گروه بینالملل مشرق - ایام تعطیلات نوروز، و کم شدن حجم «خبرهای روز» فرصت مناسبی است تا مطالب جدیتر در دستور مطالعه قرار گیرد. "مشرق" در همین راستا تصمیم گرفت ترجمهی خاطرات صلاح عمر العلی، یکی از سران حزب بعث که در زمان قدرت گرفتن صدام از شخصیتهای اصلی رژیم بعث عراق بوده را به صورت روزانه در ایام تعطیلات تقدیم خوانندگان کند. این خاطرات در برنامهی چالشی و جذاب «شاهد یک دوره» [شاهد علی العصر] شبکهی الجزیره با مجریگری خبرنگار کارکشتهی جهان عرب «احمد منصور» بیان شده است.
صلاح عمر العلی کیست؟
صلاح عمر العلی در سال 1937 در شهر تکریت عراق به دنیا آمد. در بیست سالگی به حزب بعث عراق پیوست و سال بعد، یعنی سال 1958 به بغداد نقل مکان کرد. صلاح العلی پلههای ترقی حزبی را یکی بعد از دیگری پیمود تا جایی که در سال سال 1963 تبدیل شده بود به یکی از مهمترین مسئولین سازمان مخفی حزب بعث در بغداد.
احمد منصور مجری برنامه چالشی شاهد علی العصر
پس از کودتای عبدالسلام عارف ضد حکومت بعث در عراق [و متواری یا مخفی شدن بعثیها] و همچنین بعد از اختلافاتی که در کنگرهی ششم قومی حزب بعث [کنگرهای که شامل بعثیهای همهی جهان عرب میشود] به وجود آمد، صلاح عمر العلی به عضویت شورای رهبری حزب بعث عراق تعیین شد و در همین منصب بود که در طرحریزی و اجرای کودتای سال 1968 مشاکرت کرد؛ کودتایی که طی آن عبدالرحمن عارف (برادر عبدالسلام عارف که پس از او حاکم کشور شده بود) سرنگون شد و حزب بعث قدرت را در دست گرفت. پس از موفقیت کودتا (که مطابق اکثر کودتاهای جهان عرب، آن را «انقلاب میخواندند) صلاح عمر العلی به عضویت «شورای رهبری انقلاب» (بالاترین نهاد کشور پس از کودتا) و همچنین بار دیگر عضویت در شورای رهبری حزب بعث عراق تعیین شده و به تناوب مسئولیت چندین وزارتخانه را به عهده گرفت که از جملهی آنها میتوان به وزارت رسانهها اشاره کرد. تا آنکه بین او و دیگر مسئولان حزب بعث اختلافاتی پیش آمده و موجب استعفای او در ژوئن 1970 گردید.
پس از این جریان، صلاح العلی به تبعید اختیاری در مصر و لبنان رفت و تا سال 1973 در همانجا بود. در این زمان مجددا وارد حکومت عراق شد و ابتدا به عنوان سفیر این کشور در کشورهای اسکاندیناوی و سپس اسپانیا منصوب و بعد از آن به عنوان نمایندهی دائم عراق در سازان ملل متحد تعیین گردید. وی تا می 1982 در همین سمت بود و در این تاریخ در اعتراض به جنگ ایران و عراق استعفا کرده و تبدیل به یکی از مخالفان رژیم صدام شد. وی در سال 1991 نیز به همراه ایاد علاوی جنبش وفاق ملی عراق را تأسیس کرد ولی پس از چندی به علت اختلاف با وی از این حزب جدا شد.
صلاح عمر العلی پس از اشغال عراق و در زمانی که صدام متواری شده و هنوز دستگیر نشده بود طی چندین قسمت در برنامهی پربینننده و چالشی «شاهد یک دوره» [شاهد علی العصر] شرکت کرد و در پاسخ سؤالات مجری معروف این برنامه، به بیان خاطراتش پرداخت.
