جناب آقایبان کی مون
دبیرکل محترم سازمان ملل متحد
با سلام و احترام
حادثۀ غم انگیز و تأسف بار منا در جریان برگزاری مناسک حج امسال در عربستان سعودی که منجر به از دست رفتن جان هزاران تن از پاکترین بندگان خدا در هنگام عبادت الهی شد، موجی از غم و اندوه و تاسف را در میان کشورها و ملتهای اسلامی به راه انداخته است، در این میان سوء تدبیر، قصور و تقصیر دولت سعودی در ایجاد، استمرار و گسترش ابعاد حادثه و نیز عدم پاسخ مناسب و فوری به این فاجعه از دیدگاه فنی و تخصصی پزشکی و مدیریت بحران قابل پیگیری و رسیدگی است. در حالی که براساس علم مدیریت بحران و پیشگیری، برای کوچکترین تجمعات در حد یک مسابقه ورزشی، در دنیای امروزی، جامعترین تمهیدات و برنامه ریزیها طراحی و پیشرفتهترین امکانات پیش بینی میشود، کمترین شواهدی از برنامهریزی علمی و عملیاتی برای این تجمع میلیونی از سوی دولت سعودی مشاهده نمیشود که در زیر به بعضی از آنها اشاره میشود.
1- عدم وجود برنامه مشخص مدیریت خطر تجمعات فوق انبوه (Mega Mass Gatherings) برای پیش بینی، پیشگیری، کاهش اثرات، آمادگی در برابر این حادثه، پاسخ (Response) مناسب و بموقع و بازیابی (Recovery) شرایط پی از وقوع حادثه.
2- عدم اجرای اقدامات لازم جهت پیشگیری (Prevention) و کاهش اثرات (Mitigation) این نوع حوادث؛ مواردی مانند نصب سایبان و سامانههای تهویهای برای جلوگیری از گرمازدگی
3- عدم مدیریت صحیح ازدحام و ناتوانی در برقراری جابه جایی و حرکت صحیح جمعیت و عدم وجود مامورین راهنما در داخل جمعیت
4- عدم اتخاذ تدابیر بموقع و طراحی و اجرای فوری برنامههای عملیاتی بر اساس صحنه حادثه (Incident Action Plans) جهت حل معضل پدید آمده
5- فقدان منابع کافی مورد نیاز متناسب با حجم انبوه جمعیت؛ به ویژه آب آشامیدنی
6- عدم پیش بینی مکانهای استراحت برای حجاج سالخورده، معلول و بیمار در میان راه
7- عدم پیش بینی محل خاص عبور خودروها و تیمهای امدادی
8- عدم پیش بینی تیمهای امداد پزشکی بلایا (DMATs)
9- فقدان مکانهای استقرار پستهای امدادی سرپایی در طول مسیر
10- عدم تأمین کافی آمبولانس و اتوبوس آمبولانس جهت انتقال فوری مصدومین
11- عدم پیش بینی سامانۀ اورژانس هوایی و نبود بالگرد امدادی و ملزومات آن نظیر پد فرود
12- عدم پیش بینی پست امدادی پیشرفته (Advanced Medical Post) و بیمارستان صحرایی (Field Hospital) کارآمد و پاسخگو
13- نبود تعداد کافی نیروی انتظامی برای انجام تدابیر فوری و ضروری
14- عدم ارائۀ آموزشهای خاص به نیروهای انتظامات و پلیس مستقر در منطقۀ حادثه
15- عدم رفع انسداد بموقع مسیر پس از اطلاع از وسعت مشکلات پدید آمده
16- عدم پیش بینی راههای خروج اضطراری در طول مسیر
17- عدم پیش بینی و وجود نردهها و دیوارههای متحرک در کنارههای مسیر (به جای دیوارههای ثابت فعلی)
18- عدم وجود برنامه تخلیه اضطراری (Emergency Evacuation Plan)
19- عدم وجود امکانات اطلاع رسانی شرایط به حجاج در طول مسیر (مانند صفحات بزرگ تلویزیونی و سامانههای صوتی و هشدار دهنده)
