گروه سیاسی مشرق - رسانه‌های مکتوب همواره نقش عمده‌ای در هدایت افکار عمومی و جریان‌سازی رسانه‌ای به عهده دارند که در این بین جایگاه روزنامه‌ها، جایگاه ویژه‌ای است. به همین منظور گروه سیاسی مشرق به تحلیل و بررسی محتوای روزنامه‌های متعلق به جریان اصلاح‌طلب می‌پردازد.
روزنامه‌های زنجیره‌ای اصلاحات روز پنج‌شنبه را با تمرکز بر سخنان حجت‌الاسلام سید حسن خمینی و جزییات سفرخارجی حجت الاسلام روحانی آغاز کردند.
از سوی دیگر، در پروژه مطبوعاتی شبیه‌سازی رویکرد بازرگان و حجت‌الاسلام روحانی از سوی تندروهای اصلاح‌طلب، روزنامه خانوادگی هاشمی‌رفسنجانی به گفت‌وگو با هاشم صباغیان از اعضای نهضت آزادی پرداخته است. هاشم صباغیان در اظهاراتی عجیب از توانایی حرکت روحانی در مسیر و منش بازرگان سخن گفت و تصریح کرد «آقای روحانی باید در مرحله اول جنس «اعتدال» مهندس بازرگان را بشناسد و سپس در راه ایشان گام بردارد. این کار نیز با مطالعه و اندیشه در سیر تفکر مهندس بازرگان میسر است.»
روزنامه مردم
سالاری
ارگان رسمی حزب مردم سالاری پنج‌شنبه را با تیترهای «تصویب کلیات استانی‌شدن انتخابات مجلس» و «طرح رویکردی ایران برای ریشه‌کنی تروریسم» روانه پیشخوان مطبوعات کشور شده است.
· پایان محافظه‌کاری هاشمی
احسان کیانی
در سرمقاله روزنامه مردم سالاری به موقعیت سیاسی هاشمی‌رفسنجانی در سپهر سیاسی
کشور پرداخته است؛ وی معتقد است که هاشمی دیگر از سیاست‌های محافظه‌کارانه با شکست
در انتخابات ریاست خبرگان دست برداشته است و مرزبندی خود را با جناح اصولگرا
نمایان ساخته است؛
وی در همین راستا نوشت «وی با سخنان انتقادآمیزش در مراسم بزرگداشت همسر امام (ره)، مرز خود با اصولگرایان را روشن‌تر از همیشه نشان داد. او دیگر در میانه‌ای مبهم نیست بلکه به وضوح در کنار برخی منتقدان پیشین خویش ایستاده است. این نه فقط موقعیت هاشمی است که سرنوشت دیگر محافظه‌کاران نیز جز این نیست. هم‌چنان که علی‌اکبر ولایتی در مناظره‌های انتخاباتی نه در کنار نامزدهای اصولگرا که در مقابلشان ایستاد و حتی سخت‌تر از اصلاح‌طلبان بر آنان تاخت؛ همان‌طور که علی‌اکبر ناطق‌نوری با اجتناب از حضور در جامعه روحانیت، اعتراضش به اصولگرایان را نشان داده و همانگونه که علی لاریجانی نیز ترجیح داده در مواجهه با برخی دوستان سابقش در کنار حسن روحانی قرار بگیرد. بازی پیشین به پایان رسید و بازی جدیدی آغاز شده که دو سو بیشتر ندارد: آرمان‌گرایی و واقع‌گرایی. آیا محافظه‌کاران این بازی را تا انتها ادامه خواهند داد؟ باید نشست و تماشا کرد!»
روزنامه
ابتکار
روزنامه ابتکار پنج‌شنبه را به تیترهای «میراث صراحت امام (ره)» و «علیه خشونت، علیه ترور» اختصاص داد.
· نان را گران نکنید، یارانه غیر نیازمندان را قطع کنید
دولت نمی‌خواهد پایگاه اجتماعی خود را در اقشار غیر نیازمند از دست بدهند، برای همین از قطع یارانه غیرنیازمندان ابا دارند.
فؤاد شمس در روزنامه ابتکار یارانه را «وبال گردن» دولت یازدهم دانست و معتقد است که نباید دولت به برخی از افراد جامعه یارانه بدهد و در همین راستا نوشت «کسانی که خودرو های لوکس چندصد میلیونی دارند قطعاً 50 هزار تومان درماه پول چند بار ویراژ دادن آنان در اتوبان های شهر نیست. اصلاً خود این اتوبان‌ها به عنوان یارانه برای آنان است. یا پزشکان و وکلایی که از انواع امکانات برای درآمد بیشتر برخوردارند قطعاً مستحق دریافت یارانه نیستند. صرافانی که از رانت متغییر بودن قیمت ارز و طلا بر دارایی‌شان افزوده میشود الان یارانه بزرگی می‌گیرد که 50 هزار تومان در مقابل آن پول خرد هم حساب نمی‌شود. پرداخت یارانه به اقشار ثروتمند فلسفه وجودی یارانه را زیر سؤال می‌برد. شکاف‌ها نه تنها کاهش نمی‌یابد که افزایش هم پیدا می‌کند.»
