گروه بین‌الملل مشرق - مرکز مطالعات و پژوهش‌های سیاسی العربی در مقاله‌ای به بررسی نحوه تعامل سرکردگان رژیم صهیونیستی با بیانیه سوئیس پرداخته و نوشت: در روز دوم آوریل جاری ایران و 6 کشور غربی به رهبری آمریکا به چارچوب توافق در زمینه برنامه هسته‌ای ایران دست یافتند و قرار شد مذاکرات برای تهیه توافقنامه نهایی تا پایان ژوئن آینده ادامه پیدا کند. صرف نظر از جزئیات این توافق که پیشتر در رسانه های مختلف به بررسی گذاشته شده و مواضع کشورهای دیگر در قبال بیانیه صادر شده در لوزان سوییس، آنچه در مقاله این مرکز مطالعاتی به بررسی گذاشته شده، مواضع صادر شده از سوی سران رژیم صهیونیستی در قبال چارچوب توافق است.
این مقاله می‌نویسد: تمامی جریان‌ها و گروه‌های سیاسی در داخل سرزمین‌های اشغالی از تمامی رویکردها بر ضرورت ادامه انحصار در اختیار داشتن سلاح هسته‌ای در خاورمیانه برای اسرائیل و ممانعت ایران در دستیابی به این سلاح اتفاق نظر دارند. با این وجود در مورد ابزارهایی که برای تحقق این هدف می‌توان از آنها استفاده کرد، اجماعی وجود ندارد. به همین علت انتقادات شدیدی از سوی گروه‌ها و احزاب مخالف و برخی نخبگان سیاسی تل آویو در مورد نحوه تعامل بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی در برخورد با این پرونده وجود دارد، چرا که وی در این راستا وارد درگیری علنی با باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا شده است. گروه‌های مختلف اسرائیلی اعتقاد دارند که بهترین راه؛ تقویت مناسبات با کاخ سفید و حفظ روابط اطمینان بخش با باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا برای تأثیرگذار بودن در مضمون راه حل نهایی با تهران است.
واکنش سران سرزمین‌های اشغالی به چارچوب توافق انجام شده بین مبالغه در رد و پذیرش مشروط و محافظه‌کارانه در نوسان است. کابینه رژیم صهیونیستی به ریاست نتانیاهو روش اول را در پیش گرفته است، اما برخی دیگر از مقامات ارشد نظامی و امنیتی بازنشسته که عموماً مواضع همسان با مؤسسات امنیتی و نظامی مطرح می‌کنند، روش دوم را در پیش گرفته‌اند.
بنیامین نتانیاهو در راستای مواضعی که از 2 دهه پیش در قبال پروژه هسته‌ای ایران در پیش گرفته است، به صورت عملی مخالفت خود با هر توافقنامه مسالمت‌آمیزی که ایران را مجبور به کنار گذاشتن کامل برنامه هسته‌ای و تخریب زیرساخت‌های آن نکند، اعلام کرد. نتانیاهو فعالیت‌ها و تلاش‌های خود را در این راستا در ماه ها و هفته‌های اخیر به ویژه در ایالات متحده آمریکا به کار گرفته و بارها خواستار اعمال تحریم‌های بیشتر بین‌المللی و آمریکایی برای به شکست کشاندن توافق بین ایران و 6 کشور غربی و فشار بر دولت آمریکا جهت انجام حملات نظامی به تأسیسات هسته‌ای ایران شد.
در همین راستا نتانیاهو و مسئولان ارشد اسرائیلی بلافاصله بعد از اعلام چارچوب توافق به آن حمله کردند، نکته قابل توجه این است که آنها مضامین توافق را بررسی نکرده و هیچ نقطه مثبتی در آن ندیدند، بلکه تنها به حملات خود ادامه دادند و آن را بیانیه‌ای خطرناک و بد و اشتباهی تاریخی برشمردند که در نتیجه تسلیم شدن 6 کشور غربی در مقابل دیکته های ایران صادر شده است. گفتگوی تلفنی باراک اوباما با نتانیاهو که ساعاتی پس از امضای توافقنامه انجام شد نیز نتوانست مواضع نتانیاهو در قبال بیانیه را حتی اندکی بهبود بخشد. این در حالی بود که رسانه‌های اسرائیلی این گفتگوی تلفنی را "سخت"توصیف کردند. به این ترتیب نتانیاهو حمله به بیانیه سوییس را از طریق رسانه‌های مختلف به ویژه رسانه‌های آمریکایی دنبال کرد.
