به گزارش مشرق، صحبت درباره زلزله احتمالی پایتخت چند سالی هست که به پرونده‌ای تکراری در جلسه‌های مسئولان و محافل خبری تبدیل شده است. با این حال این پرونده دوباره گشوده شد و این‌بار در جلسه دیروز شورای شهر تهران؛ یکی از اعضای این شورا درخواست کرد تا مسئولان مرتبط با زلزله به این شورا دعوت شوند. در این جلسه غلامرضا انصاری با بیان اینکه زلزله در تهران را باید جدی بگیریم، می‌گوید: با توجه به اهمیت این موضوع، درخواست می‌شود که مسئولان مربوطه برای هماهنگی بیشتر به شورا دعوت شوند.
وی پیشنهاد می‌کند: با توجه به جدی بودن وقوع زلزله در شهر تهران، شورا جلسه‌ای را برای هماهنگی بیشتر با مسئولان مربوطه اعم از هلال احمر و سازمان مدیریت بحران به این موضوع اختصاص دهد. به گفته وی، از آنجایی که شورای شهر تهران متولی هماهنگی میان دستگاه‌های مختلف در شهر تهران در زمینه زلزله است، این جلسه می‌تواند این هماهنگی و تعامل را افزایش دهد. پس از اظهارات انصاری، مهدی چمران رییس شورای اسلامی شهر تهران، دعوت از کارشناسان و متخصصان این فن را چاره‌گشا ارزیابی می‌کند.
سهل‌انگاری در تکمیل شبکه امداد
از سوی دیگر یکی از اعضای کمیسیون فرهنگی و اجتماعی این شورا نسبت به سهل‌انگاری در زمینه تکمیل شبکه امداد و نجات و پایگاه‌های مدیریت بحران پایتخت، منتقد است. حکیمی‌پور می‌گوید: پوشش سازمان مدیریت بحران در هنگام وقوع زلزله ۶.۵ریشتری زیر ۱۰درصد است.
وی اقدام‌های انجام شده از سوی سازمان مدیریت بحران را در حد نیاز و ضرورت نمی‌داند و می‌افزاید: توانمندی‌های فعلی سازمان مدیریت بحران شهر تهران نشان می‌دهد در صورت وقوع زلزله‌ای با مقیاس 6.5ریشتر توان این سازمان در بخش جست‌وجو و نجات 7.5درصد ساختمان‌های تخریب‌شده، در بخش تخلیه مجروحان 2.9درصد، خدمات بهداشتی 2.2درصد، اسکان و تغذیه 9.2درصد معادل 514هزار پناهجو و در بخش آواربرداری 4درصد از کل آوارهای موجود خواهد بود.
این آمار و ارقام در حالی است که به گفته عضو کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورای اسلامی شهر تهران برخی از سوله‌های مدیریت بحران در مناطق 22گانه تغییر کاربری پیدا کرده و به اماکن ورزشی تبدیل شده‌اند. ضمن اینکه یکی از سوله‌های منطقه4 واقع در محله آبشناسان گویا قرار است به شهربازی تبدیل شود.
وی با تأکید بر اینکه نباید تنها از شهرداری در این موضوع انتظار داشته باشیم، بر ضرورت مشارکت سایر دستگاه‌ها تأکید می‌کند و می‌گوید: متأسفانه در کمیسیون ویژه مدیریت شهری که در دولت تشکیل شده است موضوع مدیریت بحران ذیل کارگروه خدمات شهری دنبال می‌شود در حالی که به نظر می‌رسد با توجه به اهمیت موضوع باید یک کارگروه مستقل برای آن تعریف شود. در این میان چمران نیز نسبت به تبدیل برخی از سوله‌های مدیریت بحران به انبار انتقاد و تصریح می‌کند: از آن نمونه می‌توان به سوله پارک لاله اشاره کرد که البته این روند باید متوقف شود.
زلزله پشت در است
اما کارشناسان حوزه زلزله‌شناسی چه می‌گویند؟ به عقیده بهرام عکاشه، پدر زلزله‌شناسی ایران، بروز زلزله در نقاط مختلف کشور به این معنا نیست که انرژی در منطقه تخلیه شده و دیگر از زلزله‌های بعدی مصون هستیم بلکه گویای این موضوع است که ایران در این شرایط به علت مباحث زمین‌ساختی در برابر زلزله بسیار آسیب‌پذیر است. برای همین است که سازمان مدیریت بحران باید آمادگی کافی برای مقابله با زلزله تهران را داشته باشد. تصورها باید این باشد که زلزله پشت در منتظر است.
