روز جمعه رئیس جمهور آمریکا بار دیگر به این مساله اشاره کرد که تحریم ها به صورت مرحله به مرحله کاهش خواهد یافت. جنیفر روبین نویسنده مقاله واشنگتن پست در ادامه نوشته است که من فقط می خواهیم یک تصویر کلی از چگونگی کاهش تحریم ها ارائه دهم و اینکه تحریم ها چگونه به صورت ناگهانی در صورت نقض مفاد توافقنامه، بار دیگر اعمال خواهد شد. مکانیسم های مختلف زیادی و راه های متفاوتی وجود دارد.
بخشی از کار جان کری و بخشی از کار مذاکره کنندگان ایرانی و بخشی از کار گروه 1+5 این است که به فرمولی دست یابند که نگرانی های اصلی ما را برطرف کند، در حالی که به طرف دیگر اجازه می بدهد تا به بدنه سیاسی خود طوری نشان دهد که این فرمول قابل قبول تر به نظر برسد.
مهمترین نگرانی ما اطمینان حاصل کردن از این مساله است که اگر ایران به توافقنامه عمل نکند، ما چگونه و از طریق چه مکانیسمی می توانیم تحریم ها را بار دیگر برگردانیم. این مهمترین نگرانی ماست. و من فکر می کنم که هدف اصلی احتمال بازگرداندن و اعمال تحریم های قوی، در صورت بروز نقض توافقنامه است، و به این هدف می توان دست یافت. و این مساله نیاز به مذاکرات خلاقانه توسط جان کری و دیگران دارد و من مطمئن هستم که در این مورد موفق خواهیم بود.
نویسنده واشنگتن پست در ادامه افزود: این یک تغییر دراماتیک در موضع دولت و البته یک تغییر ابلهانه است. همان طور که هنری کیسینجر و جورج شولتز وزرای خارجه سابق آمریکا هشدار داده اند، و ما نیز به این مساله آگاهی داریم، بازگرداندن سریع تحریم ها، اقدامی بسیار دست و پاگیر و بی اثر خواهد بود. زمانی که تحریم ها لغو شود، بازگرداندن آنها پس از اینکه قدرت های غربی کسب و کار خود را با ایران آغاز کردند، بسیار سخت و دشوار خواهد بود. بازرسی ها هرگز به طور کامل چیزی را اثبات نمی کند و طرف ها نسبت به طراحی سیستمی که به کشمکش بی پایان در خصوص اینکه آیا موارد نقضی رخ داده است، با تردید و تامل جدی نگاه خواهند کرد.
ولی صبر کنید. این مساله بدتر می شود. روزنامه وال استریت ژورنال اعلام کرده است که دولت اوباما برآورد کرده است که در نتیجه تحریم ها ایران بیش از 100 تا 140 میلیارد دلار درآمد نفتی بلوکه شده در حساب های خارجی دارد. مقام های آمریکایی اعلام کرده اند که انتظار دارند پس از دستیابی به توافق نهایی ایران بتواند به بخشی از این منابع مالی دسترسی پیدا کند. مقام های کنگره آمریکا نیز اعلام کرده اند که ایران می تواند به 30 تا 50 میلیارد دلار از درآمدهای نفتی بلوکه شده خود پس از امضای توافقنامه دست یابد. این یک رونق بزرگ برای اقتصاد ایران خواهد بود. ایران می تواند از این پول برای تامین مالی فعالیت های تروریستی در یمن، سوریه و سایر مناطق استفاده کند.
مایکل ماکوفسکی رئیس موسسه "جینسا" در این باره تاکید کرد که اوباما می خواهد به ایران اجازه دسترسی به این منابع مالی را که معادل 10 درصد تولید ناخالص داخلی است را بدهد تنها به این خاطر که ایران توافقنامه را امضا کند. این یک نمایش فوق العاده برای ایران در مراسم جشن روز ارتش بوده است، زمانی که ایران برخی از تسلیحات نظامی خود و شعارهای مرگ بر آمریکا و مرگ بر اسرائیل را در معرض نمایش گذاشت.
وی افزود: به همان اندازه این مساله نیز نگران کننده است که اوباما در کنفرانس خبری، تصمیم روسیه برای فروش سامانه دفاع موشکی اس 300 به ایران را کم اهمیت ارزیابی کرده است، سامانه ای که هرگونه حمله به تاسیسات اتمی ایران را سخت تر خواهد کرد. شاید اوباما قصد داشته با عدم مخالفت با فروش سامانه اس 300 روسیه به ایران، اقدام نظامی اسرائیل علیه تاسیسات هسته ای ایران را سخت تر جلوه دهد. اوباما به ایرانی ها هر چیزی را خواهد داد تا به توافق دست یابد.
مارک کرک سناتور آمریکایی نیز در واکنش به اظهارات اخیر اوباما گفت: این واقعا نگران کننده است که اوباما از مخالفت علنی با درخواست آیت الله خامنه ای رهبر عالی ایران در خصوص لغو همه تحریم ها به محض دستیابی به توافق نهایی هسته ای، خودداری کرده است. رئیس جمهور آمریکا به طور آشکار درب را برای کاهش چشمگیر تحریم ها علیه ایران باز گذاشته تا دستیابی به یک توافق جنجالی را تضمین کند، توافقی که نه لزوما و نه به صورت دائمی، قابلیت های وسیع ایران برای دستیابی به سلاح اتمی را برنخواهد چید.
این امتیازات بزرگ با مخالفت گسترده در کنگره و متحدان ما در خلیج فارس روبرو می شود که نگران واگذاری تسلط بر خاورمیانه به ایران هستند. این توافق همچنین این مساله را به بوته آزمایش خواهد گذاشت که هیلاری کلینتون تا چه حد قادر به آرام کردن حزب دموکرات است. آیا کلینتون با چنین توافقی کنار خواهد آمد، توافقی که که به ایران اجازه می دهد منابع مالی لازم برای حمایت از فعالیت های تروریستی را داشته باشد، زیر ساختهای اتمی ایران را باقی نگه می دارد، اجازه بازرسی های سرزده از هر مکانی را نمی دهد و ایران را مجبور نمی کند تا ابعاد احتمالی نظامی فعالیت هسته ای خود را متوقف کند. اگر چنین باشد، کلینتون وجهه خود به عنوان یک متفکر که در عرصه سیاست خارجی سختگیرتر از اوباماست را تخریب می کند.
رئیس جمهور آمریکا که زمانی چارچوب توافق را یک توافق تاریخی خوانده بود، مجبور شده است تا در برابر اینکه توافقی وجود ندارد، تسلیم شود. اکنون رئیس جمهور آمریکا متوجه شده است که دستیابی به توافق نهایی بسیار بدتر از آن خواهد بود که وی و مدافعان آن تصور می کردند، دستیابی به آن امکان پذیر است. او وعده داده بود تا برنامه تسلیحات اتمی ایران را از بین ببرد، ولی اکنون در چنین شرایطی گرفتار شده است. اوباما زمانی بر افزایش بازرسی ها و لغو تدریجی تحریم ها پافشاری می کرد. در نهایت، باید به کنگره، نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری 2016 میلادی، متحدان ما و مردم آمریکا توضیح داده شود که کل این تسکین و دلجویی قابل قبول نخواهد بود. آنها مجبور خواهند بود تا با اتخاذ ابزارهایی اوباما را هر چه سریعتر متوقف کنند یا وی را مجبور به بازنگری در دیپلماسی اش نمایند.
