گروه جنگ نرم مشرق- نحوه
اجرای پروتکل الحاقی به سوژه اصلی رسانه‌های بیگانه برای ارائه مسیری
دشوار و پیچیده فراروی تیم هسته‌ای کشورمان برای به سرانجام رساندن مذاکرات
تبدیل شده است.از این منظر، دیدار محمدجواد ظریف و جان کری در ژنو با
محوریت بحث و گفتگو درباره اختلافات باقی مانده بر سر برنامه هسته‌ای به
ویژه جزئیات اجرای پروتکل الحاقی مورد توجه قرار گرفته و گفته می‌شود که
این دور از مذاکرات در شرایطی برگزار شد که موضوع دسترسی آژانس به مراکز
هسته‌ای و نظامی ایران به یکی از موضوعات اصلی اختلافات میان طرفین تبدیل
شده است. در این باره نتیجه‌ای که بیگانه میخواهد بگیرد این است که جمهوری
اسلامی برخلاف سیاست اعلامی ، اساساً خط قرمزی در مذاکرات هسته‌ای ندارد
چرا که مشکلات اقتصادی و معیشتی مردم ، حاکمیت را به این جمع‌بندی رسانده
که رفع تحریم‌ها ضروری است. در این میان به ادعای بیگانه سایر بحث‌ها و
مسایل فرعی است و مصرف داخلی دارد.
در این مسیر که تشدید فشارها علیه ایران در جریان مذاکرات هسته‌ای در دستور کار غرب و رسانه‌های آن قرار گرفته است ، گزارش جدید آژانس دستمایه بیگانگان برای شبهه‌افکنی در ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای کشورمان قرار گرفته است. در این باره «ابعاد نظامی»، همچنان نقطه کور برنامه هسته‌ای ایران خوانده و در این باره ادعا می‌شود که گزارش جدید و محرمانه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از احتمال رابطه برنامه هسته‌ای با اهداف نظامی و موشکی ابراز نگرانی کرده و به طور تلویحی اعلام داشته که نمی‌تواند صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران را تائید کند! از چنین منظری، بیگانه با ایجاد ابهام و تردید در ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای کشورمان سعی دارد تکمیل تحقیقات بازرسان را در گرو بازدید از مراکز نظامی و مصاحبه با دانشمندان هسته‌ای تداعی نماید.
جدای از اخلال و مانع تراشی فرانسه در مسیر مذاکرات، رسانه های بیگانه در راستای القای پابر جاماندن گزینه تحریم علیه از اجماع گروه پنج به علاوه یک برای ازسرگیری تحریم‌ها علیه ایران در صورت نقض توافق هسته‌ای سخن به میان می‌آورند. در این باره این رسانه‌ها با برجسته‌سازی گزارش ادعایی رویترز مبنی بر بازگشت تحریم‌ها در صورت نقض توافق از سوی ایران، درصدد القای وجود اجماع در میان پنج به علاوه یک و یکدستی موضع آنان علیه تهران است تا با تقویت اهرم فشار، ایران را به پذیرش بازرسی از تاسیسات نظامی خود متقاعد نماید.
دامن زدن به توجیهات حقوق بشری علیه ایران برای اثرگذاری بر روند مذاکرات هسته‌ای همچنان مورد توجه رسانه‌های بیگانه است. این رسانه‌ها در راستای مضاعف‌‌سازی فشارها علیه ایران سعی دارند طرف غربی، دست بالا را در مذاکرات برای چانه‌زنی و کسب مطالبات بیشتر داشته باشند. در این زمینه که جلسه اخیر کمیته روابط خارجی مجلس سنای امریکا در باره ایران مورد توجه قرار گرفته و بار دیگر بر لزوم آزادی آمریکایی‌های بازداشتی در ایران تاکید شده است در فضای تبلیغی بیگانه این گمانه، مطرح و تقویت شده است که وضعیت حقوق بشر در جمهوری اسلامی ایران، پس از دستیابی به توافق هسته‌ای بهتر خواهد شد. استدلال حامیان این ایده این است که توافق هسته‌ای موجب بهبود وضعیت اقتصادی مردم ایران خواهد شد و آنها فرصت بیشتری برای پرداختن مسایل دیگری از جمله موضوعات حقوق بشری خواهند داشت.
همچنین در خصوص فرجام و سرنوشت مذاکرات هسته‌ای، کندی نگارش متن توافق جامع هسته‌ای، این گمانه را تقویت کرده که ممکن است مهلت مذاکرات تمدید شود.در این باره از جمله به درخواست ایران برای تمدید مهلت مذاکرات هسته‌ای و تائید این مسئله از جانب عباس عراقچی و سفیر فرانسه در آمریکا اشاره و استناد شده است.
در این راستا و در حالی که کمتر یک ماه به پایان مذاکرات - نهم تیرماه یا سی ام ژوئن- برای دستیابی به توافق جامع مانده ، رسانه‌های بیگانه با انگشت گذاشتن بر روی اختلافات فی‌مابین درباره نحوه اجرای پروتکل الحاقی، این گزاره به نقل از عباس عراقچی برجسته می‌شود که می‌گوید بر روی راه‌حل‌های جایگزین دیگری که نگرانی‌های امنیتی و دغدغه‌های موجود را برطرف کند کار می‌کنیم .
از چنین منظری تاکید می‌شود که ایران برای اجرای پروتکل الحاقی به دنبال یک راه حل وسط و میانه است.