به گفته کارشناسان، هرچند با توانمندی و قابلیت‌های موجود و با طراحی و راه‌اندازی «سامانه تخمین خسارت» گامی موثر در زمینه تطبیق نیازها در زمان بحران برداشته شده است، اما تاثیر مولفه‌های متعددی چون شدت، فاصله، عمق و... در افزایش یا کاهش خسارات وارده را نمی‌توان نادیده گرفت. به همین دلیل تخمین میزان خسارات و تلفات میسر نیست و در ادامه آن نمی‌توان میزان آمادگی را مشخص کرد.
به گفته عکاشه، حداقل می‌توان 10مورد مستند را با اعداد و ارقام ثبت شده نشان داد که زلزله‌های پهنه تهران با شدتی بالا نظیر 7.7ریشتر رخ می‌دهد. به عنوان مثال در سال1830 میلادی در ماه مارس در پهنه تهران زلزله‌ای رخ داد که با در نظر داشتن جمعیت آن زمان، حدود 45هزار نفر کشته شدند. پهنه تهران این روزها 14میلیون نفر جمعیت دارد. بدون شک با وقوع چنین زلزله‌ای تعداد کشته شده‌ها میلیونی خواهد بود.
وی می‌گوید: این اظهارنظر تنها بر اساس تفکرات شخصی من نیست. در سال 80 شهرداری تهران و آژانس بین‌المللی حوادث غیرمترقبه قراردادی را منعقد کردند که به موجب آن شهر تهران از نظر آسیب‌پذیری در برابر زلزله مورد بررسی قرار گرفت و در آن خسارت جانی به تهرانی‌ها تا میلیون‌ها نفر اعلام شد.
به عقیده کارشناسان برای پایتختی که بیش از 200سال عمر دارد نمی‌توان با برنامه‌های ضربتی آمادگی در برابر زلزله ایجاد کرد زیرا در زمان بزرگ شدن این شهر، برنامه مدونی برای اقدامات پیشگیرانه درباره نوسازی بافت فرسوده، مقاوم‌سازی بیمارستان‌ها، مدارس، پل‌ها و... انجام نشده است. به همین دلیل است که وضعیت امروز تهران با 50سال پیش از آن در برابر زلزله متفاوت است.
حالات مختلف را بررسی کنیم
اما رییس سازمان مدیریت بحران کشور که در راس برنامه‌ریزی برای آمادگی در برابر زلزله است از دیدگاه دیگری به این موضوع پرداخته است. اسماعیل نجار معتقد است: درباره وقوع زلزله احتمالی تهران، بسیاری از مسئولان حالت حداکثری را پیش‌بینی و آن را رسانه‌ای هم می‌کنند در حالی که باید برای پیش‌بینی شدت حوادث حالات مختلف را مورد ارزیابی قرار داد. در این میان یکی از نقاط ضعفی که در هنگام بروز زلزله عنوان می‌شود ساخت‌و ساز‌های غیرایمن است.
نجار این موضوع را یکی از حلقه‌های مفقوده در مدیریت بحران می‌داند و می‌افزاید: یکی از حلقه‌های مفقوده در حوزه ساخت وساز است. در حال حاضر گرچه وضعیت ساخت و ساز ما به نسبت قبل بهبود یافته اما همچنان نمی‌توان عنوان مطلوب را برایش استفاده کرد.
در این حوزه از کیفیت مصالح ساختمانی گرفته تا نظارت بر ساخت و ساز که بر عهده نظام مهندسی است باید مسایل و استانداردها رعایت شود، علاوه‌بر آن بحث استفاده از کارگران حرفه‌ای که مسئولیت آن با سازمان فنی و حرفه‌ای بوده و همینطور نظارت بر پروانه‌های ساخت که شهرداری‌ها در آن مسئول هستند، از موارد مهم است که باید لحاظ شود.
