به گزارش مشرق، باراک اوباما رئیس‌جمهور آمریکا در مصاحبه‌ای که امروز (یکشنبه) از شبکه سی‌ان‌ان پخش شد، بار دیگر گفت مخالفان توافق هسته‌ای با ایران، هرگز گزینه‌ای جز جنگ به عنوان جایگزین ارائه نکرده‌اند.
فرید زکریا مجری و کارشناس ارشد آمریکایی در ابتدای مصاحبه با رئیس‌جمهور آمریکا از مخالفت اکثریت مردم آمریکا و همچنین کنگره با «برجام» بر اساس نظرسنجیهای اخیر سوال کرد و علت را جویا شد.
منتقدان توافق ناآگاهند
باراک اوباما گفت: «چون مردم همه اطلاعات را کسب نکرده‌اند. این موضوع و کار پیچیده‌ای است و ما در حال مذاکره با رژیمی هستیم که شعار "مرگ بر آمریکا" می‌دهد و محبوبیت خوبی در آمریکا ندارد. اما افرادی که می‌دانند ما در تلاش برای رفع چالش اصلی که همان اطمینان از عدم دستیابی ایران به سلاح اتمی است، کاملا از این توافق حمایت می‌کنند، افرادی از قبیل کارشناسان در امور اشاعه سلاح‌های اتمی، دانشمندان هسته‌ای و سفرای سابق اعم از دموکرات یا جمهوریخواه.»
اوباما تاکید کرد که یکی از مهمترین وظایف و مسئولیت‌ها در هفته‌های گذشته و همچنین هفته‌های منتهی به ماه سپتامبر و در طول آن ماه (زمان اعلام رای کنگره در قبال برجام)، اطمینان یافتن از آن است که مردم آمریکا بدانند و بفهمند که این توافق یک گشایش و فرصت چشمگیر دیپلماتیک است.
مجری ارشد آمریکایی از قیاس اخیر جمهوریخواهان با مخالفان داخلی برجام در ایران و مشابه دانستن آنها توسط اوباما پرسید که او جواب داد: «آنچه که من گفتم از منظر حقایق درست است. حقیقت آن است که در داخل ایران بیشترین مخالفت‌ها با این (برجام) توسط "سپاه پاسداران"، "نیروی قدس"، "تندروها"یی که با هرگونه همکاری با جامعه بین‌المللی مخالف هستند، صورت گرفته است و برای این کار دلیلی هم وجود دارد که دلیلش آن است که اگر این توافق انجام شود، آنها در موضع ضعیف‌تری خواهند بود».
اوباما با تکرار گفته‌های اخیر خود درباره برجام گفت که توافق هسته‌ای جاری نه تنها مانع دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای می‌شود بلکه بر روی برنامه هسته‌ای آن «موثرترین رژیم راستی آزمایی و بازرسی» را هم اعمال می‌کند.
توافق، هیچ‌یک از گزینه‌هایمان را از ما نمی‌گیرد
او با برشمردن «مزیت‌های برجام» گفت: «این(توافق) هیچ یک از گزینه‌های ما را برای روزی که ایران حقه زد یا خواست به سمت بمب حرکت کند، از ما نمی‌گیرد. اینکه میچ مک کانل و بقیه جمهوریخواهان بدون خواندن توافق با آن مخالفت می‌کنند، نشان می‌دهد که آنها تعهدی ایدئولوژیک به عدم حصول توافق دارند و در این معنا آنها با "تندروهایی" که از وضع موجود راضی‌تر هستند، مشابهت دارند».
رئیس‌جمهور دموکرات آمریکا در ادامه انتقاد از مواضع جمهوریخواهان و مخالفان «برجام» گفت که آنها «دلایل قابل قبول برای عدم حمایت از توافق پیشنهاد نکرده و یا جایگزین‌های قابل قبول برای ممانعت از ایران در نیل به سلاح هسته‌ای غیر از حملات احتمالی نظامی ارائه نداده‌اند».