در این باره پیش فرض بیگانه است که ایران خواهان توافق هسته‌ای است و به غیر از ادامه مذاکرات راه دیگری فراروی خود ندارد در این باره مثال تاریخی هم آورده و گفته می‌شود که آمریکا و شوروی سابق در چارچوب«پیمان سالت» توافق کردند که تسلیحات هسته‌ای خود را محدود نمایند در این باره به ویژه شگردها و ترفندهای دوطرف شاهد گرفته می‌شود تا به نوعی بازدید از مراکز نظامی، امری تلقی شود که در گذشته مسبوق به سابقه بوده تا این گونه استنباط شود که ایران هم می‌تواند با اجرای تمهیداتی،درهای مراکز نظامی خود را بر روی بازرسان بگشاید.
تشديد فشارها عليه ايران در جريان مذاکرات هسته‌ای
1- گزارش آژانس و ادامه ابهام‌زایی درباره برنامه هسته‌ای ایران
در این باره «ابعاد نظامی»؛ همچنان نقطه کور برنامه هسته‌ای ایران خوانده و در این باره ادعا می‌شود که گزارش جدید و محرمانه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از احتمال رابطه برنامه هسته‌ای با اهداف نظامی و موشکی ابراز نگرانی کرده و به طور تلویحی اعلام داشته که نمی‌تواند صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران را تائید کند؟!:«خبرگزاری رویترز روز جمعه اعلام کرد آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در تازه‌ترین گزارش محرمانه خود گفته است پیشرفت‌های تدریجی صورت گرفته در تحقیقات آژانس در خصوص ابعاد احتمالی نظامی برنامه هسته‌ای ایران راهگشا نبوده است» ( تلویزیون آمریکا 94/3/8 )
در این مسیر، بیگانه با ایجاد سوال و ابهام در ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای کشورمان مدعی است که تکمیل تحقیقات آتی در گرو بازرسی از مراکز نظامی و مصاحبه با دانشمندان هسته‌ای است:«یک نکته دیگری که آژانس اشاره کرده این است که ایران به درخواست‌های آژانس برای دسترسی به سایت نظامی پارچین پاسخ دهد و در واقع دسترسی آژانس را فراهم بکند به تمام اطلاعات مرتبط ، مدارک ، سایت‌ها ،مواد و افراد مورد نظر آژانس و اینکه آژانس بتواند تحقیقات خودش را کامل بکند» ( تلویزیون آمریکا 94/3/8 )
در این راستا که سوژه تراشی برای ابهام‌زایی در ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران در دستور کار رسانه‌های بیگانه قرار گرفته است به نقل از گروهک منافقین ادعا می شود که :«هیئتی از کارشناسان اتمی کره شمالی در امور کلاهک اتمی و موشک‌های بالستیک هفته آخر ماه گذشته به تهران سفر کرده است. کارشناسانی که در سازمان ملل تحریم‌ها علیه کره شمالی را نظارت می‌کنند در گذشته گزارش کردند که تهران و پیونگ یانگ به طور منظم و بر خلاف تحریم‌های سازمان ملل تکنولوژی موشک های بالستیکی را با یکدیگر مبادله می کنند»( تلویزیون آمریکا 94/3/7 )
2- اخلال و مانع تراشی فرانسه در مسیر مذاکرات
اظهارات لوران فابیوس نوعی مانع‌تراشی فراسه در بازید از مراکز نظامی ایران دانسته شده است. در این باره به گفته بیگانه، فابیوس وزیرخارجه فرانسه اعلام داشته که با توافقی که در آن، بازرسی از تاسیسات نظامی ایران گنجانده نشده باشد ،موافقت نمی‌کند.:«فرانسه می‌گوید توافق هسته‌ای نهایی ایران باید شامل دسترسی به همه تاسیسات از جمله سایت‌های نظامی باشد. به گفته لوران فابیوس وزیر خارجه در غیر این‌صورت کشور او با آن موافقت نخواهد کرد» ( تلویزیون بی‌بی‌سی فارسی 94/3/6 )
«فرانسه روز چهارشنبه هشدار داد که مذاکرات به نتیجه نخواهد رسید مگر اینکه ایران اجازه بازرسی از همه تاسیسات خود از جمله تاسیسات نظامی‌اش را بدهد»تلویزیون آمریکا 94/3/7
از چنین منظری که فرانسه در نقش پلیس بد برای تشدید فشارها علیه ایران ظاهر می‌شود رسانه‌های بیگانه به نقل از فابیوس اظهار می‌دارند که وزیر خارجه فرانسه گفته است که از کشورهای دیگر پنج به علاوه یک میخواهد که موضعی مشابه موضع فرانسه اتخاذ کنند:«این اولین بار است که یکی از کشورهای پنج به علاوه یک، به طور مستقیم به این شکل دارد در این مورد اظهار نظر می‌کند» ( تلویزیون آمریکا 94/3/6 )
چنین نقشی، مسبوق به سابقه بوده و در پیشینه فرانسه در قبال برنامه هسته‌ای ایران دیده می‌شود:«فرانسه قبلاً هم مواضع مشابه‌ای در واقع ارائه کرده بود و اولین بار نیست اش که یک موضع سرسختانه در قبال برنامه هسته‌ای ایران پیش می‌گیرد تا پیش از توافق لوزان، فرانسه به عنوان مثال یکی از منتقدان اصلی فعالیت‌های راکتور آب سنگین اراک بود و یا همین‌طور در مورد تعداد سانتریفوژها و نحوه برداشته شدن تحریم‌ها، اظهارنظرهای متفاوتی را از دیگر کشورها ارائه می‌کرد»( تلویزیون آمریکا 94/3/6 )
3- اجماع سازی علیه ایران؛ پنج به علاوه یک مترصد تشدید تحریم‌ها
در این باره از موافقت پنج به علاوه یک برای ازسرگیری تحریم‌ها علیه ایران در صورت نقض توافق هسته‌ای سخن به میان آورده می‌شود:«خبرگزاری رویتر به نقل از دیپلمات‌های غربی آگاه از مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه پنج به علاوه یک گزارش داد شش قدرت جهانی طرف گفتگوهای هسته‌ای با ایران بر سر روش اعمال دوباره تحریم‌ها در صورت نقض شرایط یک توافق هسته‌ای در آینده توسط ایران به توافق رسیدند» ( تلویزیون آمریکا 94/3/10 )
در حالی که بر اساس رهنمودهای مقام معظم رهبری ، هیأت مذاکره کننده کشورمان بر رعایت خطوط قرمز تاکید کرده است به نظر می‌رسد رسانه‌های بیگانه با برجسته‌سازی گزارش ادعایی رویترز مبنی بر بازگشت تحریم‌ها در صورت نقض توافق از سوی ایران ، درصدد القای وجود اجماع در میان پنج به علاوه یک و یکدستی موضع آنان علیه تهران است تا با تقویت اهرم فشار، ایران را به پذیرش بازرسی از تاسیسات نظامی خود متقاعد نماید.
