به گزارش مشرق، در سالروز ولادت سراسر نور حضرت فاطمه معصومه (سلام الله عليها)، به تبیین اندیشه های مفسر قرآن کریم آیت الله العظمی جوادی آملی در خصوص جایگاه والای آن حضرت پرداخته ایم که در ادامه می خوانید.
عظمت مقام کريمۀ اهل بيت فاطمه معصومه (سلام الله عليها)
از آنجا که حضرت فاطمه معصومه (سلام الله عليها) که از دودمان نبوت و ولايت است به جايي مي رسد که امام هشتم و امام نهم(سلام الله عليهما) دربارۀ زيارت او هم توصيه و سفارش و هم دستور و برنامه دارند؛ لذا از وجود مبارک امام هشتم علي بن موسي الرضا (سلام الله عليهما) رسيده است که، خواهر ما فاطمۀ معصومه در قم مدفون است [و] هر کس اين بانو را زيارت کند بهشت براي او است؛ و از وجود مبارک امام نهم امام محمد تقي(سلام الله عليه) روایت شده که عمّۀ من فاطمۀ معصومه(س) در قم مدفون است و هر کس آن حضرت را زيارت کند، بهشت براي او می باشد.
ولایت مداری، سرّ پاداش بهشت برای زائر کریمۀ اهل بیت(س)
اعمالي که باعث ورود در بهشت است، يکسان نيست؛ بعضي از عمل هاي خير باعث مي شود انسان به بهشت راه پيدا کند و بعضي از اعمال خير سبب مي شود که بهشت در اختيار او قرار بگیرد، نه او در اختيار بهشت.
لذا سرّ اينکه وجود مبارک امام هشتم و امام نهم (سلام الله عليهما) فرمودند: هر کس کريمۀ اهل بيت فاطمۀ معصومه (سلام الله عليها) را زيارت کند بهشت براي او است، بدین خاطر است که او اهل ولايت است؛ اگر کسي پيوند ولايي با دودمان عصمت و طهارت داشته باشد، مي کوشد که رايحۀ ولايت و طعم ولايت در هستي او پديد آيد و خود جزء اولياي الهي بشود؛ اگر کسي جزء اولياي خدا شد، «وليّ الله» شد، در آن صورت بهشت مشتاق او است.
بهشت مملوک انساني است که «وليّ الله» است
در برخي از روايات آمده است که بهشت مشتاق سلمان است و اشتياق بهشت به سلمان بيش از علاقۀ سلمان به بهشت است. سّرش آن است که بهشت محصول عقيده صحيح و اخلاق صحيح و عمل صالح است و عقيده و اخلاق و اعمال جزء شئون ادراکي و عملي انسان است، اگر بهشت در اثر عقيده و خُلق و عمل است و اگر عقيده و خلق و عمل جزء شئون ادراکي و عملي روح آدم است؛ پس روح انسان والاست که در اثر تحصيل عقيده و اخلاق و اعمال بهشت را مي سازد. بهشت مملوک انساني است که «وليّ الله» است در جريان دوزخ هم ـ معاذالله ـ اين چنين است؛ بنابراين وجود مبارک امام هشتم و امام نهم(سلام الله عليهما) اثر زيارت فاطمۀ معصومه(سلام الله عليها) را استحقاق بهشت دانستند که بهشت براي او است.
عدم تأثير ذکورت و انوثت در تحصيل کمال و منزلت
منزلت براي انسان از آن جهت که يک روح ملکوتي دارد و آن روح ملکوتي، نه زن است نه مرد قابل تحصيل است؛ چون بدن انسان يا به صورت زن يا به صورت مرد ساخته شده است؛ وگرنه جان انسان و روح انسان که امر ملکوتي است مثل فرشته ها، نه مردند و نه زن. روح نه مذکر است نه مؤنّث؛ چون بدن نيست، جسم نيست، ماده نيست. از آن جهت که روح نه مذکر است نه مؤنّث، لذا کمال ها و معارف را هم زن ها مي توانند فراهم بکنند هم مردها.
معرفت به حق کریمۀ اهل بیت(س)؛ شرط ورود به بهشت
از وجود مبارک امام رضا(سلام الله عليه) روایتی به ما رسيده است که فرمود: اگر کسي خواهرم کريمه اهل بيت فاطمۀ معصومه را «عارفاً بحقّها» زيارت کند، بهشت براي او ثابت است؛ معلوم مي شود کريمۀ اهل‌بيت فاطمۀ معصومه(س) حقّي دارد که بعضي از زائران به حقّش عارف هستند و برخی عارف نيستند و آن حضرت را تنها به عنوان خواهر امام و دختر امام و عمه امام مي شناسند و زيارت مي کنند که اينها بخشی از فضيلت و ثواب را دریافت می دارند؛ اما به ثواب کامل راه نمی يابند. لیکن برخی دیگر از زائرین آن حضرت حقّ اين کريمه را مي شناسند که امام هشتم فرمود: هر کس خواهرم را «عارفاً بحقّها» زيارت کند بهشت براي او است.
