به گزارش مشرق، با وجود تفاوت قابل توجه قیمت برق بین کشورهای مختلف صنعتی، عموما تعرفه برق صنعتی در این کشورها به مراتب کمتر از تعرفه برق خانگی است. به عنوان مثال، نسبت تعرفه برق صنعتی نسبت به تعرفه برق خانگی در کشورهای آلمان، فرانسه، انگلیس، ایتالیا و آمریکا بین 0.2 تا 0.54 است. این نحوه تعرفه‌گذاری برق در کشورهای صنعتی در راستای حمایت از صنایع برای افزایش رشد و رونق اقتصادی آن کشورها است.
اما در ایران وضعیت کاملا متفاوتی حاکم است؛ در بهمن ماه سال 93، تعرفه برق صنعتی دو برابر تعرفه برق خانگی از لحاظ درصدی افزایش یافت و قیمت متوسط برق خانگی به 60 تومان و قیمت متوسط برق صنعتی به 66 تومان رسید. به عبارت دیگر، در ایران برخلاف کشورهای صنعتی، تعرفه برق صنعتی بیش از تعرفه برق خانگی است. به علاوه، در دوره های زمانی پیک مصرف برق مانند فصل تابستان، وزارت نیرو با تشویق صنایع به اجرای طرح تعطیلات تابستانه به دنبال مدیریت مصرف برق در ساعات اوج مصرف و جلوگیری از قطعی برق است که این اقدام عملا برق صنایع را فدای تامین برق خانگی می کند. البته در تابستان امسال همچنان رکود عمیقی در بخش اقتصادی کشور حاکم است و بسیاری از واحدهای صنعتی در زیر ظرفیت اسمی خود و حتی بعضا تا ٥٠ درصد کمتر از آن کار می کنند. در نتیجه، اجرای این اقدام اعتراض وسیع صاحبان صنایع و فعالین این حوزه را به دنبال نداشته است، اما هزینه های سنگینی برای صنایع کشور ایجاد می کند و خروج اقتصاد کشور از رکود را به تعویق می اندازد. حال سوال این است که آیا اجرای این طرح در شرایط رونق اقتصادی نیز می تواند استمرار داشته باشد؟
در شرایط فعلی و با توجه به رکود حاکم بر اقتصاد کشور، میزان رشد سالیانه مصرف برق صنعتی، پایین است. در نتیجه، تقاضای کل مصرف برق کشور از رشد چندان بالایی برخوردار نیست و می توان با کاهش مصرف برق صنایع در دوره های زمانی پیک مصرف برق، میزان رشد سالیانه مصرف برق بخش خانگی را بدون نیاز به قطعی برق در این بخش، جبران کرد. اما در صورت ایجاد رونق اقتصادی، مصرف برق صنعتی و در نتیجه، میزان تقاضای کل مصرف برق کشور با رشد چشمگیری مواجه خواهد شد. در نتیجه، با توجه به روند رشد کند سالیانه احداث نیروگاه های جدید در کشور، میزان کمبود برق در شرایط پیک مصرف آن به شدت افزایش می یابد و نیاز به ایجاد محدودیت های بیشتری در تامین برق صنایع کشور است. اجرای این اقدام در شرایط مذکور، خسارات چشمگیری را به واحدهای صنعتی کشور وارد می کند و هزینه های تمام شده تولید را افزایش می دهد و اعتراضات گسترده صاحبان صنایع و فعالین این حوزه را برمی انگیزد. به عنوان مثال، در این حالت، با کاهش تولید واحدهای صنعتی به خاطر قطع برق این واحدها، واحدهای صنعتی توان خود برای ارائه محصول کافی و متناسب با میزان تقاضای مشتریان را از دست می دهند و این مشتریان نیز برای تأمین تقاضای خود به بازار محصولاتی که عمدتا وارداتی هستند، مراجعه می‌کنند. با توجه به هزینه های سنگین ایجاد محدودیت در تامین برق صنایع در شرایط رونق اقتصادی کشور، حال این سوال مطرح می شود که آیا راهکار بهتر و کم هزینه تری برای مدیریت پیک مصرف برق کشور وجود ندارد؟
تجربه کشورهای صنعتی نشان می دهد که راهکار بهینه برای مدیریت پیک مصرف برق کشور و جلوگیری از قطعی آن، اصلاح الگوی مصرف برق در بخش خانگی است که سهمی در تولید کشور ندارد. در صورتی که وزارت نیرو تعرفه پله‌های بالای مصرف برق در بخش خانگی را با درصد بسیار بیشتری نسبت به سایر پله ها افزایش دهد، پرداخت یارانه پنهان برق به پرمصرف‌ها کاهش می‌یابد و انگیزه لازم برای اصلاح الگوی مصرف در این مشترکین ایجاد می شود. در این صورت، بدون ایجاد بحران تامین برق صنایع و حتی بدون ایجاد فشار به عموم مردم، پیک تابستانی مصرف برق کشور مدیریت می‌شود. در نتیجه، ضرورت دارد هر چه سریعتر این راهکار از سوی وزارت نیرو اجرایی شود تا مدیریت پیک تابستانی مصرف برق منجر به ایجاد خسارات فراوان به بخش صنعت کشور نشود.
