به گزارش مشرق، برخي روزنامه هاي صبح امروز سرمقاله و یادداشت روز خود را به موضوعات عکس یادگاری و دیگر هیچ!، شورای همکاری خلیج فارس؛ نه ژاپن، نه ناتو، طواف پرده داران کعبه در کمپ دیوید، کز دیو و دد ملولم و انسانم آرزوست، یاد مرگ، همدم همیشگی، عجالتاً میز مذاکره را ترک کنید!، اصلاح‌طلبی فقط بِرند نیست، رفتار خارج از اصول، آیا این بار، تولید سامان خواهد گرفت؟ و...  اختصاص داده اند که مشروح آن به شرح زیر است. 

عکس یادگاری و دیگر هیچ!

محمد صرفی: جیمی کارتر رئیس جمهور وقت آمریکا سال 1357 و در واکنش به پیروزی انقلاب اسلامی گفته بود: ما از منافع حیاتی خود در منطقه خلیج فارس و متحدانمان در برابر هر تهدیدی دفاع خواهیم کرد و اگر لازم باشد از نیروی نظامی نیز استفاده می کنیم. مواضع رئیس جمهور فعلی آمریکا در نشست کمپ دیوید هم تکرار همان لفاظی های کارتر در 37 سال پیش است.

اوباما پنج شنبه هفته گذشته میزبان سران کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس بود. این شورا متشکل از شش کشور عربستان، کویت، قطر، امارات، بحرین و عمان است که در سال 1981 و برای مقابله با انقلاب اسلامی پایه گذاری شد. نشست کمپ دیوید با انتشار بیانیه ای نسبتاً مفصل به کار خود پایان داد. بیانیه ای که به عقیده بسیاری چیزی جز کاغذبازی نبود و آمریکا در آن خود را به هیچ چیز متعهد نکرد؛ جز فروش بیشتر و سریع تر سلاح به شیخ نشین های ثروتمند خلیج فارس!

در چهار سال گذشته ریاض به تنهایی 90 میلیارد دلار تسلیحات خریداری کرده و این کشور در سال 2014 عنوان بزرگ ترین واردکننده سلاح در جهان را به خود اختصاص داد. کاخ سفید در کمپ دیوید به اعراب قول داد چتری موشکی برایشان فراهم کند و این یعنی ده ها میلیارد دلار سود برای کمپانی های نظامی آمریکا. اما این همه تسلیحات پیشرفته و انبوه چه دردی از شیخ نشین های خلیج فارس -که در بسیاری از موارد توانایی استفاده از این تسلیحات را هم ندارند- دوا می کند؟

پایگاه های نظامی اغلب این کشورها میزبان ارتش های کشورهای غربی هستند و رژیم صهیونیستی هم طی دهه های اخیر حتی یک تهدید شفاهی را هم متوجه آنان نکرده است، چه رسد تهدید واقعی و عملی. جمهوری اسلامی ایران نیز هرگز همسایگان جنوبی خود را مورد تهدید قرار نداده و استراتژی تهران دفاعی بوده و بر همین اساس نیازی به حمله به این کشورهای کوچک ندارد. آنچه پادشاهی های خلیج فارس را بطور واقعی تهدید می کند، نحوه اداره کشورهای خود و برخورد با ملت هایشان است. سیاستی که رای و نظر مردم در آن جایی نداشته و دیدن صندوق رای در برخی از این کشورها به اندازه دیدن آدم های فضایی می تواند مردم را شگفت زده کند! البته در آن کشورهایی هم که گاهی انتخاباتی برگزار می شود، چیزی جز یک نمایش مضحک در حد رقص شمشیر نیست. اما این مسائل برای آمریکایی ها که خود را منادی آزادی و حقوق بشر می دانند، هیچ اهمیتی ندارد.

یکی از نکات مورد اشاره در بیانیه کمپ دیوید تاکید بر همکاری با کشورهای عربی برای مبارزه با گروه های تروریستی است. افسانه آمریکایی مبارزه با تروریسم از سال 2001 آغاز شد. نتایج این جنگ هم قابل توجه است. در سال 2004 تعداد گروه های تروریستی 21 گروه بود و در 18 کشور فعال بودند.

این تعداد 10 سال بعد به 41 گروه رسیده و حوزه اقدامات آنان نیز 24 کشور شده است. حتی اگر این خبر قطعی را که داعش محصول استراتژی آمریکا و دلارهای نفتی سعودی‏هاست کنار بگذاریم، نگاهی به عملکرد ائتلاف ضدداعش و مقایسه آن با دیگر جنگ های آمریکا قابل توجه است و نشان می دهد آنها هرگز به دنبال نابودی داعش نیستند. آمریکایی ها از اوت 2014 تا مارس 2015 جمعاً 5547 حمله هوایی داشته اند که بطور متوسط روزانه 23 حمله است.

کافی است این آمار را با حملات هوایی آمریکا علیه عراق در سال 2003 مقایسه کنید؛ 1700 پرواز و پرتاب موشک فقط در یک روزمیزبان و مهمانان کمپ دیوید از حمله عربستان به یمن نیز حمایت کرده و در عین حال از سعودی ها بخاطر کمک چند ده میلیارد دلاری برای کمک به این کشور و مردم آن قدردانی کرده اند! سعودی ها در حمله به یمن بیش از 3000 تن را کشته و چندین برابر آن را نیز مجروح کرده اند. قربانیانی که به اعتراف سازمان های بین المللی اغلب آنها شهروندان غیرنظامی هستند. تشکر از آل سعود برای اقداماتش در یمن به میزان قابل توجهی از وقاحت نیاز دارد که ظاهراً تنها در واشنگتن یافت می شود.

سعودی ها به دستور آمریکا و به بهانه درخواست رئیس جمهور غیرقانونی و فراری یمن از شورای همکاری خلیج فارس، تجاوز به این کشور را آغاز کردند. عربستان به عنوان پدرخوانده این شورا در حالی به یمن تجاوز کرد که سال ها یمنی ها به دنبال پیوستن به این شورا بودند و ریاض هرگز چنین اجازه ای به همسایه جنوبی خود نداد. چرا که شورای همکاری خلیج فارس، باشگاه تشریفاتی پادشاهان ثروتمند است و تنها کشور جمهوری و از قضا فقیر این منطقه، نمی تواند و نباید جایی در آن داشته باشد.

تامین امنیت، هدف اصلی نشست منفور کمپ دیوید عنوان شده بود. اما کدام امنیت و از دیدگاه چه کسی؟ عربستانی که از کودتای ژنرال ها در مصر حمایت می کند، مردم انقلابی بحرین را سرکوب می کند، عابر بانک داعش است، به دیکتاتورهای فراری - مانند زین العابدین بن علی- پناه می دهد و در یمن کشتار می کند؟!

بخشی از بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار روز گذشته را می توان پاسخی به نشست شرم آور کمپ دیوید دانست. آنجایی که ایشان فرمودند؛ «آنها (آمریکایی ها) به دنبال منافع خود و پر کردن جیب کمپانی های اسلحه سازی هستند، بنابراین کشورهای منطقه باید هوشیار باشند تا اسیر این سیاست ها نشوند. امنیت خلیج فارس مربوط به کشورهای این منطقه است که دارای منافع مشترک هستند و نه آمریکا. بنابراین امنیت منطقه خلیج فارس باید به وسیله کشورهای همین منطقه تأمین شود. آمریکا به دنبال تأمین امنیت منطقه خلیج فارس نیست و صلاحیت اظهار نظر در این خصوص را هم ندارد.»

امنیت خلیج فارس را نه ناوگان های بیگانه می توانند تامین کنند و نه نشست های بی خاصیت در کمپ دیوید و پاریس. البته کشورهای عرب حوزه خلیج فارس را برای سفر به کمپ دیوید نباید چندان سرزنش کرد. به قول سردبیر بخش خاورمیانه روزنامه گاردین، مگر آنها جای دیگری هم برای رفتن دارند و جز آمریکا به چه کسی می توانند دل ببندند؟! آمریکایی که حتی در نشست با اعراب نیز در موضعی تحقیرآمیز، آشکارا اعلام می کند که اولویت نخست واشنگتن، موجودیت و امنیت رژیم غاصب صهیونیستی است. بسیار شرم آور و خفت بار است که در آستانه روز «نکبت» -روزی که رسماً آوارگی فلسطینیان آغاز شد- اعراب در کمپ دیوید سر بر آستان استکبار ساییده و از آن طلب حمایت کنند. کار آنان به کجا رسیده است که فارین پالیسی از قول منابع صهیونیستی بنویسد؛ «اشکالی ندارد به اعراب اسلحه بدهید!» وقتی قرار نیست حتی یک گلوله به سوی سرزمین های اشغالی شلیک شود، وقتی قرار است یمنی های ضدصهیونیست و سوری های در خط مقاومت هدف این تسلیحات باشند، نه تنها اشکالی ندارد بلکه ضروری هم هست و باید تسریع شود!

کمپ دیوید اگر برای اعراب آب نداشت، برای آمریکایی ها نان داشت و به همین خاطر بود که اوباما قول داد سال دیگر هم میزبان دوستان خود در شورای همکاری خواهد بود. نشستی که دستاوردش برای آمریکا ده ها میلیارد سود است و برای اعراب عکسی یادگاری با پرزیدنت اوباما!

شورای همکاری خلیج فارس؛ نه ژاپن، نه ناتو

سید محمد اسلامی: سران 6 کشور شورای همکاری خلیج فارس از کمپ دیوید دست خالی بازگشتند. رسانه های آمریکایی گزارش دادند که در کمپ دیوید به سران عرب و نمایندگان آن ها گفته شد که بهتر است به جای تقابل با آمریکا، خود را به سیاست های ایالات متحده الحاق کنند. سفیر امارات متحده عربی قبل از نشست به واشنگتن پست گفته بود: «ما (تعهدی) می خواهیم که مکتوب باشد. ما (یک تعهد) نهادینه شده می خواهیم.» اما آمریکا حاضر نشد که با آن ها پیمان امنیتی مکتوب امضا کند.

وزن شورای همکاری خلیج فارس در واشنگتن

باید توجه کرد که امتناع آمریکا برای ارائه تضمین های امنیتی صرفا به 6 کشور نبوده، بلکه به شورای همکاری خلیج فارس بوده است. 6 کشور عضو این شورا، علاوه بر هویت های فردی شان براساس یک هویت جمعی به سراغ رئیس جمهور آمریکا رفته بودند و باراک اوباما علاوه بر رد خواسته تک تک آن ها، در واقع خواسته یک هویت جمعی را رد کرده است. شورای همکاری خلیج فارس در حال حاضر شاید مهم ترین پیمان امنیتی مشترک و مهم ترین مصداق «منطقه گرایی» در خاورمیانه باشد. اما این به ظاهر قابل توجه ترین پیمان امنیتی منطقه با وجود تمام سوابق تبعیت اش از سیاست های غربی، حداقل های لازم برای دریافت تضمین امنیتی مکتوب از کاخ سفید را نداشته است. بخشی از این سیاست به این واقعیت باز می گردد که آمریکا می داند حکمرانی شیوخ عرب حاشیه خلیج فارس اگرچه تاکنون «خوش درخشید»، ولی "دولت مستعجل" است. بنابراین آن ها را شریک جنگ های نیابتی می کند، رفیق هزینه های نظامی و امنیتی می کند، اما در عمل حاضر نیست به آن ها تضمین امنیتی بدهد. اما آمریکا چگونه در خاورمیانه از دلارهای نفتی اعراب بهره مند می شود؟

ماهیت غیردموکراتیک و دیکتاتوری حکومت ها

آمریکا با اطلاع از ضعف های درونی این کشورها، آن ها را به ابزارهای اعمال سیاست هایش در این منطقه تبدیل کرده است. 6 کشور عضو شورای همکاری خلیج فارس فاقد حکومت های برآمده از مشروعیت ملی است. در هریک از این کشورها به گونه ای دیکتاتوری حکمرانی می کند. آن ها اگرچه مدعی تهدیدهای خارجی هستند، اما در واقع از درون به انتها رسیده اند. در این کشورها نهادهای مردم سالار وجود ندارد، انتخابات برگزار نمی شود و زنان حق رای ندارند. آن ها به عنوان نمونه های شاخص «دولت رانتیر» نمی توانند با یارانه های مستقیم و باج دادن به مردم، واقعیت فاصله طبقاتی بین طبقه حاکم و عموم مردم و فقدان عدالت اجتماعی را پنهان کنند.