زیرا معمولاً در مستحبّات، مطلوب متعدد است؛ يعني اگر کسي عارف به حق وجود مبارک فاطمۀ معصومه(سلام الله عليها) نبود و يک زيارت عادي و عامي انجام داد، اين چنين نيست که از فضيلت محروم باشد، بلکه به اندازۀ کار خود و درک خود ثواب مي برد؛ ولي آن ثواب کامل براي کسي است که عارف به حقّ کريمه اهل بيت باشد و او را زيارت کند.
مأثوره بودن زيارتنامه آن حضرت از سوی امام هشتم(ع)
برخلاف برخی از زیارت نامه هایی که توسط علما و بزرگان دینی برای معصوم زادگان و امام زادگان انشاء گردید، لیکن دربارۀ فاطمۀ معصومه (سلام الله عليها) این نکته حائز اهمیت است که زيارت نامه اش از ناحیۀ امام رضا(ع) نقل شده است. از یکی از محدّثين بزرگ قم به نام سعد اشعري که توفيق تشرّف به محضر امام زمانش یعنی وجود مبارک امام رضا(ع) را پيدا نمود، نقل شده است که وجود مبارک امام رضا (ع) به من فرمود: يا سعد! قبري از ما در خاک شماست. عرض کردم: منظور قبر کريمۀ اهل‌بيت فاطمۀ معصومه(سلام الله عليها) است؟. فرمود: آري. سپس فرمود: شما آن بزرگوار را با اين وضع زيارت بکنيد. لذا اين زيارتنامه اي که در کُتب زيارات و ادعيه آمده است جزء مُنشئات وجود مبارک امام هشتم(سلام الله عليه) است که امام رضا(عليه السلام) فرمود: وقتي خواستيد فاطمۀ معصومه(سلام الله عليها) را زيارت کنيد اين چنين بگوييد.
تبیین مقام شفاعت کريمۀ اهل‌بيت حضرت فاطمۀ معصومه (س)
«يا فاطمة إشفَعي ليّ في الجنة فإن لَکِ عِندَ الله شأناً من الشأن»
کسي حق شفاعت دارد که در کنار عدالت الهي از مظاهر اسماي حسناي خدا باشد. خداوند اگر با عدل خودش با ما رفتار بکند بسياري از انسان ها آسيب خواهند دید؛ ولي اگر رحمت او ضميمۀ عدل او گردد در این صورت به اين کار «شفاعت» می گویند.
لذا اگر حضرت فاطمه معصومه (س) به اين مقام رسيده است که همه بزرگان، همه علما، همه مراجع، در کنار بارگاه ملکوتي او عرض مي کنند: «يا فاطمة إشفَعي ليّ في الجنة..» معلوم مي شود که حقّ شفاعت دارد، شما مي بينيد همۀ مراجع بزرگ در کنار قبر کریمۀ اهل بیت(س) مي گويند: از ما شفاعت نما؛ زیرا در قيامت همگان به شفاعت خاندان پيغمبر(عليهم الصلاة و عليهم السلام) نيازمندند.
آنها که اهل بهشت اند به برکت شفاعت درجاتشان رفيع مي شود، همه شيعيان و کساني که دينشان مورد رضایت خداوند است، نيازمند به شفاعت‌اند؛ يا در نجات از جهنّم يا در تخفيف از عذاب و ورود به بهشت يا ترفيع درجات بهشت. به هر تقدير در همۀ اين مراحل و درجات به شفاعت نيازمندند.
اينکه همه بزرگان در پيشگاه اين کريمه عرض مي کنند «..إشفَعي ليّ في الجنة فإن لَکِ عِندَ الله شأناً من الشأن»، معلوم مي شود که وجود مبارک اين کريمه از ولايت الهي برخوردار است و با قرآن همراه است و از قرآن جدا نمي شود؛ چنين مقامي را اگر کسي بشناسد و آن حضرت را با اين معرفت زيارت کند، استحقاق بهشت را خواهد داشت.
همۀ اين امور نشان مي دهد که حضرت فاطمه معصومه(س) به چه جايگاهي رسيده است که امام هشتم و امام نهم(سلام الله عليهما) هم ترغيب کرده اند که آن حضرت را زيارت کنيد به نحوی که وجود مبارک امام رضا (سلام الله عليه) زيارتنامه خاصي مقرر کرده است؛ و هم در اين زيارتنامه جمله هايي را تعبيه نمودند که نشانۀ مقام و منزلت والای حضرت فاطمه معصومه (سلام الله عليها) است.
