روزنامههای اصلاحطلب اولین روزکاری خود را در سال جدید با خرسندی از تفاهم هستهای در لوزان آغاز کردند؛ این روزنامههای زنجیرهای این رخداد را «ظرافت روحانی» و «عبور از بحران» دانستند.
روزنامه مردم سالاری
ارگان رسمی حزب مردمسالاری شنبه را با تیترهای «استقبال جهانی از بیانیه مشترک ایران و 1+5» و «استقبال مردم از تیم مذاکرهکننده هستهای» روانه پیشخوان مطبوعات کشور شده است.
· رسانههای مجازی جایگزین احزاب در مذاکرات هستهای
مهدی مالمیر در صفحه سیاسی روزنامه مردمسالاری به فقدان حضور فعال احزاب در روند مذاکرات هستهای پرداخته است؛ وی جایگزینی شبکههای مجازی را دلیل اصلی آن میداند.
مهدی مالمیر در همین راستا نوشت «انرژیای که در رسانههای مجازی صرف بحثها والبته جدلها وپراکندهگوییها وساخت شوخیها حول وحوش مذاکرات شد اگر چه میتواند به شکلگیری افکار عمومی مدد رساند وپرده از خواست وسلیقه بخش بزرگی از جامعه سیاسی (در این جا به معنای شهروندان علاقهمند به رویدادهای سیاسی) برگیرد اما به سبب فقدان سازماندهی و آموزش حرفهای ودر یک کلام خلاء احزاب سیاسی فعال که نقش سامان دادن به سلیقهها وتعیین اولویتبندی و بالا کشیدن بحث سیاسی را بر دوش دارند، نمیتواند در فضای سیاسی کشور چندان اثرگذار باشد.
در مبانی علم سیاست سازماندهی را یکی از منابع بزرگ قدرت دانستهاند. احزاب بزرگ و کهنسال در کشورهای پیشرفته چیزی جز سازمانها وتشکلهای منظم سیاسی نیستند.
بدون احزاب ونقشهایی که برای آن بر شمردهاند هرگونه اظهار نظر، انتقاد، وتشویق سیاستمداران در فضاهای مجازی که ناگزیر خلاء احزاب را پر میکنند، حکایت همان «آگورا» های یونانی است که صدها سال پیشاز این یونانیان در مکانهای عمومیشهر (آگوراها) بر سر موضوعی بحث وتبادل نظر میکردند و رأی میدادند؛ البته با این تفاوت بزرگ که در رسانههای مجازی (آگوراهای کنونی!) تا آن جا که چشم کار میکند، «رایزنی» درباره مذاکرات وجدل وطنز وکارتون درباره رنگ کراوات فلان دیپلمات و مدل کت وشلوار بهمان مذاکرهکننده فراوان است اما از «رأی دادن» و تأثیر گذاری وانضباط سیاسی که ضرورت سیاست ورزی در جهان پر چالش امروزی است، چندان خط وخبری نیست!»
روزنامه ابتکار
روزنامه ابتکار شنبه را به تیترهای «سالی که نکوست....» و «لبخند جهان به بیانیه لوزان» اختصاص داد.
· حاشیههای استقبال از ظریف
فؤاد شمس جمعیت استقبالکننده از محمدجواد ظریف در جنب ترمینال شماره 2 مهرآباد را «صدها» تن توصیف میکند؛ این درحالی است که تصاویر حاوی از حضور «دهها» تن در این استقبال صبحگاهی دارد.
این روزنامهنگار اصلاحطلب در بخشی از حاشیهنگاری خود که تحت عنوان «ظریف دوستت داریم» نوشت«یک وانت همراه با بلندگو در محل آورده شده بود که از آن سرود پخش میشد. در کنارش چند گوسفند هم برای قربانی آورده بودند که خوشبختانه کلاً گویا قربانی نشدند. ساعت از 7:30 دقیقه گذشت اما خبری از ورود ظریف و تیم همراه نبود. اما در تماسی که با خبرنگاران همراه ظریف گرفته شد مشخص شد که در داخل فرودگاه کنفرانس خبری دارند و بعد از آن میآیند.