20- برخورد خشن، امنیتی و پلیسی با حادثه به جای برخورد مدیریتی و امداد محور
21- عدم وجود عملیاتی سامانۀ هشدار سریع (Early Warning System) و نبود واکنش بموقع
22- فقدان یا بیکفایتی امکانات پایش (Monitoring) مسیر مانند دوربینها و نبود سامانۀ مراقبتی (Surveillance System) برای جلوگیری از ایجاد یا گسترش ابعاد این نوع حوادث
23- عدم وجود سامانۀ فرماندهی حادثه (Incident Command System) و به تبع آن عدم استقرار پست فرماندهی حادثه (Incident Command Post) در محل برای مدیریت کارآمد، هماهنگ، صحیح و علمی حادثه
24- عدم پبش بینی تدابیر بهداشتی حداقلی برای جلوگیری از وقوع حوادث ثانویۀ بهداشتی نظیر اپیدمیهایی چون کوروناویروس با توجه به استعداد این شرایط و حضور حجاج از پنج قارۀ جهان
25- عدم وجود برنامه مشخص برای مدیریت اطلاع رسانی حادثه و نبود سامانه مشترک اطلاع رسانی (Joint Information Center) و بی خبری بستگان بسیاری از حجاج اعم از افراد سالم و حادثه دیدگان تا مدتها پس از وقوع حادثه
26- عدم وجود سامانۀ مدیریتی یکپارچۀ حج و عدم استفاده از ظرفیت سایر کشورهای اسلامی در مدیریت حادثه از جمله ممانعت از ورود اطبا و امدادگران هیأت مستقل پزشکی حج ایران وابسته به جمعیت هلال احمر
27- فقدان مراکز بین المللی و ملی هماهنگی فوریتها (International and National Emergency Coordination) در سطوح عالی و عدم وجود یا عملکرد مرکز هدایت عملیات فوریتها در سطوح عملیاتی (Coordination Center)
28- عدم وجود تریاژ مناسب در صحنه حادثه برای اولویت بندی انتقال مصدومین حادثه
29- عدم استقرار سامانه اورژانس پیش بیمارستانی (Emergency Medical Services) کارآمد در صحنه که منجر به انتقال با تأخیر زیاد مصدومین حادثه و عدم رعایتهای استانداردهای درمانی حداقلی در حمل و نقل (Transfer) و نیز انتقال (Transport) مصدومین شد.
30- وجود گزارشهای متعدد از بیتفاوتی برخی از تیمهای امدادی حاضر در صحنه حادثه و عدم انجام اقدامات لازم برای عملیات احیای قلبی – ریوی (CPR) و نجات فوری جان مصدومین
31- فقدان برنامه صحیح و کارآمد برای مدیریت اجساد (Dead Body Management)
32- وجود گزارشهایی از انتقال همزمان مصدومین و اجساد به کامیونهای سردخانه دار که منجر به مرگ بسیاری از مصدومان شد.
33- عدم مدیریت رسانهها و اظهار نظرهای متعدد و عجولانۀ مقامات سطح بالای سعودی که با فرافکنی به جای التیام آلام منجر به شایعه پراکنی، تشویش اذهان و افزایش نگرانیها شد.
34- عدم اعلام بهنگام و صحیح آمار کشتهها و مصدومین و مفقودین و تفاوت جدی آمار رسمی با مشاهدات سایر منابع موثق خبری و در نتیجه رشد شایعات و اعلام آمارهای متعدد توسط منابع غیررسمی
35- عدم وجود برنامه مشخص برای توزیع مصدومین انبوه حادثه (Patients Distribution Plan) و توزیع بیبرنامۀ مصدومین در شهرهای مختلف که منجر به افزایش پیچیدگی حادثه به ویژه در ابعاد روانشناختی شد.