وی سپس با گلایه از رفتار اقتصادی دولت پیرامون گرانی نان و عدم قطع یارانه ثروتمندان نوشت «به هر صورت این روزها پرداخت یارانه نقدی فشار سنگینی بر دوش دولت نهاده است. به نظر می‌رسد عقلانی تر و البته انسانی تر این است که به جای آن که نان گران شود که بر دوش اکثریت عظیمی از مردم که قوت غالبشان نان است فشار آورده شود اقشار ثروتمند اندکی احساس مسئولیت بکنند و و یارانه دریافت نکنند. آن هم در سیستم اقتصادی که مالیات بر در آمد های کلان هنوز درست برقرار نشده است و انواع رانت‌ها و مواهب دیگر برای پر درآمدها بی داد می‌کند. این امر نه تنها کمک به دولت است که بتواند به این اوضاع سرو سامانی بدهد بلکه حس همبستگی اجتماعی را بیشتر می‌کند و تبعات سیاسی و امنیتی احتمالی که همچون آتشی زیر خاکستر در میان بخش‌هایی از طبقات فرودست به چشم می‌خورد جلوگیری خواهد کرد.»
روزنامه
اعتماد
روزنامه اصلاح‌طلب اعتماد نیم‌تای بالای صفحه اول خود را به تیترهای «70 روز تا فرجام هسته‌ای» و «ضعف وزارت کشور در حادثه شیراز» اختصاص داده است.
· سرنوشت جناح‌ها در دستان شیوخ
مجتبی حسینی در گزارشی در صفحه احزاب روزنامه اعتماد به بررسیموقعیت روحانیون سیاستمدار در فضای سیاسی ایران می‌پردازد؛ وی معتقد است که سه گروهی که طبقات سیاست در ایران را می‌سازند و سرآمد هر کدام‌شان با واسطه و بی‌واسطه، «فقهای سیاستمدار» اند. روحانیونی که «تصمیم‌گری و تصمیم‌سازی» شان، «سرنوشت» و «فرجام» جناح‌های سیاسی ایران را تعیین می‌کند.
مجتبی حسینی در تقسیم‌بندی این گزارش سیاسی زعمای اصولگرایان راآیات مصباح‌یزدی، محمد یزدی و موحدی کرمانیو جناح میانه‌روها هاشمی‌رفسنجانی، ناطق‌نوری و سیدحسن خمینی و شیوخ اصلاح‌طلبان را رییس دولت اصلاحات و سیدمحمد موسوی خویینی‌ها و عبدالله نوریمی‌داند.
دبیر سرویس احزاب روزنامه اعتماد در توصیف وضعیت اصلاحات از عبارت «سه شیخ و دو سکوت» یاد می‌کند و در همین راستا می‌نویسد«کارگزاران سیاسی اصلاح‌طلب پس از طی دورانی سخت و دم و بازدمی پرمصیبت در اتمسفر سیاست ایران با تن دادن به عقلانیت سه شیخ خود نه تنها به شاهراه نجات رسیدند که امروز برای سبقت از رقیب، بیش از هر زمان دیگری خود را محتاج وعظ و خطابه شیوخ خود می‌بینند. اینان میدانند در مقام کارگزاران با تن دادن به فرامین کارفرمایان سیاسی پر آوازه خود می‌توانند خرد جمعی و بلوغ سیاسی خود را بهسازی کرده و به آنچه هدف‌گذاری کرده‌اند، دست یابند.
در این بین هرچقدرحرف از اصلاحات نقل و نُقل بازار سیاست و سیاستمداران است اما سکوت، لب الباب شیوخ اصلاحات است. یکی از این سه شیخ که مجالی برای گفتن ندارد، اما سیدمحمد موسوی خویینی‌ها و عبدالله نوری سکوتشان اختیاری است. سکوتی که به رمز و رازی شبیه است و خود قصه ادامه داری شده. عبدالله نوری هرچند گاهی حرف‌هایی می‌زند و از دلمشغولی و ذهن مشغولی‌اش رونمایی می‌کند، اما بازهم نمایه‌شناسی رفتارش موید آن است که تمایلی به موضع‌گیری مستمر ندارد. موسوی خویینی‌ها اما سکوتی طولانی‌تر دارد. گویی مناسبات قدرت در ساخت سیاسی به‌گونه‌ای است که او را از آفتاب به سایه هدایت کرده است. سایه‌ای که برای منتقدان و مخالفان و رقبایش، از او چهره‌ای رمزآلود و پر رمز و راز ساخته تا آنان از قبای سرخ و دستان نامریی‌اش داستان سرایی کنند.