اوباما می‌گفت که توافق مذکور مسیر رسیدن ایران به سلاح هسته‌ای را مسدود می‌کند و تنها اجازه استفاده صلح‌آمیز این کشور از برنامه‌های هسته‌ای را می‌دهد و از کشیده شدن به گزینه جنگ بر ضد ایران نیز جلوگیری می‌کند. نتانیاهو مدعی شد که این توافق موجودیت اسرائیل را تهدید می‌کند و خطری برای منطقه و تمام جهان است و به برنامه هسته‌ای ایران مشروعیت بین‌المللی داده و زیرساخت‌های هسته‌ای این کشور را حفظ می‌کند.
بنا به ادعاهای نتانیاهو توافق مذکور مانع دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای نمی‌شود، بلکه تنها طی چند سال تمامی موانع پیش روی ایران برای رسیدن به سلاح هسته‌ای و تولید تعداد زیادی از بمب‌های اتمی را برمی‌دارد و باعث رقابت تسلیحات هسته‌ای در منطقه می‌شود و این اتفاق جنگ شدیدی را ایجاد می‌کند که منطقه پیش از این شاهد آن نبوده است.
نتانیاهو این نکته که جایگزین چنین توافقی جنگ باشد را رد کرد و گفت که جایگزین سومی نیز وجود دارد که همان افزایش فشارها به ایران و اعمال تحریم‌های دردآور بیشتر بر ضد این کشور برای مجبور کردن آن جهت رسیدن به "توافق خوب " است که تضمین کننده کنار گذاشتن پروژه هسته‌ای از سوی این کشور باشد. وی در عین حال به واکنش ایران به اعمال تحریم‌های بیشتر بر ضد این کشور اشاره نکرد. نتانیاهو در پایان اظهاراتش موضوع تازه‌ای را مطرح کرد که هیچ ارتباطی به سلاح هسته‌ای نداشت. وی گفت که امضای هر توافق با ایران باید شامل اعتراف واضح ایران به حق موجودیت اسرائیل باشد.
فرماندهان نظامی و امنیتی بازنشسته رژیم صهیونیستی که عمدتاً مواضع سیاسی آنها به مؤسسات امنیتی و نظامی اسرائیل نزدیک است، در تعامل با بیانیه سوییس راهکار دوم را در پیش گرفتند. افرایم هالوی رئیس اسبق موساد در گفت‌وگو با رادیو رژیم صهیونیستی این توافق را مثبت خواند. پروفسور عوزی عیلام مدیر کل اسبق کمیته انرژی هسته‌ای اسرائیل نیز اعلام کرد که در صورت اجرای کامل این توافق ایران از تولید سلاح اتمی بسیار دور خواهد بود. عاموس یادلین رئیس اسبق سرویس جاسوسی نظامی رژیم صهیونیستی نیز که ریاست آکادمی مطالعات امنیت ملی تل‌آویو را بر عهده دارد ، ملاحظاتی را نسبت به این توافقنامه مطرح کرد و در عین حال آن را راهکاری میانه بین ایران و دولت‌های غربی برشمرد که دستاوردهای مهمی را محقق کرده اما در عین حال نیازمند برخی اصلاحات جدی است.
مهمترین ملاحظاتی که موافقان بیانیه نسبت به آن مطرح کرده‌اند، شامل موارد زیر است:
- چارچوب توافق امضا شده در سوییس به برنامه هسته‌ای ایران مشروعیت بین‌المللی می‌دهد و انجام حملات نظامی از سوی اسرائیل بر ضد تأسیسات هسته‌ای ایران را مشکل خواهد کرد، چرا که به این ترتیب این اقدام نقض قوانین بین‌المللی و تلاشی آشکار برای از بین بردن این قوانین به شمار می‌رود.