خداوند ما را از رهروان راستین خاندان عصمت و طهارت(علیهم السلام) قرار بدهد.
منبع: پایگاه اطلاع رسانی دفتر آیت الله العظمی جوادی آملی
عظمت مقام کريمۀ اهل بيت فاطمه معصومه (سلام الله عليها)
از آنجا که حضرت فاطمه معصومه (سلام الله عليها) که از دودمان نبوت و ولايت است به جايي مي رسد که امام هشتم و امام نهم(سلام الله عليهما) دربارۀ زيارت او هم توصيه و سفارش و هم دستور و برنامه دارند؛ لذا از وجود مبارک امام هشتم علي بن موسي الرضا (سلام الله عليهما) رسيده است که، خواهر ما فاطمۀ معصومه در قم مدفون است [و] هر کس اين بانو را زيارت کند بهشت براي او است؛ و از وجود مبارک امام نهم امام محمد تقي(سلام الله عليه) روایت شده که عمّۀ من فاطمۀ معصومه(س) در قم مدفون است و هر کس آن حضرت را زيارت کند، بهشت براي او می باشد.
ولایت مداری، سرّ پاداش بهشت برای زائر کریمۀ اهل بیت(س)
اعمالي که باعث ورود در بهشت است، يکسان نيست؛ بعضي از عمل هاي خير باعث مي شود انسان به بهشت راه پيدا کند و بعضي از اعمال خير سبب مي شود که بهشت در اختيار او قرار بگیرد، نه او در اختيار بهشت.
لذا سرّ اينکه وجود مبارک امام هشتم و امام نهم (سلام الله عليهما) فرمودند: هر کس کريمۀ اهل بيت فاطمۀ معصومه (سلام الله عليها) را زيارت کند بهشت براي او است، بدین خاطر است که او اهل ولايت است؛ اگر کسي پيوند ولايي با دودمان عصمت و طهارت داشته باشد، مي کوشد که رايحۀ ولايت و طعم ولايت در هستي او پديد آيد و خود جزء اولياي الهي بشود؛ اگر کسي جزء اولياي خدا شد، «وليّ الله» شد، در آن صورت بهشت مشتاق او است.
بهشت مملوک انساني است که «وليّ الله» است
در برخي از روايات آمده است که بهشت مشتاق سلمان است و اشتياق بهشت به سلمان بيش از علاقۀ سلمان به بهشت است. سّرش آن است که بهشت محصول عقيده صحيح و اخلاق صحيح و عمل صالح است و عقيده و اخلاق و اعمال جزء شئون ادراکي و عملي انسان است، اگر بهشت در اثر عقيده و خُلق و عمل است و اگر عقيده و خلق و عمل جزء شئون ادراکي و عملي روح آدم است؛ پس روح انسان والاست که در اثر تحصيل عقيده و اخلاق و اعمال بهشت را مي سازد. بهشت مملوک انساني است که «وليّ الله» است در جريان دوزخ هم ـ معاذالله ـ اين چنين است؛ بنابراين وجود مبارک امام هشتم و امام نهم(سلام الله عليهما) اثر زيارت فاطمۀ معصومه(سلام الله عليها) را استحقاق بهشت دانستند که بهشت براي او است.
عدم تأثير ذکورت و انوثت در تحصيل کمال و منزلت
منزلت براي انسان از آن جهت که يک روح ملکوتي دارد و آن روح ملکوتي، نه زن است نه مرد قابل تحصيل است؛ چون بدن انسان يا به صورت زن يا به صورت مرد ساخته شده است؛ وگرنه جان انسان و روح انسان که امر ملکوتي است مثل فرشته ها، نه مردند و نه زن. روح نه مذکر است نه مؤنّث؛ چون بدن نيست، جسم نيست، ماده نيست. از آن جهت که روح نه مذکر است نه مؤنّث، لذا کمال ها و معارف را هم زن ها مي توانند فراهم بکنند هم مردها.
معرفت به حق کریمۀ اهل بیت(س)؛ شرط ورود به بهشت
از وجود مبارک امام رضا(سلام الله عليه) روایتی به ما رسيده است که فرمود: اگر کسي خواهرم کريمه اهل بيت فاطمۀ معصومه را «عارفاً بحقّها» زيارت کند، بهشت براي او ثابت است؛ معلوم مي شود کريمۀ اهل‌بيت فاطمۀ معصومه(س) حقّي دارد که بعضي از زائران به حقّش عارف هستند و برخی عارف نيستند و آن حضرت را تنها به عنوان خواهر امام و دختر امام و عمه امام مي شناسند و زيارت مي کنند که اينها بخشی از فضيلت و ثواب را دریافت می دارند؛ اما به ثواب کامل راه نمی يابند. لیکن برخی دیگر از زائرین آن حضرت حقّ اين کريمه را مي شناسند که امام هشتم فرمود: هر کس خواهرم را «عارفاً بحقّها» زيارت کند بهشت براي او است.