در این فاصله نیروی انتظامی تلاش میکرد جمعیت را از خیابان دور نگه دارد. در نهایت ساعت که از 8 گذشت وزیر امور خارجه کشورمان و تیم مذاکرهکننده هستهای با ماشین در میان جمعیت حضور یافت.
با وجود این که خستگی در چهره ظریف مشهود بود، از دریچه سقف ماشین بیرون آمد و برای حضار دست تکان داد. حتی به شعارهای آنان واکنش نشان میداد.
با ورود ظریف و تیم مذاکره کننده هستهای به میان جمعیت تمام تمهیدات نیروی انتظامی برای عقب نگه داشتن جمعیت مشتاق ناکام ماند و نهایت ماشین ظریف در میان جمعیت گیر کرد. جمع کثیری از حضار جهت حمایت و قدردانی از محمدجواد ظریف و اعضای تیم مذاکره کننده هستهای کشورمان در مقابل خودروی وی به ابراز احساسات میپرداختند.
در آن میان کسانی هم بودند که تلاش میکردند به ظریف نزدیک شوند به او بگویند” ظریف دوست داریم” او هم با لبخند همیشگیاش پاسخ میداد.
این افراد با سر دادن شعارهای "دکتر ظریف زنده باد، روحانی پاینده باد” و "وزیر اهل منطق، یادآور مصدق” از فعالیتهای دیپلماتها و اعضای تیم هستهای کشورمان تشکر و قدردانی کردند. شعار دیگری که جمعیت میداد و منجر به واکنش ظریف شد شعار " کیهان اسرائیل تسلیت تسلیت” بود. که ظریف از حضار خواست فقط بگویند اسرائیل! همچنین تعدادی از استقبالکنندگان با در دست داشتن دستنوشتههایی با مضمون "اسرائیل، ترکیه، عربستان؛ تسلیت، تسلیت”، "ظریف جان، عراقچی؛ تشکر، تشکر” و "از مصدق تا ظریف، این فاصله عیده”، به حمایت از تیم مذاکره هستهای پرداختند.»
روزنامه اعتماد
روزنامه اصلاحطلب اعتماد نیمتای بالای صفحه اول خود را به تیتر «دیپلماسی خندید» اختصاص داده است.
· منتقدانی که حامی مذاکرات شدند
گروه سیاسی روزنامه اعتماد در صفحه سیاسی خود به بررسی واکنشهای متفاوت به بیانیه مشترک ایران و کشورهای 1+5 در لوزان پرداخته است. گروه سیاسی این روزنامه بررسیهای خود را در سه بخش حمایتهای دلگرمکننده، منتقدان در موضع همیشگی و منتقدانی که حامی مذاکرات شدند؛ ارائه داده است.
روزنامه اعتماد در بخش منتقدانی که حامی مذاکرات شدند؛ آن را نویدی برای دولت دانست و در همین راستا نوشت «از میان چهرههای منتقد دولت در مجلس شاید اظهارنظر محمد دهقان، عضو هیات رییسه و اعضای متنفذ جمعیت ایثارگران قابل تأمل باشد که به خبرگزاری فارس گفته است «عزت ایران در مذاکرات حفظ شد» و «تیم هستهای کشورمان اهل باج دادن نیست.» در همین حال سید حسین نقوی حسینی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز که دیگر چهرههای منتقد دولت محسوب میشود در اظهارنظرهای خود بیآنکه انتقادی را متوجه تیم مذاکرهکننده کرده باشد تنها به این موضوع بسنده کرده که «چارچوب به دست آمده میتواند زمینهساز تهیه پیشنویس توافقنامه باشد.»
۱۸ ماه پیش و بعد از توافق ژنو این دو چهره از اصلیترین هدایتکنندگان حمله به وزیر خارجه در مجلس بودند. مواضع امروز آنها که کاملاً متفاوت با موضعگیری ۱۸ ماه پیش از آن است میتواند نشانه خوبی برای دولتیها باشد.
