به گزارش مشرق،با آمدن ایران چک ها به بازار، دزدی با ایران چک های تقلبی قربانی بسیار گرفته است.
اسکناس های تقلبی از دیرباز تا امروز بلای جان مردم ساده ای بوده است که توانایی تشخیص اسکناس های جعلی از واقعی را ندارند و به سادگی در دام دزدان و کلاهبرداران می افتند.در ایران اما با آمدن ایران چک ها به بازار، دزدی با ایران چک های تقلبی قربانی بسیار گرفته است.
هنوز از یادها نرفته است که بعد از چاپ ایران چک های 100 هزار تومانی در سال 1387 و ورود آن تا سال 1389 به بازار ایرادات مراجع نظارتی، بانک مرکزی را بر آن داشت تا طی بخشنامه‌ای به بانکها اعلام کند تا این چک پول ها در مرحله آخر و هنگام ارائه به بانک توسط مردم پشت نویسی شده و از چرخه پولی خارج شود؛ بر این اساس ایران چک های 100 هزار تومانی به تدریج در بانک ها جمع شد.
این در حالی بود که در ادامه با رفع موجود در توزیع ایران چک های 100 هزار تومانی و امکان استفاده از آن ها همچنین با توجه به اینکه قانون بودجه اختیار انتشار این چک پول ها را به بانک مرکزی می داد این بانک نیز بنا به اعلام نیاز بانک ها به این ابزار پرداخت اقدام به توزیع ایران چک‌های 100 هزار تومانی در اواخر خرداد ماه سال 93 در بازار کرد و در اختیار بانک ها قرار داد.
اما با وجود گذشت تنها دو ماه از ورود چک پول های 100 هزار تومانی به بازار در روزهای اخیر هر چند در تعداد محدود اطلاعات شعب بانک ها نشان داد که برخی مشتریان بدون اطلاع از چک پول 100 هزار تومانی شبیه سازی شده ای که در اختیار دارند برای ارائه به بانکها مراجعه کرده‌اند.در عین حال شعب نیز با دریافت این اسکناس ها بعد از احراز تقلبی بودن، آن را به منظور خروج از چرخه پولی پانچ کرده و گاها دوباره به مشتری زیان دیده برگردانده اند.
با این تفاسیر می توان گفت عدم آگاهی مردم در تشخیص ایران چک ها و اسکناس های جعلی و تقلبی می تواند مشکلات بسیاری برای آنها ایجاد کند.
تشخيص ایران چک اصل از فرع با 7ويژگی
نخ امنيتی، واتر مارك داخل كاغذ، سيتروی داخل چاپ، طرح مخفي، مركب ترموی بانك مركزي، مركب آنتي كپي و برجستگي مركب ايران چك‌ها از راه‌هاي تشخيص اصل از جعل است. در ايران چك‌های اصل، مركب در ارتفاعات مختلف در روي آن پخش و ايجاد برجستگي كرده است. اگر با يك دستمال كاغذي روي مركب برجسته بكشيم دستمال توسط آن رنگي خواهد شد.
موارد MICR، چك ديجيت، قسمت‌هاي فلورسنتي پشت و رو، شامل نمره و بخشی از طرح‌های بالا و پايين طرح اصلی، طرح مخفی عدد ۵۰ و ۱۰۰ كه روی واترمارك از پشت كار شده كه تنها با لامپ UV قابل رؤيت است و نيز الياف مرئي و نامرئي كه در داخل كاغذ قرار گرفته و الياف نامرئي با لامپ UV قابل ديدن است و الياف مرئي نيز دقيقا به صورت پراكنده و با چشم غير مسلح قابل مشاهده است. ماده خاصي در ايران چك‌ها به كار مي‌رود كه تنها توسط ماشيني كه در بانك مركزي وجود دارد قابل شناسايی است.