- توافق مذکور به صورت موضوعی ایران را کشوری در آستانه هسته‌ای شدن می‌شناسد، با وجود اینکه هیچ تعریف دقیق و مورد توافقی برای اصطلاح "کشور در آستانه هسته‌ای شدن" وجود ندارد، اما به ادعای مقامات صهیونیست معمولاً مقصود از این اصطلاح این است که کشور مذکور توانمندی‌های تکنولوژیک و زیرساخت‌ها و منابع و تجربه لازم برای تولید سلاح هسته‌ای در مدت زمانی نسبتاً کوتاه را در اختیار دارد. با این وجود اسرائیلی‌ها وقتی از ایران به عنوان دولتی در آستانه هسته ای شدن نام می‌برند، محدودیت‌های شدید و نظارت‌های گسترده اعمال شده از سوی این توافقنامه بر ایران را نادیده می‌گیرند.
همچنین ادعاهای دیگری از سوی برخی کارشناسان و تحلیلگران اسرائیلی مطرح شده مبنی بر اینکه گذشت زمان بعد از به رسمیت شناختن ایران به عنوان دولت در آستانه هسته‌ای شدن توانمندی بازدارنده این کشور را افزایش خواهد داد. چرا که این رویکرد را ایجاد می‌کند که ایران به علت توسعه علمی و تکنولوژیک و قدرت مخفی نگه داشتن ابعادی از پروژه هسته‌ای خود از نظارت بین‌المللی به تولید سلاح اتمی نزدیک شده است. براساس این ادعا به این ترتیب ابهام موجود در زمینه قدرت واقعی هسته ای ایران باعث می‌شود اسرائیل و دیگر کشورها مجبور شوند با تهران به‌عنوان یک قدرت کاملا هسته‌ای تعامل کنند.
- این توافقنامه جایگاه و نقش و نفوذ ایران در منطقه را تقویت می‌کند و مرحله جدیدی از مناسبات بین‌المللی و منطقه‌ای را پیش روی این کشور باز می کند. این اتفاق همچنین می‌تواند به تقویت جایگاه متحدان تهران در منطقه منجر شود، این متحدان ممکن است دولت‌ها یا شبه نظامیان یا سازمان‌های غیردولتی باشند.
- احتمال دارد آمریکا برای جبران خسارت‌های عربستان سعودی و برخی دیگر از کشورهای منطقه، آنها را با سلاح‌های پیشرفته‌تری مجهز نماید. این موضوع باعث می‌شود اسرائیل برتری خود در دسترسی به سلاح‌های پیشرفته بر کشورهای عربی را از دست بدهد.
- ممکن است ایران با استفاده از شرایط منطقه‌ای و بین‌المللی اقدام به نقض توافقنامه بنماید، از دیدگاه صهیونیست‌ها در این شرایط این تردید وجود دارد که دولت‌های بزرگ اراده سیاسی برای تحمیل مجدد تحریم‌ها بر ایران یا انجام حمله نظامی به تأسیسات اتمی این کشور را از دست داده باشند.
نتیجه گیریبعد از امضای توافق سوییس اسراییل دیگر گزینه تهدید نظامی بر ضد تأسیسات هسته‌ای ایران را در اختیار ندارد، به این ترتیب انتظار می‌رود که کابینه اسرائیل به ریاست نتانیاهو مخالفت خود با توافقنامه را از طریق کنگره و حامیان اسرائیل در آمریکا برای به شکست کشاندن آن ادامه دهد.
همچنین ممکن است فشارها بر دولت آمریکا برای ایجاد تغییرات جدی در آن افزایش پیدا کند. در هر حال کابینه اسرائیل سعی خواهد کرد غرامت‌های نظامی گسترده از ایالات متحده آمریکا دریافت نماید و بار دیگر تعهد این کشور بر حفظ برتری نظامی اسرائیل بر تمامی دولت‌های منطقه را تثبیت نموده و تضمین‌هایی از آمریکا برای ممانعت از فشار بر اسرائیل جهت قرار دادن تأسیسات هسته‌ای این کشور زیر نظر نظارت بین‌المللی به دست آورد. تل‌آویو همچنین تلاش خواهد کرد تضمین‌های امنیتی برای خود جهت رسیدن به چیزی مشابه امضای ائتلاف نظامی رسمی و تقویت همکاری‌های جاسوسی بین 2 طرف جهت پیگیری برنامه هسته‌ای ایران و بسیاری از دولت‌های منطقه که احتمال توسعه برنامه اتمی آن ها وجود دارد، به دست آورد.