رئیس‌جمهوری آمریکا در ادامه تهدیدهای نظامی ایران گفت: «اگر در حالتی قرار گیریم، که این مسئله از طریق دیپلماتیک قابل حل نباشد، ما می‌توانیم بخش اعظم زیرساخت نظامی ایران را نابود کنیم و من فکر نمی‌کنم این موضوع، موضوعی قابل بحث و اختلاف باشد و فکر نمی‌کنم هیچ کارشناس نظامی در این باره بحث و جدل کند».
ایران به توافق ژنو پایبند بود
وی با اشاره تجربه «توافق موقت ژنو» گفت که در دو سال گذشته ایران به مفاد توافق پایبند بوده و «دقیقا همان کاری که قرار بوده بکنند، انجام دادند. موارد محدودی وجود داشت که آنها این کار را نکردند که ما متوجه شدیم و به آنها گفتیم باید اقدام خود را تصحیح کنند و آنها چنین کردند».
زکریا سوال کرد که بسیاری از کشورها در جهان هستند که دارای برنامه هسته‌ای مسالمت‌آمیز دارند اما حق غنی‌سازی ندارند. آیا غیرممکن بود که در این موضوع پافشاری کرد و سرسخت بود؟
اوباما جواب داد: «اول از همه آنکه در ایران هیچ حمایتی از این موضع وجود ندارد و حتی اعضای اپوزیسیون هم که در سال 2009 به زندان افتادند هم به آن معتقد نیستند. در نتیجه یک اجماع در داخل ایران در این باره که آنها باید حق غنی‌سازی داشته باشند، وجود دارد.»
رئیس‌جمهور آمریکا همچنین در پاسخ به سوال درباره ممنوعیت حق غنی سازی ایران افزود: «ما حمایت از چنین موضعی در بین متحدان جهانی‌مان را نداشتیم؛ کسانی که در حفظ تحریم‌ها و اعمال فشار لازم برای کشاندن ایران به میز مذاکره، نقش حساس و مهمی داشته‌اند. در نتیجه در جهان واقعی جایگزین‌هایی که توصیف کردی، در دسترس نبودند. این تفکر که کنگره آمریکا توافقی را که وزیر خارجه آمریکا، کارشناسان هسته‌ای ارشد ما با حمایت فراگیر در جهان به استثنای دولت اسرائیل و شاید در پشت صحنه برخی از متحدان ما که درباره ایران ظنین هستند، به آن رسیده را رد کند، کشورهایی مانند روسیه یا چین داوطلبانه متعهد به تحریم‌ها باقی می‌مانند تا فشار بر ایران ادامه یابد، یک توهم است.»
نتانیاهو اشتباه می‌کند
مجری سی‌ان‌ان از مخالفتهای نتانیاهو در قبال «برجام» و سخنرانی وی در کنگره آمریکا سوال کرد و پرسید: «آیا شما زمانی را به خاطر می‌آورید که رهبر یک کشور خارجی چنین کاری کرده باشد؟ آیا درست است که رهبر کشور خارجی خود را اینگونه به یک بحث آمریکا تزریق کند؟»
اوباما گفت: «اگر نخست‌وزیر نتانیاهو به تو وقت مصاحبه داد، این سوال را باید از او بپرسی. (اما) من مورد و مثال مشابهی به خاطر ندارم. مشخص است که روابط بین آمریکا و اسرائیل عمیق و محکم است و این موضوع در سیاست‌های من نشان داده شده است چون بارها گفته‌ام و مهمتر از آن بر اساس این ایده که تعهد ما به امنیت اسرائیل مقدس است، عمل کرده‌ام. این موضوعی است که من آن را بسیار جدی می‌دانم و به همین دلیل ما در قیاس با همه دولت‌های قبلی (آمریکا) کمک‌ها و همکاری‌های نظامی بیشتری به اسرائیل کرده‌ایم. اما این را که قبلا گفتم تکرار می‌کنم که نخست‌وزیر (نتانیاهو) در اشتباه است. من بارها هم از نخست‌وزیر نتانیاهو و دیگران خواستم به من یک طرح معقول و واقعگرایانه برای حصول به آنچه دقیقا این توافق به آن می‌رسد، ارائه کنند و من هنوز پاسخی نگرفتم.»