هر چند هنوز توافق نهایی امضا نشده است و درصورت درست بودن گزارش رویترز، طرح بازگشت تحریم‌ها مربوط به بعد از توافق نهایی می‌شود.با این حال رسانه‌های بیگانه با تحریف و بزرگ‌نمایی این طرح می‌کوشد اینگونه القا نماید که نظام تحریم‌ها بر خلاف اظهارنظر مقام های کشورمان همچنان پابرجاست.
این رسانه‌ها در این باره به صراحت گزارش می‌دهند که توافق قدرت‌های جهانی با طرح بازگشت احتمالی تحریم‌ها علیه ایران نشان می‌دهد که سازمان تحریم‌ها آن چنانکه ایران مدام بر آن تاکید می‌کند و در سخنان مقام های دولتی بسیار هم شنیده می‌شود، شکست نخورده و همچنان پا برجاست.
4- دامن زدن به توجیهات حقوق بشری علیه ایران برای اثرگذاری بر روند مذاکرات
رسانه‌های بیگانه در راستای مضاعف‌‌سازی فشارها علیه ایران سعی دارند طرف غربی، دست بالا را در مذاکرات برای چانه‌زنی و کسب مطالبات بیشتر داشته باشند.یکی از این اهرم‌های فشار که همواره در بحبوبه و حین مذاکرات هسته‌ای مورد توجه و دقت‌نظر این رسانه‌ها قرار می‌گیرد، مسئله حقوق بشر در ایران است. همین چندی پیش بود که به دنبال بیانیه هسته‌ای لوزان، رأی سنای آمریکا به طرح نظارت کنگره بر توافق احتمالی با ایران به رعایت برخی پیش شرط‌ها از سوی ایران وابسته و موکول شد.یکی از این پیش‌شرط‌های عریض و طویل این بود که کنگره سعی داشت توافق هسته‌ای را به آزادی آمریکایی‌های بازداشتی در ایران- جیسون رضائیان و امیر میرزایی حکمتی- مشروط نماید.یعنی به تعبیری غرب و رسانه‌های آن همزمان با بررسی طرح بازبینی توافق هسته‌ای با ایران در کنگره آمریکا سعی داشتند مسئله زندانیان مزبور را در چارچوب توجیهات و داعیه‌های حقوق بشری به مذاکرات هسته‌ای وارد نمایند و از این طریق فشارهای روانی و تبلیغاتی علیه کشورمان را شدت بخشند:«کمتر از یک ماه مانده به پایان ضرب الاجل توافق هسته ای میان ایران و گروه پنج به علاوه یک، تاثیر رسیدن به توافقی نهایی در این مذاکرات بر موضوعاتی مثل نقض حقوق بشر در ایران بار دیگر به میان کشیده شده است پیشتر گروهی از خانواده زندانیان سیاسی و عقیدتی ، فعالان حقوق بشر، سازمان های بین المللی مدافع آزادی بیان و مقامات سازمان ملل و حتی گروهی از مذاکره کنندگان غربی خواستار گنجاندن مسئله حقوق بشر در مذاکرات هسته ای میان ایران و شش قدرت جهانی شده بودند» ( تلویزیون آمریکا94/3/12 )
جدای از این مسئله که در جلسه اخیر کمیته روابط خارجی مجلس سنای آمریکا در باره ایران مورد توجه قرار گرفته و بار دیگر بر لزوم آزادی آمریکایی‌های بازداشتی در ایران تاکید شده است، در فضای تبلیغی بیگانه این گمانه، مطرح و تقویت می‌شود که وضعیت حقوق بشر در جمهوری اسلامی ایران، پس از دستیابی به توافق هسته‌ای بهتر خواهد شد. استدلال حامیان این ایده این است که توافق هسته‌ای موجب بهبود وضعیت اقتصادی مردم ایران خواهد شد و آنها فرصت بیشتری برای پرداختن مسایل دیگری از جمله موضوعات حقوق بشری خواهند داشت:« شیرین عبادی: به نظر من مذاکرات به احتمال زیاد تمدید خواهد شد اما امیدوارم که به توافق برسند و اگر به توافق رسیدند این مسئله باعث بهبود وضعیت حقوق بشر می تواند باشد، زیرا که در حالت رفاه بیشتری که پس از کاهش تحریم ها ممکن است که نصیب مردم شود، فرصت خواهند داشت که به مسایل مهم تر و از جمله به زندانیان سیاسی، سانسور و مسایل دیگر حقوق بشری بپردازند»( تلویزیون آمریکا).