آن تک سکوت اجباری و این دو سکوت اختیاری اما به معنای رهایی زعامت اصلاحات نیست. شیوخ اصلاحات بازگرداندن قبای سیادت بر تن کارگزاران سیاسی‌شان را در تن پوشی عبای سکوت دیده‌اند، سکوتی برای رقبا و طرح طریقت برای مریدانشان در خفا.»
روزنامه آرمان امروز
روزنامه آرمان امروز صفحه اول خود را به تیترهای «انتخابات مجلس استانی میشود» و «قصد سفر نداشتم» اختصاص داد.
· مقایسه روحانی و بازرگان در روزنامه خانوادگی هاشمی
پس از پیروزی حجت‌الاسلام روحانی در کارزار انتخاباتی 1392 اولین واکنش جریان تندرو اصلاحات به فراگیری گفتمان اعتدال در قوه مجریه بازگشت تفکر بارزگان به فضای سیاسی کشور بود و در همین راستا این جریان با زنده نگه‌داشتن نام بازرگان اقدام به شبیه‌سازی رویکرد بازرگان و حجت‌الاسلام روحانی کردند تا از این طریق رفتارهای بازرگان را در دوران ابتدایی انقلاب مناسب ارزیابی نمایند و به این نتیجه برسند که مردم بعد از سه دهه به گفتارهای مهندس بازرگان در دولت موقت ایمان آوردند.
روزنامه آرمان‌امروز در صفحه سیاسی خود با هاشم صباغیان از اعضای نهضت آزادی و مهندس بازرگان پرداخته است؛ هاشم صباغیان در پاسخ به این سؤال که مهم‌ترین شعار آقای روحانی «اعتدال» بوده است. با توجه به اینکه شما در کابینه مهندس بازرگان حضور داشتید و از نزدیک با منش و شیوه مدیریتی ایشان آشنایی دارید، آیا معتقدید آقای روحانی چارچوب‌های اعتدالی مهندس بازرگان را رعایت می‌کند؛ اظهار داشت «اعتدال مهندس بازرگان دارای جنبه‌های مختلفی است که نیاز به بررسی و تحلیل عمیق و گسترده دارد. مهندس بازرگان به هیچ عنوان اهل «کینه‌توزی» و «خصومت» با هیچ شخص یا جریانی نبود. مهندس بازرگان حتی با مخالفان و دشمنان خود هم به صورت معقول و آگاهانه برخورد می‌کرد و از هرگونه عکس‌العمل و واکنش پرهیز می‌کرد. «قدرت» در شخصیت مهندس بازرگان تأثیری نداشت. شخصیت ایشان به شکلی بود که رفتارش چه زمانی که در قدرت حضور داشت و چه زمانی که هیچ‌گونه فعالیت سیاسی نداشت یکسان بود و هیچ گونه تغییری پیدا نمی‌کرد. ایشان اغلب مباحث حکومت‌داری و شیوه مدیریتی که در کابینه مطرح می‌کردند را از شیوه حکومت‌داری حضرت علی (ع) و کتاب نهج‌البلاغه نشأت می‌گرفت.
مهندس بازرگان به مساله «بیت‌المال» بیش از اندازه حساسیت داشتند و یکی از نکاتی که همواره در کابینه مطرح می‌کردند حفاظت و صیانت از «بیت‌المال» بود. ایشان بارها عنوان می‌کردند که مردم به ما اعتماد کردند، درنتیجه ما «امین» مردم محسوب می‌شویم و باید با تمام توان از «بیت‌المال» محافظت کنیم. نکته دیگر اینکه مهندس بازرگان همواره اهل تعامل و گفت‌وگو بود. ایشان در مقاطع مختلف و در بدترین اتفاقات سیاسی تعامل و گفت‌وگو را به کشمکش و نزاع ترجیح می‌داد و به معنای واقعی «تقوای سیاسی» را رعایت می‌کرد. آقای روحانی هم اهل تعامل هستند. با این وجود بنده معتقدم مشکلاتی که هم‌اکنون جلوی راه دولت آقای روحانی است از مشکلات دولت موقت مهندس بازرگان بیشتر است.