صلاح عمر العلی در برنامه شاهد علی العصر
برنامهی شاهد علی العصر، به علت رویکرد بسیار چالشی مجری برنامه و همچنین سؤالات دقیق وی شناخته شده است. احمد منصور مجری این برنامه پیش از مصاحبه، با مدتها مطالعهی مستمر دربارهی مهمان برنامه و بررسی آرشیو نشریات و همچنین کتب، اقوال مختلف دربارهی وی و همچنین دورهی مورد بحث را جمع آوری میکند و با استناد به آنها سؤالات دقیق و بیپروا و جوی چالشی خلق میکند. در خاطرات صلاح عمر العلی، از ابتدای زندگی وی تا پیوستنش به حزب بعث و سپس کودتا ضد عبدالرحمن عارف و آغاز حکومت بعث بر عراق بحث شده است. به جهت جذابیت موضوع، تنها بخش پس از کودتا و به قدرت رسیدن حزب بعث در عراق را برای ترجمه برگزیدیم که اطلاعات جالبی از چگونگی قدرتگیری صدام در عراق (ابتدا به عنوان معاون رئیس جمهور و سپس به عنوان رئیس جمهور) در بر دارد.
این خاطرات که به صورت روزانه و طی 15 قسمت تقدیم خواهد شد محورهای عمومی زیر را در برمیگیرد و در طی هر یک خاطرات جالبی مطرح میشود:
چگونگی بالا رفتن صدام داخل حزب و داخل حکومت
توطئه صدام حسین و احمد حسن البکر ضد صالح العماش (صحنهسازی برای رسیدن صدام به نایب رئیس شورای فرماندهی انقلاب)
مأمور شدن صدام به تأسیس سیستم امنیتی و استقبالش از این کار (کلید قدرتگیری صدام)
گسترش دستگیری ها و اعدام ها بعد از کودتای بعث در سال 1968 (روی کار آمدن بکر و صدام)
صلاحیت داشتن یا نداشتن وزرا و مسئولین عراقی بعد از 1968
مأموریت صلاح عمر العلی برای آوردن میشل عفلق (موسس حزب بعث) از برزیل به عراق
استقبال از عفلق در عراق و نظرات سران حزب نسبت به او
جمع بندی شخصیت میشل عفلق و نقد تفکراتش
روش برخورد میشل عفلق با مخالفانش در کنگرههای عمومی حزب بعث
دلایل تعریف و تمجیدهای عجیب و غریب میشل عفلق از صدام
حقیقت نقش اهالی تکریت در تثبیت حکومت صدام
عملیات ناموفق ناظم کزار در سرنگونی بکر و صدام
ملی کردن نفت عراق و تأثیراتش بر حزب بعث عراق
توافقنامه الجزایر بین شاه ایران و صدام حسین
سیطره صدام بر قدرت (کنار زدن بکر) و روشاش در سر به نیست کردن مخالفان
تفاصیل دیدار صدام با وزیر خارجه ایران (ابراهیم یزدی)
طرح صدام برای راه انداختن جنگ ضد ایران (از مهمترین بخشهای این خاطرات که حاوی اطلاعات بسیار مهمی است)
تأسیسات هستهای عراق و بمبارانش از طرف اسرائیل
روش برخورد خانواده صدام با اموال عراق
روابط سری بین صدام و لابی صهیونیستی
دلایل استعفای صلاح عمر العلی از نمایندگی عراق در سازمان ملل (و جداییاش از نظام)
طرحهای حسین کامل (داماد صدام) برای سرنگونی صدام
جمع بندی صلاح عمر العلی از تجربهی حکومت حزب بعث
صلاح عمر العلی کیست؟
صلاح عمر العلی در سال 1937 در شهر تکریت عراق به دنیا آمد. در بیست سالگی به حزب بعث عراق پیوست و سال بعد، یعنی سال 1958 به بغداد نقل مکان کرد. صلاح العلی پلههای ترقی حزبی را یکی بعد از دیگری پیمود تا جایی که در سال سال 1963 تبدیل شده بود به یکی از مهمترین مسئولین سازمان مخفی حزب بعث در بغداد.