امروزه دستگاه‌های هوشمندی برای تشخيص ايران چك‌های تقلبی وجود دارد و بسياری از فروشگاه‌های كشور به آن مجهز هستند. اما اگر امكان دسترسي به اين وسيله وجود نداشته باشد مردم به روش‌های رايج مثل بالا نگه داشتن پول برای داشتن نخ امنيتي روي می‌آورند كه متاسفانه ايران چك‌های تقلبي اين نخ را دارا هستند. يكی ديگر از راه‌ها تاباندن اشعه ماوراء بنفش است كه اگر به آن دسترسی نداريد در بازار ماژيك‌هاي مخصوص تشخيص اسكناس‌هاي اصل موجود است. خاصيت اين ماژيك‌ها اين است كه تنها روي اسكناس‌هاي تقلبي رنگ پس مي‌دهند و اگر روي اسكناس‌هايتان نقش ايجاد نكرد، يعني پول شما اصل است و راه ديگر هم همان كشيدن دستمال روي ايران چك و رنگی شدن آن و اصل مهم ديگر داشتن زبری و برجستگي در كناره‌های ايران چك است.
تاریخ جعل پول در ایران
در هر حال جعل اسکناس در ایران به گذشته های دور باز می گردد.در مورد اولین تلاش ها برای جعل اسکناس های امروزی در ایران دو روایت وجود دارد. موزه پول تصویری را به عنوان اولین اسکناس جعل شده ایران معرفی کرده است که در مورد آن دو داستان وجود دارد. عده ای معتقدند این جعل که به خاطر یک اشتباه عجیب ناکام ماند، در سال 1292 ه.ش به وسیله فردی به نام میرزا آقاخان اسکناسی انجام شده است. اين جاعل حرفه‌اي هنگام جعل اسكناس‌دو توماني در مشهد به جاي درج عبارت «قابل پرداخت در مشهد فقط» از عبارت «قابل پرداخت فقط در مشهد» استفاده كرده بود كه جابه جايي اين يك كلمه باعث مشخص شدن اسکناس تقلبی و دستگیری وی شد. با توجه به نبود کاغذ و رنگ مخصوص چاپ در ایران، هنوز چگونگی تولید این اسکناس در ابهام باقی مانده است.
اولین اسکناس جعل شده ایران در مشهد
اما این عبارت "قابل پرداخت در مشهد" که کار جاعل را ناتمام گذاشت چرا روی اسکناس درج شده بود؟ در اوايل پيدايش اسكناس در ايران صرفا بانك شاهي كه شعباتي در مشهد، تهران، اصفهان، تبريز و شيراز داشت، اقدام به انتشار اين نوع پول مي‌كرد بنابراين هر بانك با توجه به منطقه فعاليت خود اسكناس منتشر مي‌كرد و اين اسكناس‌ها صرفا در منطقه تحت پوشش اين بانك قابل استفاده بود. به همین دلیل بانک محل صدور, نام شهر صادر کننده اسکناس ها را با مهری به دو زبان فارسی و انگلیسی بر روی آنها ثبت می کرد. بر روی پول های اصلی عبارت "PAYABLE AT MESHED ONLY” درج شده بود اما میرزا آقاخان با یک اشتباه باورنکردنی در جابه جا شدن دو کلمه انگلیسی و چاپ "”PAYABLE ONLY AT MESHED بر روی اسکناس موفق نشد از پول های دست سازش استفاده کند و اینگونه بود که اولین جعل اسکناس در تاریخ ایران ناکام ماند.
روایت دوم اما می گوید اولین کسی که در ایران اقدام به چاپ اسکناس تقلبی کرد شخصی به نام الکساندر ایوانویچ بود. گفته شده او در شهریور 1309 به همره عده ای در زیرزمینی در جنوب تهران، اسکناس های جعلی یک تومانی چاپ می کرد. اما با توجه به اینکه ایوانویچ فقط یک تومانی جعل می کرد، روایت اول به واقعیت نزدیک تر است. همچنین در مقاله ای که به قلم دکتر علی شرقی، اقتصاددان و پژوهشگر ایرانی در دایره المعارف ایرانیکا در زیر سرفصل ESK منتشر شده، از جعل حرفه ای آقاخان اسکناسی به عنوان اولین جعل اسکناس در ایران نام برده شده است.
به این ترتیب می توان گفت قصه جعل اسکناس سری دراز دارد و باید علاوه بر هشیاری پلیس برای دستگیری جاعلان ، مردم نیز کاملا هشیار و آگاه باشند.