وی افزود: «من کاملا می‌فهمم چرا او و افکار عمومی اسرائیل در قبال هرگونه توافقی با یاران مظنون و محتاط هستند اما آنچه که من به همه می‌خواهم یادآوری کنم آن است که وقتی ما وارد معاهده‌های تسلیحاتی با اتحاد شوروی شدیم آنها موشکهایی داشتند که به سمت شهرهای بزرگ آمریکا نشانه رفته بود. ما باید خودمان را محدود و قدرت آتش و نظامی خود را کاهش می‌دادیم. در آنجا تهدیدات و خطرات بسیار بیشتر (از ایران) بود.»
دارایی‌های آزاد شده ایران، وضعیت بازی در خاورمیانه را تغییر نمی‌دهد
رئیس‌جمهور آمریکا در بخش دیگری از این مصاحبه گفت: «اما در واقع، اگر ایران به این توافق پایبند بماند، همانطور که در طول دو سال گذشته پایبند بود، آنوقت ما با هزینه‌ای بسیار اندک یکی از مهمترین اهداف امنیت ملی ایالات متحده و اسرائیل را محقق کرده‌ایم.»
وی در ادامه در پاسخ به سوالی در خصوص فعالیت‌های منطقه‌ای ایران پس از توافق، گفت: «تصور می‌کنم فعالیت‌های بدکارانه‌ای که ایران درگیر آن است، چه تسلیح حزب‌الله باشد و چه اقدامات ثبات‌زا در برخی از همسایگانش در خلیج (فارس) باشد، چیزی است که آنها توانسته‌اند با هزینه‌ای اندک دائما انجام دهند و شک ندارم که اگر اقتصاد آنها بهبود یابد و فشارهای اقتصادی آنها بر ساختار نظامی آنها کاسته شود، قادر خواهند بود که فعالیت‌های بیشتری را حمایت مالی کنند.»
اوباما افزود: «اما این بازی را تغییر نمی‌دهد. دلیل اثرگذاری ایران، چندان ارتباطی به پولی که خرج کرده‌اند ندارد. بلکه بیشتر مربوط به این حقیقت است که کشورهای خلیج (فارس)، با وجود آنکه دمثلا در مجموع هشت برابر بودجه دفاعی ایران هزینه می‌کنند، آن را به نحوی که اثرگذاری راهبردی داشته باشد، به کار نگرفته‌اند.»
وی با بیان اینکه در نشست کمپ دیوید با نمایندگان کشورهای عربی با آنها در مورد نحوه ایجاد رویکردی موثرتر صحبت کرده است، گفت: «می‌دانید که چه مقابله با حملات سایبری باشد و چه تهدید احتمالی موشک‌های بالستیک و از محتمل‌تر فعالیت‌های نامتقارن از طریق نایبانی که ایران طی چند دهه گذشته شکل داده، همه اینها مواردی هستند که می‌دانیم چطور با آنها مقابله کنیم، مشروط بر اینکه آن کشورها همکاری کنند و الان هم به نحوی نظام‌مند داریم همین کار را می‌کنیم. اثرگذاری این روش بیشتر است تا آنکه نگذاریم توافق شکل بگیرد.»
اوباما با بیان این ادعا که اگر ایران به بمب هسته‌ای دست یابد با هزینه‌ای کمتر به فعالیت‌های منطقه‌ای می‌پردازد، در پاسخ به این سوال که آیا ایران و آمریکا می‌توانند در میدان‌هایی که منافع مشترک دارند، مثلا در عراق یا افغانستان همکاری کنند، گفت: «فکر می‌کنم قابل درک است که قرار نیست این توافق روابط ایران با ایالات متحده را گرم کند یا اینکه ما را به نوعی بازنگری راهبردی در روابطمان وادارد. در سرتاسر توافق، ما با مسئله هسته‌ای سر و کار داریم و معتقدم که این غیرقابل انکار است. فکر می‌کنم داریم بهتر از هر جایگزین دیگری، (با این توافق) این کار را انجام می‌دهیم.»
امکان شکل‌گیری مذاکرات در مورد سوریه وجود دارد
وی افزود: «این احتمال وجود دارد که مذاکراتی که حول این موضوع مشخص شکل گرفته، به گفت‌وگوهای گسترده‌تر مثلا در مورد سوریه و امکان مشارکت همه طرف‌ها در یک انتقال سیاسی که کشور را دست نخورده نگه دارد و در عین حال از دمیدن بیشتر در رشد داعش و دیگر گروه‌های تروریستی جلوگیری کند، منجر شود. فکر می‌کنم این مقدور است. اما فکر نمی‌کنم بلافاصله رخ دهد.»