اما در ایران وضعیت کاملا متفاوتی حاکم است؛ در بهمن ماه سال 93، تعرفه برق صنعتی دو برابر تعرفه برق خانگی از لحاظ درصدی افزایش یافت و قیمت متوسط برق خانگی به 60 تومان و قیمت متوسط برق صنعتی به 66 تومان رسید. به عبارت دیگر، در ایران برخلاف کشورهای صنعتی، تعرفه برق صنعتی بیش از تعرفه برق خانگی است. به علاوه، در دوره های زمانی پیک مصرف برق مانند فصل تابستان، وزارت نیرو با تشویق صنایع به اجرای طرح تعطیلات تابستانه به دنبال مدیریت مصرف برق در ساعات اوج مصرف و جلوگیری از قطعی برق است که این اقدام عملا برق صنایع را فدای تامین برق خانگی می کند. البته در تابستان امسال همچنان رکود عمیقی در بخش اقتصادی کشور حاکم است و بسیاری از واحدهای صنعتی در زیر ظرفیت اسمی خود و حتی بعضا تا ٥٠ درصد کمتر از آن کار می کنند. در نتیجه، اجرای این اقدام اعتراض وسیع صاحبان صنایع و فعالین این حوزه را به دنبال نداشته است، اما هزینه های سنگینی برای صنایع کشور ایجاد می کند و خروج اقتصاد کشور از رکود را به تعویق می اندازد. حال سوال این است که آیا اجرای این طرح در شرایط رونق اقتصادی نیز می تواند استمرار داشته باشد؟
در شرایط فعلی و با توجه به رکود حاکم بر اقتصاد کشور، میزان رشد سالیانه مصرف برق صنعتی، پایین است. در نتیجه، تقاضای کل مصرف برق کشور از رشد چندان بالایی برخوردار نیست و می توان با کاهش مصرف برق صنایع در دوره های زمانی پیک مصرف برق، میزان رشد سالیانه مصرف برق بخش خانگی را بدون نیاز به قطعی برق در این بخش، جبران کرد. اما در صورت ایجاد رونق اقتصادی، مصرف برق صنعتی و در نتیجه، میزان تقاضای کل مصرف برق کشور با رشد چشمگیری مواجه خواهد شد. در نتیجه، با توجه به روند رشد کند سالیانه احداث نیروگاه های جدید در کشور، میزان کمبود برق در شرایط پیک مصرف آن به شدت افزایش می یابد و نیاز به ایجاد محدودیت های بیشتری در تامین برق صنایع کشور است. اجرای این اقدام در شرایط مذکور، خسارات چشمگیری را به واحدهای صنعتی کشور وارد می کند و هزینه های تمام شده تولید را افزایش می دهد و اعتراضات گسترده صاحبان صنایع و فعالین این حوزه را برمی انگیزد. به عنوان مثال، در این حالت، با کاهش تولید واحدهای صنعتی به خاطر قطع برق این واحدها، واحدهای صنعتی توان خود برای ارائه محصول کافی و متناسب با میزان تقاضای مشتریان را از دست می دهند و این مشتریان نیز برای تأمین تقاضای خود به بازار محصولاتی که عمدتا وارداتی هستند، مراجعه می‌کنند. با توجه به هزینه های سنگین ایجاد محدودیت در تامین برق صنایع در شرایط رونق اقتصادی کشور، حال این سوال مطرح می شود که آیا راهکار بهتر و کم هزینه تری برای مدیریت پیک مصرف برق کشور وجود ندارد؟
تجربه کشورهای صنعتی نشان می دهد که راهکار بهینه برای مدیریت پیک مصرف برق کشور و جلوگیری از قطعی آن، اصلاح الگوی مصرف برق در بخش خانگی است که سهمی در تولید کشور ندارد. در صورتی که وزارت نیرو تعرفه پله‌های بالای مصرف برق در بخش خانگی را با درصد بسیار بیشتری نسبت به سایر پله ها افزایش دهد، پرداخت یارانه پنهان برق به پرمصرف‌ها کاهش می‌یابد و انگیزه لازم برای اصلاح الگوی مصرف در این مشترکین ایجاد می شود. در این صورت، بدون ایجاد بحران تامین برق صنایع و حتی بدون ایجاد فشار به عموم مردم، پیک تابستانی مصرف برق کشور مدیریت می‌شود. در نتیجه، ضرورت دارد هر چه سریعتر این راهکار از سوی وزارت نیرو اجرایی شود تا مدیریت پیک تابستانی مصرف برق منجر به ایجاد خسارات فراوان به بخش صنعت کشور نشود.