احمد منصور مجری برنامه چالشی شاهد علی العصر
پس از این جریان، صلاح العلی به تبعید اختیاری در مصر و لبنان رفت و تا سال 1973 در همانجا بود. در این زمان مجددا وارد حکومت عراق شد و ابتدا به عنوان سفیر این کشور در کشورهای اسکاندیناوی و سپس اسپانیا منصوب و بعد از آن به عنوان نمایندهی دائم عراق در سازان ملل متحد تعیین گردید. وی تا می 1982 در همین سمت بود و در این تاریخ در اعتراض به جنگ ایران و عراق استعفا کرده و تبدیل به یکی از مخالفان رژیم صدام شد. وی در سال 1991 نیز به همراه ایاد علاوی جنبش وفاق ملی عراق را تأسیس کرد ولی پس از چندی به علت اختلاف با وی از این حزب جدا شد.
صلاح عمر العلی پس از اشغال عراق و در زمانی که صدام متواری شده و هنوز دستگیر نشده بود طی چندین قسمت در برنامهی پربینننده و چالشی «شاهد یک دوره» [شاهد علی العصر] شرکت کرد و در پاسخ سؤالات مجری معروف این برنامه، به بیان خاطراتش پرداخت.
صلاح عمر العلی در برنامه شاهد علی العصر
این خاطرات که به صورت روزانه و طی 15 قسمت تقدیم خواهد شد محورهای عمومی زیر را در برمیگیرد و در طی هر یک خاطرات جالبی مطرح میشود:
چگونگی بالا رفتن صدام داخل حزب و داخل حکومت
توطئه صدام حسین و احمد حسن البکر ضد صالح العماش (صحنهسازی برای رسیدن صدام به نایب رئیس شورای فرماندهی انقلاب)
مأمور شدن صدام به تأسیس سیستم امنیتی و استقبالش از این کار (کلید قدرتگیری صدام)
گسترش دستگیری ها و اعدام ها بعد از کودتای بعث در سال 1968 (روی کار آمدن بکر و صدام)
صلاحیت داشتن یا نداشتن وزرا و مسئولین عراقی بعد از 1968
مأموریت صلاح عمر العلی برای آوردن میشل عفلق (موسس حزب بعث) از برزیل به عراق
استقبال از عفلق در عراق و نظرات سران حزب نسبت به او
جمع بندی شخصیت میشل عفلق و نقد تفکراتش
روش برخورد میشل عفلق با مخالفانش در کنگرههای عمومی حزب بعث
دلایل تعریف و تمجیدهای عجیب و غریب میشل عفلق از صدام
حقیقت نقش اهالی تکریت در تثبیت حکومت صدام
عملیات ناموفق ناظم کزار در سرنگونی بکر و صدام
ملی کردن نفت عراق و تأثیراتش بر حزب بعث عراق
توافقنامه الجزایر بین شاه ایران و صدام حسین
سیطره صدام بر قدرت (کنار زدن بکر) و روشاش در سر به نیست کردن مخالفان
تفاصیل دیدار صدام با وزیر خارجه ایران (ابراهیم یزدی)
طرح صدام برای راه انداختن جنگ ضد ایران (از مهمترین بخشهای این خاطرات که حاوی اطلاعات بسیار مهمی است)
تأسیسات هستهای عراق و بمبارانش از طرف اسرائیل
روش برخورد خانواده صدام با اموال عراق
روابط سری بین صدام و لابی صهیونیستی
دلایل استعفای صلاح عمر العلی از نمایندگی عراق در سازمان ملل (و جداییاش از نظام)
طرحهای حسین کامل (داماد صدام) برای سرنگونی صدام
جمع بندی صلاح عمر العلی از تجربهی حکومت حزب بعث