اگرچه ماجرای زلزله تهران بارها به شکل‌های مختلفی روایت شده اما به نظر می‌رسد باتوجه به حوادث غیرمترقبه اخیر در استان تهران باید حرف‌ها، رنگ و بوی عملی به‌خود بگیرد، زیرا بارها شنیده‌ایم و گفته‌ایم که حادثه هیچ‌گاه خبر نمی‌کند.
منبع:روزنامه حمایت
وی پیشنهاد می‌کند: با توجه به جدی بودن وقوع زلزله در شهر تهران، شورا جلسه‌ای را برای هماهنگی بیشتر با مسئولان مربوطه اعم از هلال احمر و سازمان مدیریت بحران به این موضوع اختصاص دهد. به گفته وی، از آنجایی که شورای شهر تهران متولی هماهنگی میان دستگاه‌های مختلف در شهر تهران در زمینه زلزله است، این جلسه می‌تواند این هماهنگی و تعامل را افزایش دهد. پس از اظهارات انصاری، مهدی چمران رییس شورای اسلامی شهر تهران، دعوت از کارشناسان و متخصصان این فن را چاره‌گشا ارزیابی می‌کند.
سهل‌انگاری در تکمیل شبکه امداد
از سوی دیگر یکی از اعضای کمیسیون فرهنگی و اجتماعی این شورا نسبت به سهل‌انگاری در زمینه تکمیل شبکه امداد و نجات و پایگاه‌های مدیریت بحران پایتخت، منتقد است. حکیمی‌پور می‌گوید: پوشش سازمان مدیریت بحران در هنگام وقوع زلزله ۶.۵ریشتری زیر ۱۰درصد است.
وی اقدام‌های انجام شده از سوی سازمان مدیریت بحران را در حد نیاز و ضرورت نمی‌داند و می‌افزاید: توانمندی‌های فعلی سازمان مدیریت بحران شهر تهران نشان می‌دهد در صورت وقوع زلزله‌ای با مقیاس 6.5ریشتر توان این سازمان در بخش جست‌وجو و نجات 7.5درصد ساختمان‌های تخریب‌شده، در بخش تخلیه مجروحان 2.9درصد، خدمات بهداشتی 2.2درصد، اسکان و تغذیه 9.2درصد معادل 514هزار پناهجو و در بخش آواربرداری 4درصد از کل آوارهای موجود خواهد بود.
این آمار و ارقام در حالی است که به گفته عضو کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورای اسلامی شهر تهران برخی از سوله‌های مدیریت بحران در مناطق 22گانه تغییر کاربری پیدا کرده و به اماکن ورزشی تبدیل شده‌اند. ضمن اینکه یکی از سوله‌های منطقه4 واقع در محله آبشناسان گویا قرار است به شهربازی تبدیل شود.
وی با تأکید بر اینکه نباید تنها از شهرداری در این موضوع انتظار داشته باشیم، بر ضرورت مشارکت سایر دستگاه‌ها تأکید می‌کند و می‌گوید: متأسفانه در کمیسیون ویژه مدیریت شهری که در دولت تشکیل شده است موضوع مدیریت بحران ذیل کارگروه خدمات شهری دنبال می‌شود در حالی که به نظر می‌رسد با توجه به اهمیت موضوع باید یک کارگروه مستقل برای آن تعریف شود. در این میان چمران نیز نسبت به تبدیل برخی از سوله‌های مدیریت بحران به انبار انتقاد و تصریح می‌کند: از آن نمونه می‌توان به سوله پارک لاله اشاره کرد که البته این روند باید متوقف شود.
زلزله پشت در است
اما کارشناسان حوزه زلزله‌شناسی چه می‌گویند؟ به عقیده بهرام عکاشه، پدر زلزله‌شناسی ایران، بروز زلزله در نقاط مختلف کشور به این معنا نیست که انرژی در منطقه تخلیه شده و دیگر از زلزله‌های بعدی مصون هستیم بلکه گویای این موضوع است که ایران در این شرایط به علت مباحث زمین‌ساختی در برابر زلزله بسیار آسیب‌پذیر است. برای همین است که سازمان مدیریت بحران باید آمادگی کافی برای مقابله با زلزله تهران را داشته باشد. تصورها باید این باشد که زلزله پشت در منتظر است.
