گروه سیاسی مشرق - رسانههای مکتوب همواره نقش عمدهای در هدایت افکار عمومی و جریانسازی رسانهای به عهده دارند که در این بین جایگاه روزنامهها، جایگاه ویژهای است. به همین منظور گروه سیاسی مشرق به تحلیل و بررسی محتوای روزنامههای متعلق به جریان اصلاحطلب میپردازد.
روزنامههای زنجیرهای اصلاحات روز پنجشنبه را با تمرکز بر مذاکرات هستهای آغاز کردند و به استقبال جمله «هیچگاه یک ایرانی را تهدید نکنید» از سوی ظریف پرداختند. از سوی دیگر، زیباکلام پایان مذاکرات را پیش بینی کرد و نوشت «با این وجود شواهد و قرائن نشان میدهد توافق هستهای فردا اعلام خواهد شد و با پشت سر گذاشتن شبهای قدر میتوانیم این توافق را جشن بگیریم.»
روزنامه اعتماد
روزنامه اصلاحطلب اعتماد نیمتای بالای صفحه اول خود را به تیترهای «ظریف: هیچ وقت یک ایرانی را تهدید نکنید» و «دعا کنیم کینهها از دلهایمان بیرون رود» اختصاص داده است.
· داستان ناتمام تمدیدها
تمدید مذاکرات بر تردیدها افزوده است؛ مذاکرات دوشنبه شب وزرای خارجه با تنش کلامی همراه بوده است؛ محمد جواد ظریف در پاسخ به مذاکرات زیر شبح تهدید به طرف غربی تذکر داده است که «هیچگاه یک ایرانی را تهدید نکنید» که این سخنان با استقبال وزیر امورخارجه روسیه همراه شده است. همچنان ناظران سیاسی منتظر دود سفید از هتل کوبورگ هستند.
گروه سیاسی روزنامه اعتماد نوشت «مذاکرات برای پنجمین بار در یک سال و نیم گذشته تمدید شد؛ تمدیدی که طرفین اصرار دارند نام «تمدید» را برای آن به کار نبرند و از آن با عنوان ادامه مذاکرات یاد کنند. به نظر میرسد تحلیلگران و خبرنگاران رسانههای متفاوت داخلی و خارجی حاضر در مذاکرات هم با این رویکرد کنار آمدهاند. پیش از این زمزمههای حاشیهای حاکی از این بود که ایران و ۱+۵ روز چهارشنبه به تفاهم خواهند رسید؛ برنامهریزیای که از منظر رسانهای بسیار بینقص هم به نظر میرسید. تیم مذاکرهکننده امریکا میتوانست صبح روز پنجشنبه به وقت وین در حالی که هنوز قانونگذاران کنگره به وقت امریکا در خواب هستند، متن توافق جامع هستهای را به خاک کشور خود رسانده و پس از دریافت امضای باراک اوباما؛ رییسجمهور ایالات متحده آن را به کنگره واگذار کنند. با این همه حنای این سناریو دیگر رنگی ندارد. مذاکرات به شکل رسمی تا روز ۱۰ جولای تا لحظه تنظیم این خبر ادامه پیدا خواهد کرد و البته که شانس چندانی هم برای حل و فصل اختلافهای باقی مانده تا پایان روز پنجشنبه برابر با ۹ جولای به وقت وین وجود ندارد. این ساعات در وین همه میدانند که مذاکرات به احتمال بسیار زیاد به توافق جامع هستهای تبدیل خواهد شد. این توافق بیش از هر زمان دیگری در این ۱۳ سال به خط پایان نزدیک شده است و البته به همین میزان هم با رسیدن به این خط فاصله دارد. مواضع نهایی عریان شده و بر روی میز مذاکره قرار گرفته است. حالا شعار نیاز به تصمیم سیاسی بیش از هر زمان دیگری باید جامه عمل بپوشد. این مذاکرات ضربالاجلهای جولای و نوامبر ۲۰۱۳، مارس و ژوئن ۲۰۱۴ را پشت سر گذاشته است و در نخستین دهه ماه جولای همچنان به مسیر خود ادامه میدهد. گفتوگوها در مسیر خاکستری ادامه دارد. نه سپیدی توافق به راحتی رخ مینماید و نه تیرگی شکست میتواند مذاکرهکنندگان را از ادامه مسیر بازدارد. همه توافق را میخواهند اما از جنس و ماهیت خوب آن.»
روزنامه آرمانامروز
روزنامه آرمانامروز صفحه اول خود را به تیترهای «ما پیروزیم» و «بازگشایی سفارت آمریکا غیرممکن نیست» اختصاص داد.
· جشن توافق بعد از شب قدر
زیباکلام در یادداشتی به محورهای منازعه میان دیپلماتها در وین پرداخته است؛ وی در بخشی از یادداشتش نوشت «تمدیدها به این علت است که موضوعات مورداختلافی که مورد تفسیرهای متفاوت قرار میگیرند، باقی نماند. یکی از بزرگترین نکات، تحریمهایی است که در پی قطعنامه شورای امنیت بهوجود آمده است؛ تحریمهایی که در دولت قبل کاغذپاره قلمداد میشد و امروز برای رفع آنها روزها و ساعتها مذاکره میشود. بر اساس یکی از این تحریمها از صدور تسلیحات به ایران جلوگیری شده است. بیش از سه سال از این تحریمها میگذرد و روسها بر اساس آن نتوانستهاند به ایران صادرات داشته باشند، چراکه این صادرات شکستن تحریمهای شورای امنیت بهحساب میآمد. آن موقع که قطعنامه شورای امنیت علیه ایران به تصویب رسید، فرض طرف مقابل بر این بود که ایران به دنبال سلاح هستهای است. بنابراین با توجه به اینکه سلاح هستهای با موشکهای قارهپیما حمل میشود، طبق قطعنامه شورای امنیت، هرنوع صادراتی که به ساخت و توسعه موشکهای دوربرد ایران کمک میکند، ممنوع شد. اکنون فرض طرف مقابل بر این است که ایران در چارچوب توافق به دنبال تولید سلاح هستهای نیست و بنابراین ایران از نظر ساخت موشکهای دوربرد همانند کشورهای دیگر خواهد بود و منعی در ساخت موشکهای دوربرد نخواهد داشت. با توجه به این فرض مکانیسمهایی که برای نظارت و جلوگیری از تولید سلاح هستهای به وجود آمده بلاموضوع خواهد شد.»