خیزش های سرکوب شده در بحرین، عربستان، امارات متحده عربی، اعتراض ها در عمان و خشونت ها در کویت نمونه هایی از این دست هستند. شرایط در برخی از این کشورها به گونه ای بود که حتی کشور قطر هم که خود عضو شورای همکاری خلیج فارس است، تلاش می کرد از این فرصت ها استفاده کند. بخشی از پیمان امنیتی که شورای همکاری خلیج فارس در کمپ دیوید خواهان آن بود، در واقع ملتزم تعهد آمریکا برای حمایت از حکومت های پادشاهی در برابر خیزش های داخلی است. نگرانی اصلی اعراب منطقه درباره آمریکا از زمان سرنگونی حسنی مبارک در مصر، زین العابدین بن علی در تونس و علی عبدا... صالح در یمن شروع شد. کشورهای غربی، به ویژه آمریکا با اطلاع از این نگرانی جدی و واقعی حکومت های دیکتاتوری عربی، آن ها را مدیریت می کنند. پس از آمریکا رتبه دوم در این بهره برداری را انگلیس و فرانسه در اختیار دارند.

فرافکنی چالش های درونی

بر همین اساس حاکمان عرب این کشورها همیشه از دشمنان خارجی سخن می گویند که به دنبال توطئه در این کشورها بوده اند. آن ها در حالی که از مقبولیت داخلی برخوردار نیستند، در جوامع عربی هم نماد ناتوانی در حمایت از مردم فلسطین -به عنوان سالخورده ترین بحران منطقه- و معامله کردن امنیت داخلی شان با جان فلسطینی ها هستند. فرافکنی چالش های درونی در حاکمان کشورهای شورای همکاری خلیج فارس به ویژه سعودی سابقه دار است. سعودی در سال های دهه 1950 هم زمانی که جمال عبدالناصر در مصر به قدرت رسیده بود، از آمریکا گلایه داشت که در برابر تهدید خارجی ناصری از حاکمیت سعودی حمایت نمی کند. دولت های مختلف آمریکایی از این زمینه هراس اعراب هم به قدر کافی استفاده کرده اند. آمریکا چه مبتنی بر دکترین کارتر در دهه 80، چه براساس دکترین بوش در یک دهه پیش و چه در حال حاضر در دکترین کنونی اوباما به نوعی دیگر از بیم و هراس تصور آن ها از تهدیدهای خارجی، سواری گرفته است.

بازارهای کلان خرید و فروش نفت و سلاح

بنابراین آمریکا براساس ذهنیت این پادشاهان عرب از 2 تهدید درونی و بیرونی، آن ها را به تامین کنندگان انرژی ارزان قیمت و خریداران سلاح های گران قیمت تبدیل کرده است. شورای همکاری خلیج فارس در سال گذشته 135 میلیارد دلار صرف جاه طلبی های نظامی اش کرده است. سعودی به تنهایی 80 میلیارد دلار در این زمینه هزینه کرده است. کالین کال (Colin Kahl) مشاور امنیت ملی جو بایدن، معاون رئیس جمهور آمریکا اعلام کرده است که امارات متحده عربی پیشرفته ترین اف 16 های آمریکایی در سراسر جهان را در اختیار دارد و عربستان هم پیشرفته ترین جنگنده های اف 15 در منطقه را در اختیار دارد. در این میان انگلیس و فرانسه، دومین و سومین تامین کننده اصلی سلاح های غربی برای متحدان عربی هستند.

شورای همکاری: نه ژاپن، نه کره جنوبی، نه ناتو

واشنگتن حاضر نشد تعهد مکتوبی را که به ژاپن یا کره جنوبی داده است، به کشورهای شورای همکاری خلیج فارس بدهد. همچنان که هیچ گاه با ایجاد یک پیمان امنیتی مانند ناتو که به مثابه یک نهاد امنیتی باشد، هم موافقت نخواهد کرد. روبرت مالی (Robert Malley) هماهنگ کننده کاخ سفید در امور خاورمیانه، شمال آفریقا و خلیج فارس به رسانه های آمریکایی گفت که کاخ سفید «هفته ها پیش» به آن ها اعلام کرده بود که خبری از پیمان امنیتی جدید نیست. نشست کمپ دیوید ثابت کرد که شورای همکاری خلیج فارس چیزی جز یک دستاویز برای آمریکا در ممانعت از ایجاد همکاری های منطقه ای در غرب آسیا و ایجاد جنگ های نیابتی در خاورمیانه نیست.

کیسه ای که آمریکا از ایران هراسی دوخته است

نشست اوباما و سران 6 کشور عضو شورای همکاری خلیج فارس در کمپ دیوید آمریکا ثابت کرد که استراحتگاه تابستانی روسای جمهور آمریکا، محلی برای امضای توافقنامه های ننگین با اعراب و به جیب زدن دلارهای نفتی سران ارتجاع عرب است.

در این اجلاس، دولتمردان آمریکائی، که رگ خواب سران ارتجاع عرب را به دست آورده اند، همانند همیشه با خطر خواندن جمهوری اسلامی ایران و ایجاد فضای ایران هراسی، ادعاهایی مبنی بر اقدامات بی ثبات ساز ایران را تکرار کرده و مدعی شدند که راه در امان ماندن حکومت های ارتجاعی عرب، همکاری توسعه یافته تر با واشنگتن به شکل جمعی و اختصاص کلیه ظرفیت های مالی این کشورها به خرید تجهیزات نظامی پیشرفته و دریافت تضمین های امنیتی لازم از آمریکاست!

براساس بیانیه مشترک این نشست و ضمیمه آن که روز جمعه توسط کاخ سفید منتشر شد، اوباما ضمن تشریح روند مذاکرات هسته ای با ایران و توافقاتی که در این زمینه حاصل شده، به سران رژیم های ارتجاعی عرب اطمینان داد در سایه این توافق خطری آنها را تهدید نمی کند و درصورتی که اعراب حاشیه خلیج فارس به هر دلیلی از آنچه در این بیانیه، اقدامات خطرساز ایران خوانده شده، احساس خطر می کنند می توانند بسته پیشنهادی امنیت زای آمریکایی را خریداری کرده و بدین وسیله زیر چتر حمایت امنیتی آمریکا قرار گیرند!

به گفته منابع آگاه، سران کاخ سفید هزینه ایجاد این چتر امنیتی را سالانه بالغ بر 200 میلیارد دلار برآورد کرده و گفته اند درصورت سرشکن شدن این مبلغ میان 6 کشور حاشیه خلیج فارس، رقم چندانی نخواهد بود!

ولی در عوض باعث خواهد شد که آنها تضمین امنیتی لازم را از سوی آمریکا دریافت کرده و درصورت وقوع هر اتفاقی که رژیم های ارتجاعی را در معرض تهدید قرار دهد، می توانند روی کمک های آمریکا حساب کنند و به عبارت دقیق تر با پرداخت درآمدهای نفتی خود به آمریکا، ثبات خود را بیمه کرده و از این پس آسوده بخوابند که آمریکا بیدار است!

دولتمردان آمریکائی در مراسم مجللی که هفته گذشته در کمپ دیوید برگزار کردند متعهد شده اند با سرعت بخشیدن به صادرات سلاح به کشورهای جنوب خلیج فارس، امنیت آنها را تضمین کنند و هفته های آینده هیاتی از آمریکا برای بررسی این توافق و ارائه لیست سلاح های مورد نیاز اعراب از جمله سیستم های دفاع موشکی و برگزاری مانورهای نظامی مشترک پرهزینه که هزینه همه آنها بردوش شورای همکاری خواهد بود، عازم منطقه خواهد شد.

در بیانیه پایانی و رسمی نشست کمپ دیوید که با عکس یادگاری سران آمریکا و شورای همکاری خلیج فارس نیز همراه بود، هر چند ادعا شده «آمریکا و کشورهای جنوب خلیج فارس بر این موضوع اتفاق نظر دارند که دستیابی به توافق هسته ای با ایران به سود امنیت کشورهای عرب است، ولی آ مریکا و همپیمانانش در شورای همکاری برای مقابله با فعالیت های ایران که منطقه را بی ثبات می کند، با یکدیگر همکاری خواهند کرد.» در پایان این بیانیه، از ایران خواسته شده براساس مبانی حسن همجواری و عدم دخالت در امور داخلی و احترام به تمامیت ارضی کشورهای جنوب خلیج فارس رفتار کند.

اینکه این نشست پرهزینه برای اعراب و البته پرمایه برای آمریکا، در آینده چه نتایج و پیامدهایی در برداشته باشد و چه امنیتی را برای شیوخ منطقه ایجاد کند، باید منتظر گذشت زمان بود ولی اگر حداقلی از عقلانیت در مرتجعین عرب یافت می شد، به جای آنکه امنیت منطقه را در خارج از منطقه و توسط عاملان ایجاد ناامنی جستجو کنند، آنرا در تفاهم منطقه ای و انجام گفتگو با جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک همسایه بزرگ و قدرتمند پیدا می کردند.

واقعیت های منطقه طی سال های اخیر ثابت کرده که جمهوری اسلامی ایران هیچگاه به هیچیک از همسایه های خود تعّرض و تجاوز نداشته ولی همین کشورهای عضو شورای همکاری که هزینه تجاوز نظامی صدام جنایتکار علیه جمهوری اسلامی ایران را متقبل شدند، مورد تجاوز صدام قرار گرفتند. علاوه بر این، حمله نظامی به یمن و نادیده گرفتن تمامیت ارضی یک کشور عرب توسط کشورهای عربی صورت گرفته که در اجلاس کمپ دیوید حضور داشتند. نکته قابل تامل اینست که سران ارتجاع عرب، درست در زمانی که خودشان مرتکب حمله نظامی به یک کشور همسایه عرب شده اند دم از لزوم رعایت تمامیت ارضی کشورها می زنند!

آنچه اکنون در منطقه جریان دارد دقیقاً خلاف ادعاهای بیانیه کمپ دیوید را اثبات می کند و نشان می دهد که نه تنها جمهوری اسلامی ایران در جهت بی ثبات سازی منطقه گام برنمی دارد بلکه دقیقاً در جهت ایجاد نظم و ثبات براساس احترام به حاکمیت ملی کشورها و تمامیت ارضی آنان عمل می کند.

کیست که نداند عامل معضل اصلی منطقه و درگیر کردن خاورمیانه با پدیده تروریسم و گروه های افراطی و تکفیری، آمریکا و همپیمانان منطقه ای آن هستند. این آمریکا و ارتجاع عرب هستند که با حمایت هایشان از گروه های نظیر القاعده، طالبان و داعش سالهاست منطقه را گرفتار آتش جنگ و ناامنی کرده اند و این جمهوری اسلامی ایران است که یک تنه با همکاری نیروهای مقاومت در برابر تهدیدات تروریستی در سوریه و عراق ایستادگی کرده است.

تاریخ پرفراز و نشیب منطقه ثابت می کند جمهوری اسلامی ایران همواره درصدد تحکیم روابط با همسایگان و حسن همجواری بوده و عامل ثبات در منطقه است و همواره از قدرت خود برای مقابله با متجاوزان و سلطه طلبان استفاده کرده است. به صلاح حاکمان کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس است که به جای توسل به کمپ دیوید دوم و آمریکا از این همسایه قدرتمند برای تامین ثبات منطقه و جلوگیری از مداخلات بیگانگان استفاده کنند.