در چنین شرایطی هر چند فردا و با آغاز به کار مجلس در سال جدید باید منتظر موضعگیری شفافتر بهارستان در قبال تفاهم حاصل شده بود، اما مجموعه موضعگیریهای دیروز نشان از آن دارد که احتمالاً اینبار دولتیها با موضعی منسجمتر در مجلس مواجه خواهند شد که احتمالاً همسویی بیشتری با آنها دارد. کما اینکه نشانههای حمایت بهارستان از نتیجه مذاکرات لوزان نیز جدیتر از دورههای قبل مذاکرات است. نکاتی که میتواند زمینه را برای تحرک منتقدان دولت فراهم کند به مواردی چون بحث تغییر کاربری فردو یا وضعیت نیروگاه طنز و لغو تحریمها بر میگردد که در فاصله ۲۴ ساعت بعد از حصول تفاهم سیاسی برخی نمایندگان موضعگیریهایی امیدوارکننده در این زمینه داشتهاند.
· عملکرد نامناسب شورای هماهنگی اصلاحات
روزنامه اعتماد در صفحه احزاب خود با ابراهیم امینی، عضو حزب اعتماد ملی، درباره نقش و کارکرد شورای مشورتی، شورای هماهنگی و احزاب اصلاحطلب پرداخت. این فعال سیاسی اصلاحات کنش شورای هماهنگی اصلاحات در انتخابات شورای شهر را نامناسب دانست و پیرامون جایگاه این شورا و شورای مشورتی در آتیه سیاسی اصلاحات اظهار داشت: «عدهای در شورای هماهنگی قائل هستند که هر یک از احزاب باید بر اساس بدنه اجتماعی فعال و تاثیرگذار باشند. عملکرد شورای هماهنگی در انتخابات شورای اسلامی شهر تهران نتیجه خوبی را به دنبال نداشت. این مشکلی است که در آن زمان به دلیل عملکرد نهچندان خوب شورای هماهنگی به وجود آمد. یکی دیگر از این اشتباهات معرفی افرادی بهعنوان کاندیدا بود که نسبت به آرمانهای اصلاحطلبان وفادار نبودند که نتیجه آن را در انتخاب شهردار تهران دیدیم.
این مساله نشاندهنده این است که شورا دقت نظر را در آن زمان نداشت. اگر شهروندان جامعه به لیست اصلاحطلبان اعتماد میکنند، نباید این اعتماد را با عملکرد ضعیف خدشهدار کنیم. کسانی که بر مبنای اعتماد مردم رأی میآورند، باید نسبت به آرمانها و گفتمان اصلاحطلبان مسوولیتپذیر باشند. آنها باید نسبت به تعهدی که دارند وفادار باشند و به آرمانهای حزبی و سیاسیشان پشت پا نزنند. از طرفی رییس دولت اصلاحات یک چهره کاریزماتیک بین اصلاحطلبان و شهروندان است. او میتواند فضا را با مقبولیت اجتماعی که در بدنه جامعه دارد، تحت تأثیر قرار دهد و بازی رقبا را به هم بزند.
چنانچه در انتخابات ریاستجمهوری اخیر شاهد آن بودیم. شورای مشورتی هم به شخص رییس دولت اصلاحات مشورت میدهد تا او بتواند هر چه بهتر و بیشتر بر انتخابات تاثیرگذار باشد. ما باید اعتبار اجتماعی او و تاثیرگذاری او بر بدنه اجتماعی و رأی شهروندان را به فال نیک بگیریم. این قطعاً سرمایه بزرگی برای اصلاحطلبان است. همچنین نباید نقش شورای مشورتی و رییس دولت اصلاحات را با شورای هماهنگی یا هر مجموعه اصلاحطلبی دیگر مقایسه کنیم.»