زیباکلام همچنین به پیشبینی بزرگی دست زد و پیرامون زمان توافق نوشت «با این وجود شواهد و قرائن نشان میدهد توافق هستهای فردا اعلام خواهد شد و با پشت سر گذاشتن شبهای قدر میتوانیم این توافق را جشن بگیریم.»
· احمدینژاد در سودای اقدام بزرگ
گروه سیاسی روزنامه آرمان امروز در گفت و گو با امیر محبیان به شرایط اثرگذاری توافق احتمالی بر سیاست داخلی و همچنین وضعیت جریانات سیاسی در انتخابات بهارستان پرداخته است.
مؤسس حزب نواندیشان در پاسخ به این سؤال که توافق احتمالی هستهای چه تاثیری بر فضای سیاسی کشور در سال انتخابات میگذارد؛ اظهار داشت «صرف توافق نمیتواند عامل اساسی در تغییر فضای فکری در جهت بهره مندی یک جریان از فضای دگرگونشده انتخاباتی شود. مهم این است که آیا توافق انجامگرفته از منظر افکار عمومی موقعیت بهتری را برای ایران و مردم فراهم میکند یا خیر؟ به عبارت بهتر، مردم شرایط را در مقایسه با وضعیت خود ارزیابی میکنند. فراموش نکردهایم که هنگامی که تماسهای اولیه روحانی و اوباما برقرار شد یا نشستهای مستقیم اولیه برقرار شد، تصور بر این بود که سریعاً قیمت دلار کاهش پیدا کرده و نتایج این دیدار در وضعیت ارز دیده خواهد شد. اما شوک اولیه بسیار کوتاهمدت و نااستوار بود. بنا براین باید منتظر شد و نتایج را ارزیابی کرد. نکته خطرناکی که حتماً باید مسئولان دولتی مراقبش باشند تا تصور آن در اذهان شکل نگیرد. این برداشت خطرناک است که دولتیها مذاکرات هستهای را در مسیر رسیدن به فرصتهای انتخاباتی درون کشور پیش میبرند تا از نتایج آن سود انتخاباتی ببرند. این برداشت مطلقاً شکل نگیرد، زیرا برای وجهه دولت بسیار بد است. متاسفانه به نظر میرسد اصلاحطلبان روی این فاکتور سرمایهگذاری کردهاند. مبادا طمعهای اینچنینی تصویر دولتی را ایجاد کند که منافع کلان کشور را بازیچه بازیهای سیاسی کوتاهمدت کرده است. البته با شناختی که از مسئولان دولتی موجود است و مراقبت هوشمندانه رهبری چنین برداشتی درست نیست، اما دولتیها هم هوشیار باشند و علائمی اینگونه از خود نشان ندهند.»
عضو شورای سردبیری روزنامه رسالت پیرامون سیاستورزی احمدینژاد گفت «احمدینژادشان خود را فراتر از کاندیداتوری برای نمایندگی میداند. او قصد دارد مجموعه گروههای هوادار خود را سامان داده و در سطح یک لیدر مؤثر یک جریان سیاسی قدرتمند و فعال درون کشور ظاهر شود. تشکیل گروههای سیاسی مختلف که هر کدام گروهی از مخاطبان را هدف میگیرند در همین راستاست. البته من اخیراً صحبتی با دکتر احمدینژاد نداشتهام تا سطح پرش خیال او به سوی قدرت را اندازه بگیرم، اما با شناختی که از ایشان دارم او در پی کار کوچک نیست.»
روزنامه ایران
روزنامه دولتی ایران، صفحه اول خود را به تیترهای «فردا؛ روز حمایت مردمی از قدس» و «نفسگیرترین جدال دیپلماتها در وین» اختصاص داد.
· از جاش ارنست تا اکبر هاشمی؛ بهبود روابط ایران و آمریکا
روزنامه دولتی ایران در صفحه سیاسی خود به انعکاس سخنان جاش ارنست پیرامون روابط ایران و آمریکا پرداخت و در همین راستا نوشت «جاش ارنست سخنگوی کاخ سفید با بیان اینکه تمدید گفتوگوها درباره برنامه هستهای ایران، فرصتی را برای پرداختن به اختلافات مهم میان دو طرف فراهم آورده است، گفت: درصورتی که توافق موجب شود روابطمان با ایران بهتر شود، از آن استقبال خواهیم کرد. به گزارش انتخاب، وی در ادامه با این ادعا که ایران هم اکنون در حال برهم زدن ثبات در منطقه است، گفت: درصورتی که ایران به سلاح هستهای دست یابد، اوضاع در خاورمیانه را شکننده تر میکند.»
هاشمی رفسنجانی در گفتگو با گاردین اظهار داشت «مذاکرات هستهای تابوی گفتوگوی رو در رو با آمریکا را شکسته و توافق میتواند گامی بزرگ رو به جلو باشد و بازگشایی سفارت آمریکا در ایران، غیر ممکن نیست اما این مسئله به رفتار طرفین بستگی دارد.»