ایشان در عصر جاهلیت، در مکه معظمه دیده به جهان گشود و در شهری که فقط مناسبتهای قومی و قبیلهای حرف اول را میزد رشد و کمال یافت.
حضرت خدیجه کبری (س) در عفت، نجابت، طهارت، سخاوت، حسن معاشرت، صمیمیت، صداقت، مهر و وفا با همسر، کمنظیر بود و وی را در آن عصر، طاهره و سیدة النساء القریش (سرور زنان قریش) میخواندند.
ایشان یکی از چهار بانویی است که در اسلام بر تمام بانوان بهشت فضیلت و برتری دارند و جز دختر ارجمندش حضرت زهرا (س) هیچ بانویی به این مقام و فضیلت نرسید.
فرارسیدن سالروز رحلت این بانوی بزرگوار فرصتی بود تا با زهرا فخر روحانی محقق و پژوهشگر علوم دینی در ارتباط با شخصیت این بانوی بزرگوار گفتوگو کنیم.
حضرت خدیجه (س) دارای چه ویژگیهایی بودند؟
بر اساس گفتههای تاریخی ایشان در سن 40 سالگی به ازدواج پیامبر درآمد و بانویی بود که در قریش به شرافت، طهارت و پاکدامنی معروف بود. ایشان در خانواده مجد و سیادت به دنیا آمد و با اخلاق نیکو پرورش یافت و به دوراندیشی و عقلانیت مشهور بود به گونهای که او را طاهره مینامیدند.
ایشان ابعاد شخصیتی بسیار گستردهای داشت که با مطالعه در آنها میتوان از ایشان به عنوان الگویی نمونه درس گرفت.
ایشان در ترویج دین اسلام چه نقشی ایفا کرد؟
افتخار اسلام آوردن نخستین بانو از آن حضرت خدیجه (س) است. ایشان به همسر پیامبر(ص) بود و پیامبر در زمان زنده بودن ایشان هیچ همسری اختیار نکرد.
زمانی که پیامبر در مکه با سختیهای تبلیغ و مبارزه با ظلم و جهل رو به رو بود این خدیجه (س) بود که پیامبر (ص) را یاری میداد.
ایشان بانویی ثروتمند و شرافتمند بود و در تبلیغهای پیامبر هم، یار و همراه خوبی برای ایشان محسوب میشد.
در حالی که منافقان میگفتند به اطرافیان پیامبر (ص) کمک مالی نکنید تا از هم بپاشند حضرت خدیجه (س) تمام ثروت انبوهش را صرف گسترش اسلام کرد و در سالهایی که مسلمانان در شعب ابیطالب (ع) در حصار قریش بودند به مدد اموال این بانوی بزرگوار توان استقامت پیدا کردند.
نحوه رحلت آن بانوی بزرگوار چه گونه بود؟
محاصره پیامبر(ص)، خانواده و اصحاب ایشان در شعب ابیطالب (ع) بسیار سخت و طاقتفرسا بود. بعد از شکسته شدن محاصره شعب ابیطالب (ع) عموی پیامبر (ص) از دنیا رفت و بعد از چند روز نیز حضرت خدیجه (س) رحلت فرمودند. این بانوی ثروتمند قریش در حالی از دنیا میرفت که کمر استقامت او در شعب ابیطالب (ع) شکسته شد و لحظاتی قبل از رحلتشان حضرت زهرا (س) را نزد پدر به وساطت فرستاد تا یکی از لباسهای پیامبر را به عنوان کفن به ایشان اختصاص دهند.
گستردگی این غم به قدری برای پیامبر (ص) زیاد بود که ایشان آن سال را سال اندوه و عزای عمومی اعلام کردند.
حضرت خدیجه (س) نزد پیامبر(ص) چه جایگاهی داشت؟
نبی مکرم اسلام همواره آن حضرت را به عنوان بانویی صبور، با شخصیت، مومن و بردبار معرفی میکردند و سالها پس از رحلت ایشان، پیامبر (ص) همواره از ایشان به نیکی یاد میکرد.
نقش ایشان در اسلام غیر قابل چشم پوشی است زیرا پیامبر بسیار از ایشان یاد میکرد و روزی که نام خدیجه در آن برده میشد تا آخر آن روز پیامبر (ص) غمگین شده و خنده بر لبان مبارکشان دیده نمیشد.
پیامبر همواره از او به نیکی یاد میکرد و میفرمود خدیجه کجا و دیگر مثل خدیجه کجا؟ او در زمانی مرا تصدیق کرد که همه مرا تکذیب کردند و مرا در دین خدا یاری داد و با مال خود مرا تقویت کرد.
پیامبر بارها ایشان را یکی از بانوان اهل بهشت بر شمرد و فرمود «جبرئیل نزد من آمد و گفت خدیجه کبری (س) در بهشت در خانهای است که در آن غم و اندوهی راه ندارد.»
ویژگیهای خاص حضرت خدیجه (س) را چگونه ارزیابی میکنید؟
ایشان بانوی بزرگی است که افتخار مادری دختری چون حضرت زهرا (س) را دارد و پیامبر به ایشان این فضیلت را یادآوری فرمودند که شکم مادر تو ظرف امامت بود و از این سخن پیامبر پی میبریم که ایشان مادر امامت نیز محسوب میشوند.
طبق آیه 6 سوره مبارکه احزاب همسران پیامبر مادران مومنین هستند چون ایشان حق مادری بر مومنین هم دارند شایسته است از شخصیت و مقام آن حضرت تجلیل کرده و مومنین او را در این روز به نیکی یاد کنند.