طواف پرده داران کعبه در کمپ دیوید

حنیف غفاری: اخبار ،تحلیلها و فکت شیتهایی ! که از نشست میان اوباما و دیکتاتورهای عربی در کمپ دیوید منتشر شده است نشان از فوران آتش خشم بازماندگان ملک عبدالعزیز و مرثبه سرایان همیشگی مصیبت ترور انورسادات بر سر پرزیدنت سردرگم کاخ سفید دارد! نیویورک تایمز در توصیف آنچه طی روزهای اخیر در کمپ دیوید گذشته نوشته است که عربستان و بسیاری از کشورهای کوچک عربی سوگند خورده اند که آنها به هر میزانی که ایران اجازه غنی سازی اورانیوم پیدا می کند، غنی سازی کنند!

ملک سلمان ، پادشاه فرتوتی که از ترس بروز دوباره نشانه های آلزایمر خود و البته با هدف ابراز نارضایتی از دولت اوباما مسئولیت سفر به کمپ دیوید را به محمد بن نایف ولیعد و محمد بن سلمان پسر وارث تن پرور خود بخشید، مولد اصلی نگرانی های موجود در خصوص افزایش قدرت مانور منطقه ای جمهوری اسلامی ایران است. با این حال کسانی که از بخت بد مسلمانان جهان تا اطلاع ثانوی پرده داران خانه کعبه هستند، بیش از آنکه نگران توافق هسته ای ایران و اعضای 1+5 باشند، نگران بر هم خوردن موازنه قوا در منطقه و افزایش ضریب آسیب پذیری امنیتی وسیاسی خود در مقابل پدیده های غیر قابل پیش بینی در منطقه هستند. کمپ دیوید طی روزهای اخیر به محلی برای اجرای یک شوی عربی در آمریکا تبدیل شده است.

اعراب در این نمایش طنز قسم خورده اند که زیر بار به رسمیت شناخته شدن حق غنی سازی ایران نخواهند رفت و برداشتن فوری تحریمهای ایران را نیز نمی پذیرند! ولیعهد پادشاه عربستان در کمپ دیوید از اتحاد عربی در مقابل ایران سخن گفته است و این درست همان نقطه ایست که "تاریخ" به صورت تمام قد به افاده وی می خندند.بهتر است اعراب حاضر در کمپ دیوید را در بازه ای میان " گذشته" ،"حال " ، " آینده " تعریف کنیم تا عیار تحلیل رفتار آنها بیشتر شود."اتحاد عربی" واژه ای نیست که در عالم بیرون چندان قابلیت تفسیر و تاویل داشته باشد و البته بهتر است اعراب نیز برای حفظ حداقلی آبروی خود از این واژه بگذرند!

درست در سال 1967 میلادی، زمانی که جمال عبدالناصر شیپور اتحاد عربی در جنگ با اسرائیل را برای دفاع از حیثیت اعراب نواخت، صهیونیستها طی 6 روز صحرای سینا، کرانه باختری رود اردن، نوار غزه، ارتفاعات جولان و شهر قنیطره را به اشغال در آورد و بر تمام بیت المقدس مسلط گردید. در پایان برگزاری شوی 6 روزه اتحاد عربی ! اراضی تحت اشغال صهیونیستها به بیش از 3 برابر افزایش پیدا کرد! دستپخت اتحاد عربی در مقابل اسرائیل این بود که حدود یک میلیون نفر دیگر از اعراب مناطق اشغال شده توسط صهیونیستها آواره شده و صرفا جهت زنده ماندن و آن هم با بدترین امکانات اولیه زندگی در اردوگاههای پناهندگان در کشورهای عربی سکنی گزیدند. اما این پایان ماجرا نبود! درست در 28 سپتامبر سال 1970 و سه روز پس از آنکه جمال عبدالناصر در نشستی مشترک با یاسرعرفات وارد منازعه ای جنجالی با وی شد، به صورتی مشکوک درگذشت.هدی دختر عبدالناصر چندین بار انور سادات جانشین ناصر را به قتل عمدی وی ( با ریختن سم در قهوه وی ) متهم کرد. روایت محمد حسنین هیکل تاریخ نگار و نویسنده مصری و دوست نزدیک جمال عبدالناصر نیز در این خصوص شنیدنی است :"جمال عبدالناصر سه روز پیش از مرگش در سوئیت شخصی خود در هتل نیل هیلتون قاهره در حال گفتگو با یاسر عرفات برای پایان دادن به درگیری فدائیان فلسطینی با ارتش اردن بود که بحث بالا گرفت و حال عبدالناصر منقلب شد تا آنجا که برخاست و به یاسر عرفات گفت یا می رویم پایین در تالار اجتماعات و پایان بی نتیجه مذاکرات را اعلام می کنیم یا اینکه به توافق می رسیم .

سادات که حال عبدالناصر را چنین دید گفت رئیس، تو به یک فنجان قهوه نیاز داری من خودم برایت درست می کنم بعد رفت توی آشپزخانه اما وقتی قهوه درست می کردآشپر مخصوص ناصر را از آشپزخانه بیرون کرد، بعد قهوه را به دست خودش آورد و به عبدالناصر داد و او هم قهوه را نوشید...." "کودتای صدام علیه حسن البکر"،" "ماجرای مرگ مشکوک عرفات "،" کودتای ناموفق دحلان علیه ابومازن در تشکیلات خودگردان فلسطین"، "کودتا در خاندان آل ثانی در قطر"، " کودتای سفید اخیر ملک سلمان علیه برادرش مقرن بن عبدالعزیز" و دهها مورد دیگر جملگی نشان دهنده استعداد والای سران عربی برای خیانت به یکدیگر است! "زمان حال" نیز در جهان عرب نیز تعریفی ندارد!

ملک عبدالله پادشاه عربستان سعودی پس از کشتار هزاران یمنی بی گناه به این نتیجه رسیده است که حتی بر روی مهره ای که خود با کودتا در قاهره بر سر کار آورده است نمی تواند حسابی باز کند! گزارشهایی که از داخل امارات و کویت در خصوص بروز مخالفتهای تازه در قبال تجاوز ائتلاف عربی-صهیونیستی در یمن به گوش می رسد تن و بدن سران سعودی را لرزانده است.باطری شارژ گروههای تکفیری مورد حمایت کشورهای عربی از جمله داعش و النصره در حال تمام شدن است و اختلاف در نحوه مدیریت گروههای تروریستی در منطقه میان دوحه و ریاض روز به روز بیشتر می شود. آینده رژیمهای دیکتاتوری عربی ، به مراتب نسبت به گذشته و حال آنها تاریک تر خواهد بود. "اصطحکاک های درونی بر سر قدرت " ، " کاهش وابستگی جهان به نفت" و از همه مهم تر" خیزش ملتهای مسلمان"تثبیثی است که سقوط رژیم های عربی در دل آن مصداق خواهد یافت. بازه نگرانی های اعراب در آینده ای نزدیک بسیار گسترده خواهد بود: از " نافرمانی های مدنی ابتدایی"تا " تصفیه حسابهای سیاسی شاهزادگان عرب با یکدیگر" ،از " بیداری اسلامی در خاورمیانه" تا " طغیان داعش و النصره علیه خود رژیم های عربی" ، از " شیفت استراتژیک آمریکا به سوی خاوردور" تا " بازی ابزاری تل آویو با اعراب" و ........ در چنین شرایطی سئوال اصلی اینجاست که کشورهای عربی بر سر چه چیزی قسم خورده اند تا با قدرت روز افزون جمهوری اسلامی ایران در منطقه مقابله کنند؟! آیا گذشته، حال و آینده اعراب محور و نقطه مشترکی برای هم قسم شدن آنها باقی گذاشته است ؟ آنها چهار بار علیه صهیونیستها با استناد به همان حیثیت عربی! خود هم قسم شدند تا تل آویو را از بین ببرند اما قسم آنها در نهایت به تعظیم خائنانه انور سادات در پیمان ننگین کمپ دیوید و بعدها به هم پیمانی با صهیونیستها در نبرد علیه حزب الله و حماس و یمن انجامید.

در مقابل این منظومه صد تکه عربی، سید حسن نصرالله قهرمان واقعی جهان عرب برای نخستین بار و در سال 2006 میلادی با استناد به ایمان و غیرت اسلامی خود قسم خورد تا در مقابل غاصب ترین و منفورترین رژیم دنیا سر تسلیم فرود نیاورد و سرانجام پس از 33 روز نبرد، جشن شکوهمند پیروزی بر اسرائیل را در بیروت و در میان بهت و حیرت ایهود اولمرت نخست وزیر سابق رژیم صهیونیستی و چشمان از حدقه بیرون آمده سران خائن برخی کشورهای عربی برگزار کرد.

در دنیای اعراب، "وحدت در عین کثرت" صرفا می توانست در سایه پیروی از تعالیم واقعی اسلام و ایجاد اتحادی مقدس میان مذاهب اسلامی و با هدف تقویت قدرت جهان اسلام در مقابل دشمنان قسم خورده آخرین دین مبین آسمانی صورت گیرد. اما آنچه امروز در جهان عرب شاهد آن هستیم " کثرت در عین کثرت" یا همان " آنارشی در دل آنارشی" می باشد! در هر صورت طواف پرده داران کعبه در کمپ دیوید، سندی دیگری از خیانت و حماقت رژیم های دیکتاتوری عربی در مواجهه با بدیهیات و واقعیات جاری در منطقه و نظام بین الملل است، آن هم طوافی که در سایه اختلافات متقابل آمریکا و آل سعود و دیگر رژیم های عربی ناقص و ناتمام باقی ماند! هر چند شاید این هشدار کمی دیر باشد اما بهتر بود با توجه به سوابقی که ذکر شد، اعراب هنگام داد و فریاد در کمپ دیوید مراقب محتوای فنجانهای قهوه خود بودند.....

کز دیو و دد ملولم و انسانم آرزوست

محمد صفری: این دور از مذاکرات هسته ای ایران و ۱+۵ هم برگزار شد و تمام شد، در پایان این دور، اعلام شد که گام های مثبتی برداشته شد، برخی موانع برچیده شد، اما هنوز مسائل جدی و مهم باقی است؟!

چرا بر سر موضوع گفت وگوهای هسته ای ایران و ۱+۵ در داخل کشور اختلافاتی وجود دارد؟ برخی منتقد این گفت وگوها و توافق هستند و برخی دیگر موافق گفت وگو و توافق.

اما روی سخن، با آنهایی است که موافق توافق هستند. گرچه همه موافق توافق هستند اما توافقی خوب. چارچوب، شرایط و ضوابط توافق روشن است. مسئولان نظام اسلامی، به خوبی این چارچوب را تعیین کرده اند و براساس دستورات و توصیه های رهبر معظم انقلاب به دولت و تیم هسته ای همه چیز از سوی جمهوری اسلامی ایران مشخص شده است.

چیزی فراتر و یا فروتر از آن هم مورد درخواست ایران نیست. موضوع هسته ای، مسئله ای است که آمریکایی ها و صهیونیست ها آن را ملعبه خود کرده اند، اما، ما بازیچه دست آنها نیستیم که هر طور بخواهند با ما رفتار کنند. اگر هم به گفت وگو پرداخته ایم برای اثبات حقانیتی است که سال هاست بر سر آن، ایران را تحریم کرده اند و تهدید، که اگر قرار بود تن به خواسته های آنها بدهیم، پیش از این داده بودیم، اما این تن دادن به خواسته ها هم دشمنی آمریکا را از سر ایران اسلامی برنمی چیند، همانطور که اوباما هم گفته است، «حل پرونده هسته ای ایران به معنای حل همه بحران های ایران نیست.»

این موضع را باید موافقان توافق بدانند. آن را درک سیاسی کنند که منظور و مفهوم رئیس جمهور آمریکا چیست.