روزنامه شرق
روزنامه اصلاحطلب شرق صفحه اول خود را به تیترهای «مذاکرات پله اول است، پایان خصومتها را میخواهیم» و «عبور از بحران تیر؛ توافق جامع» اختصاص داد.
· چهره معقول از ایران برای گسترش افکار انقلاب اسلامی
غلامحسین کرباسچی از اعضای برجسته شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی در تحلیل خود نسبت به توافق لوزان آن را اقدامی «تاریخی» و نمایانگر چهره «معقول» ایران در دنیا دانست. این چهره سیاسی اصلاحطلب سپس درباره وضعیت افکار و ایدههای انقلاب اسلامی پس از نتیجه مذاکرات نوشت«به نظرم حتی شعارهای انقلاب را در این وضعیت بیشتر و بهتر میتوان در دنیا مطرح کرد و منتظر عکسالعمل مثبت آن ماند. ما در شرایط انزوایی به سر میبردیم که دنیا با ما برخورد نامناسبی داشت. در آن شرایط حتی حرفها و شعارهای ایدئولوژیکی ما بسیار بد و نامعقول مطرح میشد.
در پرتو رفتار غیرمعقولی که برخی مسوولان اجرایی در این سالها داشتهاند بسیاری از شعارهای حتی امام و انقلاب مهجور مانده است و نتوانسته ماهیت خودش را مطرح کند. در حالی که شعار انقلاباسلامی، شعار اعتدال و برخوردهای معقول با مسائل در دنیا بوده است، برخی افراد سمبلی از افراط و حرفهای شعاری غیرمعقول و رجزخوانیهای غیرقابل پذیرش در دنیا را مطرح کردند و گاهی اوقات حتی با لودهبازی و حرفهای سخیف بهجای برخورد معقول و مطرحکردن حرفهای غیرقابل پذیرش، حتی حرفهای معقول و درست و انتقادهای قابل قبولی که نسبت به مناسبات بینالمللی میتوانست داشته باشد را نامعقول جلوه کردند.»
روزنامه آرمان امروز
روزنامه آرمان امروز صفحه اول خود را به تیتر «ظرافت روحانی» اختصاص داد.
· مجلس، مقصد بعدی بیانیه؟!
احمد توکلی، نماینده مجلس شورای اسلامی چند روز قبل از اعلام بیانیه مشترک از سوی تیمهای مذاکرهکننده در نامهای سرگشاده به حجتالاسلام روحانی مقصد بعدی هرگونه توافقی را مجلس دانست. فائزه عباسی در صفحه سیاسی روزنامه آرمان نوشت«حال سؤال اینجاست که آیا بیانیهای که در پایان مذاکرات لوزان خوانده شد و به امضای طرفهای مذاکرهکننده رسید باید به بهارستان برود و آنجا نیز مورد تصویب قرار گیرد؟!
در این رابطه احمد توکلی، نماینده اصولگرای مجلس نامهای خطاب به رئیسجمهور نوشت که ضمن تشکر از زحمات دولت برای به نتیجه رساندن مذاکرات بیان کرد: در این موقعیت خطیر تذکر دو نکته را بسیار حیاتی میدانم گرچه علیالقاعده مورد توجه دوستان هست؛ 1- بیانیه یا هر عنوان دیگری که به نتیجه مذاکرات داده شود، اگر برای ایران الزامآور باشد بعداً از قبول و اجرای آن گزیری نیست. این معنا در حقوق بینالمللی امری پذیرفته شده است. به عنوان نمونه میتوان آن را در پیمان وین ملاحظه کرد. بنابراین مراقبت جدی در این باره حیاتی است، تا خدایناخواسته از مکر دشمن آسیبی به ایران عزیز نرسد. 2- اصل هفتادوهفتم قانون اساسی مقرر میدارد: «عهدنامهها، مقاولهنامهها، قراردادها و موافقتنامههای بینالمللی باید به تصویب مجلس برسد.» درواقع احمد توکلی مدعی است که این بیانیه برای آنکه رسمیت پیدا کند باید به تصویب نمایندگان مجلس برسد.