منبع:شفاف
اسکناس های تقلبی از دیرباز تا امروز بلای جان مردم ساده ای بوده است که توانایی تشخیص اسکناس های جعلی از واقعی را ندارند و به سادگی در دام دزدان و کلاهبرداران می افتند.در ایران اما با آمدن ایران چک ها به بازار، دزدی با ایران چک های تقلبی قربانی بسیار گرفته است.
هنوز از یادها نرفته است که بعد از چاپ ایران چک های 100 هزار تومانی در سال 1387 و ورود آن تا سال 1389 به بازار ایرادات مراجع نظارتی، بانک مرکزی را بر آن داشت تا طی بخشنامه‌ای به بانکها اعلام کند تا این چک پول ها در مرحله آخر و هنگام ارائه به بانک توسط مردم پشت نویسی شده و از چرخه پولی خارج شود؛ بر این اساس ایران چک های 100 هزار تومانی به تدریج در بانک ها جمع شد.
این در حالی بود که در ادامه با رفع موجود در توزیع ایران چک های 100 هزار تومانی و امکان استفاده از آن ها همچنین با توجه به اینکه قانون بودجه اختیار انتشار این چک پول ها را به بانک مرکزی می داد این بانک نیز بنا به اعلام نیاز بانک ها به این ابزار پرداخت اقدام به توزیع ایران چک‌های 100 هزار تومانی در اواخر خرداد ماه سال 93 در بازار کرد و در اختیار بانک ها قرار داد.
اما با وجود گذشت تنها دو ماه از ورود چک پول های 100 هزار تومانی به بازار در روزهای اخیر هر چند در تعداد محدود اطلاعات شعب بانک ها نشان داد که برخی مشتریان بدون اطلاع از چک پول 100 هزار تومانی شبیه سازی شده ای که در اختیار دارند برای ارائه به بانکها مراجعه کرده‌اند.در عین حال شعب نیز با دریافت این اسکناس ها بعد از احراز تقلبی بودن، آن را به منظور خروج از چرخه پولی پانچ کرده و گاها دوباره به مشتری زیان دیده برگردانده اند.
با این تفاسیر می توان گفت عدم آگاهی مردم در تشخیص ایران چک ها و اسکناس های جعلی و تقلبی می تواند مشکلات بسیاری برای آنها ایجاد کند.
تشخيص ایران چک اصل از فرع با 7ويژگی
نخ امنيتی، واتر مارك داخل كاغذ، سيتروی داخل چاپ، طرح مخفي، مركب ترموی بانك مركزي، مركب آنتي كپي و برجستگي مركب ايران چك‌ها از راه‌هاي تشخيص اصل از جعل است. در ايران چك‌های اصل، مركب در ارتفاعات مختلف در روي آن پخش و ايجاد برجستگي كرده است. اگر با يك دستمال كاغذي روي مركب برجسته بكشيم دستمال توسط آن رنگي خواهد شد.
موارد MICR، چك ديجيت، قسمت‌هاي فلورسنتي پشت و رو، شامل نمره و بخشی از طرح‌های بالا و پايين طرح اصلی، طرح مخفی عدد ۵۰ و ۱۰۰ كه روی واترمارك از پشت كار شده كه تنها با لامپ UV قابل رؤيت است و نيز الياف مرئي و نامرئي كه در داخل كاغذ قرار گرفته و الياف نامرئي با لامپ UV قابل ديدن است و الياف مرئي نيز دقيقا به صورت پراكنده و با چشم غير مسلح قابل مشاهده است. ماده خاصي در ايران چك‌ها به كار مي‌رود كه تنها توسط ماشيني كه در بانك مركزي وجود دارد قابل شناسايی است.