36- عدم وجود برنامۀ مشخص برای شناسایی و ردیابی (Tracking) افراد اعم از حجاج سالم، مصدوم و فوت شده با وجود تجربه صدها ساله در مدیریت این مراسم عظیم و در نتیجه بیخبری از سرنوشت تعداد قابل توجهی از حجاج با گذشت چندین روز از حادثه
37- عدم آمادگی بیمارستانهای سعودی در مدیریت صحیح این حجم از مصدومین و عدم مشاهده اجرای برنامه آمادگی (Hospital Disaster Preparedness Plan) بیمارستانی
38- عدم وجود برنامه فراظرفیت عظیم (Surge Capacity) در نظام سلامت برای پاسخ همه جانبه به این بحران
39- بی توجهی به استفاده از ظرفیتهای تخصصی حجاج کشورهای مختلف (نظیر حجاج پزشک، پرستار و امداگر) جهت مدیریت مردم محور (Community Based Disaster Management) در حوادثی از این دست.
40- بی توجهی تمام عیار به حرمت و کرامت انسانی در ابعاد مختلف مدیریت حادثه
41- کارشکنی در سرکشی تیمهای پزشکی ایران به بیمارستانها جهت ردیابی بیماران
42- بیتوجهی به ابعاد روانشناختی حادثه و عدم وجود برنامه برای بازتوانی روانی (Psychological Rehabilitation) حادثه دیدگان
جناب آقای دبیر کل! ما جمعی از اساتید دانشگاههای علوم پزشکی، پزشکان و پیراپزشکان کشور جمهوری اسلامی از جنابعالی مصرانه درخواست میکنیم که سازمان ملل متحد با تشکیل یک کمیته حقیقت یاب بیطرف با حضور نهادهای مرجع و بین المللی نظیر کمیتۀ دائمی بین سازمانی (IASC) ، فدراسیون بین المللی صلیب سرخ و هلال احمر (IFRC)، سازمان جهانی بهداشت (WHO) ، نمایندگان دبیر کل محترم، سازمان همکاری اسلامی و کشورهای آسیب دیده از این فاجعۀ عظیم انسانی، به تهیۀ گزارشی بیطرفانه و بررسی ابعاد فنی ماجرا، ارائه راهکارهایی برای جبران نسبی ابعاد آن و جلوگیری از تکرار بروز چنین فجایعی بپردازد.
اسامی امضاکنندگان این نامه به شرح زیر است:
دکتر فریدون عزیزی - دکتر ایرج فاضل – دکتر ناصر سیم فروش - دکتر علیرضا مرندی– دکتر حسینعلی شهریاری - دکتر سید مسعود خاتمی – دکتر مسعود پزشکیان - دکتر کامران باقری لنکرانی - دکتر محمد حسن طریقت منفرد- دکتر بهرام عین اللهی - دکتر منوچهر دوایی– دکتر محمد علی جوادی – دکتر علیرضا زالی - دکتر محمد رضا مسجدی - دکتر سید حسن عارفی - دکتر شاهین محمد صادقی دکتر وحید ضیایی – دکتر حاج زینعلی – سیدرضا رئیس کرمی – دکتر حمید چوبینه – دکتر محمدصادق فاضلی - دکتر محمد رضا کلانتر معتمدی - دکتر عبدالجلیل کلانتر هرمزی- دکتر حمیدرضا خانکه - دکتر محمد اسماعیل اکبری– دکتر حبیب ا... پیروی – دکتر سید علی رضا مرندی- دکتر علیرضا زاکانی– دکتر کاظم آشفته – دکتر صادق نیت - دکتر تقی طهماسبی – دکتر حسین قناعتی – دکتر پرویز - دکتر جعفر اصلانی– دکتر بهزاد عین اللهی – دکتر مسعود شجاعی - دکتر محمد رضا رزاقی- دکتر حسین خدمت – دکتر عزیز ا... عباسی - دکتر حسین بنازاده - دکتر جلیل عرب خردمند ـ دکتر محمدعلی