مسالهای که وقتی «آرمان» آن را با محمدرضا خباز، معاون تقنینی معاون پارلمانی رئیسجمهور در میان گذاشت اینچنین پاسخ گرفت که این بیانیه صرفاً یک طرح و چارچوبی است برای ادامه گفتوگوها و نیازی به مطرح شدن در مجلس ندارد. عوض حیدرپور، نماینده مردم شهرضا در مجلس و عضو کمیسیون امنیت ملی نیز در پاسخ به این پرسش که آیا این بیانیه باید به تصویب نمایندگان مجلس برسد یا خیر پاسخ داد: این بیانیه لازم نیست به تصویب مجلس برسد چراکه آنچه در نتیجه مذاکرات لوزان به امضای طرفین رسید یک طرحی برای اقدام مشترک است که در دوره قبل در توافقات ژنو به تصویب رسید و درحال حاضر باید برای آن اقدام مشترک برنامهای اجرایی بنویسند و اینکه چگونه آن برنامهها را عملیاتی کنند بنابراین این بیانیه بیان راهحلها بود برای عملیاتی کردن اقدام مشترکی که پیش از این توافق شده بود. بر این اساس بیانیه مذکور هیچ ضرورتی ندارد که در مجلس برای تصویب مطرح شود. بهعبارت دیگر در صورت رسیدن به یک جمعبندی نهایی، بندهایی که الزاماتی را برای ایران به دنبال دارد باید به مجلس بیاید و پس از تصویب نمایندگان قابلیت اجرایی پیدا کنند.»
روزنامه ایران
روزنامه دولتی ایران، صفحه اول خود را به تیتر «جهان؛ خرسند از یک تفاهم هستهای» اختصاص داد.
· بازداشت برخی از افراد حادثه شیراز
موضوع درگیری علی مطهری با برخی از افراد در شیراز همچنان باب میل رسانههای دولتی است؛ روزنامه ایران خبر از بازداشتی برخی از افراد داد و در همین راستا نوشت «شماری از مهاجمان به «علی مطهری» در شیراز بازداشت شدند.
«مصطفی ترک همدانی» وکیل نماینده تهران با اعلام این خبر به «ایران» گفت: شماری از افرادی که به علی مطهری حمله کرده بودند، احضار و عدهای نیز بازداشت شدند. به گفته او شماری از بازداشت شدگان با تودیع وثیقه وکفالت آزاد شدند، اما عدهای همچنان در بازداشت هستند.
وکیل علی مطهری همچنین از ارجاع پرونده شکایت نماینده تهران، به خاطر جرائم امنیتی، به دادگاه انقلاب شیراز خبر داد و گفت: یافتههای بهدست آمده در تحقیقات اولیه محرمانه است، اما با توجه به این که متهمان، افراد متنوعی هستند و صلاحیت دادگاه انقلاب بالاتر از دادسراهای دیگر است، این دادگاه، صالح به رسیدگی است، هر چند وکیل مطهری اشارهای به شمار بازداشت شدگان نکرد اما آخرین روزهای اسفند ماه سال گذشته «حسین ذوالفقاری» معاون امنیتی وزارت کشور از شناسایی 15 نفر از متهمان پرونده خبر داده و گفته بود: «سپاه، اداره اطلاعات و نیروی انتظامی استان هر کدام یک لیست از افراد شناسایی شده را اعلام کردهاند که فعلاً هویت حدود پانزده نفر معلوم شده و در اختیار دادستان قرار داده شده است و دادستان هم دستورات اولیه مبنی بر احضار و جلب را صادر کرده است.»
«حسینعلی امیری» سخنگوی وزارت کشور نیز در ایام نوروز در حاشیه مراسم ترحیم والده وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی خبر داد که «در فیلم حادثه چهره عواملی در آن مشخص است؛ اسامی افراد نیز مشخص شده و در اختیار دستگاه قضایی قرار گرفته است که در حال احضار آنها هستند.»