گمانه‌زني رسانه‌هاي بيگانه درباره سرنوشت مذاکرات
1- احتمال تمدید مذاکرات
کندی نگارش متن توافق جامع هسته‌ای، این گمانه را تقویت کرده که ممکن است مهلت مذاکرات که کمتر از یک ماه دیگر به پایان می‌رسد- نهم تیرماه یا سی ام ژوئن- تمدید شود. در این باره از جمله به درخواست ایران برای تمدید مهلت مذاکرات هسته‌ای و تائید این مسئله از جانب سفیر فرانسه در آمریکا اشاره و استناد شده است:«عباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه و عضو ارشد تیم مذاکره کننده ایران روز چهارشنبه برای اولین بار از احتمال تمدید این گفت و گوها خبر داد و گفت که این روند ممکن است فراتر از سی‌ام ژوئن، نهم تیرماه ادامه یابد زیرا از آنجا که تهران به دنبال یک توافق خوب است، خود را به مهلت خاصی محدود نمی‌کند»( تلویزیون آمریکا94/3/6 )
«این احتمال تمدید توسط سفیر فرانسه در واشنگتن ژنرال آرو نیز تکرار شد. آقای آرو علت تمدید را عدم توافق بر سر مسایل فنی عنوان کرد، به گفته وی چند هفته از ماه ژوئیه، تیرماه برای نهایی کردن متمم‌هایی که به مسایل فنی در توافق نهایی می‌پردازد نیاز است» (تلویزیون آمریکا 94/3/6)
2- راه حل‌های جایگزین
در حالی که کمتر یک ماه به پایان مذاکرات برای دستیابی به توافق جامع مانده ، رسانه‌های بیگانه با انگشت گذاشتن بر روی اختلافات فی‌مابین در باره نحوه اجرای پروتکل الحاقی، این گزاره به نقل از عباس عراقچی برجسته می‌شود که می‌گوید بر روی راه‌حل‌های جایگزین دیگری که نگرانی‌های امنیتی و دغدغه‌های موجود را برطرف کند کار می‌کنیم:«اختلاف‌ها و بحث‌های پیش آمده بر سر اجازه بازرسی از مراکز نظامی ایران توسط آژانس بین المللی انرژی اتمی بر مذاکرات هسته ای سایه انداخته است مذاکره کنندگان ایرانی می‌گویند در مدت زمان باقی مانده، راه حل‌های جایگزین دیگری را بررسی خواهند کرد که نگرانی‌های امنیتی و دغدغه‌های موجود را برطرف کند» ( تلویزیون آمریکا 94/3/10 )
از چنین منظری تاکید می‌شود که ایران برای اجرای پروتکل الحاقی به دنبال یک راه حل وسط و میانه است.
در این باره پیش فرض بیگانه است که ایران خواهان توافق هسته‌ای است و به غیر از ادامه مذاکرات راه دیگری فراروی خود ندارد:« اگر فرض را بر این بگذاریم که کلیت نظام با این توافق رضایت دارد و خواهان این است که این توافق به دست بیاید بنابراین قاعدتاً این راه حل را پیدا خواهند کرد ... باید این مسئله را مورد توجه داشته باشیم که ایران در نهایت راه دیگری برای رسیدن به توافق به غیر از ادامه مذاکره ندارد» ( مهدی طلعتی، تحلیل‌گر مسائل سیاسی از سوئیس در گفتگو با تلویزیون بی‌بی‌سی فارسی 94/3/9 )
در این باره مثال تاریخی هم آورده و گفته می‌شود که آمریکا و شوروی سابق در چارچوب«پیمان سالت» توافق کردند که تسلیحات هسته‌ای خود را محدود نمایند:«یکی از بزرگ‌ترین تجربیات پیمان تهدید تسلیحات هسته‌ای بین آمریکا و روسیه سابق بود.آن موقع در قالب پیمان سالت تصمیم گرفتند که تسلیحات هسته‌ای‌شان را محدود بکنند و در همین چهارچوب قرار شد که از مراکز نظامی و موشکی و هسته‌ای همدیگر بازدید بکنند»( مهدی طلعتی، تحلیل‌گر مسائل سیاسی از سوئیس در گفتگو با تلویزیون بی‌بی‌سی فارسی 94/3/9 )
در این باره به ویژه شگردها و ترفندهای دوطرف شاهد گرفته می‌شود تا به نوعی بازدید از مراکز نظامی، امری تلقی شود که در گذشته مسبوق به سابقه بوده و تا این گونه برداشت و استنباط شود که ایران هم می‌تواند با اجرای تمهیداتی،درهای مراکز نظامی خود را بر روی بازرسان بگشاید:«ترفندهایی که قائل شدند مانع از این شد که اطلاعات زیادی از طرفین درز پیدا کند مثلاً به عنوان مثال یک کار خیلی ساده‌ای که کردند این بود که وقتی که قرار بود از مراکز موشکی بازدید بشود این موشک‌ها را می‌پوشاندند و مانع از این می‌شدند که کاملاً تکنولوژی ساخت اینها و یا شکل آنها در معرض دید قرار بگیرد. اینها تمهیدات ساده‌ای هستند که می‌شود رویشان توافق کرد» ( مهدی طلعتی، تحلیل‌گر مسائل سیاسی از سوئیس در گفتگو با تلویزیون بی‌بی‌سی فارسی94/3/9 )
یا در جایی دیگر به ماده پنج پروتکل الحاقی و راه حل مندرج در آن به ایران پیشنهاد می‌شود:« چنانچه برای کشور مربوطه امکان در دسترس گذاشتن آن مرکز نباشد می‌تواند حول و حوش همان مرکز و یا از روش‌های دیگری که مورد توافق دو طرف باشد استفاده بشود برای اینکه نگرانی آژانس رفع بشود الان آقای ظریف درخواست به اصطلاح بیست و چهار روز کرده به این معنا که مامورین آژانس باید قبل از اینکه بخواهند به ایران بیایند بیست و چهار روز زودتر بگویند که می‌خواهند به کجا بروند» ( مهران براتی، تحلیل‌گر مسائل ایران از برلین در گفتگو با تلویزیون آمریکا 94/3/8).