محققی- دکتر سید حسن امامی رضوی - دکتر گتمیری- دکتر علی مددی- دکتر کاظم آشفته- دکتر محمد باقر لاریجانی- دکتر حسن ابوالقاسمی- دکتر مصطفی قانعی- دکتر سید عباس حسنی ـ دکتر سید رمضان محسنپور - دکتر هادی مدقق - دکتر حسن عراقیزاده – دکتر سید احمد تارا - دکتر سید سجاد رضوی ـ دکتر سید مؤید علویان ـ دکتر علی مجیدی - دکتر میرزابیگی- دکتر عصمت باروتی- دکتر حسین اصل سلیمانی - دکتر عبدالرضا پازوکی – دکتر تقیپور - دکتر زهره الهیان- دکتر خسرو جدیدی- دکتر صادق رجایی- دکتر سیدحسن اعتمادزاده- دکتر بهروز براتی- دکتر عباس حاج آخوندی - دکتر محمدرئیسزاده - دکتر ابراهیم متولیان ـ دکتر محمد مهدی گویا ـ دکتر محمد حسین لشگری ـ دکتر فرامرز کریمیان - دکتر منصور عالم شاه - دکتر منصور صفایی - دکتر عباس مسجدی - دکتر سیدسعید سیدمرتاض- دکتر ضرغام صادقی- دکتر دولت خلیل وند- دکتر سید حمید پرهیزکار- دکتر محمود شبستری ـ دکتر پیر حسین کولیوند – دکتر ایرج حریرچی – دکتر علی اکبر سیاری – دکتر رسول دیناروند –دکتر محمد حسین نیکنام – دکتر سید سجاد رضوی – دکتر محمد اسماعیل مطلق – دکتر سید امیرحسین قاضیزاده – دکتر معصومه آباد – دکتر حسین قناعتی – دکتر منیره انوشه – دکتر ایرجیان – دکتر عباس مومنی – دکتر حسن ملکیزاده – دکتر مهرداد کریمی – خانم دکتر محبی تبار – دکتر سعید بینات – دکتر عبدالهی – دکتر مهرورز – دکتر عباس فروتن – دکتر غفارزاده – دکتر قادری اردکانی – دکتر جوادزاده - دکتر علی مهرابی توانا - دکتر سلیمان حیدری – دکتر علی شفیعی – دکتر علی نصیری - دکتر محبی - دکتر گل علیزاده – دکتر وحید ساعی – دکتر محمد جهانگیری – دکتر عباس آقازاده – دکتر محمدرضا صاحب زمانی – دکتر حمید خویی – دکتر محسن مصلحی – دکتر یدا... سهرابی – دکتر فرجود شکوهی - دکتر سید ناصر عمادی – دکتر محمد رضا خردمند – دکتر بهنام عباسیان – دکتر نوید ناصری – دکتر حسین آذین – دکتر رسول خضری – دکتر عبدالرحمان رستمیان – دکتر حسین طلا – دکتر حلیمه عالی – دکتر سلیمان عباسی – دکتر حمیدرضاعزیزی فارسانی – دکتر محسن علیمردانی – دکتر عابد فتاحی – دکتر محمد حسین قربانی – دکتر محمد ابراهیم محبی – دکتر نعمت ا... منوچهری – دکتر موسی موسوی – دکتر شهلا میر گلوبیات – دکتر راضی نوری- دکتر محمد میرزابیگی – دکتر شمس الدین شمس – سید یعقوب جعفری – عبدا... ثقفی – شریفی مقدم حسین سرمدیان – دکتر عباس سروریان – داود نیکی – هدایت ا... للگانی - دکتر محمد هادی ایمانیه ـ دکتر شاهین شیرانی ـ دکتر علیرضا یعقوبی ـ دکتر محمد حسین سرمست شوشتری ـ دکتر کوروش ساکی ـ دکتر مجید جدیدی ـ دکتر علی محمدیان ـ دکتر محمد مهدی ناصحی ـ دکتر عبدالرضا صباحی - دکتر سید جلیل میرمحمدی - دکتر علی اکبر زینانلو ـ دکترطیب قدیمی ـ دکتر صفی آریان ـ دکتر محمدرضا مجدی ـ دکتر حسن بهبودی ـ دکتر منصور شکیبا ـ دکتر رحیم