به صرف توافق هسته ای قرار نیست که ایران به عنوان یک کشور همپیمان آمریکا درآید، یا روابط گسترده ای با واشنگتن داشته باشد، که اگر چنین هدفی مورد نظر برخی افراد، اشخاص و گروه های سیاسی در کشور است، همه آنچه که در این ۳۵ سال در توشه خود ذخیره کرده ایم، باید کنار بگذاریم که استقلال سیاسی را باید بدهیم برود. اقتدار و توانمندی های علمی و پیشرفت های هسته ای و دفاعی را باید فدای رابطه ای کنیم که هیچ اعتماد و اعتباری هم ندارد.

باید تن به ذلتی بدهیم که برای برداشتن این ذلت، ۳۵ سال است که ایستادگی کرده ایم. تنها هسته ای نیست. خیلی چیزهای دیگر را هم می خواهند از ما بگیرند.

موافقان بی چون و چرای توافق هسته ای آیا حاضر هستند، هویت ملی و اسلامی خود را فدای خواسته های آمریکا کنند؟ آیا می پذیرند که آمریکایی ها مانند سابق در ایران جولان بدهند؟

اینگونه که موافقان، خود را به آب و آتش می زنند و خود را دلسوز مردم و کشور می پندارند و دیگران را دشمن مردم و منافع ملی می خوانند، اگر کمی در رفتار آمریکایی ها دقیق شوند، گفته های آنها را بخوانند و درک کنند، متوجه می شوند آنها در پس این توافق که براساس خواسته های آنها باید باشد، چه خیال هایی در سر می پرورانند.

طرف ما آمریکاست. آمریکایی که خوی وحشیگری، آدم کشی، تجاوز، دخالت، زورگویی و بی اعتمادی در وجود شیطانی آن موج می زند. رو در رو که می نشیند، چهره موجه می گیرد، اما از پشت خنجر می زند. حسن نیتی در قاموس سران آمریکا نیست که هر چه هست پلیدی و پلشتی است.

قرار است که اگر توافقی انجام شد که حتی در آن حقوق ایران هم رعایت شده باشد، تعهداتی که در توافق بر ذمه آمریکا است، از سوی او اجرا شود و هنگامی که از امیال پلید خود سخن می گوید، باز هم قرار است، دشمنی های شیطانی آن حکومت فاسد، ادامه داشته باشد.

شک و تردید، که یقین است، از این خاطر است که آمریکا آیا تعهدات خود را اجرا می کند؟! که نمی کند. یک نمونه، یک مثال کوچک حتی کم ارزش و بی اهمیت که اگر اجرا می کرد، هیچ اتفاق و ضرری هم دامن شیطان را نمی گرفت، بیاورید. نمونه ای یافت می نشود.

گفت وگوهای هسته ای، بر اساس همان سیاست هایی که رهبر معظم انقلاب اسلامی فرموده اند پیش می رود، اما آن سوی میز مذاکرات، مصداق این بیت از مولانا است که گفته است؛

دی شیخ با چراغ همی گشت گرد شهر
کز دیو و دد ملولم و انسانم آرزوست
گفتند یافت می نشود جسته ایم ما
گفت آن که یافت می نشود آنم آرزوست

یاد مرگ، همدم همیشگی

حجت الاسلام و المسلمین سید سعید لواسانی: دیدیم که آرزوهای بلند یکی از ظهورات نفس است که نتیجه قطعی آن هلاکت ابدی است. کسی که گرفتار این بلیه نفسانی است همواره در میان 2 کوچه بن بست گرفتار است؛ نه راهی به معنویت و انسانیت دارد و نه زندگی راحتی در دنیا، زیرا درون او همواره در التهاب است که چه کند که آرزوهای پست و حقیر دنیوی را برآورده کند اما این آرزوها تمامی ندارد و او را در جاده بی پایان دنیاطلبی رها می کند و هرچه سریع تر می رود، نمی رسد و از آن سو از خدا بیشتر دور می شود. بنابراین باید به فکر چاره بود تا از شر این بلیه بنیان برانداز رهایی یافت. اما پیش از آنکه درباره راه چاره سخن بگوییم، مناسب است کلامی از حضرت امام خمینی نقل کنیم:

«بدان که اول منزل از منازل انسانیت منزل یقظه و بیداری است... انسان تا تنبه پیدا نکند که مسافر است و لازم است از برای او سیر و دارای مقصد است و باید به طرف آن مقصد ناچار حرکت کند و حصول مقصد ممکن است، «عزم» برای او حاصل نشود و دارای اراده نگردد و باید دانست که از موانع بزرگ این تیقظ و بیداری که اسباب نسیان مقصد و نسیان لزوم سیر شود و اراده و عزم را در انسان می‏میراند، آن است که انسان گمان کند وقت برای سیر وسیع است، اگر امروز حرکت به طرف مقصد نکند، فردا می‏کند، و اگر در این ماه سفر نکند، ماه دیگر سفر می‏کند و این حال طول امل و درازی رجا و ظن بقا و امید حیات و رجای سعه وقت انسان را از اصل مقصد، که آخرت است، و لزوم سیر به سوی او و لزوم اخذ رفیق و زاد طریق باز می‏دارد و انسان به کلی آخرت را فراموش می‏کند و مقصد از یاد انسان می‏رود و خدا نکند که انسان سفر دور و دراز پرخطری در پیش داشته باشد و وقت او تنگ باشد و عده و عده برای او خیلی لازم باشد و هیچ نداشته باشد، و با همه وصف از یاد اصل مقصد بیرون رود. و معلوم است اگر این نسیان حاصل شد، هیچ در فکر زاد و توشه برنیاید و لوازم سفر را تهیه نکند، و ناچار وقتی سفر پیش آید، بیچاره شود و در آن سفر افتاده و در بین راه هلاک گردد و راه به جایی نبرد.» [چهل حدیث: 175 ـ 174]

حق است که باید در مفاد این کلام نورانی دقت بسیار مبذول داریم. آرزوهای دراز که موجب فراموشی آخرت و سفر پرخطر می شود، مانع بیداری یعنی نخستین منزل انسانیت است. پس ما که گرفتار آرزوهای بلند هستیم، از وصل به نخستین منزلت انسانیت محروم هستیم و هنوز در بند حیوانیت قرار داریم. این سخن پیامی روشن و در عین حال هشدارباشی جدی به گوش ماست و گوشزد می کند که لازم است راه چاره ای بیابیم تا از بند هواهای نفسانی و ظهورات آن رهایی یابیم. اما راه چاره چیست؟ روایات اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام و به تبع آن اهل معرفت و علمای اخلاق دستورالعملی واضح و روشن برای رهایی از نفسانیت و آرزوهای دراز داده اند و آن تفکر و تذکر مرگ است. یعنی ما همواره در یادمان باشد که مرگ همدم ما است. واضح است که بین باور به مرگ و تذکر به مرگ تفاوت است. همه ما باور داریم که روزی می میریم اما بسیاری از ما توجه و تذکر نداریم. تذکر یعنی یادآوری؛ ما باید همواره در یاد خود مرگ را زنده نگه داریم و لحظه به لحظه به خود یادآوری کنیم:

«إِنَّکَ مَیِّتٌ وَ إِنَّهُمْ مَیِّتُونَ ثُمَّ إِنَّکُمْ یَوْمَ الْقِیامَهِ عِنْدَ رَبِّکُمْ تَخْتَصِمُون» [زمر: 31 ـ 30] «بی گمان تو همواره در معرض مرگ قرار داری و آنان هم در معرض مرگ هستند، سپس همگی روز قیامت در پیشگاه پروردگارتان با هم می ستیزید.» پس ما همواره باید مرگ را در پیش خود مجسم کنیم که همواره در معرض مرگ هستیم و روزی این اتفاق بر ما رخ می دهد و آن گاه باید نزد پروردگار عالم برویم و در دادگاه عدل الهی جواب ستیزه پیامبران و ائمه علیهم السلام را بدهیم که آیا بر راه هدایت آنان بودیم یا نفسانیت ما را به انحراف کشاند. ببینید! چه مسیر سختی در پیش داریم که گریزی هم از آن نیست.

آری! ما باید جدیت کنیم و یاد مرگ را در درون خود زنده کنیم، در شبانه روز، در هر ساعت چندین بار به خود متذکر شویم که ما در معرض مرگ هستیم. با زبان خود به گوش خود متذکر شویم: «فلانی تو مرگ در پیش داری! تو ابد در پیش داری!» بلکه بالاتر به خود تذکر دهیم ـ نه یک بار بلکه بارها ـ «من هم اکنون مرده ام، و در برزخ افتاده ام، الان چه پاسخی مهیا دارم؟» یگانه راه چاره همین است. ما مرگ را به خود تذکر دهیم و در مرحله بالاتر در نظر خود مجسم کنیم. نه اینکه به صورت صوری یاد مرگ باشیم که این نه تنها به کار ما نمی آید، بلکه خود منع موثر است. بلکه باید جداً مرگ در نظر ما جلوه کند. من وقتی می میرم، در چه شرایطی هستم، تنها خدا می داند و بس! یقیناً چنین زمانی می رسد و از آن گریزی نیست. در آن حالت من هستم و خودم. هیچ کس و هیچ چیزی در کنار من نیست. من هستم در پیشگاه پروردگار عالم و اعمال و افکارم! چقدر خطرناک و سخت است. آن گاه در پیشگاه خدا چه خواهم کرد. بنابراین لازم است حالت خودم را در آن وقت ـ همواره و به کرات ـ برای خودم یادآور شوم.

عجالتاً میز مذاکره را ترک کنید!

عباس حاجی نجاری: با استقبال سخنگوی کاخ سفید از تصویب طرح بازبینی توافق هسته ای در کنگره که به این نهاد امریکا اختیار نظارت استصوابی بر توافق هسته ای را می دهد، روند مذاکرات هسته ای ایران با گروه 1+5 وارد مرحله جدیدی شد. طرح «بازبینی توافق هسته ای در کنگره» پنج شنبه شب با ۴۰۰ رأی موافق و ۲۵ رأی مخالف در مجلس نمایندگان امریکا به تصویب رسید. پیش از آن، مجلس سنا با 98 رأی مثبت در برابر یک رأی مخالف به این طرح رأی داده بود. این طرح در صورتی که به امضای اوباما برسد و به قانون تبدیل شود به کنگره اختیار قبول یا رد هر گونه توافق هسته ای بین ایران و گروه 1+5 را می دهد.

پیش از این سنای امریکا روز دوشنبه هفته گذشته قطعنامه ای را تصویب کرد که از دولت ایران می خواهد فوراً سه امریکایی تحت بازداشت در این کشور را آزاد و به یافتن نفر چهارم نیز کمک کند. سایت بی بی سی فارسی در گزارشی از تصویب این قطعنامه می نویسد: این قطعنامه که با ۹۰ رأی مثبت سناتورهای حاضر بدون مخالفت تصویب شد، از ایران خواست سعید عابدینی، امیر حکمتی و جیسون رضاییان را آزاد کند. همچنین از دولت ایران خواسته شد برای یافتن رابرت لوینسون، مأمور سابق اف بی آی و بازگرداندن او به امریکا با دولت امریکا همکاری کند. این قطعنامه از کاخ سفید می خواهد همه ابزارهای ممکن برای بازگرداندن این امریکایی ها را به کار گیرد. میچ مکانل، رهبر اکثریت جمهوریخواه سنا گفت امیدوار است قطعنامه حامل پیامی قوی برای رهبران ایران باشد. این قطعنامه را جیمز ریش، سناتور جمهوریخواه از آیداهو معرفی کرده بود. او استدلال کرد که این چهار نفر باید پیش از امضای موافقتنامه جامع اتمی با ایران به امریکا بازگردانده شوند.