رئیس‌جمهور آمریکا در پاسخ به این سوال که آیا نشانه‌ای از حرکت به این سمت وجود دارد، گفت: «خوب، می‌دانید، چیزی که مرا دلگرم کرده است، این است که روس‌ها اکنون بیش از گذشته به بحث در مورد انتقال سیاسی یا دستکم چارچوبی برای گفت‌وگو در داخل سوریه، علاقمند شده‌اند. احتمالا ایران هم شاهد رویه‌هایی است که برای آنها هم خوب نیست. تصور می‌کنم که حتی می‌توان فرض کرد که عربستان سعودی و ایران بالاخره دریابند که ناآرامی بیش از هر چیز دیگر، دشمن آن‌هاست. و آنچه داعش ارائه می‌کند و همچنین نتیجه فروپاشی سوریه یا یمن یا دیگران، به مراتب خطرناکتر از هر رقابتی است که بین این دو کشور وجود دارد.»
وی در مورد تبعات شکست مذاکرات هم گفت: «سیاست کلی من این است که در موضوعات مهم، به شکست فکر نکنم. الان هم نمی‌خواهم در مورد شکست صحبت کنم، چراکه تصور می‌کنم ما استدلالی بهتر داریم.»
اصول بین‌الملل را رعایت نکنیم، قدرتمان رو به افول می‌رود
رئیس‌جمهور آمریکا با اشاره به اینکه حتی سرسخت‌ترین منتقدان سیاست‌های او نیز معتقدند که نباید اجازه داد ایران به سلاح هسته‌ای دست یابد، گفت: «اگر کنگره این توافق را رد کند، آن وقت رسیدن به این هدف اصلی دشوارتر می‌شود. اتحاد بین‌المللی‌ای هم که ظرف چند سال گذشته شکل دادیم، شروع به فرسایش می‌کند، آن هم نه فقط در مورد تحریم‌ها بلکه در مورد نگاه جهان به رهبری ایالات متحده و اینکه آنها بین ایالات متحده و ایران چه کسی را مقصر قلمداد خواهند کرد.»
اوباما ادامه داد: «همانطور که دیروز (در سخنرانی دانشگاه امریکن) هم گفتم، به اعضای کنگره گفته‌ام که مسئله فقط خود توافق نیست. قطعا مسئله ریاست‌جمهوری من هم نیست. فرید تو که به سرتاسر جهان سفر کرده‌ای، می‌دانی که مسئله این است که آیا جهان توان ایالات متحده برای رهبری در مسائل جهانی را، رسیدن به توافق‌های بین‌المللی و پایبندی به آنها به نحوی که احترام دیگر کشورها را جلب کند، جدی می‌گیرد؟»
وی افزود: «این مسئله دائما در آزمون است. آنچه کنگره باید درک کند، این است که ما قدرتمندترین کشور روی زمین هستیم، اما قدرت ما برآمده از این حقیقت که ما بزرگترین ارتش جهان را داریم، نیست. قدرت ما برگرفته از این حقیقت است که از پایان جنگ جهانی دوم به بعد، ما نهادهای بین‌المللی‌ای ایجاد کرده‌ایم که به نفع ما و همچنین جهان عمل کرده‌اند.»
اوباما در پایان گفت: «هرقدر هم همه از ایالات متحده گله کنند، همچنان معترفند که ما توانسته‌ایم بر مبنای اصول و ارزش‌ها عمل کرده و نهادهای بین‌المللی‌ای را ایجاد کنیم که به نحوی موثر و مناسب در جهان عمل می‌کنند. اگر به این عملکرد پایان دهیم، آن وقت قدرت ما هم رو به افول می‌گذارد، هر قدر هم که بودجه نظامی کلانی داشته باشیم. آنوقت جهان بیش از پیش خطرناک خواهد شد. به همین خاطر هم هست که نمی‌خواهم در این مسئله کوتاه بیایم.»