سروری زنجانی ـ دکتر فرشید عابدی ـ دکتر خیراله اسدالهی ـ دکتررضا ایمانی ـ دکترعبداله عباسی ـ دکتر محمدرضا نیکبخت ـ دکتراردشیر شیخ آزادی ـ دکتر محمد حسن ناصری ـ دکتر سید حسام الدین نبویزاده ـ دکتر قاسم کریمی ـ دکترمحمد حسن محمدی ـ دکتر سید محمدکاظم تدین ـ دکتر کاظم حسنپور ـ دکتر عباس اسماعیلی ـ دکتر سید قاسم فرهمند ـ دکتر حسین خادمی ـ دکتر محسن اعرابی ـ دکتر علیرضا مسلم ـ دکتر عبدالرحیم صائمی ـ دکتر ابراهیم سعیدی ـ دکتر اسدالله گردان ـ دکتر محمد حسن اعرابی - دکتر عبدالعزیز جمشید زهی- دکتر اکبر رنجبرزاده - دکتر شکور اکبر نژاد- دکتر سیامک مره صدق- دکتر محمد جواد نظری مهر- دکتر احد خیری- دکتر فخرالدین حیدری - دکتر حسین حسنی بافرانی- دکتر شاهرخ رامین- دکتر علی کائیدی- دکتر محمد کریم شهرزاد- دکتر محمد ضابطی طرقی- دکتر بشیر خالقی- دکتر شبیب جویجری- دکتر علی اصغر حسنی- دکتر محمود تولایی - دکتر محسن عماالدین - دکتر محمد باقر هداوند- دکتر رحمت اله حافظی - دکتر حسن کرانی ـ دکتر محسن نبیونی- دکتر شهرام علمداری- دکتر شهربانو نخعی- دکتر علی اصغر معصومی- دکتر حسین وحیدی- دکتر علی رمضان خانی- دکتر سیدمحمدپور حسینی- دکتر ابراهیم خیر اندیش- دکتر زهره طبیبزاده ـ دکتر الهه وحید دستجردی- دکتر عبدالحمید ظفرمند- دکتر محمد فقیهی- دکتر علی کرمی ـ دکتر سید احمد رئیس السادات ـ دکتر سیدرضا موسوی- دکتر سید حمید حسینی ـ دکتر سید جمال الدین سجادی ـ دکتر جلال الدین خوشنویس- دکتر هدایت الله ادیب نیا ـ دکتر علی حائری ـ دکتر محمد رحمتی رودسری ـ دکتر محسن نوروزیان- دکتر سید محمد جزایری- دکتر محمدرضا فتاحی ـ دکتر حمیدرضا جلالیان ـ دکتر محمد ترکمن ـ دکتر محسن صادقی ـ دکتر میراحمد موسوی ـ دکتر علی مجیدپور ـ دکتر عبدالرئوف ادیبزاده ـ دکتر سید جواد حسینی شکوه ـ دکتر مسعود فلاحی ـ دکتر محمد ولی رضاپور ـ دکتر سید علی ریاض ـ دکتر احمد انصاری ـ دکتر سید ابوالفضل ذاکریان – دکتر غلامرضا نور محمدی - دکتر صابر جباری- دکتر فاطمه محمد بیگی- دکتر مهین صالح زاده- دکتر پریرخ سلطانی – دکتر رضامسائلی- دکتر حسین بانک- دکتر محمد علی خلیلی- دکتر عبدالمجید حمیصی- دکتر یدا... زارعی- دکتر محمد تقی رجبی- دکتر اسماعیل مشهدی زاده- دکتر محمد علی سرداری - دکتر مجید محبی - دکتر فرزاد پیرویان - دکتر علی اکبر روحانی - دکتر عبدالرسول مولودی - دکتر رضا وفایی مهر - دکتر عباس مؤمنی - دکتر اسحاق غلامپور - دکتر علیرضا احمدی – دکتر علی احمدی - دکتر فریبرز منصور قناعی - دکتر علیرضا شاهرخی - دکتر علیرضا رضایی آشتیانی - دکتر سید محسن موسوی - دکتر رقیه شمسایی - دکتر مصطفی بهجتی –دکتر رضا مرتضوی- دکتر یاور شاه ولی- دکتر حسن بینات - دکتر علی اکبر کتابچی - دکتر کاوه تهرانیان - دکتر محمدرضا امیراسماعیلی - دکتر سید محمد علوی - دکتر رکن الدین سلطانینژاد - دکتر امیر بایرامی کوزه کنان - دکتر علی مقدمی - دکتر حمزه علیپور - دکتر احمد عامری – دکتر محمد علی جوانشانی – دکتر فرامرز پازیار - دکتر حسن خدادادی - دکتر محمد علی گنجهای – دکتر یادگاری - دکتر غلامرضا اصغری - دکتر هادی خوش محبت - دکتر جمال اخوان - دکتر دکتر فرهادپور فرضی ـ سرمست شوشتری – دکتر اسماعیل ایدنی ـ ابراهیم مکانیکی ـ دکتر عباس اسماعیلی ندیمیـ طیب قدیمی ـ نصرت اله ملازاده – دکتر آقازاده ـ فرشید عباسی – دکتر محمد شکاریـ رحیم سروری زنجانی ـ مجید جدیدی – دکتر مهدی شادنوش– محمد حسن محمدی – دکتر علی اکبر نصیریـ محمدرضا مجدی – دکتر ابراهیم گلمکانی ـ کاظم حسنپور ـ محمود شبستری – دکتر مصطفی مهرابی بهار ـ سید قاسم فرهمند – دکتر اباصلت برجی ـ محمد مهدی ناصحی – دکتر قاسم جانبابایی ـ صفی آریانی – دکتر موسوی بهار ـ دکتر رضا ایمانی – دکتر مرتضی هاشمزاده چالشتری ـ حسن اعرابی – دکتر سید عباس موسوی ـ علی اکبر زینانلو ـ عبدالرضا صباحی – دکتر علی اکبر حق دوست- دکتر سید حسین خادمی ـ دکتر اصغری - سیدرضا موسوی نائینی - دکتر فرزاد پناهی - دکتر علی احمدی – دکتر اصغر اخوان - دکتر محمدرضا دارابی - دکتر حسن علی سلطانی - دکتر غلامعلی عکاشه - دکتر مهرداد معمازاده - دکتر علی دیانت - دکتر محمد فکور – دکتر سوری - دکتر میکائیل رضایی – دکتر مؤمنی - دکتر کاوه هراتیان – دکتر عبدالحسین طلاییزاده - دکتر سید عباس فروتن - دکتر شهنام عسگرپور - دکتر محمد حسین خداداد – دکتر مقتدی - دکتر ترابیزاده - دکتر احمد عبادی - دکتر مهدی فیروزآبادی - دکتر سیده فاطمه حسینی - دکتر زهره توده روستا - دکتر شکراله کاکویی - دکتر شعبان مهرورز - دکتر محمد جواد فروزانمهر - دکتر صدراله محمودی - دکتر حسن گودرزی - دکتر محمد علی شیخ - دکتر محمد سلطاننژاد – دکتر احمدرضا زرگر- دکتر سعید قاضی پور- دکتر محمد ودود حیدری - دکتر احمد اسفندیاری- دکتر شهرام پورجهانی- دکتر احمد جوانمرد- دکتر آبتین مهدی پور- دکتر سید محسن نظام الدین – دکتر سید نظام الدین طباطبایی – دکتر مسعود چینی گرزاده – دکتر حسین عابدی – دکتر حسین دهقان – دکتر شکراله محمدی – دکتر عباس نمکی – دکتر رسول صادق – دکتر مجید زارع امامی – دکتر غلامیان – دکتر ستوده – دکتر انصاریپور – دکتر حسن اسحاقی – دکتر عاطفی – دکتر محمدرضا فخر – دکتر شجری – دکتر پیرامون – دکتر دیانی – دکتر جمشیددوست – دکتر قلعه سفیدی مقدم –دکتر سید ابراهیم پورعباس – دکتر بهرامی – دکتر قاضیزاده – دکتر کاظم تارقلی – دکتر رحمانی – دکتر هادی جلالی – دکتر قادری – دکتر اصغری – دکتر طرحانی – دکتر حقی – دکتر کرباسی- اکبر رنجبرزاده ـ عبدالعزیز جمشیدزهی ـ حسین حسنی بافرانی ـ علی اصغر حسنی ـ احد خیری ـ دکتر مجید خالو رمضانی ـ علی محمدیان –محمد باقر هداوند ـ حسن کرانی و 2000 نفر دیگر از اعضای حوزه سلامت کشور.