ادامه روند فزون خواهی امریکایی ها و سیاست تهدید و تحریم بعد از انتشار بیانیه لوزان در حالی است که در نقطه مقابل تیم ایران همچنان با خوش باوری با چانه زنی در نیویورک و ژنو از تلاش برای پرکردن پرانتزهای خالی توافقنامه سخن می گوید و این در حالی است که رئیس دستگاه دیپلماسی ایران در اقدامی تأمل بر انگیز که حتی حیرت رسانه های بیگانه را به دنبال داشت و در عین حال قند را در دل برخی از رسانه های داخلی آب کرده بود، پذیرای وزیر خارجه امریکا در محل اقامت سفیر ایران در سازمان ملل شد که طبق عرف بین الملل خاک ایران محسوب می شود.

نکته مهمی که در روند مذاکرات و به ویژه تصویب طرح بازبینی توافق هسته ای در کنگره امریکا مطرح است، این است که با مصوبه مذکور که با استقبال سخنگوی کاخ سفید هم مواجه شده است، عملاً کنگره وکاخ سفید با این مصوبه تلاش دارند بر دیگر قدرت های حاضر در عرصه مذاکرات نظیر روسیه و چین نیز سلطه خود را اعمال و دیدگاه و مطالبات خود را بر آنها تحمیل کنند که این امر بیانگر شکل گیری رویه ای جدید و کم سابقه در روند تعاملات بین المللی است و نشان می دهد که عملاً روند گذشته مذاکرات و گفت وگو با 1+5 وجاهتی ندارد، چراکه اگر کنگره نتیجه توافقات را نپذیرد، نشست و برخاست ها با 1+5 خاصیتی ندارد.

هفته قبل و در ادامه روند تحقیر و تهدید و تحدید امریکایی ها نسبت به روند فعالیت های هسته ای ایران، مقام معظم رهبری بر نکات صریحی تأکید نمودند که می بایست منشأ طراحی مدل جدیدی از رفتار ایران در مذاکرات هسته ای قرار گیرد.

رهبر معظم انقلاب در دیدار فرهنگیان در روز چهار شنبه 16/2/94 خطاب به تیم مذاکره کننده هسته ای و مسئولان سیاست خارجی و دیگر مسئولان و نخبگان کشور می فرمایند: یک ملت اگر نتواند از هویت خود، از عظمت خود، آنچنان که هست، در مقابل بیگانگان دفاع بکند، قطعاً توسری خواهد خورد؛ بروبرگرد ندارد. باید قدر شخصیت و هویت خود را دانست. ایشان سپس با اشاره به تهدیدات اخیر مسئولان امریکایی می فرمایند: «من نمی فهمم مذاکره در زیر شبح تهدید چه معنایی دارد؟ مذاکره کنیم زیر شبح تهدید! مثل اینکه یک شمشیری بالای سر [ما باشد]. ملت ایران این جوری نیست؛ ملت ایران مذاکره زیر سایه تهدید را برنمی تابد.

ایشان سپس با اشاره به نیاز مبرم امریکایی ها به نتیجه این مذاکرات، ادامه آن را در عین رعایت خطوط قرمز و خطوط اساسی اعلام شده منوط به اصلاح رفتار طرف مقابل دانسته و تأکید می کنند: بنده با مذاکراتی که در زیر شبح تهدید انجام بگیرد، موافق نیستم. بروند حرف بزنند، مذاکره کنند، به توافق برسند، اشکالی ندارد - البته درحالی که آن خطوط اصلی را رعایت کرده باشند - لکن به هیچ وجه تحمیل را قبول نکنند، زور را قبول نکنند، تحقیر را قبول نکنند، تهدید را قبول نکنند».

تحولات اخیر و عملکرد امریکایی ها ابهام جدیدی را نسبت به احتمال حصول توافق بر ابهامات قبلی افزوده است، چراکه اگر تاکنون کاخ سفید و دموکرات ها با دیدگاه ها و مواضع و مطالبات خود روند مذاکرات را به چالش می کشاندند، اکنون اعضای کنگره و به ویژه جمهوریخواهان به این فهرست اضافه شده و طبعاً ادامه مذاکرات از این پس علاوه بر مطالبات کاخ سفید و صهیونیست ها، در میدان رقابت دو حزب امریکا نیز قرار می گیرد و این در حالی است که عملاً 1+5 از حیز انتفاع خارج شده است.

بر این اساس، به نظر می آید که ایران باید فراتر از جنجال های تبلیغاتی که متأسفانه دامنه آن مجلس شورای اسلامی را نیز گرفته و با طرح برخی دیدگاه های کارشناسی نشده مسئله را پیچیده تر می کند، تجدید نظر اساسی در روند مذاکرات ایجاد کند، چراکه روند کنونی آسیب های جدی به دنبال داشته و این توقع را در طرف مقابل ایجاد می کند که مسئولان ایران به دلیل مشکلات اقتصادی یا احیاناً پیروزی در انتخابات و... به یک موفقیت حداقلی در مذاکرات نیاز دارند و لذا آنها قادرند از این طریق شرایط خود را بر ایران تحمیل کنند.

بنا بر این پیشنهاد می شود که ایران عجالتاً میز مذاکرات را ترک و سپس با یک طراحی مناسب مبتنی بر شرایط جدید مذاکرات را دنبال کند؛ شرایطی که حفظ استقلال و عزت ایرانی، پاسداشت دستاوردهای گرانقدر انقلاب اسلامی در عرصه های داخلی و بین المللی و به ویژه پیشرفت های هسته ای و اتکا به توان داخلی در روند مقابله با تحریم های اقتصادی، محور اصلی تصمیمات تیم مذاکره کننده ایرانی و دستگاه سیاست خارجی و مسئولان بلند پایه کشور باشد.

... و اینک جاهلیت مدرن!

دکتر محمد صادق کوشکی: واژه «جاهلیّت»، بی درنگ اذهان را به هزار و چهار صدسال قبل باز می گرداند. به عصری و در میان نسلی که به دلیل دارا بودن پاره ای از صفات و ارتکاب به برخی اعمال در نزد اهل فرهنگ و تمدّن «جاهل» شناخته شده اند. «جاهل»، گاه مترادف با «بی خبر»، «بدوی»، «فاقد فرهنگ و ادب» و آنکه مبتلای تعصّب، پستی طبع، جنایت و غارت شناخته شده است و در خود مفهومی از «مذمّت» و سرزنش را نهفته دارد.نویسندگان، مورّخان و علمای علوم اجتماعی، گذار از پاره ای از صفات یاد شده و دوری گزیدن از برخی اعمال مذموم، همچون «زنده به گور کردن دختران» را فصل ممیّز دو عصر یا دو دوره معرفی می کنند. عصری که در تارک خود عنوان «عصر جاهلی» را داشت و عصر بعد از آن، که همواره با خصوصیاتی چون علم، ادب، خویشتن داری نفس و دوری از آلودگی ها و رذایل، از ماقبل خود منفک می شود.

در روزگاری که اعراب و مسلمانان به تازگی عصر جاهلیت را پشت سر گذاشته بودند، پیامبر اعظم(ص) فرمودند: «من بین دو جاهلیّت مبعوث شدم که دومین آن مخرّب تر از اوّلی است.» جای آن دارد که سؤال شود آیا حقیقتاً بشر، عصر جاهلی را پشت سر گذارده و تمام صفاتی را متصف گردیده که می توان از آن، چنانکه ادّعا می شود، به عنوان عصر علم، دانش و معرفت و خویشتن داری یاد کرد؟ ابتلای ساکنان عصر جاهلی به اعمالی چون، قتل و غارت، شرب خمر، شهوت رانی، تعصّب مذموم، زنده به گور کردن دختران، پرستش بت ها و تبرّج و خودآرایی، از صفت بارز جاهلیّت شناخته می شوند و در مقابل، به بشر عصر مدرن مدال افتخار پیشرفت و گریز از اعمال و اوصاف عصر جاهلی اهدا می کنند؛ امّا به راستی در جهان پیرامون ما، می توان مستنداتی حقیقی را بر شمرد که ثابت کند بشر معاصر از اتّهام جاهلیّت مبرّاست؟پیامبر نور و رحمت(ص) از آغازین روزهای بعثت، مسلمانان را از تجربه دوباره جاهلیّت ثانوی با خبر ساخته و یادآور شدند که آن جاهلیّت به مراتب از جاهلیّت نخست و اوّلی سخت تر و مخرّب تر خواهد بود. پس از ایشان نیز، اهل بیت(ع)، مسلمانان را به «جاهلیّت ثانوی» یادآور شدند؛ چنانکه امام صادق(ع) در تفسیر قول خدای متعال که فرمود: «وَ لا تَبَرَّجْنَ تَبَرُّجَ الْجاهِلِیَّةِ الْأُولی‏» فرمودند: «جاهلیّت دیگری وجود خواهد داشت.»مبلّغان و مروّجان فرهنگ و تمدّن عصر مدرن و پایه گذاران تمدن فناورانه غرب، در حالی خود و بشر عصر جدید را مبرّا از هر گونه جاهلیّت و اوصاف عصر جاهلی معرفی می کنند که بشر، از بار قتل و غارت، جنگ و سفاکی، فساد و جنایت کمر خم کرده است. قرن بیستم، به عنوان شاخص ترین قرن پس از شکل گیری فرهنگ و تمدّن غربی، در حالی سپری شد که مجموع آمار جرائم و جنایات بر رنج دیدگان و درماندگان اکناف عالم، از مجموع جرائم و جنایات تاریخ چند هزار ساله زندگی انسان بر زمین بیشتر و سنگین تر است. این قرن در حالی به اتمام رسید که جنگ های فرامنطقه ای، میلیون ها کشته روی دست بشر گذاشت.

در حالی که گمان می رفت پس از جنگ جهانی دوم و تاسیس سازمان های حقوق بشری بین المللی مانند سازمان ملل، بشر روی آرامش و امنیّت و صلح را تجربه خواهد کرد، 150 جنگ منطقه ای و فرامنطقه ای، از کشته ها پشته ساخت و بیش از 23 میلیون نفر به کام مرگ کشیده شدند. شرایط کنونی کشورهای اسلامی و ناامنی، برادرکشی، جنگ های نیابتی و تسلط گروه های تروریستی در کشورهای منطقه از جمله داعش، جنایات روزانه رژیم صهیونیستی در فلسطین اشغالی از مصادیق جاهلیت مدرن است که با خباثت آمریکا طراحی و اجرایی گردیده است. استعمار نوین به سرکردگی آمریکا، در هر سال بیش از 900 میلیارد تا یک تریلیون دلار صرف جنگ افروزی خود می کند؛ به شکلی که بر اساس آمار جهانی، در سال های جاری، در هر دقیقه از جیب محرومان و مستضعفان، دو میلیون دلار هزینه شده است.

بر اساس آمار سازمان ملل، حدود یک میلیارد گرسنه در جهان وجود دارند و فقر تغذیه ای هر ساله باعث مرگ 6/2 میلیون کودک زیر پنج سال می شود، یعنی جمعیتی معادل یک سوم جمعیت کودکان جهان.در کدامین سال از میان همه سال های سپری شده در عصر جاهلی، این همه ظلم و غارت بر انسان ها روا داشته شد و چگونه می توان عصر مدرن را عصر دانش و معرفت و آگاهی نامید و انگشت اشاره به سوی عصر جاهلی دراز کرد؟ باید سوال کرد کدامین پژوهشگر، آمار دختران زنده به گور شده عصر جاهلی را برآورد کرده است؟ در تمامی آن سال ها چه تعداد دختر به دست پدرانشان کشته یا زنده به گور شدند؟ آیا این تعداد با آمار جهانی پنجاه میلیون زنده به گور کردن سالانه دختران و پسران از طریق «سقط جنین» در قرن بیستم میلادی برابری می کند؟ در حالی که «انگلستان»، «فرانسه»، و «آمریکا» به ترتیب حائز بالاترین رتبه در سقط جنین سالانه هستند. این اعداد را در کنار آمار قتل زنان و کودکان در جنگ اخیر یمن، در عراق، سوریه، فلسطین، افغانستان، پاکستان و لبنان قرار دهید. چنانکه پیامبر رحمت(ص) پیش بینی فرموده بودند بشر به تجربه جاهلیّت ثانوی رسید.