به گفته کارشناسان، هرچند با توانمندی و قابلیت‌های موجود و با طراحی و راه‌اندازی «سامانه تخمین خسارت» گامی موثر در زمینه تطبیق نیازها در زمان بحران برداشته شده است، اما تاثیر مولفه‌های متعددی چون شدت، فاصله، عمق و... در افزایش یا کاهش خسارات وارده را نمی‌توان نادیده گرفت. به همین دلیل تخمین میزان خسارات و تلفات میسر نیست و در ادامه آن نمی‌توان میزان آمادگی را مشخص کرد.
به گفته عکاشه، حداقل می‌توان 10مورد مستند را با اعداد و ارقام ثبت شده نشان داد که زلزله‌های پهنه تهران با شدتی بالا نظیر 7.7ریشتر رخ می‌دهد. به عنوان مثال در سال1830 میلادی در ماه مارس در پهنه تهران زلزله‌ای رخ داد که با در نظر داشتن جمعیت آن زمان، حدود 45هزار نفر کشته شدند. پهنه تهران این روزها 14میلیون نفر جمعیت دارد. بدون شک با وقوع چنین زلزله‌ای تعداد کشته شده‌ها میلیونی خواهد بود.
وی می‌گوید: این اظهارنظر تنها بر اساس تفکرات شخصی من نیست. در سال 80 شهرداری تهران و آژانس بین‌المللی حوادث غیرمترقبه قراردادی را منعقد کردند که به موجب آن شهر تهران از نظر آسیب‌پذیری در برابر زلزله مورد بررسی قرار گرفت و در آن خسارت جانی به تهرانی‌ها تا میلیون‌ها نفر اعلام شد.
به عقیده کارشناسان برای پایتختی که بیش از 200سال عمر دارد نمی‌توان با برنامه‌های ضربتی آمادگی در برابر زلزله ایجاد کرد زیرا در زمان بزرگ شدن این شهر، برنامه مدونی برای اقدامات پیشگیرانه درباره نوسازی بافت فرسوده، مقاوم‌سازی بیمارستان‌ها، مدارس، پل‌ها و... انجام نشده است. به همین دلیل است که وضعیت امروز تهران با 50سال پیش از آن در برابر زلزله متفاوت است.
حالات مختلف را بررسی کنیم
اما رییس سازمان مدیریت بحران کشور که در راس برنامه‌ریزی برای آمادگی در برابر زلزله است از دیدگاه دیگری به این موضوع پرداخته است. اسماعیل نجار معتقد است: درباره وقوع زلزله احتمالی تهران، بسیاری از مسئولان حالت حداکثری را پیش‌بینی و آن را رسانه‌ای هم می‌کنند در حالی که باید برای پیش‌بینی شدت حوادث حالات مختلف را مورد ارزیابی قرار داد. در این میان یکی از نقاط ضعفی که در هنگام بروز زلزله عنوان می‌شود ساخت‌و ساز‌های غیرایمن است.
نجار این موضوع را یکی از حلقه‌های مفقوده در مدیریت بحران می‌داند و می‌افزاید: یکی از حلقه‌های مفقوده در حوزه ساخت وساز است. در حال حاضر گرچه وضعیت ساخت و ساز ما به نسبت قبل بهبود یافته اما همچنان نمی‌توان عنوان مطلوب را برایش استفاده کرد.
در این حوزه از کیفیت مصالح ساختمانی گرفته تا نظارت بر ساخت و ساز که بر عهده نظام مهندسی است باید مسایل و استانداردها رعایت شود، علاوه‌بر آن بحث استفاده از کارگران حرفه‌ای که مسئولیت آن با سازمان فنی و حرفه‌ای بوده و همینطور نظارت بر پروانه‌های ساخت که شهرداری‌ها در آن مسئول هستند، از موارد مهم است که باید لحاظ شود.
اگرچه ماجرای زلزله تهران بارها به شکل‌های مختلفی روایت شده اما به نظر می‌رسد باتوجه به حوادث غیرمترقبه اخیر در استان تهران باید حرف‌ها، رنگ و بوی عملی به‌خود بگیرد، زیرا بارها شنیده‌ایم و گفته‌ایم که حادثه هیچ‌گاه خبر نمی‌کند.
منبع:روزنامه حمایت
