدالله سلیمان علی» در روزنامه‌ی لبنانی السفیر، شکی نیست که حالت بی‌ثباتی‌ای که بر کشورهای منطقه خیمه زده و گستردگی دخالت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی در شئون این کشورها، باب همه‌ی احتمالات را باز نگه می‌دارد و بعید نیست سناریویی که در عراق و سوریه (و حالا در لیبی) عملی شده در کشورهای دیگری هم به اجرا درآید و هیچ بعید نیست منطقه وارد یک سیکل بسته‌ی معیوب شود: دایره‌ی تلاش داعش و ائتلاف بین‌المللی برای بقا و گسترش در مقابل یکدیگر.
مسئله‌ی جدید در این بین آن است که جابجایی رزمنده‌های تکفیری خارجی دیگر تنها به سمت عراق و سوریه نیست، بلکه داده‌های فراوانی حاکی از آن است که تعداد زیادی از این افراد به سمت چند کشور دیگر نیز حرکت می‌کنند که مهم‌ترین موارد آن در برهه‌ی اخیر، مصر و لیبی است.
ماجرای قطعی دیگر آن است که داعش تعداد زیادی از نیروهایش از جمله چندین کارشناس (در موضوعاتی چون انفجار، تک‌تیراندازی، تصویربرداری و کارگردانی) به سینا فرستاده است که می‌توان تأثیر مستقیم آن را در کیفیت عملیات‌های اخیر گروه «ولایت سینا» ضد ارتش مصر دید. کمااینکه این مسئله در کیفیت تولیدات رسانه‌ای آنها در اینترنت و «حرفه‌ای بودن عالی» آن نیز قابل مشاهده است.