دولت موقت هم با مشکلات بزرگ و گسترده‌ای در سراسر کشور مواجه بود اما مشکلات آشکار و قابل تشخیص بود. این درحالی است که در شرایط فعلی اغلب مشکلات آقای روحانی به صورت پنهان است و تشخیص راه‌حل آن به آسانی مقدور نیست. پنهان بودن مشکلات باعث شده که دولت آقای روحانی پیش از ورود به یک مساله نتواند تحلیل درستی از آن داشته باشد. درنتیجه هنگامی که وارد یک مساله میشود و هزینه و وقت خود را صرف می‌کند تازه به موانع جدی و ریشه‌ای برخورد می‌کند.»
صباغیان سپس در مورد تفاوت های مقایسه اعتدال در منظر حجت‌الاسلام روحانی و مهندس بازرگان اظهار داشت «آقای روحانی می‌تواند در مسیر و مشی مهندس بازرگان حرکت کند. فرم شکل‌گیری شخصیت آقای روحانی با فرم شکل‌گیری مهندس بازرگان متفاوت است. مهندس بازرگان شخصیتی دانشگاهی بودند درصورتی که آقای روحانی حوزوی هستند. نکته جالب درباره مهندس بازرگان اینکه ایشان دارای مدرک دکتری از یکی از دانشگاه‌های فرانسه است. با این وجود هیچ‌گاه حاضر نشد درباره ایشان از واژه «دکتر» استفاده شود و همواره ترجیح می‌داد وی را مهندس بازرگان خطاب کنند. آقای روحانی باید در مرحله اول جنس «اعتدال» مهندس بازرگان را بشناسد و سپس در راه ایشان گام بردارد. این کار نیز با مطالعه و اندیشه در سیر تفکر مهندس بازرگان میسر است.»
روزنامه ایران
روزنامه دولتی ایران، صفحه اول خود را به تیترهای «108 اثر تاریخی از آمریکا به ایران بازگشت» و «ارائه طرح روحانی علیه تروریسم در اجلاس سران آسیا و آفریقا» اختصاص داد.
· بازگشت هاشمی به «سیما» با فشار بر جام‌جم
فشار به صداوسیما پاسخ داد، یاران هاشمی خواهان پخش مستقیم تمامی سخنرانی‌های وی هستند و این‌بار با فشار به صداوسیما خواهان «جبران» عدم پخش سخنان رییس مجمع تشخیص مصلحت بودند که به نتیجه دلخواه خود رسیدند.
روزنامه
دولتی ایران در صفحه سیاسی خود به بازگشت هاشمی به رسانه ملی پرداخته است و در
همین راستا نوشت «با پخش بخشی از سخنرانی آیت‌الله اکبر هاشمی رفسنجانی در مراسم
سالگرد بانوی انقلاب و همسر امام خمینی (ره)، به غیبت رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام
در تلویزیون طی چند سال اخیر پایان داده شد.
به گزارش «تابناک»، همایش بزرگداشت بانوی انقلاب خدیجه ثقفی همسر
امام راحل با حضور و سخنرانی حجت‌الاسلام حسن روحانی رئیس جمهوری و آیت‌الله اکبر
هاشمی رفسنجانی رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام روز یکشنبه ۲۳ فروردین ماه در سالن اجلاس سران برگزار شد؛ اما این
سالگرد با پوشش رسانه خاصی همراه نبود.
همین اتفاق باعث شد تا هاشمی هنگام سخنرانی در این مراسم بزرگداشت، از رسانه ملی سخن به میان بیاورد و این موضوع را مطرح کند که انتظار می‌رفته تا این همایش را زنده پوشش دهد؛ نقدی که البته در ادامه انتقادات نسبت تند رئیس مجمع تشخیص مصلحت از صداوسیما ارزیابی شد اما نقدها به همین نقطه ختم نشد و بعد از آنکه این سخنان ضبط شده نیز پخش نشد، سایت «جماران» انتقادات شدیدی را مطرح کرد.
در بخشی از یکی از نقدهای این وب‌سایت که روز سی‌ام فروردین ماه منتشر شد، از پخش نشدن سخنان رئیس جمهوری و رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام و همچنین رونمایی از کتاب خاطرات رهبر معظم انقلاب از دیدارهای ایشان با خانم خدیجه ثقفی با وجود گذشت یک هفته انتقاد کرده بود. سرانجام سه‌شنبه شب، فیلمی از این مراسم در شبکه سوم سیما پخش شد که حاوی بخشی از سخنرانی هاشمی نیز بود تا بدین ترتیب پس از چندین سال، بار دیگر یک سخنرانی از هاشمی رفسنجانی از تلویزیون پخش شود.»