جاهلیتی که به فرموده رهبر انقلاب «مجهز به سلاح علم و دانش شده و بسیار خطرناک تر» از جاهلیت اول است. گرچه یورش غرب برای تخریب فرهنگ اسلام حساب شده، گام به گام و پنهانی است اما تجربه انقلاب اسلامی نشان داده است که عنصر «آگاهی توحیدی» و «اراده» قادر است، سدّی محکم در برابر این هجمه همه جانبه ایجاد نماید زیرا جاهلیت غربی متّکی بر پندار خودآگاهی و تنها راه غلبه بر آن، بهره گیری از تعالیم الهی است.

مردم شریف ایران در دوره ستمشاهی و در زمانی که شرق و غرب عالم تحت سیطره دو قدرت امپریالیسم و کمونیسم بودند، توانستند تمام نقشه های شوم آنان را نقش بر آب کنند و جهلی که گریبان تمام جهان را گرفته بود با خروش خود به آگاهی و بیداری اسلامی تبدیل نمایند. الگوی ایران اسلامی نشان می دهد که جهان اسلام قادر است با بهره گیری از تعالیم ناب الهی و بازگشت به اصل حیات بخش وحدت، توطئه های دشمنان را به خودشان بازگرداند و قدرت بلامنازع دین محبت و رحمت را در همه ابعاد آن، بار دیگر به نمایش بگذارد.

ضرورت آموزش جامعه و مدیریت ارتباطات جمعی

حمید رضا عسگری: مسئله برقراری ارتباط آسان تر با دیگران، همواره ذهن بشر را به خود مشغول داشته است. سعی انسان از آغاز بر این بوده است که وسیله ای برای انتقال سریع پیام خود پیدا کند. این انگیزه باعث شده تا دنیای ارتباطات، فراز و نشیب های فراوانی را طی کند و در هر دوره از تاریخ، ابزار خاصی در این زمینه اختراع شود و مورد استفاده قرار گیرد.

عصر حاضر را نیزمی توان عصر ارتباطات ماهواره ای و اینترنتی دانست؛ چرا که امروزه ماهواره و اینترنت بزرگ ترین و عمده ترین نقش را در بین وسائل ارتباطی بر عهده دارند. امروزه آن قدر اینترنت در زندگی بشر راه پیدا کرده است که گویی زندگی بدون آن در زمینه های اقتصادی و سیاسی و اجتماعی دچار اختلال شده و نوعی احساس واپسگرایی در افکار عمومی جامعه نمود پیدا می کند و در مظاهر مختلف زندگی عملا مشکلاتی به وجود می آید.

امروز حیطه ارتباطات به ابزار اصلی حکومت ها برای نیل به اهداف مختلف تبدیل شده است. تسهیل همگرایی سیاسی درعرصه داخلی وبین المللی، توسعه شهر نشینی، ارتقای سطح سواد و آموزش، افزایش مناسبات و مبادلات فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و علمی، توانایی تغییر تصورات منفی درمیان جوامع دیگر و گسترش صلح وامنیت جهانی و منطقه ای، و ازهمه مهمتر کمک به گسترش آزادی و احترام به حقوق انسانی، چرا که جوهر آزادی و عدالت خواهی، بسط اطلاعات و ارتباطات و تسهیل آن برای جوامع است.

تمام این موارد تنها بخش کوچکی از خاصیت ها و مزایای ارتباطات بود که متاسفانه درکشورما هنوز به طور شایسته مورد توجه قرار نگرفته و بعضاً با کم لطفی هایی مواجه شده است. براین امر واقفیم که استفاده ناصحیح از هر وسیله و ابزاری می تواند برای انسان مخرب باشد. همینطور مقوله ارتباطات نیز از این قاعد مستثنی نیست، ودرصورت استفاده غلط از آن آسیب هایی برای فرد و جامعه به همراه خواهد داشت.

اما این امر دلیلی برای نفی کلی محاسن استفاده از اینترنت، ماهواره و دیگروسایل ارتباطی نیست. البته ضروریست تا محدودیت های منطقی برای جلوگیری از آسیب های احتمالی درنظر گرفته شود، اما این امر باید با مطالعه و بررسی روش های اجتماعی و فرهنگی مورد اجرا قرار گیرد.

عرصه ارتباطات به هیچ وجهی قابل حذف و پذیرای برخوردهای سلبی نیست. چون محدودیت با اصل ارتباطات درتناقض است. تنها راه مدیریت فرهنگ ارتباطات، ورود به میدان رقابت دراین عرصه می باشد. به عبارتی باعلم به اینکه برخی شبکه ها و برنامه های ماهواره ای، یا استفاده از اینترنت، برای سلامت جامعه مضر باشد، بازهم نمی توان با اقدامات سلبی مانع از استفاده کاربران شد. بلکه باید ضمن گسترش فرهنگ آموزش استفاده صحیح، درراستای تامین نیازهای سیاسی،فرهنگی،اجتماعی و اقتصادی جامعه برآمد، تامانع از گرایش به سمت آفت های ارتباطات شد.

اگر امروز برخی اقشار جامعه به سمت ماهواره گرایش پیدا می کنند و دلیل آن را استفاده از برنامه های سرگرم کننده آن عنوان می کنند، به این خاطر است که ما دراین عرصه نتوانستیم به طور کافی برای جامعه برنامه های سرگرمی تهیه کنیم.

اما متاسفانه درزمینه اینترنت جایگاه مناسبی دردهکده جهانی نداریم و به گونه ای خود رامحدود نیز کرده ایم. به عنوان مثال قطعی و اختلالات مداوم در دسترسی کاربران به شبکه های اینترنتی، کاهش و نوسان شدید درسرعت، عدم رسیدگی به شکایات و مشخص نبودن حقوق مصرف کنندگان از جمله ضعف هایی است که مادرعرصه اینترنت با آن مواجه هستیم.

باید توجه داشته باشیم که درجهان امروز مفهوم توسعه با مفهوم ارتباطات پیوندی جداناپذیر پیدا کرده اند.ضروریست تا با برنامه ریزی صحیح ضمن پیشرفت دراین زمینه، راهکار منطقی تری برای جلوگیری از محدودسازی ها دردهکده ارتباطات بیابیم.

اصلاح طلبی فقط بِرند نیست

احمد غلامی: محسن رضایی برای این نوشته شاهد مثال خوبی است. او در ٢٧ سالگی فرماندهی سپاه پاسداران را در دوره جنگ به عهده گرفت و تا پایان جنگ مسئولیت این کار را داشت. او در اوایل و اواسط جنگ از چهره های مؤثر نظام بود. پس از جنگ و کناره گیری از سپاه وارد سیاست شد و بارها در انتخابات مجلس و ریاست جمهوری شرکت کرد که هرگز قرین موفقیت نبود. در دیدار و گفت وگویی که سال ٨٤ همراه گروه سیاسی روزنامه «شرق» با او داشتم، به جِد خودش را شایسته جایگاه ریاست جمهوری می دید. محسن رضایی هرگز اصلاح طلب نبود و اصولگرایان هم خودی اش نمی دانستند. او در جلب نظر این دو «بِرند سیاسی» ناکام بود. در میان طیف راست سنتی، طرفداران جدی و وجهه ای داشت که آنها هم اَلَک شان را آویخته بودند. محسن رضایی هرچه بود، همین بود که نتوانست خودش را مستقلا «بِرند» کند.

علی مطهری هم برای این نوشته، شاهد مثال خوبی است. کسی که خودش، خودش را «بِرند» کرد. او از چهره های شاخص اصولگرایان و مخالفان اصلاح طلب بود که به مجلس هشتم راه یافت. نقش مهمی در استیضاح کُردان داشت و در اعتراض به عدم طرحِ «سؤال» از احمدی نژاد در خصوص برداشت غیرقانونی پول از بانک مرکزی، از سمت نمایندگی استعفا داد که درخواست استعفایش رأی نیاورد. در انتخابات سال ٩٢ از حامیان هاشمی رفسنجانی بود و در حمایت از او نامه ای نوشت. علی مطهری کم کم از مخالفان احمدی نژاد شد و چون صبغه دینی داشت، توانست صدای خاموشان شود. مطهری در پیچیده ترین وضعیت سیاسی کشور، سیاست خلق کرد. اگرچه در مسائل اجتماعی میانه رو بود و اعتقادات و باورهای مذهبی و سنتی عمیق داشت، اما در سیاست صبور و بی مصلحت اندیشی گام برمی داشت.

حسن روحانی نیز اعتدال گرایی است که در میان اصلاح طلبان و اصولگرایان ایستاده است. او در مواجهه با اصولگرایانِ تندرو در مجلسِ حال و شاید هم آینده، به اصلاح طلبان گرایش بیشتری دارد و اصلا بعید نیست اصلاح طلبی تمام عیار شود. این سویه در برخوردش با مواردی از جمله رفراندم به وضوح دیده می شود. درحال حاضر حسن روحانی مورد پذیرش و قبول دو «بِرند سیاسی» است، اینکه او به کدام «بِرند» گرایش بیشتری پیدا کند، به وضعیت سیاسی و اجتماعی جامعه بازمی گردد و آرایشی از ما و مخالفان. اگر روحانی با اصلاح طلبان، «ما» شود بی تردید مخالفان، اصولگرایان خواهند بود و برعکس.

به وضوح او گرایش بیشتری به اصلاح طلبان دارد، این گرایش تا حدی است که گاه سویه اصولگرایی او پنهان و ناپیدا می شود. ماندن حسن روحانی در این وضعیت، و ماندگاری با «برند» اصلاح طلبی کار دشواری نیست، به ویژه اینکه «برند سیاسی» اصلاح طلبان توان جذب بیشتری دارد، زیرا از پایگاه مردمی قوی تری برخوردار است. حالا سؤال این است اصلاح طلب بودن مهم است یا اصلاح طلب شدن؟ به راحتی می شود گفت، هیچ کدام. اینها تنگاتنگ هم پیش می روند و ذیل یک «برند» قرار می گیرند. مهم این است چه کسی از این «برند» سود می برد و چه کسی ارزشی مازاد به این «برند» می دهد. اصلاح طلبانِ پیشرو که دست شان کوتاه و خرما بر نخیل است. می ماند اصلاح طلبانی که فعلا حضور دارند و می توانند فعالیت سیاسی کنند. با این آرایش، دو طیف درون اصلاح طلبان شکل می گیرد؛ اصلاح طلبانِ عمودی و افقی.

اصلاح طلبان افقی، موجوداند و در حال فعالیت و با حضور آنها، افقی از اصلاح طلبی با نیت های متفاوت سامان گرفته است که همگی مشروعیت شان را از یک «برند» می گیرند.

اصلاح طلبان در وضعیتی حساس قرار دارند. ترویج سیاستِ «اشمیتی»، یعنی «ما و آنها»کردن، به ساخت درونی آنها صدمه جبران ناپذیری وارد می کند. بخت خلق سیاست، سیاستی که کاملا در تضاد با سیاست ما و آنهاست، از متغیرهای دیگری پیروی می کند. باید به سمت سیاستی رفت که تعارض جو نیست و همواره یا جدلی الطرفین یا مرضی الطرفین است. درواقع در طیف های درونی اصلاح طلبان، سیاست می تواند برمبنای تئوری رانسیر شکل و قوام بگیرد. در این تئوری، سیاست از دل جدال بین سیاه و سفید بیرون نمی آید. همه بر سر سفیدی (اصلاح طلبی) اتفاقِ نظر دارند، اما بر سر مصداق های سفیدی جدل می کنند. این جدل بر سر «مصداق سفیدی» است که «سیاست» می سازد و در عین حال، از تضاد میان ما و آنها مبراست.

به طور خلاصه می شود این گونه نتیجه گرفت که اصلاح طلبان در صف بندی جلو مخالفان شان باید با رئیس جمهور، «مایی» را شکل بدهند در برابر اصولگرایان، و این امر محقق نمی شود مگر اینکه در جمع درونی خودشان، ما و آنهایی نباشد.