در این مسیر که تشدید فشارها علیه ایران در جریان مذاکرات هسته‌ای در دستور کار غرب و رسانه‌های آن قرار گرفته است ، گزارش جدید آژانس دستمایه بیگانگان برای شبهه‌افکنی در ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای کشورمان قرار گرفته است. در این باره «ابعاد نظامی»، همچنان نقطه کور برنامه هسته‌ای ایران خوانده و در این باره ادعا می‌شود که گزارش جدید و محرمانه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از احتمال رابطه برنامه هسته‌ای با اهداف نظامی و موشکی ابراز نگرانی کرده و به طور تلویحی اعلام داشته که نمی‌تواند صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران را تائید کند! از چنین منظری، بیگانه با ایجاد ابهام و تردید در ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای کشورمان سعی دارد تکمیل تحقیقات بازرسان را در گرو بازدید از مراکز نظامی و مصاحبه با دانشمندان هسته‌ای تداعی نماید.
جدای از اخلال و مانع تراشی فرانسه در مسیر مذاکرات، رسانه های بیگانه در راستای القای پابر جاماندن گزینه تحریم علیه از اجماع گروه پنج به علاوه یک برای ازسرگیری تحریم‌ها علیه ایران در صورت نقض توافق هسته‌ای سخن به میان می‌آورند. در این باره این رسانه‌ها با برجسته‌سازی گزارش ادعایی رویترز مبنی بر بازگشت تحریم‌ها در صورت نقض توافق از سوی ایران، درصدد القای وجود اجماع در میان پنج به علاوه یک و یکدستی موضع آنان علیه تهران است تا با تقویت اهرم فشار، ایران را به پذیرش بازرسی از تاسیسات نظامی خود متقاعد نماید.
دامن زدن به توجیهات حقوق بشری علیه ایران برای اثرگذاری بر روند مذاکرات هسته‌ای همچنان مورد توجه رسانه‌های بیگانه است. این رسانه‌ها در راستای مضاعف‌‌سازی فشارها علیه ایران سعی دارند طرف غربی، دست بالا را در مذاکرات برای چانه‌زنی و کسب مطالبات بیشتر داشته باشند. در این زمینه که جلسه اخیر کمیته روابط خارجی مجلس سنای امریکا در باره ایران مورد توجه قرار گرفته و بار دیگر بر لزوم آزادی آمریکایی‌های بازداشتی در ایران تاکید شده است در فضای تبلیغی بیگانه این گمانه، مطرح و تقویت شده است که وضعیت حقوق بشر در جمهوری اسلامی ایران، پس از دستیابی به توافق هسته‌ای بهتر خواهد شد. استدلال حامیان این ایده این است که توافق هسته‌ای موجب بهبود وضعیت اقتصادی مردم ایران خواهد شد و آنها فرصت بیشتری برای پرداختن مسایل دیگری از جمله موضوعات حقوق بشری خواهند داشت.
همچنین در خصوص فرجام و سرنوشت مذاکرات هسته‌ای، کندی نگارش متن توافق جامع هسته‌ای، این گمانه را تقویت کرده که ممکن است مهلت مذاکرات تمدید شود.در این باره از جمله به درخواست ایران برای تمدید مهلت مذاکرات هسته‌ای و تائید این مسئله از جانب عباس عراقچی و سفیر فرانسه در آمریکا اشاره و استناد شده است.
در این راستا و در حالی که کمتر یک ماه به پایان مذاکرات - نهم تیرماه یا سی ام ژوئن- برای دستیابی به توافق جامع مانده ، رسانه‌های بیگانه با انگشت گذاشتن بر روی اختلافات فی‌مابین درباره نحوه اجرای پروتکل الحاقی، این گزاره به نقل از عباس عراقچی برجسته می‌شود که می‌گوید بر روی راه‌حل‌های جایگزین دیگری که نگرانی‌های امنیتی و دغدغه‌های موجود را برطرف کند کار می‌کنیم .
از چنین منظری تاکید می‌شود که ایران برای اجرای پروتکل الحاقی به دنبال یک راه حل وسط و میانه است.
در این باره پیش فرض بیگانه است که ایران خواهان توافق هسته‌ای است و به غیر از ادامه مذاکرات راه دیگری فراروی خود ندارد در این باره مثال تاریخی هم آورده و گفته می‌شود که آمریکا و شوروی سابق در چارچوب«پیمان سالت» توافق کردند که تسلیحات هسته‌ای خود را محدود نمایند در این باره به ویژه شگردها و ترفندهای دوطرف شاهد گرفته می‌شود تا به نوعی بازدید از مراکز نظامی، امری تلقی شود که در گذشته مسبوق به سابقه بوده تا این گونه استنباط شود که ایران هم می‌تواند با اجرای تمهیداتی،درهای مراکز نظامی خود را بر روی بازرسان بگشاید.
