این در حالی است که آمریکا نیز برای پایان دادن تحریم‌ها علیه ایران، با امضای قطعنامه‌ای مصمم شده است بنابراین امضای تفاهمنامه هسته‌ای ایران با قدرت‌های جهانی فرصتی برای پاکستان است تا روابط تجاری خود را با این کشور گسترش دهد.

علاوه بر این، پروژه گسترده‌ 26 میلیارد دلاری «راهرو اقتصادی پکن و اسلام‌آباد» در دیدار اخیر «شی جین پینگ» رئیس جمهور چین نیز دست‌های پاکستان را پر کرده است.

در یک دنیای ایده آل، هر کشوری باید اجازه انجام معامله با کشور دیگر را داشته باشد اما متاسفانه این واقعیت در جهان، داری نقص‌هایی است.

کسب خوشنودی ایران و عربستان برای پاکستان همزمان دشوار است و همچنین برقراری تعادل در روابط چین و آمریکا نیز تصمیم سختی برای اسلام‌آباد است.

برخی کارشناسان ایده‌ای روشن‌تر در مورد چگونگی روابط پاکستان با سایر کشورها ارائه کردند. به عبارت دیگر، تعدادی می‌گویند که سود اقتصادی زیاد سبب رابطه حسنه‌ با هریک از این کشورها خواهد شد.

جدول طراحی شده بر اساس آمار رسمی سال 2012- تا 2013 است و توافقنامه‌های ریاض و اسلام‌آباد در مورد پرداخت معوقه نفت در این جدول ارائه نشده است.

این جدول اهمیت روابط پاکستان با اتحادیه اروپا در مورد فراهم کردن منافع بیشتری برای این کشور را نیز نشان می‌دهد.

باوجود عدم محبوبیت آمریکا، این کشور بزرگترین سهم در صادرات پاکستان را دارد (سهم اتحادیه اروپا بزرگتر است اما این مبلغ سهم چندین کشور از این قاره است).

این جدول همچنین بزرگترین منابع سرمایه گذاری خالص خارجی، کمک های خارجی (به استثنای کمک مالی عربستان و موافقت نامه‌های پرداخت معوقه نفت) و بزرگترین منابع وجوه ارسالی را نیز ارائه می‌کند.

اقتصاد پاکستان به ویژه بخش صادرات و بازار سهام این کشور وابسته به توجه آمریکا است.

اگر صادرات چین و پاکستان را مقایسه کنید، این کشور واردات زیاد و سرمایه‌گذاری اندک در چین دارد.

بدیهی است که منافع حاصل از تجارت برای صادر کننده بیشتر است به ویژه این که برخی از محصولات صادراتی چین کالاهای واسطه ضروری‌اند و همچنین بهترین قیمت‌ها را به مصرف کننده ارائه می‌کنند.

از سوی دیگر، بسیاری از کمک‌های آمریکا در قالب کمک‌های نظامی به پاکستان ارائه می‌شود.

با این حال، در رابطه با هماهنگی با چین یا آمریکا، پاکستان باید به فراتر از پیامدهای جنگ افغانستان و دوستی با چین نگاه کند. تضعیف در روابط تجاری و کاهش در سرمایه‌گذاری آمریکا در پاکستان برای این کشور از چین گرانتر تمام خواهد شد.

اما سرمایه‌گذاری 46 میلیارد دلاری اخیر دولت چین در «راهرو اقتصادی پکن و اسلام‌آباد» احتمال زیادی در رابطه با تعویض بازی در آینده دارد زیرا این سرمایه‌گذاری هرگونه پیامدهایی در رابطه با روابط ضعیف پاکستان با آمریکا را جبران خواهد کرد.

عربستان و امارات متحده عربی توانایی سرمایه‌گذاری و تجارت مانند چین و آمریکا را ندارند اما به طور کلی به عنوان یک منبع کلیدی ارز خارجی، سهم بزرگی در ورود ارز در پاکستان ایجاد می‌کنند به طور نمونه بسیاری از کارگران پاکستانی در عربستان و امارات مشغول به کار هستند که مبالغ قابل توجهی را وارد کشورشان می‌کنند.

علاوه بر این، آمار و ارقام رسمی نیز روابط پاکستان و عربستان را باوجود کمک یک و نیم میلیارد دلاری ریاض به اسلام‌آباد در ماه مارس سال 2014 میلادی و همچنین چندین توافقنامه پرداخت معوقه نفت، مورد اهمیت قرار نمی‌دهد.

این روابط ممکن است از نظر رشد و توسعه بلند مدت پاکستان اهمیت نداشته باشد اما در صورت تصمیم گیری این کشور در مورد مداخله در یمن، کاملا مورد انتقاد قرار خواهد گرفت.

توانایی همسایگان

اعداد تجارت کشورهای همسایه هند و ایران باوجود نزدیکی از لحاظ جغرافیایی نیز زیاد به نظر نمی‌رسد اما فرصت‌هایی در این خصوص برای اسلام‌آباد وجود دارند.

تجارت دوجانبه هند و پاکستان در سال 2013 میلادی 2.3 میلیارد دلار گزارش شده اما توانایی دو کشور تا 19.8 میلیارد دلار ارزیابی شده که نزدیک به 10 برابر تجارت کنونی است.

همچنین تجارت پاکستان با ایران نیز بدلیل تحریم‌های آمریکا و فشار عربستان محدود است و ازسال 2009 تا 2014 میلادی 81 در صد کاهش یافته است.

بهبود تجارت پاکستان با هند ممکن است سبب صدمه‌ای به صنایع حفاظت شده باشد اما گسترش تجارت دوجانبه باعث دستاوردهایی برای صادر کنندگان این کشور از طریق قیمت‌های ارزان‌تر در رفاه مصرف کننده تاثیرگذار خواهد شد.

در حالی که پاکستان نیازمند تجارت و سرمایه‌گذاری آمریکا و عربستان است بنابراین، دولت اسلام‌آباد نیز باید همواره تلاش ‌کند تا برای بدست آوردن معامله بهتر در آینده، روابط حسنه‌ای با این دو کشور داشته باشد حتی اگر به معنای سرتعظیم فرودآوردن باشد.

باوجود تاثیر منفی بر بحران انرژی، نگرانی‌های امنیتی و فساد، هنوز دلایلی مثبت برای پاکستان در این زمینه وجود دارند.

با قیمت نزولی رکورد نفت، تعادل پاکستان از لحاظ وضعیت پرداخت‌ها کاهش و همچنین سرمایه‌گذاری 46 میلیارد دلاری چین نیز می‌تواند وابستگی این کشور به آمریکا و عربستان را در این مدت طولانی کاهش دهد و برای سیاست خارجی پاکستان استقلال بیشتری فراهم کند.