*** "الیجا محمد" که بود؟

"الیجا پول" (Elijah Pool) متولد 7 اکتبر 1897 در واشنگتن و درگذشته به تاریخ 7 فوریه 1975 است. او مردی به پاخاسته برای احقاق حقوق شهروندان سیاهپوست آمریکایی بود و به مدت 44 سال رهبری جنبش موسوم به "امت اسلام" را به عهده داشت.

وی به عنوان فرزند هفتم از مجموع سیزده خواهر و برادر در جورجیا متولد شد. پدرش "ویلیام پول" واعظ مسیحی و مادرش خانه‌دار بود. شغل والدین الیجا، کشاورزی با درآمدی بسیار ناچیز بود.

الیجا در سال 1917 و در بیست سالگی با "کلارا اوانس" ازدواج کرد و به همراه همسرش، در بین شش میلیون آمریکاییِ آفریقایی‌تباری قرار گرفت که بین سال‌های 1910 تا 1940 از کشورهای آمریکای جنوبی به شمال ایالات متحده مهاجرت کردند. این موج بعدها به "مهاجرت عظیم" (Great Migration) شهرت یافت.

این مهاجرت عظیم درست زمانی اتفاق افتاد که قوانین ننگ‌آمیزِ "جیم کرو" (Jim Crow) بر آمریکای شمالی حاکم بود. به موجب این قوانین ایالتی که تا همیشه لکه‌ننگی پاک‌نشدنی‌ در تاریخ آمریکاست، جداسازی نژادی در همۀ سازمان‌ها و مراکز عمومی به تصویب رسید.

جدایی سفیدپوستان از همۀ رنگین‌پوستان، آسیب‌های اقتصادی، آموزشی و اجتماعی بی‌شماری برای سیاهان آمریکا ایجاد و آنان را عملاً به "نژاد بردگان" تبدیل کرده بود. الگوهای جدایی نژادی در مسکن از طریق توافقات، امور مربوط به قرض‌های بانکی، تبعیض‌های شغلی از جمله اعمال اتحادیه‌ای تبعیض آمیز به مدت دهه‌ها اعمال می‌شد.

دیگر نمونه‌های قوانین "جیم کرو" در جداسازی نژادی، ارتش ایالات متحده، مدارس دولتی، اماکن عمومی، حمل و نقل عمومی، جداسازی نژادی دستشویی‌ها، رستوران‌ها و حتی آبخوری‌ها را نیز دربرمی‌گرفت.

آبخوری با تفکیک نژادی سیاهپوستان

  جداسازی سیاه‌پوستان در محل تحصیل مدارس دولتی آمریکا

  بدین ترتیب عبارت جیم کرو، سمبل تبعیض نژادی در آمریکای قرن نوزدهم است. از تصاویر و ویدئوهای بسیار محدودی که از آن دوران باقی مانده و در دسترس عموم است، به خوبی می‌توان فهمید که رنگین‌پوستانی که خودشان ساکنان بومی قارۀ آمریکا بوده‌اند، در چشم سفیدپوستانِ تازه به این قاره‌پانهاده، به مثابۀ انگل‌هایی بودند که نه تنها خودشان آلوده‌اند، بلکه محیط اطراف خود را نیز آلوده می‌کنند و باید حتی‌الإمکان از آن‌ها فاصله گرفت.

الیجا در دوران جوانی‌ بارها و بارها شاهد لینچ کردن سیاه‌پوستان به دست سیستم سفیدپوست حاکم بود. لینچ کردن به معنی اعدام غیرقانونیِ یک فرد در ملأعام، معمولاً با هدف تنبیه و مجازاتِ گروهی اقلیت است.

در پیشینه حقوقی و فرهنگی این عمل (قرن 19)، لینچ کردن از جزایر انگلیس به قارۀ آمریکا آورده و بردگان سیاه‌پوست از این طریق زجرکش می‌شدند. مابین سالهای 1882 تا 1968 در مجموع حدود 3500 سیاه‌پوست حدوداً لینچ شدند.

پایگاه تحلیلی "Pragmatic obots Unite" در این خصوص می‌نویسد:

سفیدپوست‌های صاحب زمین، به دلیل ترس از بحران اقتصادی و از دست دادن منافع‌شان، کینۀ جمعیتِ پرتعدادِ سیاهان را در دل داشتند و دارای احساسی شوم برای خونریزی و انتقام داشتند. آن‌ها سیاهان را مثل سگ از میان چوب‌ها رد می‌کردند و آزار و شکنجه می‌دادند.

بهترین آماری که از تعداد کشته‌ها در دست است 845 نفر می‌باشد، اما در اصل هیچ کس آمار دقیق را نمی‌داند که چند نفر بودند و جنازه‌هایشان به چه سرنوشتی دچار می‌شد. این اقدامات باعث شده بود هر سیاه‌پوستی در هر گوشه‌ و کناری احساس کند تنها راهِ حفظ جانش، فرار است. امروزه سیاهان منطقه "هلنا" و "فیلیپس" در آمریکا خواهان غرامت برای عذاب‌هایی هستند که متحمل شده‌اند.

سیاهان به وضوح معتقد بودند که هر کس پوست سیاه دارد، دوراه بیشتر ندارد: یا بماند و بمیرد یا مهاجرت کند.

طرز فکر بدوی، نژادپرستانه و ضدّانسانیِ امپریالیسم، اگرچه با ابزاری دیگر و درلباس ادعاهایی مدرن و متفاوت، اما هنوز هم به همان شدّت در آمریکای قرن 21 قربانی می‌گیرد.

*** هم سیاه‌پوست باشی هم مسلمان!

اما "الیجا محمد" فقط یک سیاه‌پوست نبود.

وی سال 1931 با فردی به نام "فرد محمد" آشنا و به واسطۀ وی مسلمان شد. از آن پس نام خانوادگی خود را به "محمد" تغییر داد و به "الیجا محمد" شهرت یافت.

الیجا پس از مسلمان شدن، در سال 1934 یک مرکز اسلامی در شیکاگو تأسیس کرد و تا پایان عمر، هدایت جنبش سیاهان مسلمان در آمریکا ("امت اسلام") را بر عهده داشت. وی در سخنرانی‌هایش به آیات قرآن کریم در موضوع وحدت همۀ ابناء بشر استناد می‌کرد و معتقد بود نژادپرستیِ حاکم بر بردگان و سیاهان آمریکا در ایدئولوژی اسلام نمی‌گنجد.

در تمام سال‌های جنگ جهانی دوم، الیجا از حضور در جنگ خودداری کرد، زیرا جنگ را با تفکرات عدالت‌طلبانه ناسازگار می‌دانست. وی به خاطر همین سرِ پرسودا، دوران‌هایی از عمرش را پشت میله‌های زندان گذراند، اما آرمان‌های برابری‌خواهانه‌اش توانست تا 50.000 سیاه‌پوست مسلمان را در سال‌های نخست تأسیس، به جنبش "امت اسلام" دعوت کند.

الیجا محمد در 77 سالگی بر اثر عارضه قلبی درگذشت.

الیجا محمد، به دلیل غلبۀ تفکرات نژادی در آمریکای قرن نوزدهم، از شهرت عمومی چندانی برخوردار نگشت، اما برای سیاه‌پوستانی که خود را "بردگان زیر چرخ‌دنده‌های امپریالیسم" دیده و پذیرفته بودند، کورسوی امیدی تلقی می‌شد و نامش نیز به همین دلیل در تاریخ ثبت گشت.

منبع:ریشه