تشديد فشارها عليه ايران در جريان مذاکرات هسته‌ای
1- گزارش آژانس و ادامه ابهام‌زایی درباره برنامه هسته‌ای ایران
در این باره «ابعاد نظامی»؛ همچنان نقطه کور برنامه هسته‌ای ایران خوانده و در این باره ادعا می‌شود که گزارش جدید و محرمانه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از احتمال رابطه برنامه هسته‌ای با اهداف نظامی و موشکی ابراز نگرانی کرده و به طور تلویحی اعلام داشته که نمی‌تواند صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران را تائید کند؟!:«خبرگزاری رویترز روز جمعه اعلام کرد آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در تازه‌ترین گزارش محرمانه خود گفته است پیشرفت‌های تدریجی صورت گرفته در تحقیقات آژانس در خصوص ابعاد احتمالی نظامی برنامه هسته‌ای ایران راهگشا نبوده است» ( تلویزیون آمریکا 94/3/8 )
در این مسیر، بیگانه با ایجاد سوال و ابهام در ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای کشورمان مدعی است که تکمیل تحقیقات آتی در گرو بازرسی از مراکز نظامی و مصاحبه با دانشمندان هسته‌ای است:«یک نکته دیگری که آژانس اشاره کرده این است که ایران به درخواست‌های آژانس برای دسترسی به سایت نظامی پارچین پاسخ دهد و در واقع دسترسی آژانس را فراهم بکند به تمام اطلاعات مرتبط ، مدارک ، سایت‌ها ،مواد و افراد مورد نظر آژانس و اینکه آژانس بتواند تحقیقات خودش را کامل بکند» ( تلویزیون آمریکا 94/3/8 )
در این راستا که سوژه تراشی برای ابهام‌زایی در ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران در دستور کار رسانه‌های بیگانه قرار گرفته است به نقل از گروهک منافقین ادعا می شود که :«هیئتی از کارشناسان اتمی کره شمالی در امور کلاهک اتمی و موشک‌های بالستیک هفته آخر ماه گذشته به تهران سفر کرده است. کارشناسانی که در سازمان ملل تحریم‌ها علیه کره شمالی را نظارت می‌کنند در گذشته گزارش کردند که تهران و پیونگ یانگ به طور منظم و بر خلاف تحریم‌های سازمان ملل تکنولوژی موشک های بالستیکی را با یکدیگر مبادله می کنند»( تلویزیون آمریکا 94/3/7 )
2- اخلال و مانع تراشی فرانسه در مسیر مذاکرات
اظهارات لوران فابیوس نوعی مانع‌تراشی فراسه در بازید از مراکز نظامی ایران دانسته شده است. در این باره به گفته بیگانه، فابیوس وزیرخارجه فرانسه اعلام داشته که با توافقی که در آن، بازرسی از تاسیسات نظامی ایران گنجانده نشده باشد ،موافقت نمی‌کند.:«فرانسه می‌گوید توافق هسته‌ای نهایی ایران باید شامل دسترسی به همه تاسیسات از جمله سایت‌های نظامی باشد. به گفته لوران فابیوس وزیر خارجه در غیر این‌صورت کشور او با آن موافقت نخواهد کرد» ( تلویزیون بی‌بی‌سی فارسی 94/3/6 )
«فرانسه روز چهارشنبه هشدار داد که مذاکرات به نتیجه نخواهد رسید مگر اینکه ایران اجازه بازرسی از همه تاسیسات خود از جمله تاسیسات نظامی‌اش را بدهد»تلویزیون آمریکا 94/3/7
از چنین منظری که فرانسه در نقش پلیس بد برای تشدید فشارها علیه ایران ظاهر می‌شود رسانه‌های بیگانه به نقل از فابیوس اظهار می‌دارند که وزیر خارجه فرانسه گفته است که از کشورهای دیگر پنج به علاوه یک میخواهد که موضعی مشابه موضع فرانسه اتخاذ کنند:«این اولین بار است که یکی از کشورهای پنج به علاوه یک، به طور مستقیم به این شکل دارد در این مورد اظهار نظر می‌کند» ( تلویزیون آمریکا 94/3/6 )
چنین نقشی، مسبوق به سابقه بوده و در پیشینه فرانسه در قبال برنامه هسته‌ای ایران دیده می‌شود:«فرانسه قبلاً هم مواضع مشابه‌ای در واقع ارائه کرده بود و اولین بار نیست اش که یک موضع سرسختانه در قبال برنامه هسته‌ای ایران پیش می‌گیرد تا پیش از توافق لوزان، فرانسه به عنوان مثال یکی از منتقدان اصلی فعالیت‌های راکتور آب سنگین اراک بود و یا همین‌طور در مورد تعداد سانتریفوژها و نحوه برداشته شدن تحریم‌ها، اظهارنظرهای متفاوتی را از دیگر کشورها ارائه می‌کرد»( تلویزیون آمریکا 94/3/6 )
3- اجماع سازی علیه ایران؛ پنج به علاوه یک مترصد تشدید تحریم‌ها
در این باره از موافقت پنج به علاوه یک برای ازسرگیری تحریم‌ها علیه ایران در صورت نقض توافق هسته‌ای سخن به میان آورده می‌شود:«خبرگزاری رویتر به نقل از دیپلمات‌های غربی آگاه از مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه پنج به علاوه یک گزارش داد شش قدرت جهانی طرف گفتگوهای هسته‌ای با ایران بر سر روش اعمال دوباره تحریم‌ها در صورت نقض شرایط یک توافق هسته‌ای در آینده توسط ایران به توافق رسیدند» ( تلویزیون آمریکا 94/3/10 )
در حالی که بر اساس رهنمودهای مقام معظم رهبری ، هیأت مذاکره کننده کشورمان بر رعایت خطوط قرمز تاکید کرده است به نظر می‌رسد رسانه‌های بیگانه با برجسته‌سازی گزارش ادعایی رویترز مبنی بر بازگشت تحریم‌ها در صورت نقض توافق از سوی ایران ، درصدد القای وجود اجماع در میان پنج به علاوه یک و یکدستی موضع آنان علیه تهران است تا با تقویت اهرم فشار، ایران را به پذیرش بازرسی از تاسیسات نظامی خود متقاعد نماید.