امروزه دستگاه‌های هوشمندی برای تشخيص ايران چك‌های تقلبی وجود دارد و بسياری از فروشگاه‌های كشور به آن مجهز هستند. اما اگر امكان دسترسي به اين وسيله وجود نداشته باشد مردم به روش‌های رايج مثل بالا نگه داشتن پول برای داشتن نخ امنيتي روي می‌آورند كه متاسفانه ايران چك‌های تقلبي اين نخ را دارا هستند. يكی ديگر از راه‌ها تاباندن اشعه ماوراء بنفش است كه اگر به آن دسترسی نداريد در بازار ماژيك‌هاي مخصوص تشخيص اسكناس‌هاي اصل موجود است. خاصيت اين ماژيك‌ها اين است كه تنها روي اسكناس‌هاي تقلبي رنگ پس مي‌دهند و اگر روي اسكناس‌هايتان نقش ايجاد نكرد، يعني پول شما اصل است و راه ديگر هم همان كشيدن دستمال روي ايران چك و رنگی شدن آن و اصل مهم ديگر داشتن زبری و برجستگي در كناره‌های ايران چك است.
تاریخ جعل پول در ایران
در هر حال جعل اسکناس در ایران به گذشته های دور باز می گردد.در مورد اولین تلاش ها برای جعل اسکناس های امروزی در ایران دو روایت وجود دارد. موزه پول تصویری را به عنوان اولین اسکناس جعل شده ایران معرفی کرده است که در مورد آن دو داستان وجود دارد. عده ای معتقدند این جعل که به خاطر یک اشتباه عجیب ناکام ماند، در سال 1292 ه.ش به وسیله فردی به نام میرزا آقاخان اسکناسی انجام شده است. اين جاعل حرفه‌اي هنگام جعل اسكناس‌دو توماني در مشهد به جاي درج عبارت «قابل پرداخت در مشهد فقط» از عبارت «قابل پرداخت فقط در مشهد» استفاده كرده بود كه جابه جايي اين يك كلمه باعث مشخص شدن اسکناس تقلبی و دستگیری وی شد. با توجه به نبود کاغذ و رنگ مخصوص چاپ در ایران، هنوز چگونگی تولید این اسکناس در ابهام باقی مانده است.
اولین اسکناس جعل شده ایران در مشهد
اما این عبارت "قابل پرداخت در مشهد" که کار جاعل را ناتمام گذاشت چرا روی اسکناس درج شده بود؟ در اوايل پيدايش اسكناس در ايران صرفا بانك شاهي كه شعباتي در مشهد، تهران، اصفهان، تبريز و شيراز داشت، اقدام به انتشار اين نوع پول مي‌كرد بنابراين هر بانك با توجه به منطقه فعاليت خود اسكناس منتشر مي‌كرد و اين اسكناس‌ها صرفا در منطقه تحت پوشش اين بانك قابل استفاده بود. به همین دلیل بانک محل صدور, نام شهر صادر کننده اسکناس ها را با مهری به دو زبان فارسی و انگلیسی بر روی آنها ثبت می کرد. بر روی پول های اصلی عبارت "PAYABLE AT MESHED ONLY” درج شده بود اما میرزا آقاخان با یک اشتباه باورنکردنی در جابه جا شدن دو کلمه انگلیسی و چاپ "”PAYABLE ONLY AT MESHED بر روی اسکناس موفق نشد از پول های دست سازش استفاده کند و اینگونه بود که اولین جعل اسکناس در تاریخ ایران ناکام ماند.
روایت دوم اما می گوید اولین کسی که در ایران اقدام به چاپ اسکناس تقلبی کرد شخصی به نام الکساندر ایوانویچ بود. گفته شده او در شهریور 1309 به همره عده ای در زیرزمینی در جنوب تهران، اسکناس های جعلی یک تومانی چاپ می کرد. اما با توجه به اینکه ایوانویچ فقط یک تومانی جعل می کرد، روایت اول به واقعیت نزدیک تر است. همچنین در مقاله ای که به قلم دکتر علی شرقی، اقتصاددان و پژوهشگر ایرانی در دایره المعارف ایرانیکا در زیر سرفصل ESK منتشر شده، از جعل حرفه ای آقاخان اسکناسی به عنوان اولین جعل اسکناس در ایران نام برده شده است.
به این ترتیب می توان گفت قصه جعل اسکناس سری دراز دارد و باید علاوه بر هشیاری پلیس برای دستگیری جاعلان ، مردم نیز کاملا هشیار و آگاه باشند.
منبع:شفاف