زیرا معمولاً در مستحبّات، مطلوب متعدد است؛ يعني اگر کسي عارف به حق وجود مبارک فاطمۀ معصومه(سلام الله عليها) نبود و يک زيارت عادي و عامي انجام داد، اين چنين نيست که از فضيلت محروم باشد، بلکه به اندازۀ کار خود و درک خود ثواب مي برد؛ ولي آن ثواب کامل براي کسي است که عارف به حقّ کريمه اهل بيت باشد و او را زيارت کند.
مأثوره بودن زيارتنامه آن حضرت از سوی امام هشتم(ع)
برخلاف برخی از زیارت نامه هایی که توسط علما و بزرگان دینی برای معصوم زادگان و امام زادگان انشاء گردید، لیکن دربارۀ فاطمۀ معصومه (سلام الله عليها) این نکته حائز اهمیت است که زيارت نامه اش از ناحیۀ امام رضا(ع) نقل شده است. از یکی از محدّثين بزرگ قم به نام سعد اشعري که توفيق تشرّف به محضر امام زمانش یعنی وجود مبارک امام رضا(ع) را پيدا نمود، نقل شده است که وجود مبارک امام رضا (ع) به من فرمود: يا سعد! قبري از ما در خاک شماست. عرض کردم: منظور قبر کريمۀ اهل‌بيت فاطمۀ معصومه(سلام الله عليها) است؟. فرمود: آري. سپس فرمود: شما آن بزرگوار را با اين وضع زيارت بکنيد. لذا اين زيارتنامه اي که در کُتب زيارات و ادعيه آمده است جزء مُنشئات وجود مبارک امام هشتم(سلام الله عليه) است که امام رضا(عليه السلام) فرمود: وقتي خواستيد فاطمۀ معصومه(سلام الله عليها) را زيارت کنيد اين چنين بگوييد.
تبیین مقام شفاعت کريمۀ اهل‌بيت حضرت فاطمۀ معصومه (س)
«يا فاطمة إشفَعي ليّ في الجنة فإن لَکِ عِندَ الله شأناً من الشأن»
کسي حق شفاعت دارد که در کنار عدالت الهي از مظاهر اسماي حسناي خدا باشد. خداوند اگر با عدل خودش با ما رفتار بکند بسياري از انسان ها آسيب خواهند دید؛ ولي اگر رحمت او ضميمۀ عدل او گردد در این صورت به اين کار «شفاعت» می گویند.
لذا اگر حضرت فاطمه معصومه (س) به اين مقام رسيده است که همه بزرگان، همه علما، همه مراجع، در کنار بارگاه ملکوتي او عرض مي کنند: «يا فاطمة إشفَعي ليّ في الجنة..» معلوم مي شود که حقّ شفاعت دارد، شما مي بينيد همۀ مراجع بزرگ در کنار قبر کریمۀ اهل بیت(س) مي گويند: از ما شفاعت نما؛ زیرا در قيامت همگان به شفاعت خاندان پيغمبر(عليهم الصلاة و عليهم السلام) نيازمندند.
آنها که اهل بهشت اند به برکت شفاعت درجاتشان رفيع مي شود، همه شيعيان و کساني که دينشان مورد رضایت خداوند است، نيازمند به شفاعت‌اند؛ يا در نجات از جهنّم يا در تخفيف از عذاب و ورود به بهشت يا ترفيع درجات بهشت. به هر تقدير در همۀ اين مراحل و درجات به شفاعت نيازمندند.
اينکه همه بزرگان در پيشگاه اين کريمه عرض مي کنند «..إشفَعي ليّ في الجنة فإن لَکِ عِندَ الله شأناً من الشأن»، معلوم مي شود که وجود مبارک اين کريمه از ولايت الهي برخوردار است و با قرآن همراه است و از قرآن جدا نمي شود؛ چنين مقامي را اگر کسي بشناسد و آن حضرت را با اين معرفت زيارت کند، استحقاق بهشت را خواهد داشت.
همۀ اين امور نشان مي دهد که حضرت فاطمه معصومه(س) به چه جايگاهي رسيده است که امام هشتم و امام نهم(سلام الله عليهما) هم ترغيب کرده اند که آن حضرت را زيارت کنيد به نحوی که وجود مبارک امام رضا (سلام الله عليه) زيارتنامه خاصي مقرر کرده است؛ و هم در اين زيارتنامه جمله هايي را تعبيه نمودند که نشانۀ مقام و منزلت والای حضرت فاطمه معصومه (سلام الله عليها) است.
خداوند ما را از رهروان راستین خاندان عصمت و طهارت(علیهم السلام) قرار بدهد.
منبع: پایگاه اطلاع رسانی دفتر آیت الله العظمی جوادی آملی