هر «برندی» حتی جاافتاده ترین آنها پتانسیل محدودی دارد و نمی شود از آن فقط بهره برداری کرد. باید به این برند اعتباری دیگر داد و به آن چیزی افزود و کسانی می توانند این برند را امتداد دهند که به تفکر اصیل اصلاح طلبی وفادار باشند و مهم تر اینکه بی مصلحت اندیشی در هر شرایطی به اصول بنیادی آن عمل کنند. اینک هیچ کس تردید ندارد که حضور علی مطهری در مجلس، مؤثرتر از حضور کسانی بوده است که بارها با برند اصلاح طلب وارد مجلس شده اند.

رفتار خارج از اصول

منصور فرزامی: به صراحت باید گفت آنچه در هفته گذشته در مورد «امضاهای مخدوش» در خانه ملت اتفاق افتاد با هیچ میثاق و میزان و قاعده ای قابل توجیه نبود و نیست! این که نماینده ای به قصد تنظیم بیانیه ای یا تذکری از نمایندگان ملت شریف ایران امضا بگیرد آن گاه خلف عهد کند و سبب «غش» در عمل شود، بی شک عملی خارج از اصول و بر خلاف موازین حقوقی و خلاف ادب رفتاری است و ارتکاب آن از فردی عادی هم انتظار نیست چه برسد به نماینده ای که منتخب مردم است و به خانه ملتش برده اند و به وی اعتماد کرده و بر مسند حفظ امانت نشانده اند خاصه اینکه این برگزیده در خانه ملت، مدعی اصولگرایی و متعهد به اخلاق اسلامی و اطاعت از ولایت هم باشد.

البته راستی، صداقت و عمل صالح و رفتار پسندیده وظیفه هر مسلمان معتقدی است اما نماینده مردم که به خانه ملت می رود و رای موکلان را با خود دارد و به وی اعتماد شده است باید امانتدار، مدافع حقوق مردم، حافظ عزت و شرف و سربلندی و نگاهبان ارزش های قومی و سنت های مردمی و منافع ملی و مصالح کشور باشد. وانگهی از نظر شخصی هم نماینده در چنین جایگاهی باید زبده حسن خلق، فرهیختگی و سنجیدگی در گفتار و رفتار و مدافع آن چیزی باشد که در حضور دیگر نمایندگان انتخابی و انتصابی و در پیشگاه کلام مقدس الهی سوگند یاد کرده است . بنابراین در این مقام و مسند رسالت، هیجانات فردی و خصایل شخصی و نیز تعلقات جناحی، هیچ جایی ندارد و هرگز نباید نماینده مردم، آن هم در جایگاه قوه قانون گذاری و نظارت بر اجرای قوانین، وجودش سرشار از نفرت، خودبینی، محدودنگری و علقه های فردی نامستحسن باشد . در مکتبی که رسول مکرمش (ص) تاکید فرموده است که حتی به شوخی هم دروغ نگویید، عمل نماینده ای که همکارانش به صدق دل و به مصلحت نظام و به حسن اعتماد در موضوعی خاص پای ورقه ای را امضا می کنند، چرا باید در غیاب و عدم رضای آنان، متن و موضوع دیگری به امضاها پیوست شود .

در اینجا به غیر از خلف رفتار و عمل آن نماینده که از حسن اعتماد همکاران سوء استفاده کرده، باید از آن نمایندگان محترم پرسید که چرا تا مطلبی را نخوانده اند و به کنه قضایا نرسیده اند و امر بر آنان مسلم و مسجل نشده است امضا و تایید می کنند ؟ مجلس که خانه شخصی نیست . اینجا سرنوشت کشور و کیان نظام رقم می خورد . اینجا جایی است که اگر در اقتصاد اشتباه شود، نتیجه اش گدایی ملت است و اشتباه در سیاست، خیانت و خفت مردمی است که نامش را ملت نهاده اند به همین علت و اهمیت است که آن مرد بزرگ، مجلس را در راس امور، تصریح کردند و اگر برخی به خود اجازه عدول و عبور از این شعار شعورمند را دادند به دستاویز اعمال یکسونگرانه و به خود اندیشانه امثال همین نماینده مردم عزیز بوده است که سوزن شان از آغاز دولت یازدهم در موضوعی گیر کرده و دلواپسی تمامی ندارد .

باور کنید که حافظه دور و نزدیک مردم شریف ما دقیقه ای از نطق و عملشان غافل نبوده است . وقتی موضوع تک بعدی است، به آن دلیل است که غفلت از موضوعات حساس دیگر در میان است و اشراف و احاطه ای در قضایای داخلی و خارجی نیست تا به آن پرداخته شود. وگرنه چگونه ممکن است که بر مبنای «نرمش قهرمانانه» و توجه به عزت و مصلحت و آن همه رنج و خون دل خوردن های مورد تایید نظام و حاکمیت، خلاف جهت به آب زد و آسمان و ریسمان کرد تا تشفی هیجانات فردی و جناحی باشد ؟

در اینجا پرسش نگارنده این است که آیا همین دیدگاه چشمی خواب و چشمی بیدار نبوده است که موجب صدور بورسیه های آن چنانی دیروز و دیپلم های این چنینی امروزش، منزلت دو نهادی را که تولید اندیشه و علم می کنند و انسان خبیر و متعهد می سازند، امروز آن چنان زیر سوال برده که در بین 76 کشور موفق از نظر علمی، متاسفانه و شوربختانه در رتبه 51 جا خوش کرده است ! اگر دیروز با علم و عالم شوخی نمی شد، امروز چنین نبود و اگر همین امروز چشمانمان باز نباشد، فردایی اسفناک تر خواهیم دید. در اینجا باید از این نماینده پرسید که این «طرح سه فوریتی توقف مذاکرات هسته ای» آیا در راستای شعار همدلی دولت و ملت است و آیا گرته برداری احساسی از کنگره آمریکا نیست آیا آنها باور آن را ندارند که زود می توانند ما را عصبانی کنند و عواطف و تعقل ما را تحت تاثیر قرار دهند ؟ آیا امثال نگارنده حق ندارند که از دستگاه های قانونی نظارت تقاضا کنند که کسانی را مورد تایید قرار دهند که عقلانیت و معرفت خاص نمایندگی را دارا باشند و مدرس وار زندگی کنند و بیندیشند و از مصالح مردم، لحظه ای غافل نباشند و نیز آخرت خود و مردم را فدای دنیای خویش نسازند و سخن پایانی اینکه «هیات نظارت بر رفتار نمایندگان» بنا به وظیفه قانونی خود باید رفتار نماینده ای را که مرتکب چنین خطای غیر قابل گذشتی شده و اعتبار مجلس و نمایندگان و ایران را زیر سوال آورده مورد پیگیری قرار دهد.

حداقل یک سال همدلی و همزبانی کنید

دکتر آیت پیمان: در دو ماه اول سال جدید نقدها وانتقادهای افراطی وپاسخگویی های تقابلی وخشم آلود اشخاص وجریانات مختلف بسیار تعجب برانگیز است . مطبوعات وسایت ها سخنان تند وپراتهام برخی امامان جمعه وخطبا و فعالان سیاسی منتقد دولت را همچون گذشته با تیترهای محرک منعکس کرده اند و در مقابل بعضی مسئولین دولتی سعی کرده اند به اینگونه منتقدین بی ملاحظه پاسخ دندان شکن بدهند . بعضی روزنامه های مشهور دست از ادبیات تخریبی وتفرقه افکنانه خود برنداشته ، بلکه با همان عادت مالوف به حمله های غیرمنصفانه خود به روحانی وظریف و برخی وزیران دولت ودیگر شخصیت های جریان مقابل پرداخته واخیرا هاشمی رفسنجانی ومحسن رضایی را حسابی نواخته اند. افراد محترمی همچون آیت الله علم الهدی وبرخی نمایندگان مجلس و ... تا توانسته اند دراین مدت سنگ تمام گذاشته اند و گویا اگر توصیه به همدلی وهمزبانی نشده و تشویق به تقابل وحمله به یکدیگر هم شده بود بالاتر از این حملات را نمی توانستند انجام دهند.

آیا جای تعجب وحیرت نیست که یک امام جمعه عادل رسماَ اعلام کند همه پول ارشاد اسلامی در مشهد به مطربین داده می شود وحتی یک ریال آن صرف دین نمی شود!؟ آن هم در مشهد که متولی جشنواره عظیم وبین المللی امام رضا علیه السلام است و صدها کانون فرهنگی وهنری مساجد وتشکل های دینی وقرآنی وامور نشر وچاپ هزاران عنوان کتاب ومطبوعات دینی در آن استان را برنامه ریزی وهدایت ونظارت میکند. آیا جای تعجب نیست که برخی افراد هرگونه نسبت وارتباط روحی ومعنوی بین آقای هاشمی و امام رانفی میکند و آقای شریعتمداری با بازی با کلمات ، سردارمحسن رضایی را حامی دولت عربستان سعودی معرفی می کند !؟ تعجب آنگاه بیشتر میشود که همین محترمین نامبرده ولایت مداری وذوب بودن در ولی فقیه را از خصال اختصاصی وانحصاری خود می دانند و سهمی به دیگران نمی دهند.

از آن طرف هم تعدادی از مدافعان دولت که شعارشان اعتدال، عقلانیت وبا تدبیر عمل کردن است ، در مقابل منتقدین بر افروخته می شوند و مقابله به مثل می کنند. گویا همدلی وهمزبانی مطالبه شده از سوی رهبری را در همین آغاز سال از یاد برده اند و به همین زودی به سرنوشت دیگر شعارهای سال دچار کرده اند. اگر تحقق نیافتن شعارهایی مثل اصلاح الگوی مصرف و یا جهاد اقتصادی و غیره به برنامه ریزی وبودجه و مدیریت و کار وتلاش نیاز داشت ، همدلی وهم زبانی که دیگر این هزینه ها وکارکردهای سنگین و سخت را ندارد ، تحقق این شعار که دیگر آسان است ، فقط به یک عنصر نیاز دارد ، اخلاق و بس . با بیرون کردن حب وبغض های بی پایه واساس جناحی که فقط بر اثر عادت و وابستگی ایجاد شده است می توان به همدلی وهمزبانی رسید و انتقاد ها را متین تر و عقلانی تر و مشفقانه و بدون خشم مطرح کرد که آن موقع موثر تر هم خواهد بود .

از طرفی اگر طالب هم دلی وهمزبانی دولت وملت هستیم باید بدانیم که مواجهه درست دولت با مردم با هموارسازی مسیر همکاری و مشارکت مردم در امور کشور ، گسترش بسترهای مشارکت مردمی در عرصه های گوناگون اعم از سیاسی ، اقتصادی و فرهنگی واستفاده مناسب تر از فرصت ها و دفع به موقع تهدیدهای دشمن زمین های واقعی شکل گیری این شعار است. دولت به جای تقابل ، شایسته است که در ارائه تصویر دقیق ، هنرمندانه و البته «واقع بینانه» از شرایط کشور با لحاظ دستاوردها و نقاط قوت در کنار نقاط ضعف و پرهیز از سیاه نمایی گذشته ویا بزرگ نمایی عملکرد خود ، با تبیین درست ظرفیت ها ، استعدادها و توانمندی های بالقوه و بالفعل در جهت تحقق اهداف و آرمان های ملی و انقلابی ، ایستادگی کند.تعامل دو سویه برای تحقق شعار امسال نه دور از دسترس است و نه نیازی به صرف هزینه ای دارد، کافی است اصول اخلاقی را به یادمان بیاوریم و به آنها عمل کنیم.