هر چند هنوز توافق نهایی امضا نشده است و درصورت درست بودن گزارش رویترز، طرح بازگشت تحریم‌ها مربوط به بعد از توافق نهایی می‌شود.با این حال رسانه‌های بیگانه با تحریف و بزرگ‌نمایی این طرح می‌کوشد اینگونه القا نماید که نظام تحریم‌ها بر خلاف اظهارنظر مقام های کشورمان همچنان پابرجاست.
این رسانه‌ها در این باره به صراحت گزارش می‌دهند که توافق قدرت‌های جهانی با طرح بازگشت احتمالی تحریم‌ها علیه ایران نشان می‌دهد که سازمان تحریم‌ها آن چنانکه ایران مدام بر آن تاکید می‌کند و در سخنان مقام های دولتی بسیار هم شنیده می‌شود، شکست نخورده و همچنان پا برجاست.
4- دامن زدن به توجیهات حقوق بشری علیه ایران برای اثرگذاری بر روند مذاکرات
رسانه‌های بیگانه در راستای مضاعف‌‌سازی فشارها علیه ایران سعی دارند طرف غربی، دست بالا را در مذاکرات برای چانه‌زنی و کسب مطالبات بیشتر داشته باشند.یکی از این اهرم‌های فشار که همواره در بحبوبه و حین مذاکرات هسته‌ای مورد توجه و دقت‌نظر این رسانه‌ها قرار می‌گیرد، مسئله حقوق بشر در ایران است. همین چندی پیش بود که به دنبال بیانیه هسته‌ای لوزان، رأی سنای آمریکا به طرح نظارت کنگره بر توافق احتمالی با ایران به رعایت برخی پیش شرط‌ها از سوی ایران وابسته و موکول شد.یکی از این پیش‌شرط‌های عریض و طویل این بود که کنگره سعی داشت توافق هسته‌ای را به آزادی آمریکایی‌های بازداشتی در ایران- جیسون رضائیان و امیر میرزایی حکمتی- مشروط نماید.یعنی به تعبیری غرب و رسانه‌های آن همزمان با بررسی طرح بازبینی توافق هسته‌ای با ایران در کنگره آمریکا سعی داشتند مسئله زندانیان مزبور را در چارچوب توجیهات و داعیه‌های حقوق بشری به مذاکرات هسته‌ای وارد نمایند و از این طریق فشارهای روانی و تبلیغاتی علیه کشورمان را شدت بخشند:«کمتر از یک ماه مانده به پایان ضرب الاجل توافق هسته ای میان ایران و گروه پنج به علاوه یک، تاثیر رسیدن به توافقی نهایی در این مذاکرات بر موضوعاتی مثل نقض حقوق بشر در ایران بار دیگر به میان کشیده شده است پیشتر گروهی از خانواده زندانیان سیاسی و عقیدتی ، فعالان حقوق بشر، سازمان های بین المللی مدافع آزادی بیان و مقامات سازمان ملل و حتی گروهی از مذاکره کنندگان غربی خواستار گنجاندن مسئله حقوق بشر در مذاکرات هسته ای میان ایران و شش قدرت جهانی شده بودند» ( تلویزیون آمریکا94/3/12 )
جدای از این مسئله که در جلسه اخیر کمیته روابط خارجی مجلس سنای آمریکا در باره ایران مورد توجه قرار گرفته و بار دیگر بر لزوم آزادی آمریکایی‌های بازداشتی در ایران تاکید شده است، در فضای تبلیغی بیگانه این گمانه، مطرح و تقویت می‌شود که وضعیت حقوق بشر در جمهوری اسلامی ایران، پس از دستیابی به توافق هسته‌ای بهتر خواهد شد. استدلال حامیان این ایده این است که توافق هسته‌ای موجب بهبود وضعیت اقتصادی مردم ایران خواهد شد و آنها فرصت بیشتری برای پرداختن مسایل دیگری از جمله موضوعات حقوق بشری خواهند داشت:« شیرین عبادی: به نظر من مذاکرات به احتمال زیاد تمدید خواهد شد اما امیدوارم که به توافق برسند و اگر به توافق رسیدند این مسئله باعث بهبود وضعیت حقوق بشر می تواند باشد، زیرا که در حالت رفاه بیشتری که پس از کاهش تحریم ها ممکن است که نصیب مردم شود، فرصت خواهند داشت که به مسایل مهم تر و از جمله به زندانیان سیاسی، سانسور و مسایل دیگر حقوق بشری بپردازند»( تلویزیون آمریکا).
