محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه در مهمترین و مفصلترین گفتگویی که با مردم داشت یعنی در همان گفتگوی سه ساعته در برنامه نگاه یک به صراحت این مساله را بیان ، برآن تاکید کرد و گفت: ما کاری نداریم که در داخل آمریکا چگونه میخواهند تحریمها را لغو کنند، اما دولت آمریکا متعهد میشود که تحریمهای هستهای را لغو کند. بقیه موضوع مشکل داخلی آمریکاست.
ظریف همچنین در نشست خبری با همتای خود از آفریقای جنوبی نیز تاکید کرد : "ما دولت آمریکا را مسئول اجرای تعهدات میدانیم و در صورت به نتیجه رسیدن مذاکرات باید مسئولیت تعهدات را به عهده گیرد. وظیفه هماهنگی با کنگره و رفع مشکلات داخلی با دولت آمریکا است"
این سخنان که البته امیدواری قابل قبولی را در میان مردم ایجاد کرده و به آنها اطمینان داده بود که مواضع تند دیگر گروه هایی که با واسطه به مذاکرات مرتبط میشوند مانند کنگره آمریکا، اسرائیلی ها و صهیونیستها و حتی کشورهای عرب منطقه در مذاکرات اثری نداشته باشد، پس از توافق بر سر کلیات و راه حلها در لوزان و در شرایطی که به نظر میرسد امروز یک باگ جدی در مذاکرات بوجود آمده و دولت آمریکا نمیتواند مذاکرات را به تنهایی و مستقلا به جلو ببرد، نقض شده است.
چندی پیش سنای آمریکا با 98 رای مثبت در برابر یک رای منفی، طرح الزام باراک اوباما به "ارائه هرگونه توافق هستهای با ایران به کنگره" این کشور را تصویب کرد و پس از آن نیز مجلس نمایندگان آمریکا درباره طرح "قانون بازنگری توافق هستهای ایران" که با اکثریت آراء از تصویب سنا گذشته بود رایگیری کرد و آن را با 400 رای مثبت و تنها 25 رای منفی به تصویب رساند.
این طرح که امکان نظارت کنگره بر توافقنامه هستهای 1+5 با ایران را فراهم میکند، به کنگره آمریکا اجازه خواهد داد پیش از اینکه رئیس جمهور این کشور بتواند تحریمهای کنگره علیه ایران را لغو کند، توافقنامه نهایی را بررسی و آن را تائید یا رد کند.
این اتفاق که البته از سوی آمریکا نه تنها بعید نبود و اتفاقا بسیار هم محتمل به نظر میرسید و بارها این نوع رفتار و این نوع مانع تراشی برای توافق هستهای از سوی کارشناسان امر و حتی رهبری معظم انقلاب تذکر داده شده بود، باعث شده که حتی رئیس سازمان انرژی اتمی و علی اکبر ولایتی رئیس مرکز بررسی های استراتژِک مجمع تشخیص از "دبه کردن" آمریکا در مذاکرات هستهای خبر دهند و آقای سخنگوی دولت نیز از سخنان آمریکاییها در فضای جو زده سخن بگوید.
برهمین اساس اما به نظر میرسد امروز این چالش جدید در مذاکرات هستهای از سوی وزارت امورخارجه نیز تا حدی جدی گرفته شده و آنها را بر آن داشته است تا این شرایط را پذیرفته و آینده مذاکرات را به نظر کنگره آمریکا گره بزنند.
علی خرم مشاور وزیر امور خارجه که از قضا از دوران دانشگاه همراه محمد جواد ظریف بوده و در ابتدای انقلاب نیز مسئولیت سر کنسولگری ایران در سانفرانسیسکو را نیز بر عهده داشته است و از همان زمان هم با فضای ایالات متحده آشنا شده و هم محمد جواد ظریف را همراهی می کرده است، در مصاحبه با هفته نامه پنجره از واقعه ای نگران کننده سخن می گوید که در صورت اتفاق آینده 100 درصد مبهمی را پیش روی مذاکرات دو ساله دولت یازدهم با کشورهای 1+5 و به ویژه ایلات متحده آمریکا قرار میدهد.
وی در این گفتگو در پاسخ به سوال خبرنگار پنجره در خصوص تصویب طرحی در سنای آمریکا برای الزام دولت به ارائه توافق با ایران برای بررسی در کنگره گفت: هیچ کدام از این مواضع هم یکدیگر را باطل نمی کنند. اگر قرار شد که این توافق در کنگره و سنا بررسی شود مدت زمانش مشخص می شود و بعد از آن امضای نهایی می شود و بعد از امضای نهایی تحریم ها لغو خواهد شد در واقع ایران هم به دنبال لغو تحریم قبل از بررسی کنگره نیست.
این سخنان مشاور وزیر امور خارجه که البته خیلی هم جدید است کار را به جایی رساند که خبرنگاران رسانه های خبری در نشست سخنگوی وزارت امور خارجه علت و صحت این سخن را جویا شوند که افخم هم بدون رد و یا تایید سخنان وی از رسانه ها و خبرنگاران آنها خواست که اخبار مذاکرات را از اعضای هیئت مذاکره کننده دنبال کنند.
اما از سویی این پاسخ مبهم افخم در نشست خبری با رسانه ها نه تنها گره گشایی نکرده بلکه به تثبیت مجدد این شبهه در اذهان کمک کرد و از سوی دیگر سابقه بسیار منفی هیئت حاکمه آمریکا از جمله کنگره و سنا که نشان داده اند در دشمنی با آنکه غیر از جهان تک قطبی آمریکایی به دنبال چیز دیگری است، هیچ کم کاستی نمی گذارند و حتی با دشمنان خود هم به خدعه و نیرنگ رفتار می کنند، نخبگان کشور و آنانی که پیگیر مذاکرات و اخبار آن هستند را مجددا سرخورده و آنها را بیش از پیش از حصول نتیجه برد- برد مد نظر تیم هسته ای ایران ناامید کرده و به آنها این مساله را القا کرده است که تیم ایرانی در طی یک مذاکرات فرسایشی شاید به نقطه ای رسیده که این مدل رفتاری آمریکا را پذیرفته و قبول کرده باشد که ادامه مذاکرات از این مسیر طی شود.
لذا با این وضعیت باید منتظر بود و دید که آیا ظریف و همکارانش طبق قول قبلی خود تواسنته اند مذاکرات را مستقل از روابط دولت و کنگره آمریکا به پیش ببرند و یا در مدل-باتلاقی فرو رفته اند که امروز مجبورند گوشه چشمی هم به کنگره و سنای آمریکا داشته باشند و توافقات را جوری ثبت کنند که بتواند از سد کنگره و سنا عبور کند.