آیا این بار، تولید سامان خواهد گرفت؟

دکتر فرخ قبادی: نگاهی اجمالی به نشریات اقتصادی طی هفته های اخیر، نشان می دهد که تلاشی چندجانبه برای کمک رسانی به تولید نحیف و متزلزل کشور آغاز شده است. وزارت صنعت، معدن و تجارت «بازگرداندن رونق به صنایعی که در سال های اخیر به حالت تعطیل یا نیمه تعطیل درآمده اند و استفاده از ظرفیت خالی این صنایع» را یکی از اهداف اصلی این وزارتخانه در سال جاری اعلام کرده است. معاون اول رئیس جمهور، مصوبه تشکیل «کارگروه رفع موانع تولید» در استان ها را ابلاغ کرده است. اتاق بازرگانی ایران همایشی را برگزار می کند که در آن از تمام دستگاه ها خواسته است تا برای سیاست گذاری حل مشکلات پیش روی بخش اقتصادی حضور یافته و نظر کارشناسی خود را اعلام کنند.

مدیرعامل شرکت شهرک های صنعتی استان تهران از برنامه دولت برای تامین ۸ درصد از سود تسهیلات بانکی برای صنایع کوچک خبر داده است.

این تلاش چند جبهه ای برای حل و فصل یکی از جان سخت ترین معضلات اقتصادی کشور جای خوشحالی دارد. افسوس که بسیاری از فعالان اقتصادی کشور، به ویژه آن دسته ای که به فعالیت های تولیدی مشغولند، این تلاش ها را با دیده تردید می نگرند. این نخستین باری نیست که آنها «طرح» مسائل تولید را در سخنان دولتمردان می شنوند و در رسانه ها می خوانند، اما گشایشی در کار خود نمی بینند. البته دولت جدید امیدواری آنها را بالا برده است، اما با گذشت زمان و تداوم مشکلات تولید، این امیدواری نیز رفته رفته رنگ می بازد. به نظر می رسد اکنون همه چشم ها به آن سوی مرزها دوخته شده که شاید توافق پیش رو، معجزه ای صورت دهد و گرهی از کارها بگشاید.

خدا کند که این معجزه رخ دهد و کارها بسامان شود و تولید کنندگان از مخمصه ای که در آن گرفتار شده اند، رهایی یابند. اما نادیده گرفتن سیاست ها و راهکارهای منطقی موجود و چشم دوختن به تحولات معجزه آسا، خود جزئی از مشکلات جامعه و اقتصاد ما است. واقعیت این است که چنانچه ریشه های مشکلات شناسایی شوند و عزم جدی برای مقابله با آنها وجود داشته باشد، بسیاری از مشکلات فراراه تولید قابل درمان یا دست کم قابل تخفیف است. گذشته از این، با تحقق توافق هسته ای و ورود سرمایه گذاران خارجی، حل و فصل برخی مشکلات ریشه ای تولید ضرورتی دوچندان می شود.

اما مشکل عاجل تولید در شرایط کنونی چیست و چه راهکارهایی برای مقابله با آن وجود دارد؟ به نوشته یکی از پیشکسوتان تولید کشورمان «بنگاه های اقتصادی به شدت دچار مضیقه مالی اند و دولت به همان میزان تحت فشار کمبود منابع است. از سوی دیگر بانک ها به عنوان مهم ترین نهادهای مالی کشور برای اعطای تسهیلات به بنگاه های صنعتی ناتوان یا بی میل هستند. این معادله چندمجهولی، معضل تامین منابع مالی بنگاه های تولیدی و صنعتی است.» اما می توان پرسید که چرا بانک ها از اعطای تسهیلات به بنگاه های تولیدی ناتوانند؟ دلیل کلی آن، بی تدبیری های گذشته و میراثی است که از سیاست های نسنجیده و بی حساب و کتاب دهه 80 بر جای مانده است. یکی از «ترکش» های بی تدبیری های گذشته، مطالبات معوق سر به فلک کشیده ای است که رمقی برای بانک ها باقی نگذاشته و توان مالی آنها را به شدت کاهش داده است.

سوال دیگر این است که چرا بانک ها برای اعطای تسهیلات به بنگاه های صنعتی بی میل هستند؟ پاسخ این سوال آسان تر است: سودآوری بنگاه های تولیدی پایین و خطر تعویق بازپرداخت یا نکول وام های آنها بالا است. به راستی، از دیدگاه بانک ها، چرا باید منابع مالی کمیاب را به بنگاه هایی داد که حتی در خرج و دخل خود هم مانده اند و گاه از پرداخت حقوق و مزایای کارکنان خود نیز ناتوانند؟ چرا این منابع برای معاملات مقطعی، با ریسک ناچیز و دوره های بازپرداخت کوتاه (یا برای تامین مالی شرکت های اقماری خودشان) به کار نیفتد تا هم سودشان بالاتر رود و هم خواب آشفته نبینند؟ انصاف باید داد که رفتار بانک ها از دیدگاه اقتصادی منطقی است و انتظار ما و مسوولان دولتی از آنها پایه و اساس محکمی ندارد. اینکه بنگاه های تولیدی در فضائی نامساعد و پرچالش به فعالیت مشغولند، اینکه آنها آماج انواع و اقسام باج و خراج ها و مقررات بازدارنده و هزینه بر هستند و اینکه در نتیجه فضای کسب و کار نامساعد و فناوری قدیمی، تولید داخلی بهره وری نازل و هزینه تمام شده بالایی دارد، جملگی غیرقابل انکارند؛ اما این توضیحات موجه، حتی اگر با بخشنامه های شدید و تهدید کننده مسوولان دولتی نیز همراه باشند، نمی تواند رفتار بانک ها را تغییر دهد.

راه حل اساسی، بهسازی فضای کسب و کار، اتخاذ سیاست های تولید محور، کمک به افزایش بهره وری و خلاصه سودآور کردن تولید داخلی است. و اگر هم دولت، با درک معضلات کنونی تولید و پذیرش نقش سیاست های نسنجیده و خسارت بار دولت های گذشته در پدید آمدن این اوضاع نابسامان، درصدد کمک اضطراری به بنگاه های تولیدی است، نمی تواند از کیسه بانک ها هزینه کند و به هر حال تلاش هایش در این زمینه به نتیجه ای نخواهد رسید. این دولت است که باید فضای کسب و کار را اصلاح کند، از هزینه های تحمیلی خود به تولید بکاهد، با سیاست مدبرانه ارزی از کاهش رقابت پذیری تولید کنندگان داخلی جلوگیری کند و تفاوت نرخ بهره رایج را با نرخی که مناسب تولید می داند، متقبل شود.

در این میان یک گلوگاه اصلی هم وجود دارد که غفلت از آن همه تدابیر اعلام شده اخیر را ناکام خواهد گذاشت. فرض کنیم دولت می خواهد با تزریق نقدینگی و حل مشکل فلج کننده «سرمایه در گردش» ناکافی بنگاه ها، ظرفیت بلااستفاده بنگاه ها را کاهش دهد یا کارخانه های نیمه تمام را به پایان رساند یا برخی واحدهای تعطیل شده موجه را بازگشایی کند. آیا این تزریق جز از مجرای بانک ها صورت خواهد گرفت؟ و آیا کسی هست که نداند اغلب بنگاه های فعال و تشنه سرمایه در گردش و البته بنگاه های تعطیل شده و واحدهای نیمه تمام، بدهی معوقه دارند و طبق دستورالعمل های بانک مرکزی، اساسا نمی توانند از تسهیلات بانکی بهره مند شوند؟ در این شرایط هرگونه تسهیلات فراهم شده تنها به بنگاه های تازه تاسیس (و بدون کارنامه) و نیز درصد کوچکی از واحدهای فعال تعلق خواهد گرفت و در هر حال گشایشی در «استفاده از ظرفیت های تولید بلا استفاده»، تکمیل واحدهای نیمه تمام و راه اندازی بنگاه های تعطیل شده رخ نخواهد داد.

بخش بزرگی از این معضلات (و صد البته نه همه مشکلات تولید) یک راه حل نسبتا ساده دارد که اشکال مختلفی از آن در کشورهای دیگر کاملا شناخته شده است. نسخه ایرانی این راه حل که مشکلات ویژه تولید در کشور ما در آن لحاظ شده، به اختصار می تواند به قرار زیر باشد:
- در هر استان، یک یا چند کمیته ویژه «بحران» تشکیل شود که در آن نمایندگان بخش خصوصی (اتاق بازرگانی، خانه صنعت و...) همراه با نمایندگان نهادهای دولتی متولی تولید (ادارات و سازمان های صنایع، جهاد کشاورزی، کار و تعاون، استانداری و...) حضور داشته باشند. وظیفه این کمیته در وهله اول شناسایی و جدا کردن بدهکاران «نااهل» (کسانی که به برکت رانت و زد و بند، پول های کلانی گرفته و در جایی غیر از مقصد اصلی خرج کرده اند) از بدهکاران «اهلیت دار» است. بدهکاران اهلیت دار کسانی هستند که تسهیلات دریافتی را در تولید سرمایه گذاری کرده اند و به دلیل سیاست های نابخردانه اقتصادی گذشته و ظلم و جورهایی که بر تولید رفته است یا به دلیل اشتباه محاسبه یا بدبیاری یا ضعف مدیریت، گرفتار بدهی های معوقه شده اند.

- با این جدا سازی، رانت خواران و سایر بدهکاران «نااهل» می توانند به دست قانون سپرده شوند و مجازات شوند. اگر هم اراده ای برای مجازات آنها نیست یا «حفره های قانونی» راه فرار آنها را باز می گذارد، لااقل می توان آنها را از «اهل تولید» جدا کرد و همه «معوقه ای» ها را به یک چوب نراند. شاید این جداسازی تاثیرگذارترین و کم هزینه ترین، اقدامی باشد که به تولید کنندگان واقعی روحیه می بخشد و دیدگاه جامعه را نیز نسبت به «کارخانه داران زیاده خواه»، منطقی تر می سازد. گروه دوم؛ یعنی بنگاه هایی را که خلاف قانونی یا اخلاقی مرتکب نشده اند نیز باید به دو دسته کلی تقسیم کرد:

الف- بنگاه هایی که تولید آنها توجیه اقتصادی دارد یا می تواند داشته باشد و در شرایط مناسب خواهند توانست روی پای خود بایستند و رقابت پذیر شوند، باید مورد حمایت جدی قرار گیرند. بدهی این دسته از بنگاه ها باید برای مدتی طولانی و با شرایطی واقع گرایانه استمهال شود و بدون توجه به بدهی های معوق، تسهیلات جدید در اختیار آنها قرار گیرد و هرگونه مساعدت دولت نیز شامل حال آنها شود. به گمان ما بخش بزرگی از بنگاه های تولیدی «مساله دار» کنونی در این گروه جای می گیرند.

ب- بنگاه هایی که آینده روشنی پیش روی خود ندارند، فناوری آنها منسوخ است یا صنعت آنها رقابت پذیر نیست، بهتر است تعطیل شوند. این امر مستلزم اصلاح قانون ورشکستگی است، اما فعلا می توان تدابیری اندیشید که این قبیل بنگاه ها بدون جار و جنجال و هتک حرمت و با سعه صدر، از حمایت های قانونی بهره مند شوند و فعالیت خود را متوقف سازند. این ساز و کار طبیعی نظام بازار است که همواره تعدادی از بنگاه ها که به دلیل اشتباه محاسبه یا مدیریت ضعیف یا «عوامل خارجی»، بهره وری نازل و هزینه تمام شده بالایی دارند، از میدان خارج شوند و بنگاه های تازه ای به میدان بیایند و خون تازه ای به پیکر اقتصاد تزریق کنند.

فرآیندی که توصیف شد، هم زمینه ساز موفقیت سیاست های جدید دولت است، هم یکی از شرایط لازم برای رونق گیری تولید را محقق می سازد و هم تنش و درهم ریختگی اعصاب تولید کنندگان بی گناه و بدهکار را تخفیف می دهد. یادمان باشد که رفتاری که با کارآفرینان ناموفق یا بداقبال می شود، در رغبت سرمایه گذاران جدید در ورود به عرصه تولید، تاثیری تعیین کننده خواهد داشت.