گمانه‌زني رسانه‌هاي بيگانه درباره سرنوشت مذاکرات
1- احتمال تمدید مذاکرات
کندی نگارش متن توافق جامع هسته‌ای، این گمانه را تقویت کرده که ممکن است مهلت مذاکرات که کمتر از یک ماه دیگر به پایان می‌رسد- نهم تیرماه یا سی ام ژوئن- تمدید شود. در این باره از جمله به درخواست ایران برای تمدید مهلت مذاکرات هسته‌ای و تائید این مسئله از جانب سفیر فرانسه در آمریکا اشاره و استناد شده است:«عباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه و عضو ارشد تیم مذاکره کننده ایران روز چهارشنبه برای اولین بار از احتمال تمدید این گفت و گوها خبر داد و گفت که این روند ممکن است فراتر از سی‌ام ژوئن، نهم تیرماه ادامه یابد زیرا از آنجا که تهران به دنبال یک توافق خوب است، خود را به مهلت خاصی محدود نمی‌کند»( تلویزیون آمریکا94/3/6 )
«این احتمال تمدید توسط سفیر فرانسه در واشنگتن ژنرال آرو نیز تکرار شد. آقای آرو علت تمدید را عدم توافق بر سر مسایل فنی عنوان کرد، به گفته وی چند هفته از ماه ژوئیه، تیرماه برای نهایی کردن متمم‌هایی که به مسایل فنی در توافق نهایی می‌پردازد نیاز است» (تلویزیون آمریکا 94/3/6)
2- راه حل‌های جایگزین
در حالی که کمتر یک ماه به پایان مذاکرات برای دستیابی به توافق جامع مانده ، رسانه‌های بیگانه با انگشت گذاشتن بر روی اختلافات فی‌مابین در باره نحوه اجرای پروتکل الحاقی، این گزاره به نقل از عباس عراقچی برجسته می‌شود که می‌گوید بر روی راه‌حل‌های جایگزین دیگری که نگرانی‌های امنیتی و دغدغه‌های موجود را برطرف کند کار می‌کنیم:«اختلاف‌ها و بحث‌های پیش آمده بر سر اجازه بازرسی از مراکز نظامی ایران توسط آژانس بین المللی انرژی اتمی بر مذاکرات هسته ای سایه انداخته است مذاکره کنندگان ایرانی می‌گویند در مدت زمان باقی مانده، راه حل‌های جایگزین دیگری را بررسی خواهند کرد که نگرانی‌های امنیتی و دغدغه‌های موجود را برطرف کند» ( تلویزیون آمریکا 94/3/10 )
از چنین منظری تاکید می‌شود که ایران برای اجرای پروتکل الحاقی به دنبال یک راه حل وسط و میانه است.
در این باره پیش فرض بیگانه است که ایران خواهان توافق هسته‌ای است و به غیر از ادامه مذاکرات راه دیگری فراروی خود ندارد:« اگر فرض را بر این بگذاریم که کلیت نظام با این توافق رضایت دارد و خواهان این است که این توافق به دست بیاید بنابراین قاعدتاً این راه حل را پیدا خواهند کرد ... باید این مسئله را مورد توجه داشته باشیم که ایران در نهایت راه دیگری برای رسیدن به توافق به غیر از ادامه مذاکره ندارد» ( مهدی طلعتی، تحلیل‌گر مسائل سیاسی از سوئیس در گفتگو با تلویزیون بی‌بی‌سی فارسی 94/3/9 )
در این باره مثال تاریخی هم آورده و گفته می‌شود که آمریکا و شوروی سابق در چارچوب«پیمان سالت» توافق کردند که تسلیحات هسته‌ای خود را محدود نمایند:«یکی از بزرگ‌ترین تجربیات پیمان تهدید تسلیحات هسته‌ای بین آمریکا و روسیه سابق بود.آن موقع در قالب پیمان سالت تصمیم گرفتند که تسلیحات هسته‌ای‌شان را محدود بکنند و در همین چهارچوب قرار شد که از مراکز نظامی و موشکی و هسته‌ای همدیگر بازدید بکنند»( مهدی طلعتی، تحلیل‌گر مسائل سیاسی از سوئیس در گفتگو با تلویزیون بی‌بی‌سی فارسی 94/3/9 )
در این باره به ویژه شگردها و ترفندهای دوطرف شاهد گرفته می‌شود تا به نوعی بازدید از مراکز نظامی، امری تلقی شود که در گذشته مسبوق به سابقه بوده و تا این گونه برداشت و استنباط شود که ایران هم می‌تواند با اجرای تمهیداتی،درهای مراکز نظامی خود را بر روی بازرسان بگشاید:«ترفندهایی که قائل شدند مانع از این شد که اطلاعات زیادی از طرفین درز پیدا کند مثلاً به عنوان مثال یک کار خیلی ساده‌ای که کردند این بود که وقتی که قرار بود از مراکز موشکی بازدید بشود این موشک‌ها را می‌پوشاندند و مانع از این می‌شدند که کاملاً تکنولوژی ساخت اینها و یا شکل آنها در معرض دید قرار بگیرد. اینها تمهیدات ساده‌ای هستند که می‌شود رویشان توافق کرد» ( مهدی طلعتی، تحلیل‌گر مسائل سیاسی از سوئیس در گفتگو با تلویزیون بی‌بی‌سی فارسی94/3/9 )
یا در جایی دیگر به ماده پنج پروتکل الحاقی و راه حل مندرج در آن به ایران پیشنهاد می‌شود:« چنانچه برای کشور مربوطه امکان در دسترس گذاشتن آن مرکز نباشد می‌تواند حول و حوش همان مرکز و یا از روش‌های دیگری که مورد توافق دو طرف باشد استفاده بشود برای اینکه نگرانی آژانس رفع بشود الان آقای ظریف درخواست به اصطلاح بیست و چهار روز کرده به این معنا که مامورین آژانس باید قبل از اینکه بخواهند به ایران بیایند بیست و چهار روز زودتر بگویند که می‌خواهند به کجا بروند» ( مهران براتی، تحلیل‌گر مسائل ایران از برلین در گفتگو با تلویزیون آمریکا 94/3/8).
